0:00:08.568,0:00:11.971
W. Shakespeare'in dili[br]eserleriyle ilk karşılaşan birine

0:00:11.971,0:00:14.540
garip gelebilir.

0:00:14.540,0:00:17.625
Fakat bunu değerlendirmenin[br]bir sırrı var.

0:00:17.625,0:00:23.383
Oyunlarıyla ünlü olmasına rağmen[br]Shakespeare, öncelikle bir şairdir.

0:00:23.383,0:00:26.202
Shakespeare'in dilinin en önemli[br]şeylerinden biri

0:00:26.202,0:00:28.740
vurguyu kullanma şeklidir.

0:00:28.740,0:00:30.153
Öyle sıradan vurgu değil,

0:00:30.153,0:00:34.498
kelimelerdeki belli heceleri diğerlerinden[br]daha fazla vurgulamaktır.

0:00:34.498,0:00:38.283
Bunu yapmaya öyle alışığız ki,[br]ilk bakışta fark etmeyebiliriz.

0:00:38.283,0:00:42.462
Fakat kelimeyi yavaşça söylerseniz[br]kolaylıkla fark edebilirsiniz.

0:00:42.462,0:00:48.272
Oyun yazarı, bilgisayar, telefon.

0:00:48.272,0:00:50.644
Şairler, şiirlerinde ritim oluşturmak için

0:00:50.644,0:00:52.609
vurgulu ve vurgusuz hecelerin

0:00:52.609,0:00:55.603
düzeni ve sayısıyla [br]uzun denemeler yapıp onları

0:00:55.603,0:01:00.515
farklı şekillerde bir araya getirdikleri[br]için bu vurguların oldukça farkındadır.

0:01:00.515,0:01:01.577
Şarkı yazarları gibi

0:01:01.577,0:01:06.299
şairler de düşüncelerini sık sık[br]bu ritimlerin fark edilir tekrarı

0:01:06.299,0:01:08.963
veya şiir ölçüsüyle ifade ederler.

0:01:08.963,0:01:09.994
Müzikte olduğu gibi

0:01:09.994,0:01:14.107
şiirin de bunu tanımlamak için[br]bir dizi terimi vardır.

0:01:14.107,0:01:15.619
Bir dizede

0:01:15.619,0:01:19.249
vezin, belirli bir ölçü oluşturan[br]vurgulu ve vurgusuz hecelerin

0:01:19.249,0:01:21.407
sayısıdır,

0:01:21.407,0:01:25.742
tıpkı müzikal bir ölçü gibi[br]belli sayıda vuruşlardan oluşur.

0:01:25.742,0:01:29.504
Bir dize genellikle birkaç[br]vezinden oluşur.

0:01:29.504,0:01:33.799
Örneğin, "üçlü hece" üç heceli,

0:01:33.799,0:01:37.976
birincisi vurgulu, iki ve üçüncüsü[br]vurgusuz vezindir.

0:01:37.976,0:01:41.164
Üçlü heceler, Robert Browning'in[br]"The Lost Leader" şiirindeki gibi

0:01:41.164,0:01:44.541
hızlı geçilen ve etki uyandıran[br]dizeler oluşturabilir.

0:01:44.541,0:01:51.505
"Just for a handful of silver he left us.[br]Just for a rib and to stick in his coat."

0:01:51.505,0:01:54.403
Bir diğer ölçü türü, [br]iki heceli uzun ölçü, yani

0:01:54.403,0:01:57.619
vurgulu bir hecenin ardından[br]vurgusuz bir hecenin gelmesidir.

0:01:57.619,0:02:00.482
Shakespeare'in Makbet'inden [br]alınan bu dizelerdeki ikili hece

0:02:00.482,0:02:04.224
cadıların şarkılarına kötülük çağıran[br]ve ürkütücü bir ton katar.

0:02:04.224,0:02:10.750
"Double, double, toil and trouble;[br]fire burn and cauldron bubble."

0:02:10.750,0:02:13.674
Fakat Shakespear'de[br]hepsi "iamb"dir.

0:02:13.674,0:02:16.811
İki heceli vezin, vurgulu-vurgusuz [br]iki heceli veznin tersi gibidir

0:02:16.811,0:02:20.493
yani ilk hece vurgusuz[br]ikinci hece vurguludur;

0:02:20.493,0:02:24.215
"To be, or not to be."de olduğu gibi.

0:02:24.215,0:02:28.425
Shakespeare'in özellikle [br]tercih ettiği ölçü,

0:02:28.425,0:02:31.832
her dizenin beş ikili heceden oluştuğu[br]toplamda on heceli olan

0:02:31.832,0:02:34.949
beşli hece (iambic pentameter) ölçüsüdür.

0:02:34.949,0:02:38.357
Shakespeare'in en meşhur[br]dizelerinin çoğunda kullanılmıştır:

0:02:38.357,0:02:42.597
"Shall I compare thee[br]to a summer's day?"

0:02:42.597,0:02:46.965
"Arise fair sun, [br]and kill the envious moon."

0:02:46.965,0:02:51.406
İkili hecelerin hem noktalamayı hem de[br]heceleri nasıl böldüğüne bakın.

0:02:51.406,0:02:55.548
Ölçü sestedir, hecelemede değil.

0:02:55.548,0:02:58.369
Beşli hece ölçüsü teknik görünebilir,

0:02:58.369,0:03:01.422
fakat ne olduğunu anlamanın[br]kolay bir yolu var.

0:03:01.422,0:03:05.669
"iamb" kelimesi tıpkı[br]"I am" gibi telaffuz edilir.

0:03:05.669,0:03:07.975
Şimdi de bunu beşli ölçü olacak şekilde

0:03:07.975,0:03:11.155
bir cümleye uyarlayalım.

0:03:11.155,0:03:15.308
"Ben tahta ayaklı bir korsanım."

0:03:15.308,0:03:17.549
Korsan ancak iki adımda bir yürüyebilir,

0:03:17.549,0:03:20.676
Shakespeare'in tercih ettiği ölçüyü[br]hatırlatıcı bir örnek.

0:03:20.676,0:03:24.428
Beşli ölçü korsan on adım attığında olur.

0:03:24.428,0:03:27.764
Korsan arkadaşımız bize bunun[br]nasıl gösterildiğini de hatırlatır,

0:03:27.764,0:03:32.166
terk edilmiş bir ada kumsalı boyunca[br]bıraktığı ayak izlerini düşünürsek:

0:03:32.166,0:03:37.858
Vurgusuz hece için bir kavis ve[br]vurgulu için bir ayakkabı izi.

0:03:37.858,0:03:42.293
"If music be the food of love, play on."

0:03:42.293,0:03:44.722
Tabii ki, Shakespeare'in oyunlarında[br]satırların çoğu

0:03:44.722,0:03:46.820
nesir türündedir.

0:03:46.820,0:03:48.166
Fakat dikkatli okursanız

0:03:48.166,0:03:51.090
Shakespeare'in karakterlerinin, şiire

0:03:51.090,0:03:53.762
ve özellikle beşli hece ölçüsüne[br]başvurduğunu görürsünüz,

0:03:53.762,0:03:57.778
tıpkı kendi hayatımızda benzer sebeplerden[br]dolayı şiire yöneldiğimiz gibi.

0:03:57.778,0:04:03.301
Tutkulu, içe dönük veya [br]derin duygular hissetmek.

0:04:03.301,0:04:06.808
Hamlet'in var oluşunu düşünmesi

0:04:06.808,0:04:09.100
veya Romeo'nun aşkını ilan etmesi olsun,

0:04:09.100,0:04:12.848
karakterler duygularından ve dünyada[br]bulunma amaçlarından bahsederken

0:04:12.848,0:04:15.287
beşli ölçüye döner.

0:04:15.287,0:04:18.411
Bu ise bir soru işareti bırakır.

0:04:18.411,0:04:22.039
Neden Shakespeare bu anlarda[br]bir vurgulu bir vurgusuz altılı hece

0:04:22.039,0:04:26.669
veya bir vurgulu iki vurgusuz üçlü[br]hecedense beşli hece ölçüsünü seçmiştir?

0:04:26.669,0:04:30.138
Beşli hece ölçüsü İngiliz diline [br]doğal bir uyum gösterdiği için,

0:04:30.138,0:04:31.795
oyuncularının ezberlemesi ve

0:04:31.795,0:04:36.179
izleyicilerin anlamasının [br]kolay olduğu söylenir.

0:04:36.179,0:04:38.131
Ancak başka bir sebebi de olabilir.

0:04:38.131,0:04:40.864
Bir daha,[br]Shakespeare'in karakterlerine

0:04:40.864,0:04:44.045
birden şiir okutan türden[br]coşkun bir hisse kapıldığınızda

0:04:44.045,0:04:47.550
elinizi göğsünüzün sol tarafına koyun.

0:04:47.550,0:04:49.251
Ne hissediyorsunuz?

0:04:49.251,0:04:52.180
Bir vurgusuz bir vurgulu atan kalbinizi.

0:04:52.180,0:04:58.052
Da duhm, da duhm, [br]da duhm, da duhm, da duhm.

0:04:58.052,0:05:02.133
Shakespeare'in en şiirsel dizeleri[br]sadece kalbe dair şeyler anlatmaz.

0:05:02.133,0:05:04.288
Kalbin ritmine de uyar.