1
00:00:09,445 --> 00:00:12,117
Khi tia cực tím tiếp xúc với da chúng ta,

2
00:00:12,117 --> 00:00:14,890
ảnh hưởng của nó đối với mỗi người
có một chút khác biệt.

3
00:00:14,890 --> 00:00:18,235
Tùy thuộc vào màu da, 
sẽ chỉ mất vài phút phơi nắng

4
00:00:18,235 --> 00:00:20,585
để biến một người thành da màu đỏ củ cải,

5
00:00:20,585 --> 00:00:24,783
trong khi người khác cần hàng giờ mới
có những thay đổi nhỏ nhất.

6
00:00:24,783 --> 00:00:26,831
Vậy điều gì giải thích cho sự khác biệt đó

7
00:00:26,831 --> 00:00:31,721
và làm thế nào mà da chúng ta có nhiều
màu sắc khác nhau như vậy?

8
00:00:31,721 --> 00:00:32,976
Bất kể là màu gì,

9
00:00:32,976 --> 00:00:38,323
da chúng ta tiết lộ câu chuyện sử thi về 
sự dũng cảm và thích nghi của con người

10
00:00:38,323 --> 00:00:42,922
bộc lộ sự khác nhau về chức năng sinh học.

11
00:00:42,922 --> 00:00:44,634
Tất cả là nhờ melanin,

12
00:00:44,634 --> 00:00:47,944
là một sắc tố giúp cho da và tóc có màu.

13
00:00:47,944 --> 00:00:51,192
Thành phần này đến từ tế bào da gọi là
tế bào hắc tố

14
00:00:51,192 --> 00:00:53,485
và có hai dạng cơ bản.

15
00:00:53,485 --> 00:00:57,637
Một là eumelanin, làm gia tăng
tông màu da nâu,

16
00:00:57,637 --> 00:01:00,823
cũng như là tóc đen, nâu và vàng.

17
00:01:00,823 --> 00:01:06,000
và còn lại là pheomelanin, gây nên 
tàn nhang màu nâu đỏ và tóc đỏ.

18
00:01:06,000 --> 00:01:08,518
Nhưng con người không luôn như vậy.

19
00:01:08,518 --> 00:01:12,310
Sự biến đổi tông màu da của chúng ta
hình thành bởi một quá trình tiến hóa

20
00:01:12,310 --> 00:01:14,435
dẫn dắt bởi Mặt trời.

21
00:01:14,435 --> 00:01:19,556
Nó khởi nguồn từ cách đây 50,000 năm khi
tổ tiên chúng ta di cư từ Châu Phi

22
00:01:19,556 --> 00:01:22,356
sang Châu Âu và Châu Á.

23
00:01:22,356 --> 00:01:27,544
Những người cổ đại này sống giữa
khu vực xích đạo và vùng nhiệt đới,

24
00:01:27,544 --> 00:01:31,372
khu vực thấm đẫm tia UV từ mặt trời.

25
00:01:31,372 --> 00:01:34,908
Khi da bị phơi nhiễm bởi tia UV
trong một thời gian dài,

26
00:01:34,908 --> 00:01:38,287
tia UV sẽ phá hủy DNA trong tế bào chúng ta,

27
00:01:38,287 --> 00:01:40,634
và da bắt đầu bị cháy.

28
00:01:40,634 --> 00:01:42,342
Nếu sự phá hủy này đủ lâu,

29
00:01:42,342 --> 00:01:44,980
các đột biến trong tế bào có thể 
tạo thành u ác tính,

30
00:01:44,980 --> 00:01:49,687
một dạng ung thư nguy hiểm được hình thành
trong tế bào hắc tố của da.

31
00:01:49,687 --> 00:01:53,901
Màng bảo vệ chống nắng ta biết ngày nay
đã không tồn tại cách đây 50,000 năm.

32
00:01:53,901 --> 00:01:58,179
Vì vậy làm thế nào tổ tiên chúng ta đương
đầu với sự tấn công dữ dội của tia UV?

33
00:01:58,179 --> 00:02:01,749
Chìa khóa sống còn nằm ở
lớp màng bảo vệ chống nắng của mỗi người

34
00:02:01,749 --> 00:02:05,166
được tạo ra bên dưới lớp da: melanin.

35
00:02:05,166 --> 00:02:07,613
Loại và hàm lượng melanin trong da bạn

36
00:02:07,613 --> 00:02:11,637
sẽ quyết định bạn được bảo vệ nhiều 
hay ít trước mặt trời.

37
00:02:11,637 --> 00:02:15,373
Điều này đến từ đáp ứng của da 
khi bị tia nắng mặt trời tấn công.

38
00:02:15,373 --> 00:02:17,334
Khi da phơi bày trước tia UV,

39
00:02:17,334 --> 00:02:21,070
thì thụ thể đặc biệt nhạy với ánh 
mặt trời, có tên là rhodopsin,

40
00:02:21,070 --> 00:02:25,637
sẽ kích thích việc sản xuất melanin để tạo
ra lớp tế bào bảo vệ khỏi sự phá hủy.

41
00:02:25,637 --> 00:02:30,598
Với người có làn da sáng, lượng melanin
tạo thêm này sẽ làm sạm da và tạo màu nâu.

42
00:02:30,598 --> 00:02:33,264
Trải qua nhiều thế hệ,

43
00:02:33,264 --> 00:02:36,643
con người ở khu vực có lượng 
ánh sáng mặt trời bão hòa ở Châu Phi

44
00:02:36,643 --> 00:02:39,959
thích nghi để có một lớp bảo vệ
sản xuất nhiều melanin

45
00:02:39,959 --> 00:02:41,917
và nhiều eumelanin,

46
00:02:41,917 --> 00:02:44,592
dẫn đến da có tông màu sậm hơn.

47
00:02:44,592 --> 00:02:48,036
Lớp chắn tạo ra bởi mặt trời này giúp
họ bảo vệ khỏi u ác tính,

48
00:02:48,036 --> 00:02:50,388
giúp họ khỏe mặt hơn xét về mặt tiến hóa

49
00:02:50,388 --> 00:02:55,127
và có khả năng truyền điều hữu ích này
cho các thế hệ con cháu.

50
00:02:55,127 --> 00:03:00,137
Nhưng sau đó, một vài tổ tiên có khả năng 
chống chịu với mặt trời di cư về phía bắc

51
00:03:00,137 --> 00:03:01,718
ra khỏi khu vực nhiệt đới,

52
00:03:01,718 --> 00:03:04,678
và trải rộng khắp thế giới.

53
00:03:04,678 --> 00:03:08,316
Họ càng đi xa về phía bắc, họ càng
có ít tia nắng mặt trời chiếu trực tiếp.

54
00:03:08,316 --> 00:03:12,211
Đây là một vấn đề bởi vì 
mặc dù tia UV có thế phá hủy da,

55
00:03:12,211 --> 00:03:15,269
nhưng nó có một lợi ích quan trọng đi kèm.

56
00:03:15,269 --> 00:03:18,227
Tia UV giúp cơ thể sản xuất vitamin D,

57
00:03:18,227 --> 00:03:22,251
một thành phần làm chắc xương và giúp 
cơ thể hòa tan các khoáng chất thiết yếu,

58
00:03:22,251 --> 00:03:26,384
như canxi, sắt, magiê, phốt phát và kẽm.

59
00:03:26,384 --> 00:03:30,524
Không có nó, con người bị mệt mỏi 
trầm trọng và yếu xương

60
00:03:30,524 --> 00:03:33,783
là nguyên nhân của bệnh còi xương.

61
00:03:33,783 --> 00:03:37,706
Những người da sậm màu ngăn chặn hiệu quả
bất kể tia nắng mặt trời như thế nào,

62
00:03:37,706 --> 00:03:42,057
sự thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến
một mối đe dọa nghiêm trọng ở phía bắc.

63
00:03:42,057 --> 00:03:44,656
Nhưng một số người sản xuất ít melanin.

64
00:03:44,656 --> 00:03:49,232
Họ được phơi bày để một lượng nhỏ vừa đủ
ánh sáng mà u ác tính ít hình thành,

65
00:03:49,232 --> 00:03:53,347
và màu da sáng của họ 
hấp thu tia UV tốt hơn.

66
00:03:53,347 --> 00:03:55,438
Vì vậy họ nhận được lợi ích từ vitamin D,

67
00:03:55,438 --> 00:03:56,666
phát triển xương chắc khỏe,

68
00:03:56,666 --> 00:04:00,657
và sống khỏe mạnh để tạo ra
con cháu khỏe mạnh.

69
00:04:00,657 --> 00:04:02,715
Qua nhiều thế hệ chọn lọc,

70
00:04:02,715 --> 00:04:05,997
màu da của những người trong khu vực đó
sáng lên dần dần.

71
00:04:05,997 --> 00:04:09,509
Như là kết quả sự thích nghi từ tổ tiên,

72
00:04:09,509 --> 00:04:13,828
ngày nay con người trên hành tinh chúng ta
rất đa dạng các màu da khác nhau,

73
00:04:13,828 --> 00:04:19,165
điển hình, da sậm màu nhiều eumelanin
trong vùng nóng nắng quanh xích đạo,

74
00:04:19,165 --> 00:04:23,869
và da sáng nhiều pheomelanin gia tăng 
ở khu vực bên ngoài

75
00:04:23,869 --> 00:04:26,211
khi tia nắng mặt trời yếu dần.

76
00:04:26,211 --> 00:04:30,461
Vì vậy, màu da nói lên nhiều điều hơn 
là điểm thích nghi của vật thể sống

77
00:04:30,461 --> 00:04:32,551
trên một hòn đá quay xung quanh mặt trời.

78
00:04:32,551 --> 00:04:34,196
Nó có thể hấp thụ ánh sáng,

79
00:04:34,196 --> 00:04:37,146
nhưng tuyệt nhiên không phản ánh tính cách