1
00:00:09,445 --> 00:00:12,117
Gdy ultrafioletowe światło
słoneczne pada na skórę,

2
00:00:12,117 --> 00:00:14,890
na każdego ma trochę inny wpływ.

3
00:00:14,890 --> 00:00:18,235
Zależnie od koloru skóry,
czasem wystarczy chwila na słońcu,

4
00:00:18,235 --> 00:00:20,585
by ktoś zrobił się różowy jak burak,

5
00:00:20,585 --> 00:00:24,783
podczas gdy ktoś inny po kilku godzinach
zobaczy tylko niewielką różnicę.

6
00:00:24,783 --> 00:00:26,831
Skąd bierze się ta rozbieżność

7
00:00:26,831 --> 00:00:31,721
i skąd mamy tyle odcieni skóry?

8
00:00:31,721 --> 00:00:32,976
Niezależnie od koloru

9
00:00:32,976 --> 00:00:38,323
skóra opowiada epicką historię
o ludzkiej odwadze i przystosowaniu

10
00:00:38,323 --> 00:00:42,922
i przedstawia tę różnorodność
jako funkcję biologiczną.

11
00:00:42,922 --> 00:00:44,634
Wszystko kręci się wokół melaniny,

12
00:00:44,634 --> 00:00:47,664
pigmentu nadającego kolor skórze i włosom.

13
00:00:47,664 --> 00:00:51,192
Ten składnik pochodzi z komórek skórnych,
które nazywają się melanocytami,

14
00:00:51,192 --> 00:00:53,485
i przyjmuje dwie podstawowe formy.

15
00:00:53,485 --> 00:00:57,637
Pierwsza to eumelanina,
dająca bardziej brązowe barwy skóry,

16
00:00:57,637 --> 00:01:00,823
podobnie jak czarne,
brązowe i jasne kolory włosów.

17
00:01:00,823 --> 00:01:06,000
Druga to feomelanina,
odpowiedzialna za piegi i rude włosy.

18
00:01:06,000 --> 00:01:08,518
Nie zawsze było tyle
różnych odcieni skóry.

19
00:01:08,518 --> 00:01:12,310
Różne barwy są wynikiem
procesu ewolucyjnego,

20
00:01:12,310 --> 00:01:14,435
napędzanego przez Słońce.

21
00:01:14,435 --> 00:01:19,556
Ten proces zaczął się 50 000 lat temu,
kiedy nasi przodkowie migrowali z Afryki

22
00:01:19,556 --> 00:01:22,356
do Europy i Azji.

23
00:01:22,356 --> 00:01:27,544
Mieszkali między równikiem
a zwrotnikiem Koziorożca,

24
00:01:27,544 --> 00:01:31,372
na obszarach nasyconych
promieniowaniem UV.

25
00:01:31,372 --> 00:01:34,908
Kiedy skóra przez długi czas jest
narażona na promieniowanie,

26
00:01:34,908 --> 00:01:38,287
światło UV niszczy DNA w komórkach,

27
00:01:38,287 --> 00:01:40,634
i zaczyna parzyć skórę.

28
00:01:40,634 --> 00:01:42,342
Jeśli oparzenia są poważne,

29
00:01:42,342 --> 00:01:44,980
mutacje w komórkach mogą nawet
doprowadzić do czerniaka,

30
00:01:44,980 --> 00:01:49,687
śmiertelnego nowotworu, 
formowanego w melanocytach.

31
00:01:49,687 --> 00:01:53,901
Dzisiejsze kremy do opalania 
nie istniały 50 000 lat temu.

32
00:01:53,901 --> 00:01:58,179
Jak nasi przodkowie radzili sobie
z ciągłym bombardowaniem UV?

33
00:01:58,179 --> 00:02:01,749
Klucz do przetrwania polegał
na ich własnym kremie do opalania,

34
00:02:01,749 --> 00:02:05,166
wytwarzanym pod skórą: melaninie.

35
00:02:05,166 --> 00:02:07,613
Rodzaj i ilość melaniny w skórze

36
00:02:07,613 --> 00:02:11,637
wpływa na to, czy będziesz bardziej,
czy mniej chroniony przed słońcem.

37
00:02:11,637 --> 00:02:15,373
Chodzi o reakcję skóry
na światło słoneczne.

38
00:02:15,373 --> 00:02:17,334
Pod wpływem promieniowania UV

39
00:02:17,334 --> 00:02:21,070
uruchamia się rodopsyna,
specjalny światłoczuły receptor,

40
00:02:21,070 --> 00:02:25,637
który stymuluje produkcję melaniny,
by chronić komórki przed zniszczeniem.

41
00:02:25,637 --> 00:02:30,598
U osób z jasną skórą, dodatkowa melanina
powoduje ściemnienie skóry i opaleniznę.

42
00:02:30,598 --> 00:02:33,264
Na przestrzeni wieków

43
00:02:33,264 --> 00:02:36,643
ludzie żyjący w Afryce,
na nasłonecznionych obszarach,

44
00:02:36,643 --> 00:02:39,959
dostosowali się,
produkując więcej melaniny,

45
00:02:39,959 --> 00:02:41,917
i więcej eumelaniny,

46
00:02:41,917 --> 00:02:44,592
przez co ich skóra stała się ciemniejsza.

47
00:02:44,592 --> 00:02:48,036
Ta wbudowana tarcza
chroniła ich przed czerniakiem,

48
00:02:48,036 --> 00:02:50,388
dodając przewagi ewolucyjnej

49
00:02:50,388 --> 00:02:55,127
i zdolności przekazywania 
tej cechy kolejnym pokoleniom.

50
00:02:55,127 --> 00:03:00,137
Niektórzy przystosowani przodkowie
przenieśli się jednak na północ,

51
00:03:00,137 --> 00:03:01,718
z dala od tropikalnych obszarów,

52
00:03:01,718 --> 00:03:04,678
rozprzestrzeniając się po całej Ziemi.

53
00:03:04,678 --> 00:03:08,316
Im dalej na północ, tym mniej
bezpośredniego promieniowania słonecznego.

54
00:03:08,316 --> 00:03:12,211
To był problem, bo choć
promieniowanie UV niszczy skórę,

55
00:03:12,211 --> 00:03:15,269
równocześnie daje pewną ważną korzyść.

56
00:03:15,269 --> 00:03:18,227
Promieniowanie UV pomaga ciału
wytwarzać witaminę D,

57
00:03:18,227 --> 00:03:22,251
składnik wzmacniający kości i pomagający
wchłaniać niezbędne minerały,

58
00:03:22,251 --> 00:03:26,384
takie jak wapń, żelazo,
magnez, fosforan i cynk.

59
00:03:26,384 --> 00:03:30,524
Jego brak powoduje poważne
zmęczenie i osłabienie kości,

60
00:03:30,524 --> 00:03:33,783
co może spowodować krzywicę, 
czyli zapalenie kręgosłupa.

61
00:03:33,783 --> 00:03:37,706
Choć ciemna skóra skutecznie
zatrzymywała promieniowanie,

62
00:03:37,706 --> 00:03:42,057
niedobór witaminy D mógł być 
poważnym zagrożeniem na północy.

63
00:03:42,057 --> 00:03:44,656
Niektórzy produkowali mniej melaniny.

64
00:03:44,656 --> 00:03:49,232
Dzięki małej ilości światła
nie byli tak narażeni na czerniaka,

65
00:03:49,232 --> 00:03:53,347
a ich jaśniejsza skóra 
lepiej wchłaniała promienie UV,

66
00:03:53,347 --> 00:03:55,438
pozwalając odnieść korzyści z witaminy D,

67
00:03:55,438 --> 00:03:56,666
jak silne kości,

68
00:03:56,666 --> 00:04:00,657
i żyć wystarczająco długo,
by doczekać się zdrowego potomstwa.

69
00:04:00,657 --> 00:04:02,715
Przez wiele pokoleń doboru naturalnego

70
00:04:02,715 --> 00:04:05,997
kolor skóry stopniowo jaśniał 
w tych regionach.

71
00:04:05,997 --> 00:04:09,509
W wyniku zdolności 
przystosowania naszych przodków,

72
00:04:09,509 --> 00:04:13,828
dziś świat jest pełen ludzi
o przeróżnych kolorach skóry,

73
00:04:13,828 --> 00:04:19,165
w okolicach równika, ciemniejszych, 
bogatych w eumelaninę,

74
00:04:19,165 --> 00:04:23,869
a im dalej od równika, w regionach
o mniejszym nasłonecznieniu.

75
00:04:23,869 --> 00:04:26,211
tym jaśniejszych, bogatych w feomelaninę,

76
00:04:26,211 --> 00:04:30,461
Kolor skóry to tylko cecha przystosowawcza

77
00:04:30,461 --> 00:04:32,551
na skale, która orbituje wokół Słońca.

78
00:04:32,551 --> 00:04:34,196
Może wchłaniać światło,

79
00:04:34,196 --> 00:04:37,146
ale z pewnością
nie odzwierciedla charakteru.