[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:09.44,0:00:12.12,Default,,0000,0000,0000,,Gdy ultrafioletowe światło\Nsłoneczne pada na skórę,
Dialogue: 0,0:00:12.12,0:00:14.89,Default,,0000,0000,0000,,na każdego ma trochę inny wpływ.
Dialogue: 0,0:00:14.89,0:00:18.24,Default,,0000,0000,0000,,Zależnie od koloru skóry,\Nczasem wystarczy chwila na słońcu,
Dialogue: 0,0:00:18.24,0:00:20.58,Default,,0000,0000,0000,,by ktoś zrobił się różowy jak burak,
Dialogue: 0,0:00:20.58,0:00:24.78,Default,,0000,0000,0000,,podczas gdy ktoś inny po kilku godzinach\Nzobaczy tylko niewielką różnicę.
Dialogue: 0,0:00:24.78,0:00:26.83,Default,,0000,0000,0000,,Skąd bierze się ta rozbieżność
Dialogue: 0,0:00:26.83,0:00:31.72,Default,,0000,0000,0000,,i skąd mamy tyle odcieni skóry?
Dialogue: 0,0:00:31.72,0:00:32.98,Default,,0000,0000,0000,,Niezależnie od koloru
Dialogue: 0,0:00:32.98,0:00:38.32,Default,,0000,0000,0000,,skóra opowiada epicką historię\No ludzkiej odwadze i przystosowaniu
Dialogue: 0,0:00:38.32,0:00:42.92,Default,,0000,0000,0000,,i przedstawia tę różnorodność\Njako funkcję biologiczną.
Dialogue: 0,0:00:42.92,0:00:44.63,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko kręci się wokół melaniny,
Dialogue: 0,0:00:44.63,0:00:47.66,Default,,0000,0000,0000,,pigmentu nadającego kolor skórze i włosom.
Dialogue: 0,0:00:47.66,0:00:51.19,Default,,0000,0000,0000,,Ten składnik pochodzi z komórek skórnych,\Nktóre nazywają się melanocytami,
Dialogue: 0,0:00:51.19,0:00:53.48,Default,,0000,0000,0000,,i przyjmuje dwie podstawowe formy.
Dialogue: 0,0:00:53.48,0:00:57.64,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsza to eumelanina,\Ndająca bardziej brązowe barwy skóry,
Dialogue: 0,0:00:57.64,0:01:00.82,Default,,0000,0000,0000,,podobnie jak czarne,\Nbrązowe i jasne kolory włosów.
Dialogue: 0,0:01:00.82,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Druga to feomelanina,\Nodpowiedzialna za piegi i rude włosy.
Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:08.52,Default,,0000,0000,0000,,Nie zawsze było tyle\Nróżnych odcieni skóry.
Dialogue: 0,0:01:08.52,0:01:12.31,Default,,0000,0000,0000,,Różne barwy są wynikiem\Nprocesu ewolucyjnego,
Dialogue: 0,0:01:12.31,0:01:14.44,Default,,0000,0000,0000,,napędzanego przez Słońce.
Dialogue: 0,0:01:14.44,0:01:19.56,Default,,0000,0000,0000,,Ten proces zaczął się 50 000 lat temu,\Nkiedy nasi przodkowie migrowali z Afryki
Dialogue: 0,0:01:19.56,0:01:22.36,Default,,0000,0000,0000,,do Europy i Azji.
Dialogue: 0,0:01:22.36,0:01:27.54,Default,,0000,0000,0000,,Mieszkali między równikiem\Na zwrotnikiem Koziorożca,
Dialogue: 0,0:01:27.54,0:01:31.37,Default,,0000,0000,0000,,na obszarach nasyconych\Npromieniowaniem UV.
Dialogue: 0,0:01:31.37,0:01:34.91,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy skóra przez długi czas jest\Nnarażona na promieniowanie,
Dialogue: 0,0:01:34.91,0:01:38.29,Default,,0000,0000,0000,,światło UV niszczy DNA w komórkach,
Dialogue: 0,0:01:38.29,0:01:40.63,Default,,0000,0000,0000,,i zaczyna parzyć skórę.
Dialogue: 0,0:01:40.63,0:01:42.34,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli oparzenia są poważne,
Dialogue: 0,0:01:42.34,0:01:44.98,Default,,0000,0000,0000,,mutacje w komórkach mogą nawet\Ndoprowadzić do czerniaka,
Dialogue: 0,0:01:44.98,0:01:49.69,Default,,0000,0000,0000,,śmiertelnego nowotworu, \Nformowanego w melanocytach.
Dialogue: 0,0:01:49.69,0:01:53.90,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiejsze kremy do opalania \Nnie istniały 50 000 lat temu.
Dialogue: 0,0:01:53.90,0:01:58.18,Default,,0000,0000,0000,,Jak nasi przodkowie radzili sobie\Nz ciągłym bombardowaniem UV?
Dialogue: 0,0:01:58.18,0:02:01.75,Default,,0000,0000,0000,,Klucz do przetrwania polegał\Nna ich własnym kremie do opalania,
Dialogue: 0,0:02:01.75,0:02:05.17,Default,,0000,0000,0000,,wytwarzanym pod skórą: melaninie.
Dialogue: 0,0:02:05.17,0:02:07.61,Default,,0000,0000,0000,,Rodzaj i ilość melaniny w skórze
Dialogue: 0,0:02:07.61,0:02:11.64,Default,,0000,0000,0000,,wpływa na to, czy będziesz bardziej,\Nczy mniej chroniony przed słońcem.
Dialogue: 0,0:02:11.64,0:02:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi o reakcję skóry\Nna światło słoneczne.
Dialogue: 0,0:02:15.37,0:02:17.33,Default,,0000,0000,0000,,Pod wpływem promieniowania UV
Dialogue: 0,0:02:17.33,0:02:21.07,Default,,0000,0000,0000,,uruchamia się rodopsyna,\Nspecjalny światłoczuły receptor,
Dialogue: 0,0:02:21.07,0:02:25.64,Default,,0000,0000,0000,,który stymuluje produkcję melaniny,\Nby chronić komórki przed zniszczeniem.
Dialogue: 0,0:02:25.64,0:02:30.60,Default,,0000,0000,0000,,U osób z jasną skórą, dodatkowa melanina\Npowoduje ściemnienie skóry i opaleniznę.
Dialogue: 0,0:02:30.60,0:02:33.26,Default,,0000,0000,0000,,Na przestrzeni wieków
Dialogue: 0,0:02:33.26,0:02:36.64,Default,,0000,0000,0000,,ludzie żyjący w Afryce,\Nna nasłonecznionych obszarach,
Dialogue: 0,0:02:36.64,0:02:39.96,Default,,0000,0000,0000,,dostosowali się,\Nprodukując więcej melaniny,
Dialogue: 0,0:02:39.96,0:02:41.92,Default,,0000,0000,0000,,i więcej eumelaniny,
Dialogue: 0,0:02:41.92,0:02:44.59,Default,,0000,0000,0000,,przez co ich skóra stała się ciemniejsza.
Dialogue: 0,0:02:44.59,0:02:48.04,Default,,0000,0000,0000,,Ta wbudowana tarcza\Nchroniła ich przed czerniakiem,
Dialogue: 0,0:02:48.04,0:02:50.39,Default,,0000,0000,0000,,dodając przewagi ewolucyjnej
Dialogue: 0,0:02:50.39,0:02:55.13,Default,,0000,0000,0000,,i zdolności przekazywania \Ntej cechy kolejnym pokoleniom.
Dialogue: 0,0:02:55.13,0:03:00.14,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy przystosowani przodkowie\Nprzenieśli się jednak na północ,
Dialogue: 0,0:03:00.14,0:03:01.72,Default,,0000,0000,0000,,z dala od tropikalnych obszarów,
Dialogue: 0,0:03:01.72,0:03:04.68,Default,,0000,0000,0000,,rozprzestrzeniając się po całej Ziemi.
Dialogue: 0,0:03:04.68,0:03:08.32,Default,,0000,0000,0000,,Im dalej na północ, tym mniej\Nbezpośredniego promieniowania słonecznego.
Dialogue: 0,0:03:08.32,0:03:12.21,Default,,0000,0000,0000,,To był problem, bo choć\Npromieniowanie UV niszczy skórę,
Dialogue: 0,0:03:12.21,0:03:15.27,Default,,0000,0000,0000,,równocześnie daje pewną ważną korzyść.
Dialogue: 0,0:03:15.27,0:03:18.23,Default,,0000,0000,0000,,Promieniowanie UV pomaga ciału\Nwytwarzać witaminę D,
Dialogue: 0,0:03:18.23,0:03:22.25,Default,,0000,0000,0000,,składnik wzmacniający kości i pomagający\Nwchłaniać niezbędne minerały,
Dialogue: 0,0:03:22.25,0:03:26.38,Default,,0000,0000,0000,,takie jak wapń, żelazo,\Nmagnez, fosforan i cynk.
Dialogue: 0,0:03:26.38,0:03:30.52,Default,,0000,0000,0000,,Jego brak powoduje poważne\Nzmęczenie i osłabienie kości,
Dialogue: 0,0:03:30.52,0:03:33.78,Default,,0000,0000,0000,,co może spowodować krzywicę, \Nczyli zapalenie kręgosłupa.
Dialogue: 0,0:03:33.78,0:03:37.71,Default,,0000,0000,0000,,Choć ciemna skóra skutecznie\Nzatrzymywała promieniowanie,
Dialogue: 0,0:03:37.71,0:03:42.06,Default,,0000,0000,0000,,niedobór witaminy D mógł być \Npoważnym zagrożeniem na północy.
Dialogue: 0,0:03:42.06,0:03:44.66,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy produkowali mniej melaniny.
Dialogue: 0,0:03:44.66,0:03:49.23,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki małej ilości światła\Nnie byli tak narażeni na czerniaka,
Dialogue: 0,0:03:49.23,0:03:53.35,Default,,0000,0000,0000,,a ich jaśniejsza skóra \Nlepiej wchłaniała promienie UV,
Dialogue: 0,0:03:53.35,0:03:55.44,Default,,0000,0000,0000,,pozwalając odnieść korzyści z witaminy D,
Dialogue: 0,0:03:55.44,0:03:56.67,Default,,0000,0000,0000,,jak silne kości,
Dialogue: 0,0:03:56.67,0:04:00.66,Default,,0000,0000,0000,,i żyć wystarczająco długo,\Nby doczekać się zdrowego potomstwa.
Dialogue: 0,0:04:00.66,0:04:02.72,Default,,0000,0000,0000,,Przez wiele pokoleń doboru naturalnego
Dialogue: 0,0:04:02.72,0:04:05.100,Default,,0000,0000,0000,,kolor skóry stopniowo jaśniał \Nw tych regionach.
Dialogue: 0,0:04:05.100,0:04:09.51,Default,,0000,0000,0000,,W wyniku zdolności \Nprzystosowania naszych przodków,
Dialogue: 0,0:04:09.51,0:04:13.83,Default,,0000,0000,0000,,dziś świat jest pełen ludzi\No przeróżnych kolorach skóry,
Dialogue: 0,0:04:13.83,0:04:19.16,Default,,0000,0000,0000,,w okolicach równika, ciemniejszych, \Nbogatych w eumelaninę,
Dialogue: 0,0:04:19.16,0:04:23.87,Default,,0000,0000,0000,,a im dalej od równika, w regionach\No mniejszym nasłonecznieniu.
Dialogue: 0,0:04:23.87,0:04:26.21,Default,,0000,0000,0000,,tym jaśniejszych, bogatych w feomelaninę,
Dialogue: 0,0:04:26.21,0:04:30.46,Default,,0000,0000,0000,,Kolor skóry to tylko cecha przystosowawcza
Dialogue: 0,0:04:30.46,0:04:32.55,Default,,0000,0000,0000,,na skale, która orbituje wokół Słońca.
Dialogue: 0,0:04:32.55,0:04:34.20,Default,,0000,0000,0000,,Może wchłaniać światło,
Dialogue: 0,0:04:34.20,0:04:37.15,Default,,0000,0000,0000,,ale z pewnością\Nnie odzwierciedla charakteru.