0:00:07.410,0:00:12.980 Co roku około 7 milionów ludzi[br]umiera na zawał serca, 0:00:12.980,0:00:14.901 a choroby układu krążenia, 0:00:14.901,0:00:18.060 które powodują zawał[br]i inne zaburzenia jak udar, 0:00:18.060,0:00:20.500 są największymi zabójcami na świecie. 0:00:20.500,0:00:22.650 Co powoduje zawał? 0:00:22.650,0:00:25.140 Jak wszystkie mięśnie,[br]serce potrzebuje tlenu, 0:00:25.140,0:00:28.550 a podczas zawału dostaje go za mało. 0:00:28.550,0:00:30.601 Złogi tłuszczu zwane[br]blaszkami miażdżycowymi 0:00:30.601,0:00:33.241 odkładają się na ściankach [br]tętnic wieńcowych, 0:00:33.241,0:00:37.208 dostarczających sercu natlenowaną krew. 0:00:37.208,0:00:39.490 Z wiekiem blaszki powiększają się, 0:00:39.490,0:00:40.760 czasem bardzo, 0:00:40.760,0:00:41.780 twardnieją 0:00:41.780,0:00:43.091 i wywołują stany zapalne. 0:00:43.091,0:00:45.960 Wreszcie mogą tworzyć zatory. 0:00:45.960,0:00:48.791 Jeśli któraś z blaszek pęknie, 0:00:48.791,0:00:52.169 w ciągu kilku minut[br]tworzy się wokół niej skrzep 0:00:52.169,0:00:56.252 i zwężona tętnica staje się[br]całkowicie niedrożna. 0:00:56.252,0:00:58.712 Odcięty zostaje dopływ krwi [br]do mięśnia sercowego, 0:00:58.712,0:01:03.061 a niedotlenione komórki[br]zaczynają szybko obumierać. 0:01:03.061,0:01:05.911 Dochodzi do niedokrwienia [br]mięśnia sercowego, 0:01:05.911,0:01:07.311 zwanego również zawałem. 0:01:07.311,0:01:11.302 Bez interwencji lekarza stan chorego[br]może szybko ulec pogorszeniu. 0:01:11.302,0:01:14.712 Niesprawny mięsień nie może[br]sprawnie pompować krwi 0:01:14.712,0:01:17.102 i dochodzi do zaburzenia rytmu serca. 0:01:17.102,0:01:21.472 W najgorszym przypadku zawał[br]może doprowadzić do nagłej śmierci. 0:01:21.472,0:01:24.441 Jak rozpoznać zawał? 0:01:24.441,0:01:26.723 Najczęstszy objaw[br]to ból klatki piersiowej, 0:01:26.723,0:01:29.622 spowodowany niedotlenieniem[br]mięśnia sercowego. 0:01:29.622,0:01:32.822 Pacjenci opisują go jako[br]miażdżący lub uciskający. 0:01:32.822,0:01:34.633 Może promieniować do lewego ramienia, 0:01:34.633,0:01:35.472 szczęki, 0:01:35.472,0:01:36.241 pleców 0:01:36.241,0:01:37.473 lub jamy brzusznej. 0:01:37.473,0:01:41.622 Nie zawsze jednak przebiega to [br]tak dramatycznie jak w filmach. 0:01:41.622,0:01:43.513 Niektórzy odczuwają nudności 0:01:43.513,0:01:44.932 bądź duszności. 0:01:44.932,0:01:48.283 Objawy mogą być mniej oczywiste[br]u kobiet i osób starszych. 0:01:48.283,0:01:52.592 W ich przypadku główną oznaką[br]może być osłabienie i zmęczenie. 0:01:52.592,0:01:54.513 Co ciekawe, u wielu ludzi, 0:01:54.513,0:01:58.642 zwłaszcza diabetyków z zaburzeniami[br]przenoszenia informacji o bólu, 0:01:58.642,0:02:01.192 zawał może przebiegać bezobjawowo. 0:02:01.192,0:02:03.993 Jeśli podejrzewamy,[br]że ktoś właśnie ma zawał, 0:02:03.993,0:02:07.163 kluczowa jest szybka reakcja. 0:02:07.163,0:02:11.032 Jeśli to możliwe, należy wezwać pogotowie. 0:02:11.032,0:02:13.474 Tak najszybciej pacjent[br]dostanie się do szpitala. 0:02:13.474,0:02:15.825 Wzięcie aspiryny rozrzedzającej krew 0:02:15.825,0:02:18.624 i rozszerzającej tętnice nitrogliceryny 0:02:18.624,0:02:21.594 może powstrzymać postępowanie zawału. 0:02:21.594,0:02:24.933 Na izbie przyjęć[br]lekarze dokonują diagnozy. 0:02:24.933,0:02:27.524 W tym celu najczęściej wykonują EKG, 0:02:27.524,0:02:30.034 aby zmierzyć elektryczną czynność serca, 0:02:30.034,0:02:33.294 oraz badanie krwi, aby ocenić[br]uszkodzenia mięśnia sercowego. 0:02:33.294,0:02:36.765 Pacjent jest następnie przewożony[br]na oddział kardiologiczny, 0:02:36.765,0:02:40.105 gdzie przeprowadzane są badania[br]pozwalające zlokalizować zatory. 0:02:40.105,0:02:42.734 Kardiolodzy mogą odblokować tętnicę 0:02:42.734,0:02:47.365 poszerzając ją balonikiem[br]podczas zabiegu angioplastyki. 0:02:47.365,0:02:50.794 Często zakładają też[br]metalowe bądź polimerowe stenty, 0:02:50.794,0:02:53.148 aby zapobiec ponownemu zwężeniu. 0:02:53.148,0:02:57.625 Bardziej rozległe zatory mogą wymagać[br]pomostowania aortalno-wieńcowego. 0:02:57.625,0:03:01.730 Używając fragmentu żyły lub tętnicy[br]pochodzącej z innej części ciała, 0:03:01.730,0:03:05.866 kardiochirurdzy mogą przekierować[br]przepływ krwi, by omijała zator. 0:03:05.866,0:03:09.389 Takie zabiegi przywracają[br]krążenie do mięśnia sercowego 0:03:09.389,0:03:11.367 i prawidłowe funkcjonowanie serca. 0:03:11.367,0:03:13.111 Metody leczenia rozwijają się, 0:03:13.111,0:03:15.448 jednak niezbędne jest zapobieganie. 0:03:15.448,0:03:19.070 Ryzyko zawału zależy od stylu życia[br]i czynników genetycznych. 0:03:19.070,0:03:22.174 Na szczęście styl życia można zmienić. 0:03:22.174,0:03:24.566 Ruch, zdrowa dieta i utrata wagi 0:03:24.566,0:03:27.039 zmniejszają ryzyko zawału, 0:03:27.039,0:03:29.019 nawet kolejnego. 0:03:29.019,0:03:32.006 Lekarze zalecają, by wykonywać[br]kilka razy w tygodniu 0:03:32.006,0:03:35.180 zarówno ćwiczenia aerobowe jak i siłowe. 0:03:35.180,0:03:38.826 Sercu służy też dieta uboga[br]w cukry i tłuszcze nasycone, 0:03:38.826,0:03:41.096 które przyczyniają się do jego chorób. 0:03:41.096,0:03:42.567 Co powinniśmy jeść? 0:03:42.567,0:03:44.237 Dużo bogatych w błonnik warzyw, 0:03:44.237,0:03:46.683 kurczak i ryby zamiast czerwonego mięsa, 0:03:46.683,0:03:49.946 a także produkty pełnoziarniste,[br]orzechy i migdały 0:03:49.946,0:03:52.356 korzystnie wpływają na serce. 0:03:52.356,0:03:56.737 Dobra dieta i ćwiczenia pozwalają[br]utrzymać odpowiednią wagę, 0:03:56.737,0:03:59.548 co też zmniejsza ryzyko zawału. 0:03:59.548,0:04:03.167 Oczywiście również leki[br]pomogają zapobiegać zawałom. 0:04:03.167,0:04:06.267 Lekarze często przepisują[br]małe dawki aspiryny, 0:04:06.267,0:04:09.976 szczególnie pacjentom już po zawale 0:04:09.976,0:04:12.847 i tym w grupie ryzyka. 0:04:12.847,0:04:14.956 Leki kontrolujące czynniki ryzyka, 0:04:14.956,0:04:18.337 takie jak nadciśnienie,[br]cholesterol czy cukrzyca, 0:04:18.337,0:04:21.038 również pomagają chronić przed zawałem. 0:04:21.038,0:04:25.057 Zawały serca zdarzają się często,[br]jednak nie są nieuniknione. 0:04:25.057,0:04:26.176 Zdrowa dieta, 0:04:26.176,0:04:27.599 unikanie tytoniu, 0:04:27.599,0:04:28.728 dobra kondycja 0:04:28.728,0:04:31.528 oraz odpowiednia dawka snu i śmiechu 0:04:31.528,0:04:35.769 pozwalają, by najważniejszy[br]mięsień naszego ciała 0:04:35.769,0:04:37.417 bił przez długie lata.