0:00:01.000,0:00:03.916
Jestem córką fałszerza,

0:00:03.916,0:00:05.861
nie zwykłego fałszerza...

0:00:05.861,0:00:08.778
Kiedy słyszycie słowo "fałszerz", często rozumiecie "najemnik".

0:00:08.778,0:00:12.300
Myślicie o podrabianej walucie i obrazach.

0:00:12.300,0:00:14.612
Mój ojciec nie jest takim człowiekiem.

0:00:14.612,0:00:15.800
Przez 30 lat swojego życia

0:00:15.800,0:00:18.502
wyrabiał fałszywe dokumenty -

0:00:18.502,0:00:20.447
nigdy dla siebie, zawsze dla innych

0:00:20.447,0:00:24.336
i by pomagać prześladowanym i uciskanym.

0:00:24.336,0:00:26.500
Pozwólcie, że go przedstawię.

0:00:26.500,0:00:29.500
To mój ojciec w wieku 19 lat.

0:00:29.500,0:00:33.500
Wszystko zaczęło się dla niego podczas II wojny światowej,

0:00:33.500,0:00:35.500
kiedy w wieku 17 lat został rzucony

0:00:35.500,0:00:37.200
do warsztatu podrabianych dokumentów.

0:00:37.200,0:00:41.700
Szybko stał się ekspertem ruchu oporu od fałszywych dokumentów.

0:00:41.700,0:00:43.500
I nie jest to banalna historia -

0:00:43.500,0:00:46.500
po wyzwoleniu kontynuował

0:00:46.500,0:00:49.600
wyrabianie fałszywych dokumentów do lat 70-tych.

0:00:49.600,0:00:51.250
Kiedy byłam dzieckiem

0:00:51.250,0:00:53.398
oczywiście nic o tym nie wiedziałam.

0:00:53.398,0:00:55.900
To ja w środku stroję miny.

0:00:55.900,0:00:58.232
Wyrosłam na paryskich przedmieściach

0:00:58.232,0:01:02.121
i byłam najmłodszym z trojga dzieci.

0:01:02.121,0:01:05.011
Miałam "normalnego" ojca jak każdy,

0:01:05.011,0:01:06.956
poza tym, że był on o 30 lat starszy...

0:01:06.956,0:01:10.845
właściwie to był dostatecznie stary by być moim dziadkiem.

0:01:10.845,0:01:13.800
Tak czy owak, był on fotografem i pedagogiem ulicy

0:01:13.800,0:01:17.400
i zawsze uczył nas byśmy bardzo ściśle przestrzegali prawa.

0:01:17.400,0:01:19.700
I oczywiście nigdy nie mówił o swojej przeszłości

0:01:19.700,0:01:21.900
kiedy był fałszerzem.

0:01:21.900,0:01:24.459
Jednak był taki incydent, o którym wam opowiem,

0:01:24.459,0:01:27.376
który prawdopodobnie powinien był mi dać coś do myślenia.

0:01:27.376,0:01:30.293
Byłam w szkole średniej i dostałam zły stopień,

0:01:30.293,0:01:32.238
coś, co mi się rzadko zdarzało,

0:01:32.238,0:01:35.183
więc zdecydowałam, że ukryję to przed rodzicami.

0:01:35.183,0:01:39.072
Aby to zrobić, zdecydowałam, że podrobię ich podpisy.

0:01:39.072,0:01:42.200
Zaczęłam pracować nad podpisem mojej matki,

0:01:42.200,0:01:44.907
ponieważ ojca jest absolutnie niemożliwy do podrobienia.

0:01:44.907,0:01:47.824
Więc zaczęłam pracować. Wzięłam kartki papieru

0:01:47.824,0:01:50.741
i zaczęłam ćwiczyć, ćwiczyć, ćwiczyć,

0:01:50.742,0:01:52.686
dopóki nie osiągnęłam stabilności ręki

0:01:52.686,0:01:54.630
i zaczęłam działać.

0:01:54.631,0:01:57.000
Potem, podczas przeglądania mojej teczki,

0:01:57.000,0:02:00.492
moja matka znalazła zadanie domowe i natychmiast zauważyła, że podpis został podrobiony.

0:02:00.492,0:02:02.437
Krzyczała na mnie jak nigdy przedtem.

0:02:02.437,0:02:05.354
Poszłam się schować do sypialni, pod koce,

0:02:05.354,0:02:08.299
a potem czekałam na ojca aż wróci z pracy

0:02:08.299,0:02:10.189
z, można powiedzieć, dużym lękiem.

0:02:10.189,0:02:12.161
Słyszałam jak wchodzi.

0:02:12.161,0:02:16.078
Zostałam pod kocami. Wszedł do mojego pokoju,

0:02:16.078,0:02:18.023
usiadł na rogu łóżka

0:02:18.023,0:02:20.913
i był cicho, więc ściągnęłam koc z głowy,

0:02:20.913,0:02:23.830
a kiedy mnie zobaczył zaczął się śmiać.

0:02:23.830,0:02:26.747
Śmiał się tak bardzo, że nie mógł przestać i trzymał moje zadanie domowe w dłoni.

0:02:26.747,0:02:31.100
Potem powiedział: "No naprawdę, Sarah, mogłaś się postarać bardziej! Nie widzisz, że podpis jest za mały?"

0:02:31.100,0:02:37.000
Rzeczywiście, jest dość mały.

0:02:37.000,0:02:39.000
Urodziłam się w Algierii.

0:02:39.000,0:02:42.305
Tam słyszałam, jak ludzie mówili, że mój ojciec jest "mudżahidem",

0:02:42.305,0:02:43.500
a to oznacza "wojownika".

0:02:43.500,0:02:48.084
Później, we Francji, kochałam podsłuchiwać rozmowy dorosłych

0:02:48.084,0:02:51.001
i słyszałam różne historie o przeszłości mojego ojca,

0:02:51.001,0:02:53.919
szczególnie to, że "działał" podczas II wojny światowej,

0:02:53.919,0:02:55.863
że "działał" podczas wojny w Algierii.

0:02:55.863,0:02:58.781
I w głowie myślałam sobie, że "działanie" oznacza bycie żołnierzem.

0:02:58.781,0:03:02.698
Ale znając swojego ojca i to jak powtarzał, że jest pacyfistą i nie znosi przemocy,

0:03:02.698,0:03:06.000
było mi bardzo trudno wyobrazić go sobie z hełmem i pistoletem.

0:03:06.000,0:03:08.000
I rzeczywiście, byłam bardzo daleko od prawdy.

0:03:08.000,0:03:11.200
Pewnego dnia, gdy mój ojciec pracował nad formularzem

0:03:11.200,0:03:14.366
byśmy dostali francuskie obywatelstwo,

0:03:14.366,0:03:16.311
zobaczyłam pewne dokumenty,

0:03:16.311,0:03:18.728
które zwróciły moją uwagę.

0:03:18.728,0:03:20.400
Te są prawdziwe!

0:03:20.400,0:03:23.118
Są moje, urodziłam się w Argentynie.

0:03:23.118,0:03:24.900
Ale dokument, który zobaczyłam,

0:03:24.900,0:03:27.007
który miał nam pomóc przedstawić argumenty przed władzą,

0:03:27.007,0:03:29.700
był dokumentem od wojska,

0:03:29.700,0:03:32.869
które dziękowało mojemu ojcu za jego pracę

0:03:32.869,0:03:34.788
w imieniu służb specjalnych.

0:03:34.788,0:03:37.705
A potem, nagle, pomyślałam "wow!".

0:03:37.705,0:03:39.400
Mój ojciec tajnym agentem?

0:03:39.400,0:03:41.566
To było bardzo w stylu Jamesa Bonda.

0:03:41.566,0:03:46.455
Chciałam zadawać mu pytania, na które nie odpowiadał.

0:03:46.455,0:03:49.400
A potem powiedziałam sobie, że

0:03:49.400,0:03:52.000
pewnego dnia będę musiała go zapytać.

0:03:52.000,0:03:54.151
A potem zostałam matką i miałam syna

0:03:54.151,0:03:57.300
i w końcu zdecydowałam, że to już czas - że koniecznie musi nam powiedzieć.

0:03:57.300,0:03:59.300
Zostałam matką,

0:03:59.300,0:04:01.300
a on obchodził 77-me urodziny

0:04:01.300,0:04:03.600
i nagle bardzo się wystraszyłam.

0:04:03.600,0:04:05.848
Bałam się, że odejdzie

0:04:05.848,0:04:07.793
i zabierze ze sobą swoje milczenie

0:04:07.793,0:04:09.737
oraz sekrety.

0:04:09.737,0:04:12.100
Udało mi się go przekonać, że było to dla nas ważne,

0:04:12.100,0:04:13.627
ale pewnie także dla innych ludzi,

0:04:13.627,0:04:15.572
by opowiedział swoją historię.

0:04:15.572,0:04:17.516
Zdecydował się mi to opowiedzieć,

0:04:17.516,0:04:18.800
a ja napisałam książkę,

0:04:18.800,0:04:21.406
której niektóre fragmenty przeczytam wam później.

0:04:21.406,0:04:24.323
Więc jego historia. Mój ojciec urodził się w Argentynie.

0:04:24.323,0:04:26.268
Jego rodzice mieli rosyjskie pochodzenie.

0:04:26.268,0:04:30.185
Cała rodzina osiedliła się we Francji w latach 30-tych.

0:04:30.186,0:04:35.000
Jego rodzice byli Żydami, Rosjanami, a ponad wszystko bardzo biednymi ludźmi.

0:04:35.000,0:04:38.000
Więc w wieku 14 lat mój ojciec musiał pracować.

0:04:38.000,0:04:39.200
I ze swoim jedynym dyplomem,

0:04:39.200,0:04:40.500
świadectwem ukończenia szkoły podstawowej,

0:04:40.500,0:04:43.000
zaczął pracować u barwiarza, w pralni chemicznej.

0:04:43.000,0:04:46.200
To tam odkrył coś zupełnie magicznego,

0:04:46.200,0:04:48.000
a kiedy o tym mówi jest to fascynujące -

0:04:48.000,0:04:50.800
to magia barwników chemicznych.

0:04:50.800,0:04:52.600
W tym czasie toczyła się wojna,

0:04:52.600,0:04:55.467
a jego matka została zabita kiedy miał 15 lat.

0:04:55.468,0:04:58.000
To zbiegło się w czasie z tym, kiedy

0:04:58.000,0:05:00.000
ciałem i duszą wciągnął się w chemię,

0:05:00.000,0:05:02.700
ponieważ było to jedyne pocieszenie w jego smutku.

0:05:02.700,0:05:06.163
Całymi dniami zadawał wiele pytań swojemu szefowi

0:05:06.164,0:05:09.000
by się uczyć, gromadzić coraz więcej wiedzy,

0:05:09.000,0:05:10.500
a w nocy, kiedy nikt nie patrzył,

0:05:10.500,0:05:12.700
wykorzystywał swoje doświadczenie w praktyce.

0:05:12.700,0:05:17.800
Był najbardziej zainteresowany wywabianiem atramentu.

0:05:17.800,0:05:20.000
Mówiąc to wszystko,

0:05:20.000,0:05:22.500
jeśli mój ojciec został fałszerzem,

0:05:22.500,0:05:24.500
to w rzeczywistości było to niemal przypadkiem.

0:05:24.500,0:05:27.000
Jego rodzina była żydowska, więc byli ścigani.

0:05:27.000,0:05:30.000
W końcu wszyscy zostali aresztowani i zabrani do obozu Drancy,

0:05:30.000,0:05:33.200
ale zdołali się wydostać w ostatniej chwili dzięki argentyńskim papierom.

0:05:33.200,0:05:34.335
Wyszli, ale zawsze byli w niebezpieczeństwie.

0:05:34.336,0:05:37.252
Wielka pieczątka "Żyd" wciąż widniała w ich papierach.

0:05:37.253,0:05:40.500
To mój dziadek zdecydował, że potrzebują fałszywych dokumentów.

0:05:40.500,0:05:44.000
Mojemu ojcu wpojono taki szacunek do prawa,

0:05:44.000,0:05:46.000
że choć był prześladowany,

0:05:46.000,0:05:48.000
nigdy nie pomyślałby o fałszywych papierach.

0:05:48.000,0:05:51.000
Ale to on poszedł na spotkanie z człowiekiem z ruchu oporu.

0:05:51.000,0:05:53.500
W tamtych czasach dokumenty miały twarde okładki,

0:05:53.500,0:05:55.000
były one wypełniane ręcznie

0:05:55.000,0:05:58.000
i zawierały informację o pracy.

0:05:58.000,0:06:00.200
Aby przetrwać potrzebował

0:06:00.200,0:06:02.200
pracować. Poprosił mężczyznę

0:06:02.200,0:06:04.000
by napisał "barwiarz".

0:06:04.000,0:06:07.000
Nagle ten człowiek wyglądał na bardzo, bardzo zainteresowanego.

0:06:07.000,0:06:10.200
Jako "barwiarz" czy wiesz jak wybawić atrament?

0:06:10.200,0:06:12.500
Oczywiście, że wiedział.

0:06:12.500,0:06:14.300
I nagle ten człowiek zaczął tłumaczyć, że

0:06:14.300,0:06:17.000
w rzeczywistości cały ruch oporu miał wielki problem:

0:06:17.000,0:06:19.600
nawet najwięksi eksperci

0:06:19.600,0:06:23.200
nie mogli wywabić atramentu nazywanego "niezmywalny",

0:06:23.200,0:06:25.400
niebieski atrament "Watermana".

0:06:25.400,0:06:29.300
A mój ojciec natychmiast odpowiedział, że wie dokładnie

0:06:29.300,0:06:30.500
jak go wywabić.

0:06:30.500,0:06:33.700
Oczywiście mężczyzna był pod wielkim wrażeniem tego 17-letniego młodego chłopaka,

0:06:33.700,0:06:37.500
który mógł od razu dać mu przepis, więc zrekrutował go.

0:06:37.500,0:06:40.500
I rzeczywiście, nie wiedząc tego, mój ojciec wynalazł coś,

0:06:40.500,0:06:43.150
co możemy znaleźć w piórniku każdego ucznia:

0:06:43.150,0:06:46.000
tak zwany korektor.

0:06:46.500,0:06:51.500
(Oklaski)

0:06:52.000,0:06:53.400
Ale to był tylko początek.

0:06:53.400,0:06:55.000
To mój ojciec.

0:06:55.000,0:06:56.500
Kiedy tylko dostał się do laboratorium,

0:06:56.500,0:06:57.900
chociaż był najmłodszy,

0:06:57.900,0:07:00.800
od razu zauważył, że jest problem z oznaczaniem podrobionych dokumentów.

0:07:00.800,0:07:03.700
Wszystkie ruchy zatrzymywały się przy falsyfikowaniu.

0:07:03.700,0:07:06.300
Ale zapotrzebowanie wciąż rosło

0:07:06.300,0:07:08.900
i było trudno manipulować istniejące dokumenty.

0:07:08.900,0:07:10.400
Powiedział sobie, że trzeba robić je od nowa.

0:07:10.400,0:07:13.200
Uruchomił prasę. Zajął się fotograwiurą.

0:07:13.200,0:07:14.800
Wyrabiał gumowe pieczęcie.

0:07:14.800,0:07:16.600
Zaczął wynajdować różne rzeczy -

0:07:16.600,0:07:20.000
przy użyciu pewnych materiałów wynalazł wirówkę używając koła rowerowego.

0:07:20.000,0:07:22.000
W każdym razie, robił to wszystko,

0:07:22.000,0:07:24.800
bo miał obsesję na punkcie produkcji.

0:07:24.800,0:07:27.000
Dokonał prostych obliczeń:

0:07:27.000,0:07:30.100
w godzinę mógł wykonać 30 podrobionych dokumentów.

0:07:30.100,0:07:34.500
Jeśli prześpi godzinę, 30 ludzi umrze.

0:07:34.500,0:07:37.500
To poczucie odpowiedzialności

0:07:37.500,0:07:40.700
za życie innych ludzi, gdy miał tylko 17 lat -

0:07:40.700,0:07:43.700
a także jego poczucie winy dlatego, że przetrwał

0:07:43.700,0:07:47.300
od kiedy uciekł z obozu, podczas gdy jego koledzy nie -

0:07:47.300,0:07:49.552
pozostały z nim na całe życie.

0:07:49.553,0:07:52.470
I może to wyjaśnia dlaczego, przez 30 lat,

0:07:52.471,0:07:55.100
nadal wyrabiał fałszywe dokumenty

0:07:55.100,0:07:57.400
kosztem różnych wyrzeczeń.

0:07:57.400,0:07:58.300
Chciałabym opowiedzieć o tych wyrzeczeniach,

0:07:58.300,0:08:00.200
ponieważ było ich wiele.

0:08:00.200,0:08:02.700
Były oczywiście finansowe ofiary,

0:08:02.700,0:08:04.500
ponieważ zawsze odmawiał zapłaty.

0:08:04.500,0:08:07.200
Dla niego, pobieranie opłaty oznaczałoby bycie najemnikiem.

0:08:07.200,0:08:08.800
Gdyby przyjmował zapłatę,

0:08:08.800,0:08:10.600
nie mógłby powiedzieć "tak" lub "nie"

0:08:10.600,0:08:13.000
zależnie od tego co uznawał za sprawiedliwą lub niesprawiedliwą sprawę.

0:08:13.000,0:08:14.900
Więc w ciągu dnia był fotografem,

0:08:14.900,0:08:16.500
a fałszerzem nocami przez 30 lat.

0:08:16.500,0:08:18.500
Był bankrutem cały czas.

0:08:18.500,0:08:21.500
Były także koszty emocjonalne:

0:08:21.500,0:08:24.500
Jak można żyć z kobietą mając tak wiele sekretów?

0:08:24.500,0:08:28.700
Jak można wyjaśnić co się robi nocami w laboratorium co noc?

0:08:28.700,0:08:32.000
Oczywiście był inny rodzaj poświęcenia

0:08:32.000,0:08:35.400
związany z jego rodziną, który zrozumiałam dużo później.

0:08:35.400,0:08:38.500
Pewnego dnia mój ojciec przedstawił mnie mojej siostrze.

0:08:38.500,0:08:42.500
Wyjaśnił mi także, że mam również brata

0:08:42.500,0:08:48.500
i pierwszy raz, kiedy ich zobaczyłam musiałam mieć trzy czy cztery latka,

0:08:48.500,0:08:50.300
a oni byli o 30 lat starsi ode mnie.

0:08:50.300,0:08:55.800
Oboje mają teraz przeszło 60 lat.

0:08:55.800,0:08:58.500
Aby napisać książkę,

0:08:58.500,0:09:02.000
zadawałam mojej siostrze pytania. Chciałam wiedzieć kim był mój ojciec,

0:09:02.000,0:09:03.500
kim był ojciec, którego ona znała.

0:09:03.500,0:09:07.600
Wyjaśniła mi, że ojciec którego miała

0:09:07.600,0:09:11.800
mówił im, że przyjdzie i zabierze ich w niedzielę na spacer.

0:09:11.800,0:09:14.400
Ubierali się i czekali na niego,

0:09:14.400,0:09:16.200
ale on prawie nigdy nie przychodził.

0:09:16.200,0:09:19.500
Mówił: "Zadzwonię" i nie dzwonił.

0:09:19.500,0:09:21.500
A potem nie przychodził.

0:09:21.500,0:09:24.800
Potem pewnego dnia całkiem zniknął.

0:09:24.800,0:09:26.200
Czas mijał,

0:09:26.200,0:09:29.400
a one myśleli, że na pewno o nich zapomniał,

0:09:29.400,0:09:31.000
na początku.

0:09:31.000,0:09:32.500
Potem, gdy mijał czas,

0:09:32.500,0:09:34.500
pod koniec prawie dwóch lat, pomyśleli:

0:09:34.500,0:09:37.700
"Cóż, może nasz ojciec umarł."

0:09:37.700,0:09:40.000
I wtedy zrozumiałam,

0:09:40.000,0:09:42.900
że zadawanie ojcu tak wielu pytań

0:09:42.900,0:09:45.700
rozpalało całą przeszłość i której pewnie nie chciał mówić,

0:09:45.700,0:09:47.300
ponieważ było to bolesne.

0:09:47.300,0:09:52.000
I gdy mój przyrodni brat i siostra myśleli, że zostali porzuceni,

0:09:52.000,0:09:53.700
osieroceni,

0:09:53.700,0:09:56.000
mój ojciec robił fałszywe dokumenty.

0:09:56.000,0:09:59.500
I nie powiedział im, ponieważ oczywiście chciał ich chronić.

0:09:59.500,0:10:01.300
Po wyzwoleniu robił fałszywe dokumenty,

0:10:01.300,0:10:04.200
by pozwolić tym, którzy przetrwali obozy koncentracyjne, emigrować do Palestyny

0:10:04.200,0:10:06.100
przed utworzeniem Izraela.

0:10:06.100,0:10:08.500
A potem, ponieważ był zagorzałym antykolonialistą,

0:10:08.500,0:10:12.000
wyrabiał fałszywe papiery dla Algierczyków podczas wojny w Algierii.

0:10:12.000,0:10:14.600
Po wojnie algierskiej,

0:10:14.600,0:10:17.200
w sercu międzynarodowych ruchów oporu,

0:10:17.200,0:10:18.900
krążyło jego imię

0:10:18.900,0:10:21.200
i cały świat pukał do jego drzwi.

0:10:21.200,0:10:24.700
W Afryce były kraje walczące o swoją niepodległość:

0:10:24.700,0:10:27.700
Gwinea, Gwinea-Biaasu, Angola.

0:10:27.700,0:10:32.200
Potem mój ojciec związał się z partią Nelsona Mandeli przeciw apartheidowi.

0:10:32.200,0:10:35.700
Wyrabiał fałszywe papiery dla prześladowanych czarnych mieszkańców Afryki Południowej.

0:10:35.700,0:10:37.500
Była także Ameryka Łacińska.

0:10:37.500,0:10:40.200
Mój ojciec pomagał tym, którzy stawiali opór dyktaturze

0:10:40.200,0:10:42.100
w Republice Dominikańskiej, na Haiti

0:10:42.100,0:10:48.200
a potem była Brazylia, Argentyna, Wenezuela, El Salvator, Nikaragua,

0:10:48.200,0:10:53.800
Kolumbia, Peru, Urugwaj, Chile i Meksyk.

0:10:53.800,0:10:55.500
Potem była wojna w Wietnamie.

0:10:55.500,0:10:57.800
Mój ojciec wyrabiał fałszywe papiery dla amerykańskich dezerterów,

0:10:57.800,0:11:01.000
którzy nie chcieli walczyć przeciw Wietnamczykom.

0:11:01.000,0:11:03.000
Europa także nie była oszczędzona.

0:11:03.000,0:11:05.141
Mój ojciec fałszował papiery dla dysydentów

0:11:05.142,0:11:08.900
przeciwko Franco w Hiszpanii, Salazarowi w Portugalii,

0:11:08.900,0:11:13.892
przeciw dyktaturze pułkownika w Grecji,

0:11:13.893,0:11:15.600
a nawet we Francji.

0:11:15.600,0:11:18.754
Tam, tylko raz, zdarzyło się to w maju 1968 roku.

0:11:18.755,0:11:21.400
Mój ojciec obserwował, oczywiście życzliwie

0:11:21.400,0:11:24.200
demostracje w maju,

0:11:24.200,0:11:26.500
ale jego serce było gdzie indziej,

0:11:26.500,0:11:30.000
miał 15 krajów do obsłużenia.

0:11:30.000,0:11:32.368
Raz zgodził się zrobić fałszywe papiery

0:11:32.369,0:11:34.312
dla kogoś, kogo możecie rozpoznać.

0:11:34.313,0:11:37.229
(Śmiech)

0:11:37.230,0:11:38.850
Był wówczas znacznie młodszy,

0:11:38.850,0:11:41.000
a mój ojciec zgodził się zrobić fałszywe dokumenty

0:11:41.000,0:11:44.036
by umożliwić mu powrót i wypowiedzenie się na zebraniu.

0:11:44.037,0:11:49.000
Powiedział mi, że te fałszywe papiery były najbardziej medialne

0:11:49.000,0:11:52.500
i najmniej przydatne wśród wszystkich jakie w życiu zrobił.

0:11:52.500,0:11:54.000
Ale zgodził się na to,

0:11:54.000,0:11:57.400
choć życie Daniela Cohn-Bendita nie było w niebezpieczeństwie

0:11:57.400,0:11:59.594
tylko dlatego,

0:11:59.595,0:12:01.000
że była to dobra okazja,

0:12:01.000,0:12:03.484
by zadrwić z władz

0:12:03.485,0:12:06.500
i pokazać im, że nie ma nic mniej szczelnego niż granice -

0:12:06.500,0:12:11.000
i że idee nie znają granic.

0:12:11.000,0:12:13.000
Całe moje dzieciństwo,

0:12:13.000,0:12:17.097
podczas gdy ojcowie moich przyjaciół opowiadali bajki braci Grimm,

0:12:17.098,0:12:20.987
mój ojciec opowiadał mi historie o bardzo skromnych bohaterach

0:12:20.988,0:12:23.904
z niezachwianymi utopiami,

0:12:23.905,0:12:26.821
którzy zdołali czynić cuda.

0:12:26.822,0:12:30.800
I ci bohaterowie nie potrzebowali żadnej armii, która by za nimi stała.

0:12:30.800,0:12:33.300
Tak czy owak nikt by za nimi nie podążał,

0:12:33.300,0:12:36.545
poza garstką mężczyzn i kobiet z przekonaniem i odwagą.

0:12:36.546,0:12:37.800
Znacznie później zrozumiałam,

0:12:37.800,0:12:41.407
że w rzeczywistości była to własna historia mojego ojca, którą opowiadał mi na dobranoc.

0:12:41.408,0:12:44.324
Zapytałam go czy, wziąwszy pod uwagę poświęcenia,

0:12:44.325,0:12:46.269
kiedykolwiek żałował.

0:12:46.270,0:12:48.000
Powiedział, że nie.

0:12:48.000,0:12:50.159
Powiedział mi, że nie byłby w stanie

0:12:50.160,0:12:53.076
przyglądać się lub poddawać niesprawiedliwości nie robiąc nic.

0:12:53.077,0:12:56.100
Został przekonany i jest nadal o tym przeświadczony,

0:12:56.100,0:12:58.300
że inny świat jest możliwy -

0:12:58.300,0:13:01.300
świat gdzie nikt nigdy nie będzie potrzebował fałszerza.

0:13:01.300,0:13:03.300
Wciąż o tym marzy.

0:13:03.300,0:13:04.744
Mój ojciec

0:13:04.745,0:13:06.500
jest tutaj dzisiaj.

0:13:06.500,0:13:10.579
Nazywa się Adolfo Kaminsky i poproszę go, żeby wstał.

0:13:10.580,0:13:30.999
(Oklaski)

0:13:31.000,0:13:34.000
Dziękuję.