1
00:00:07,140 --> 00:00:09,820
Кожны год прыблізна 7 мільёнаў чалавек 
па ўсім свеце

2
00:00:09,820 --> 00:00:12,250
паміраюць ад інфаркта міякарда,

3
00:00:12,250 --> 00:00:14,581
і сардэчна-сасудзістае захворванне,

4
00:00:14,581 --> 00:00:16,801
якое прыводзіць да інфарктаў
і іншых праблем,

5
00:00:16,801 --> 00:00:18,060
як, напрыклад, інсульт,

6
00:00:18,060 --> 00:00:20,440
з'яўляецца вядучым сусветным "забойцай".

7
00:00:20,600 --> 00:00:22,650
З-за чаго ж развіваецца інфаркт?

8
00:00:22,650 --> 00:00:25,140
Як усім мышцам, сэрцу патрэбны кісларод,

9
00:00:25,140 --> 00:00:28,470
а падчас інфаркту яго не хапае.

10
00:00:28,470 --> 00:00:30,541
Тлушчавыя адклады, ці бляшкі,

11
00:00:30,541 --> 00:00:33,241
фарміруюцца на сценках 
каранарных артэрый.

12
00:00:33,241 --> 00:00:37,008
Гэта сасуды, якія падаюць 
насычаную кіслародам кроў да сэрца.

13
00:00:37,008 --> 00:00:39,360
Гэтыя бляшкі растуць з узростам,

14
00:00:39,360 --> 00:00:40,820
часам павялічваюцца ў аб'ёмах,

15
00:00:40,820 --> 00:00:41,780
цвярдзеюць,

16
00:00:41,780 --> 00:00:43,091
ці запаляюцца.

17
00:00:43,091 --> 00:00:45,960
У канчатковым выніку бляшкі могуць
перарасці ў тромб.

18
00:00:45,960 --> 00:00:48,791
Калі адна з бляшак разрываецца
ці пашкоджваецца,

19
00:00:48,791 --> 00:00:52,169
вакол гэтага месца праз хвіліны 
фарміруецца згустак крыві,

20
00:00:52,169 --> 00:00:56,252
і часткова блакаванная артэрыя
блакуецца цалкам.

21
00:00:56,252 --> 00:00:58,712
Кроў не паступае да сардэчнай мышцы,

22
00:00:58,712 --> 00:01:03,061
і клеткі без кіслароду пачынаюць паміраць
праз некалькі хвілін.

23
00:01:03,061 --> 00:01:05,911
Гэта інфаркт міякарда,

24
00:01:05,911 --> 00:01:07,311
ці сардэчны прыступ.

25
00:01:07,311 --> 00:01:11,302
Без медыцынскай дапамогі сітуацыя
можа імкліва пагоршыцца.

26
00:01:11,302 --> 00:01:14,712
Пашкоджаная мышца можа не перакачваць
кроў так добра,

27
00:01:14,712 --> 00:01:17,102
і яе рытм можа быць парушаны.

28
00:01:17,102 --> 00:01:21,472
У найгоршым выпадку сардэчны прыступ
можа стаць прычынай смерці.

29
00:01:21,472 --> 00:01:24,441
А як распазнаць, што ў чалавека інфаркт?

30
00:01:24,441 --> 00:01:26,723
Найбольш распаўсюджаны сімптом – 
болі ў грудзях,

31
00:01:26,723 --> 00:01:29,622
выкліканыя недахопам кіслароду 
ў сардэчнай мышцы.

32
00:01:29,622 --> 00:01:32,822
Пацыент апісвае гэты боль як інтэнсіўны 
ці моцны.

33
00:01:32,822 --> 00:01:34,633
Боль можа аддаваць у левую руку,

34
00:01:34,633 --> 00:01:35,472
сківіцу,

35
00:01:35,472 --> 00:01:36,241
спіну,

36
00:01:36,241 --> 00:01:37,473
ці жывот.

37
00:01:37,473 --> 00:01:41,622
Але ён не заўсёды такі раптоўны 
і драматычны, як у кіно.

38
00:01:41,622 --> 00:01:43,513
Некаторыя адчуваюць млосць

39
00:01:43,513 --> 00:01:44,932
ці задышку.

40
00:01:44,932 --> 00:01:48,283
Сімптомы могуць быць менш яўнымі 
ў жанчын ці сталых людзей.

41
00:01:48,283 --> 00:01:52,592
Для іх слабасць і стомленнасць могуць быць
галоўным сігналам.

42
00:01:52,592 --> 00:01:54,513
На дзіва, у многіх людзей,

43
00:01:54,513 --> 00:01:58,642
асабліва хворых на дыябет, які ўплывае
на балявыя нервы,

44
00:01:58,642 --> 00:02:01,192
інфаркт можа быць бязболевым.

45
00:02:01,192 --> 00:02:03,993
Калі вы лічыце, што ў чалавека інфаркт,

46
00:02:03,993 --> 00:02:07,163
важней за ўсё хутка рэагаваць.

47
00:02:07,163 --> 00:02:11,032
Калі ў вас ёсць доступ да службы хуткай
медыцынскай дапамогі, выклікайце іх.

48
00:02:11,032 --> 00:02:13,474
Гэта самы хуткі спосаб
трапіць у шпіталь.

49
00:02:13,474 --> 00:02:15,825
Прыём аспірыну,
які разрэджвае кроў,

50
00:02:15,825 --> 00:02:18,624
і нітрагліцэрын,
які адчыняе артэрыю,

51
00:02:18,624 --> 00:02:21,594
можа дапамагчы не пагоршыць 
сардэчны прыступ.

52
00:02:21,594 --> 00:02:24,933
У пункце хуткай дапамогі
дактары могуць дыягнаставаць інфаркт.

53
00:02:24,933 --> 00:02:27,524
Звычайна яны робяць электракардыяграму,

54
00:02:27,524 --> 00:02:30,034
каб памераць электрычную актыўнасць 
у сэрцы,

55
00:02:30,034 --> 00:02:33,194
і аналіз крыві, каб ацаніць
ступень пашкоджання сардэчнай мышцы.

56
00:02:33,194 --> 00:02:36,765
Пацыента змяшчаюць 
у кардыялагічнае аддзяленне,

57
00:02:36,765 --> 00:02:40,105
дзе робяцца аналізы
для вызначэння месца блакіроўкі.

58
00:02:40,105 --> 00:02:42,734
Кардыёлагі могуць адчыніць 
заблакаваную артэрыю,

59
00:02:42,734 --> 00:02:47,365
надуваючы шарык, пры працэдуры,
якая завецца ангіяпластыка.

60
00:02:47,365 --> 00:02:50,794
Часта яны таксама ўстауляюць
металічны ці палімерны стэнт,

61
00:02:50,794 --> 00:02:53,148
які будзе трымаць артэрыю раскрытай.

62
00:02:53,148 --> 00:02:57,625
Больш вялікія тромбы могуць патрабаваць
аортакаранарнага шунтавання.

63
00:02:57,625 --> 00:03:01,730
Пры дапамозе часткі вены ці артэрыі
з другой часткі цела,

64
00:03:01,730 --> 00:03:05,866
кардыёхірургі могуць змяніць напрамак 
крыватоку ў абход тромба.

65
00:03:05,866 --> 00:03:09,389
Гэтыя працэдуры вяртаюць цыркуляцыю 
ў сардэчную мышцу,

66
00:03:09,389 --> 00:03:11,367
аднаўляючы сардэчную функцыю.

67
00:03:11,367 --> 00:03:13,111
Лячэнне інфаркту прагрэсуе,

68
00:03:13,111 --> 00:03:15,448
але прадухіленне неабходна.

69
00:03:15,448 --> 00:03:19,070
Генэтыка і фактары спосабу жыцця
ўплываюць на вашу рызыку.

70
00:03:19,070 --> 00:03:22,174
Добрыя навіны ў тым, што вы можаце
змяніць свой уклад жыцця.

71
00:03:22,174 --> 00:03:24,566
Спорт, здаровае харчаванне
і зніжэнне весу

72
00:03:24,566 --> 00:03:26,779
разам паніжаюць рызыкі інфарктаў,

73
00:03:26,779 --> 00:03:28,979
незалежна ад таго, 
ці былі яны ў вас раней.

74
00:03:28,979 --> 00:03:32,006
Дактары рэкамендуюць займацца спортам
некалькі разоў на тыдзень,

75
00:03:32,006 --> 00:03:35,180
выконваючы і аэробныя, і сілавыя нагрузкі.

76
00:03:35,180 --> 00:03:38,826
"Сардэчная" дыета ўключае
памяншэнне цукру і насычаных тлушчоў,

77
00:03:38,826 --> 00:03:41,096
якія прыводзяць да сардэчных захворванняў.

78
00:03:41,096 --> 00:03:42,567
Што ж можна есці?

79
00:03:42,567 --> 00:03:44,237
Шмат валокан з гародніны,

80
00:03:44,237 --> 00:03:46,683
птушку і рыбу замест чырвонага мяса,

81
00:03:46,683 --> 00:03:49,946
цэльныя злакі і арэхі 
накшталт грэцкіх, ці міндалю –

82
00:03:49,946 --> 00:03:52,356
ўсё гэта вельмі карысна.

83
00:03:52,356 --> 00:03:56,737
Добрая дыета і план фізічных нагрузак
трымаюць вагу ў здаровым дыяпазоне,

84
00:03:56,737 --> 00:03:59,548
што таксама зніжае 
рызыку інфарктаў.

85
00:03:59,548 --> 00:04:03,167
І вядома, лекі могуць прадухіліць інфаркт.

86
00:04:03,167 --> 00:04:06,267
Дактары часта выпісваюць слабадазаваны
аспірын, напрыклад,

87
00:04:06,267 --> 00:04:09,976
асабліва пацыентам, у якіх
ужо быў інфаркт,

88
00:04:09,976 --> 00:04:12,497
і тым, хто знаходзіцца ў группе
павышанай рызыкі.

89
00:04:12,497 --> 00:04:15,456
Усе лекі, што дапамагаюць спраўляцца
з такімі фактарамі рызыкі,

90
00:04:15,456 --> 00:04:18,337
як высокі крывяны ціск, 
халестэрол, і дыябет,

91
00:04:18,337 --> 00:04:20,750
таксама памяншаюць магчымасць інфарктаў.

92
00:04:20,750 --> 00:04:23,068
Магчыма, сардэчны прыступ 
шырока распаўсюджаны,

93
00:04:23,068 --> 00:04:25,167
але не абавязкова непазбежны.

94
00:04:25,167 --> 00:04:26,176
Здаровае харчаванне,

95
00:04:26,176 --> 00:04:27,599
адмова ад курэння,

96
00:04:27,599 --> 00:04:28,728
добрая фізічная форма,

97
00:04:28,728 --> 00:04:31,528
доўгі сон і шмат смеху

98
00:04:31,528 --> 00:04:35,769
маюць вялікі ўплыў на тое,
каб самая важная мышца вашага цела

99
00:04:35,769 --> 00:04:37,417
працягвала працаваць.