[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.54,0:00:09.45,Default,,0000,0000,0000,,Słuchając brawurowych\Nopowieści z młodości babci,
Dialogue: 0,0:00:09.45,0:00:13.36,Default,,0000,0000,0000,,nigdy byście nie uwierzyli,\Nże była kiedyś akrobatką.
Dialogue: 0,0:00:13.36,0:00:16.69,Default,,0000,0000,0000,,Jednak problemy z kręgosłupem, \Nbóle w łokciach i trzeszczące kolana
Dialogue: 0,0:00:16.69,0:00:20.47,Default,,0000,0000,0000,,są powszechne nie tylko\Nwśród osób w podeszłym wieku.
Dialogue: 0,0:00:20.47,0:00:25.16,Default,,0000,0000,0000,,Problem zesztywnienia \Nwystępuje też u wielu młodych ludzi.
Dialogue: 0,0:00:25.16,0:00:26.84,Default,,0000,0000,0000,,Winowajcą jest artretyzm,
Dialogue: 0,0:00:26.84,0:00:29.97,Default,,0000,0000,0000,,czyli stan wywołujący \Nzapalenie i ból stawów
Dialogue: 0,0:00:29.97,0:00:33.41,Default,,0000,0000,0000,,u ponad 90 milionów ludzi w samych USA.
Dialogue: 0,0:00:33.41,0:00:36.95,Default,,0000,0000,0000,,Czy sztywnienia i skrzypienia stawów \Nrzeczywiście nie da się uniknąć?
Dialogue: 0,0:00:36.95,0:00:38.78,Default,,0000,0000,0000,,Co sprawia, że zapalenie stawów
Dialogue: 0,0:00:38.78,0:00:42.28,Default,,0000,0000,0000,,jest tak powszechne\Ni do tej pory nie ma na nie leku?
Dialogue: 0,0:00:42.28,0:00:45.85,Default,,0000,0000,0000,,Przede wszystkim artretyzm\Nto w rzeczywistości spektrum
Dialogue: 0,0:00:45.85,0:00:48.95,Default,,0000,0000,0000,,ponad 100 różnych schorzeń.
Dialogue: 0,0:00:48.95,0:00:53.10,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie dolegliwości odznaczają się \Nbólem stawów i stanem zapalnym,
Dialogue: 0,0:00:53.10,0:00:57.07,Default,,0000,0000,0000,,ale pochodzenie i nasilenie tych objawów \Nznacznie się od siebie różni.
Dialogue: 0,0:00:57.07,0:01:00.22,Default,,0000,0000,0000,,Nawet najczęstszy rodzaj schorzenia,\Nchoroba zwyrodnieniowa stawów,
Dialogue: 0,0:01:00.22,0:01:02.95,Default,,0000,0000,0000,,jest trudniejsza w zapobieganiu,\Nniż można przypuszczać.
Dialogue: 0,0:01:02.95,0:01:06.59,Default,,0000,0000,0000,,Panuje błędne przekonanie, że artretyzm \Nzwiązany jest z podeszłym wiekiem.
Dialogue: 0,0:01:06.59,0:01:10.64,Default,,0000,0000,0000,,Początków choroby zwyrodnieniowej\Nczęsto upatruje się już w dzieciństwie,
Dialogue: 0,0:01:10.64,0:01:13.68,Default,,0000,0000,0000,,w zwykłych na pozór urazach stawów.
Dialogue: 0,0:01:13.68,0:01:18.21,Default,,0000,0000,0000,,Tuż po urazie komórki odpornościowe,\Npróbując oczyścić i naprawić uszkodzenie,
Dialogue: 0,0:01:18.21,0:01:20.00,Default,,0000,0000,0000,,zaczynają pompować enzymy,
Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:24.06,Default,,0000,0000,0000,,w tym metaloproteinazy macierzy \Npozakomórkowej i agrekanazy.
Dialogue: 0,0:01:24.06,0:01:28.22,Default,,0000,0000,0000,,Enzymy oczyszczają uszkodzone tkanki \Ni wspomagają stan zapalny.
Dialogue: 0,0:01:28.22,0:01:31.92,Default,,0000,0000,0000,,Ten gwałtownie postępujący obrzęk pomaga \Nchronić staw do czasu jego odbudowy,
Dialogue: 0,0:01:31.92,0:01:36.23,Default,,0000,0000,0000,,ale niewłaściwe leczenie może powodować\Nzadomowienie się tych komórek.
Dialogue: 0,0:01:36.23,0:01:39.74,Default,,0000,0000,0000,,Ciągły napływ enzymów zaczyna \Ndegradować chrząstkę,
Dialogue: 0,0:01:39.74,0:01:43.13,Default,,0000,0000,0000,,osłabiając staw i powodując artretyzm\Nw późniejszym okresie życia.
Dialogue: 0,0:01:43.13,0:01:47.81,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie wszystkie formy artretyzmu\Npochodzą z dawnych urazów sportowych.
Dialogue: 0,0:01:47.81,0:01:52.58,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład reumatoidalne zapalenie stawów\Ndotyka 1,3 miliona dorosłych Amerykanów.
Dialogue: 0,0:01:52.58,0:01:55.39,Default,,0000,0000,0000,,Ten stan jest w rzeczywistości \Nchorobą autoimmunologiczną,
Dialogue: 0,0:01:55.39,0:01:58.86,Default,,0000,0000,0000,,w której autoprzeciwciała atakują białka\Nwyprodukowane przez gospodarza,
Dialogue: 0,0:01:58.86,0:02:01.64,Default,,0000,0000,0000,,część z których jest wydzielana\Nprzez komórki chrzęstne.
Dialogue: 0,0:02:01.64,0:02:04.30,Default,,0000,0000,0000,,Wciąż nie wiemy,\Nco powoduje takie zachowanie,
Dialogue: 0,0:02:04.30,0:02:08.20,Default,,0000,0000,0000,,ale organizm uznaje\Ntkankę stawową za intruza.
Dialogue: 0,0:02:08.20,0:02:13.24,Default,,0000,0000,0000,,Komórki odpornościowe penetrują staw\Nmimo braku jakiegokolwiek urazu.
Dialogue: 0,0:02:13.24,0:02:15.98,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedzią organizmu \Njest przewlekłe zapalenie,
Dialogue: 0,0:02:15.98,0:02:18.46,Default,,0000,0000,0000,,które niszczy kość i chrząstkę.
Dialogue: 0,0:02:18.46,0:02:22.02,Default,,0000,0000,0000,,Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa\Njest jeszcze jednym schorzeniem,
Dialogue: 0,0:02:22.02,0:02:24.86,Default,,0000,0000,0000,,które wykazuje podobieństwo \Ndo obu wspomnianych przypadków.
Dialogue: 0,0:02:24.86,0:02:27.77,Default,,0000,0000,0000,,Pacjenci doświadczają ciągłego\Nzapalenia stawów w miejscach,
Dialogue: 0,0:02:27.77,0:02:30.69,Default,,0000,0000,0000,,w których wiązadła i ścięgna\Nłączą się z kośćmi,
Dialogue: 0,0:02:30.69,0:02:33.46,Default,,0000,0000,0000,,nawet gdy początkowo \Nnie stwierdzono żadnego urazu.
Dialogue: 0,0:02:33.46,0:02:37.84,Default,,0000,0000,0000,,To prowadzi do zalewu enzymów i degradacji\Njak w chorobie zwyrodnieniowej stawów,
Dialogue: 0,0:02:37.84,0:02:42.03,Default,,0000,0000,0000,,ale wywołane jest innego rodzaju białkami \Nprozapalnymi, zwanymi cytokinami.
Dialogue: 0,0:02:42.03,0:02:44.36,Default,,0000,0000,0000,,Podczas gdy enzymy zżerają chrząstkę,
Dialogue: 0,0:02:44.36,0:02:48.41,Default,,0000,0000,0000,,organizm próbuje ustabilizować \Nmniejsze stawy poprzez ich połączenie.
Dialogue: 0,0:02:48.41,0:02:52.55,Default,,0000,0000,0000,,Ten proces prowadzi czasem do wytworzenia \Nnarośli zwanych ostrogami kostnymi,
Dialogue: 0,0:02:52.55,0:02:55.72,Default,,0000,0000,0000,,które są też przyczyną\Ngłębokiej sztywności i bólu stawów.
Dialogue: 0,0:02:55.72,0:02:58.30,Default,,0000,0000,0000,,Przy tak wielu czynnikach \Npowodujących artretyzm
Dialogue: 0,0:02:58.30,0:03:01.40,Default,,0000,0000,0000,,obecnie stosowana terapia \Npolega raczej na leczeniu objawowym
Dialogue: 0,0:03:01.40,0:03:03.40,Default,,0000,0000,0000,,niż przyczynowym.
Dialogue: 0,0:03:03.40,0:03:05.84,Default,,0000,0000,0000,,Są to zarówno obiecujące procedury MACI,
Dialogue: 0,0:03:05.84,0:03:09.93,Default,,0000,0000,0000,,zbierające komórki z cząstek chrząstki,\Nżeby wyhodować tkankę zastępczą,
Dialogue: 0,0:03:09.93,0:03:12.27,Default,,0000,0000,0000,,jak i techniki zwane metodą mikrozłamań,
Dialogue: 0,0:03:12.27,0:03:14.77,Default,,0000,0000,0000,,polegające na wykonaniu \Ndrobnych otworów w kości,
Dialogue: 0,0:03:14.77,0:03:18.79,Default,,0000,0000,0000,,żeby umożliwić komórkom szpiku kostnego \Nwyciek i budowę nowej tkanki chrzęstnej.
Dialogue: 0,0:03:18.79,0:03:21.57,Default,,0000,0000,0000,,Ratunkiem dla osób dotkniętych \Nzanikiem tkanki chrzęstnej
Dialogue: 0,0:03:21.57,0:03:24.83,Default,,0000,0000,0000,,może być zabieg wszczepienia \Nendoprotezy stawowej.
Dialogue: 0,0:03:24.83,0:03:26.66,Default,,0000,0000,0000,,Z wyjątkiem tych drastycznych metod
Dialogue: 0,0:03:26.66,0:03:29.72,Default,,0000,0000,0000,,czynniki powodujące\Nautoimmunologiczne zapalenie stawów
Dialogue: 0,0:03:29.72,0:03:32.53,Default,,0000,0000,0000,,wciąż stanowią wyzwanie w jego leczeniu.
Dialogue: 0,0:03:32.53,0:03:36.29,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy robią postępy w zakresie\Nterapii blokujących czynnik TNF-alfa,
Dialogue: 0,0:03:36.29,0:03:40.92,Default,,0000,0000,0000,,jedno z głównych białek powodujących stan \Nzapalny w reumatoidalnym zapaleniu stawów.
Dialogue: 0,0:03:40.92,0:03:46.44,Default,,0000,0000,0000,,Ale i to podejście leczy jedynie objawy, \Na nie przyczyny dolegliwości.
Dialogue: 0,0:03:46.44,0:03:51.33,Default,,0000,0000,0000,,Póki co najlepszą obroną przed ryzykiem \Nartretyzmu jest nasz styl życia.
Dialogue: 0,0:03:51.33,0:03:54.54,Default,,0000,0000,0000,,Utrzymanie prawidłowej wagi,\Nżeby odciążyć stawy, lekkie ćwiczenia,
Dialogue: 0,0:03:54.54,0:03:59.59,Default,,0000,0000,0000,,jak joga czy jazda na rowerze,\Na także unikanie palenia papierosów.
Dialogue: 0,0:03:59.59,0:04:03.35,Default,,0000,0000,0000,,Takie prozdrowotne zachowania \Npomogą przedłużyć życie
Dialogue: 0,0:04:03.35,0:04:09.28,Default,,0000,0000,0000,,i zarazem kontynuować poszukiwania \Nleku na te zróżnicowane schorzenia stawów.