WEBVTT

00:00:07.410 --> 00:00:12.980
ساڵانە نزیکەی ٧ ملیۆن کەس لە جیهاندا
بەهۆی جەڵتەی دڵەوە دەمرن، و

00:00:12.980 --> 00:00:14.901
هەروەها نەخۆشییەکانی تری
دڵ و سووڕی خوێن،

00:00:14.901 --> 00:00:18.060
کە دەبنە هۆی جەڵتەی دڵ و کێشەی 
تری وەک جەڵتەی مێشک،

00:00:18.060 --> 00:00:20.500
ئەمانە هۆکاری سەرەکی مردنن لە جیهاندا.

00:00:20.500 --> 00:00:22.650
کەواتە چی دەبێتە هۆی جەڵتەی دڵ؟

00:00:22.650 --> 00:00:25.140
وەک زۆربەی ماسوولکەکان،
دڵ پێویستی بە ئۆکسجینە، و

00:00:25.140 --> 00:00:28.550
لەکاتی جەڵتەی دڵدا،
ئۆکسجینی پێویست وەرناگرێت.

00:00:28.550 --> 00:00:30.541
نیشتوی چەوری، یان پەڵەیەکی چەوری،

00:00:30.541 --> 00:00:33.241
پەرەدەستێنێت بە دیواری
خوێنهێنەرەکانی دڵەوە.

00:00:33.241 --> 00:00:37.208
ئەوانە ئەو بۆریانەی خوێنن کە خوێنی
ئۆکسجینکراو دەبەن بۆ دڵ.

00:00:37.208 --> 00:00:39.490
ئەم پەڵە چەورییانە لەگەڵ
بەرەوپێشچوونی تەمەنمان گەشە دەکەن،

00:00:39.490 --> 00:00:40.760
هەندێک جار ئەستور دەبێت،

00:00:40.760 --> 00:00:41.780
ڕەق دەبێت،

00:00:41.780 --> 00:00:43.091
یان تووشی هەوکردن دەبێت.

00:00:43.091 --> 00:00:45.960
دەرئەنجام، پەڵە چەورییەکان
دەکرێت ببنە هۆی گرتن.

00:00:45.960 --> 00:00:48.791
ئەگەر پەڵەیەکی چەوری بدڕێت
یان بقڵیشێت

00:00:48.791 --> 00:00:52.169
ئەوا لە چەند خوولەکێکدا خوێن
بە چواردەورییەوە دەمەێت، و

00:00:52.169 --> 00:00:56.252
خوێنبەرەکەی بەشێکێ گیراوە
دەکرێ بە تەواوەتی بگیرێت.

00:00:56.252 --> 00:00:58.712
چیتر خوێن بۆ ماسولکەکەی دڵ ناچێت و

00:00:58.712 --> 00:01:03.061
خانەکانی ئۆکسجینیان لێ بڕاوە
لە ماوەی چەند خوولەکێکدا دەمرن.

00:01:03.061 --> 00:01:05.911
ئەمە مردنی ماسولکەکانی دڵە،

00:01:05.911 --> 00:01:07.311
یان جەڵتەی دڵ.

00:01:07.311 --> 00:01:11.302
لە ئەگەری نەبوونی چارەسەردا
کێشەکان زۆر بەخێرایی خراپتر دەبن.

00:01:11.302 --> 00:01:14.712
ماسولکە لەکارکەوتووەکە لەوانەیە
چیتر نەتوانێت پاڵ بەخوێنەوە بنێت، و

00:01:14.712 --> 00:01:17.102
ریتمی لێدانیشی لەوانەیە بشێوێت.

00:01:17.102 --> 00:01:21.472
لە خراپترین ئەگەردا،
جەڵتەی دڵ دەکرێ ببێتە مردنی لەناکاو. و

00:01:21.472 --> 00:01:24.441
بە چیدا بزانین کەسێک
جەڵتەی دڵ لێیداوە؟

00:01:24.441 --> 00:01:26.723
باوترین سکاڵای ئازاری سنگە

00:01:26.723 --> 00:01:29.622
کە بەهۆی بڕانی ئۆکسجینە
لە ماسولکەکانی دڵ.

00:01:29.622 --> 00:01:32.822
نەخۆشەکان وەک ئازارێکی
تێکشکێنەر وەسفی دەکەن.

00:01:32.822 --> 00:01:34.633
دەکرێت بگوازرێتەوە بۆ قۆڵی چەپ،

00:01:34.633 --> 00:01:35.472
شەویلگەی خوارەوە،

00:01:35.472 --> 00:01:36.241
پشت،

00:01:36.241 --> 00:01:37.473
یان سک،

00:01:37.473 --> 00:01:41.622
بەڵام هەمووکات وەک هی ناو فلیمەکان
لەناکاو یان دراماتیکی نابێت.

00:01:41.622 --> 00:01:43.513
هەندێک کەس هێڵنجیان دەبێت

00:01:43.513 --> 00:01:44.932
یان هەناسە توندیان دەبێت.

00:01:44.932 --> 00:01:48.283
سکاڵاکان لە ژنان و بەتەمەنەکاندا
لەوانەیە ئەوەندە قورس نەبن.

00:01:48.283 --> 00:01:52.592
بۆ ئەوان، لاوازی و ماندوێتی
ئاماژەی سەرەکییە.

00:01:52.592 --> 00:01:54.513
بەشێوەیەکی سەرسوڕهێنەریش،
لە زۆر کەسدا،

00:01:54.513 --> 00:01:58.642
بەتایبەتی ئەوانەی شەکرەیان هەیەکە کاردەکاتە،
سەر دەمارەکانی هەستکردن بە ئازار،

00:01:58.642 --> 00:02:01.192
جەڵتەی دڵ لەوانەیە 
هیچ سکاڵایەک درووست نەکات.

00:02:01.192 --> 00:02:03.993
ئەگەر هەستکرد کەسێک لەوانەیە
جەڵتەی دڵ لێیابێت،

00:02:03.993 --> 00:02:07.163
گرنگترین شت ئەوەیە
کاردانەوەت خێرابێت.

00:02:07.163 --> 00:02:11.032
ئەگەر خزمەتگوزاری تەندروستی
بەپەلەت بۆ بەردەستبێت، پەیوەندیان پێوەکە.

00:02:11.032 --> 00:02:13.474
ئەوانە خێراترین ڕێگەن بۆ
گەشتن بە نەخۆشخانە.

00:02:13.474 --> 00:02:15.825
خواردنی ئەسپیرین، کە خوێن ڕووندەکاتەوە، و

00:02:15.825 --> 00:02:18.624
نایترۆگلیسیرین، کە خوێنبەرەکە دەکاتەوە،

00:02:18.624 --> 00:02:21.594
دەتوانێت یارمەتیدەربێت لەوەی نەهێڵێت
جەڵتەکە خراپتر ببێت.

00:02:21.594 --> 00:02:24.933
لە ژووری فریاکەوتن، پزیشکان
دەتوانن جەڵتەی دڵ بناسنەوە.

00:02:24.933 --> 00:02:27.524
زۆربەیکات هێڵکاری دڵ بەکاردەهێنن

00:02:27.524 --> 00:02:30.034
بۆ سەیرکردنی چالاکی
کارەبایی دڵ و

00:02:30.034 --> 00:02:33.294
پشکنینێکی خوێن بۆ هەڵسەنگاندنی
زیانەکەی بە ماسولکەی دڵ گەشتووە.

00:02:33.294 --> 00:02:36.765
دواتر نەخۆشەکە دەبرێت بۆ شوێنێک
کە تەکنەلۆجیای بەرزتری لێیە

00:02:36.765 --> 00:02:40.105
کە لەوێ پشکنینی تری بۆ دەکرێت
بۆ دیاریکردنی شوێنی گیرانەکان.

00:02:40.105 --> 00:02:42.734
پزیشکیانی دڵ دەتوانن
خوێنبەرە گیراوەکە بکەنەوە

00:02:42.734 --> 00:02:47.365
بە پڕهەواکردنی بالۆنێک لە پرۆسیجەرێکدا 
کە پێی دەوترێت فراوانکردن بە بالۆن.

00:02:47.365 --> 00:02:50.794
زۆرجاریش، کانزایەک یان
شەبەکەیەکی بۆ دادەنێن

00:02:50.794 --> 00:02:53.148
کە خوێنبەرەکە بە کراوەیی بهێڵێتەوە.

00:02:53.148 --> 00:02:57.625
گیرانەکانی لەوە قورسترن لەوانەیە پێویستی 
بە نەشتەرگەری پەڕاندنی گیرانەکە بێت.

00:02:57.625 --> 00:03:01.730
بە بەکارهێنانی خوێنهێنەرێک یان خوێنبەری
بەشێکی تری لەش،

00:03:01.730 --> 00:03:05.866
نەشتەرگەرەکانی دڵ دەتوانن سوڕی خوێنەکە
بگەیننە شوێنی دوای گیرانەکە.

00:03:05.866 --> 00:03:09.389
ئەم پرۆسیجەرانە دەتوانێت سوڕی خوێن
بگەیەنێتەوە بە ماسولکەکەی دڵ،

00:03:09.389 --> 00:03:11.367
کرداری دڵ دەگەڕێنێتەوە.

00:03:11.367 --> 00:03:13.111
چارەسەری جەڵتەی دڵ
لە بەرەوپێشچووندایە،

00:03:13.111 --> 00:03:15.448
بەڵام گرنگترین شت ڕێگەلێگرتنە.

00:03:15.448 --> 00:03:19.070
بۆماوەیی و کاریگەرییەکانی شێوازی ژیان
هەردووکیان مەترسی دروست دەکەن.

00:03:19.070 --> 00:03:22.174
هەواڵە خۆشەکەش ئەوەیە دەتوانیت
شێوازی ژیانت بگۆڕیت.

00:03:22.174 --> 00:03:24.566
وەرزش، خواردنێکی تەندروست و
کەمکردنەوەی کێشی لەش

00:03:24.566 --> 00:03:27.039
هەمووی مەترسی جەڵتەکانی دڵ
کەمدەکاتەوە،

00:03:27.039 --> 00:03:29.019
ئەگەر پێشتر جەڵتە لێی دابێتی یان نا.

00:03:29.019 --> 00:03:32.006
پزیشکەکان پێشنیاری ئەوە دەکەن
هەفتەی چەند جارێک وەرزش بکەیت،

00:03:32.006 --> 00:03:35.180
وەرزشی ئەیرۆبیک و
وەرزشی بەهێزکردنیش.

00:03:35.180 --> 00:03:38.826
خواردنی تەندروست بۆ دڵ خواردنێکە
شەکر و چەوری تێرکراوی کەمبێت،

00:03:38.826 --> 00:03:41.096
کە هەردووکیان پەیوەندیدارن بە 
جەڵتەی دڵەوە.

00:03:41.096 --> 00:03:42.567
کەواتە دەبێ چی بخۆیت؟

00:03:42.567 --> 00:03:44.237
بڕێکی زۆری ڕیشاڵی ناو سەوزەکان،

00:03:44.237 --> 00:03:46.683
مریشک و ماسی لەجیاتی گۆشتی سور،

00:03:46.683 --> 00:03:49.946
گەنم و چەرەس وەک گوێز و بایەم

00:03:49.946 --> 00:03:52.356
هەمووی پێدەچێت سوودبەخش بێت.

00:03:52.356 --> 00:03:56.737
خواردنێکی تەندروست و پلانی وەرزشکردن دەتوانێت 
کێشی لەش لە مەودایەکی تەندروستا بهێڵێتەوە

00:03:56.737 --> 00:03:59.548
کە ئەوەش مەترسی تووشبوون
بە جەڵتەی دڵ کەمتر دەکاتەوە.

00:03:59.548 --> 00:04:03.167
وە بێگومان، دەرمانەکانیش دەتوانن
ڕێگری بکەن لە جەڵتەی دڵ.

00:04:03.167 --> 00:04:06.267
پزیشکەکان زۆر جەر بڕێکی زۆر کەم
ئەسپرین دەنوسن،

00:04:06.267 --> 00:04:09.976
بەتایبەتی بۆ ئەوانەی کە پێشتر
جەڵتەی دڵ لێیداون و

00:04:09.976 --> 00:04:12.847
ئەوانەش کە دەزانرێت
مەترسیان زۆرە.

00:04:12.847 --> 00:04:14.956
هەروەها دەرمانەکانی دەتوانن
هۆکارەکانی مەترسی کەمکەنەوە

00:04:14.956 --> 00:04:18.337
وەک بەرزی پەستانی خوێن، 
کۆلیسترۆڵ و شەکرە،

00:04:18.337 --> 00:04:21.038
ئەگەری جەڵتەی دڵ کەمتر دەکەنەوە.

00:04:21.038 --> 00:04:25.057
لەوانەیە جەڵتەی دڵ بڵاوبێت،
بەڵام دەکرێت خۆمانی لێلابەین.

00:04:25.057 --> 00:04:26.176
خواردنێکی تەندروست،

00:04:26.176 --> 00:04:27.599
دوورکەوتنەوە لە جگەرە،

00:04:27.599 --> 00:04:28.728
لەشێکی ڕێک، و

00:04:28.728 --> 00:04:31.528
چێژبینین لە خەوی باش و
پێکەنینی زۆر

00:04:31.528 --> 00:04:35.769
هەمووی دڵنیادەبێتەوە لەوەی
گرنگترین ماسولکەی لەشت

00:04:35.769 --> 00:04:37.417
بەردەوامبێت لە لێدان.