WEBVTT

00:00:07.410 --> 00:00:12.980
Co roku około 7 milionów ludzi
umiera na zawał serca,

00:00:12.980 --> 00:00:14.901
a choroby układu krążenia,

00:00:14.901 --> 00:00:18.060
które powodują zawał
i inne zaburzenia jak udar,

00:00:18.060 --> 00:00:20.500
są największymi zabójcami na świecie.

00:00:20.500 --> 00:00:22.650
Co powoduje zawał?

00:00:22.650 --> 00:00:25.140
Jak wszystkie mięśnie,
serce potrzebuje tlenu,

00:00:25.140 --> 00:00:28.550
a podczas zawału dostaje go za mało.

00:00:28.550 --> 00:00:30.601
Złogi tłuszczu zwane
blaszkami miażdżycowymi

00:00:30.601 --> 00:00:33.241
odkładają się na ściankach 
tętnic wieńcowych,

00:00:33.241 --> 00:00:37.208
dostarczających sercu natlenowaną krew.

00:00:37.208 --> 00:00:39.490
Z wiekiem blaszki powiększają się,

00:00:39.490 --> 00:00:40.760
czasem bardzo,

00:00:40.760 --> 00:00:41.780
twardnieją

00:00:41.780 --> 00:00:43.091
i wywołują stany zapalne.

00:00:43.091 --> 00:00:45.960
Wreszcie mogą tworzyć zatory.

00:00:45.960 --> 00:00:48.791
Jeśli któraś z blaszek pęknie,

00:00:48.791 --> 00:00:52.169
w ciągu kilku minut
tworzy się wokół niej skrzep

00:00:52.169 --> 00:00:56.252
i zwężona tętnica staje się
całkowicie niedrożna.

00:00:56.252 --> 00:00:58.712
Odcięty zostaje dopływ krwi 
do mięśnia sercowego,

00:00:58.712 --> 00:01:03.061
a niedotlenione komórki
zaczynają szybko obumierać.

00:01:03.061 --> 00:01:05.911
Dochodzi do niedokrwienia 
mięśnia sercowego,

00:01:05.911 --> 00:01:07.311
zwanego również zawałem.

00:01:07.311 --> 00:01:11.302
Bez interwencji lekarza stan chorego
może szybko ulec pogorszeniu.

00:01:11.302 --> 00:01:14.712
Niesprawny mięsień nie może
sprawnie pompować krwi

00:01:14.712 --> 00:01:17.102
i dochodzi do zaburzenia rytmu serca.

00:01:17.102 --> 00:01:21.472
W najgorszym przypadku zawał
może doprowadzić do nagłej śmierci.

00:01:21.472 --> 00:01:24.441
Jak rozpoznać zawał?

00:01:24.441 --> 00:01:26.723
Najczęstszy objaw
to ból klatki piersiowej,

00:01:26.723 --> 00:01:29.622
spowodowany niedotlenieniem
mięśnia sercowego.

00:01:29.622 --> 00:01:32.822
Pacjenci opisują go jako
miażdżący lub uciskający.

00:01:32.822 --> 00:01:34.633
Może promieniować do lewego ramienia,

00:01:34.633 --> 00:01:35.472
szczęki,

00:01:35.472 --> 00:01:36.241
pleców

00:01:36.241 --> 00:01:37.473
lub jamy brzusznej.

00:01:37.473 --> 00:01:41.622
Nie zawsze jednak przebiega to 
tak dramatycznie jak w filmach.

00:01:41.622 --> 00:01:43.513
Niektórzy odczuwają nudności

00:01:43.513 --> 00:01:44.932
bądź duszności.

00:01:44.932 --> 00:01:48.283
Objawy mogą być mniej oczywiste
u kobiet i osób starszych.

00:01:48.283 --> 00:01:52.592
W ich przypadku główną oznaką
może być osłabienie i zmęczenie.

00:01:52.592 --> 00:01:54.513
Co ciekawe, u wielu ludzi,

00:01:54.513 --> 00:01:58.642
zwłaszcza diabetyków z zaburzeniami
przenoszenia informacji o bólu,

00:01:58.642 --> 00:02:01.192
zawał może przebiegać bezobjawowo.

00:02:01.192 --> 00:02:03.993
Jeśli podejrzewamy,
że ktoś właśnie ma zawał,

00:02:03.993 --> 00:02:07.163
kluczowa jest szybka reakcja.

00:02:07.163 --> 00:02:11.032
Jeśli to możliwe, należy wezwać pogotowie.

00:02:11.032 --> 00:02:13.474
Tak najszybciej pacjent
dostanie się do szpitala.

00:02:13.474 --> 00:02:15.825
Wzięcie aspiryny rozrzedzającej krew

00:02:15.825 --> 00:02:18.624
i rozszerzającej tętnice nitrogliceryny

00:02:18.624 --> 00:02:21.594
może powstrzymać postępowanie zawału.

00:02:21.594 --> 00:02:24.933
Na izbie przyjęć
lekarze dokonują diagnozy.

00:02:24.933 --> 00:02:27.524
W tym celu najczęściej wykonują EKG,

00:02:27.524 --> 00:02:30.034
aby zmierzyć elektryczną czynność serca,

00:02:30.034 --> 00:02:33.294
oraz badanie krwi, aby ocenić
uszkodzenia mięśnia sercowego.

00:02:33.294 --> 00:02:36.765
Pacjent jest następnie przewożony
na oddział kardiologiczny,

00:02:36.765 --> 00:02:40.105
gdzie przeprowadzane są badania
pozwalające zlokalizować zatory.

00:02:40.105 --> 00:02:42.734
Kardiolodzy mogą odblokować tętnicę

00:02:42.734 --> 00:02:47.365
poszerzając ją balonikiem
podczas zabiegu angioplastyki.

00:02:47.365 --> 00:02:50.794
Często zakładają też
metalowe bądź polimerowe stenty,

00:02:50.794 --> 00:02:53.148
aby zapobiec ponownemu zwężeniu.

00:02:53.148 --> 00:02:57.625
Bardziej rozległe zatory mogą wymagać
pomostowania aortalno-wieńcowego.

00:02:57.625 --> 00:03:01.730
Używając fragmentu żyły lub tętnicy
pochodzącej z innej części ciała,

00:03:01.730 --> 00:03:05.866
kardiochirurdzy mogą przekierować
przepływ krwi, by omijała zator.

00:03:05.866 --> 00:03:09.389
Takie zabiegi przywracają
krążenie do mięśnia sercowego

00:03:09.389 --> 00:03:11.367
i prawidłowe funkcjonowanie serca.

00:03:11.367 --> 00:03:13.111
Metody leczenia rozwijają się,

00:03:13.111 --> 00:03:15.448
jednak niezbędne jest zapobieganie.

00:03:15.448 --> 00:03:19.070
Ryzyko zawału zależy od stylu życia
i czynników genetycznych.

00:03:19.070 --> 00:03:22.174
Na szczęście styl życia można zmienić.

00:03:22.174 --> 00:03:24.566
Ruch, zdrowa dieta i utrata wagi

00:03:24.566 --> 00:03:27.039
zmniejszają ryzyko zawału,

00:03:27.039 --> 00:03:29.019
nawet kolejnego.

00:03:29.019 --> 00:03:32.006
Lekarze zalecają, by wykonywać
kilka razy w tygodniu

00:03:32.006 --> 00:03:35.180
zarówno ćwiczenia aerobowe jak i siłowe.

00:03:35.180 --> 00:03:38.826
Sercu służy też dieta uboga
w cukry i tłuszcze nasycone,

00:03:38.826 --> 00:03:41.096
które przyczyniają się do jego chorób.

00:03:41.096 --> 00:03:42.567
Co powinniśmy jeść?

00:03:42.567 --> 00:03:44.237
Dużo bogatych w błonnik warzyw,

00:03:44.237 --> 00:03:46.683
kurczak i ryby zamiast czerwonego mięsa,

00:03:46.683 --> 00:03:49.946
a także produkty pełnoziarniste,
orzechy i migdały

00:03:49.946 --> 00:03:52.356
korzystnie wpływają na serce.

00:03:52.356 --> 00:03:56.737
Dobra dieta i ćwiczenia pozwalają
utrzymać odpowiednią wagę,

00:03:56.737 --> 00:03:59.548
co też zmniejsza ryzyko zawału.

00:03:59.548 --> 00:04:03.167
Oczywiście również leki
pomogają zapobiegać zawałom.

00:04:03.167 --> 00:04:06.267
Lekarze często przepisują
małe dawki aspiryny,

00:04:06.267 --> 00:04:09.976
szczególnie pacjentom już po zawale

00:04:09.976 --> 00:04:12.847
i tym w grupie ryzyka.

00:04:12.847 --> 00:04:14.956
Leki kontrolujące czynniki ryzyka,

00:04:14.956 --> 00:04:18.337
takie jak nadciśnienie,
cholesterol czy cukrzyca,

00:04:18.337 --> 00:04:21.038
również pomagają chronić przed zawałem.

00:04:21.038 --> 00:04:25.057
Zawały serca zdarzają się często,
jednak nie są nieuniknione.

00:04:25.057 --> 00:04:26.176
Zdrowa dieta,

00:04:26.176 --> 00:04:27.599
unikanie tytoniu,

00:04:27.599 --> 00:04:28.728
dobra kondycja

00:04:28.728 --> 00:04:31.528
oraz odpowiednia dawka snu i śmiechu

00:04:31.528 --> 00:04:35.769
pozwalają, by najważniejszy
mięsień naszego ciała

00:04:35.769 --> 00:04:37.417
bił przez długie lata.