WEBVTT

00:00:06.539 --> 00:00:09.450
အဖွားရဲ့ငယ်စဉ်က အကြောင်းတွေ
စားမြုံပြန်ရင်း

00:00:09.450 --> 00:00:13.364
သင့်အဖွားဟာ ကျွမ်းဘားမယ်ဆိုရင်
သင်ယုံဖို့ခက်နေပါလိမ့်မယ်။

00:00:13.364 --> 00:00:18.344
တကယ်တော့ ခါးနာ၊ တံတောင်နာ၊ ဒူးကိုက်တာတွေ
အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာတဲ့

00:00:18.344 --> 00:00:20.497
လူကြီးသူမတွေမှာ အိုနာ အနေနဲ့
ဖြစ်လာသလို

00:00:20.497 --> 00:00:25.157
လူငယ်တွေမှာလည်း
ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာပါ။

00:00:25.157 --> 00:00:26.838
တရားခံကတော့ အဆစ်ရောင်ရောဂါပါ။

00:00:26.838 --> 00:00:29.974
အဆစ်တွေရောင်ပြီး နာတဲ့ရောဂါပေါ့။

00:00:29.974 --> 00:00:33.694
အမေရိကမှာဆို လူသန်း ၉၀ ကျော်
ခံစားနေရတဲ့ရောဂါပါ။

00:00:33.694 --> 00:00:36.567
ဒီလိုအဆစ်ရောင်တာဟာ ရှောင်လွှဲမရဘူးလား?

00:00:36.567 --> 00:00:38.781
နေရာအနှံ့မှာ ဘာကြောင့်ဖြစ်နေရသလဲ?

00:00:38.781 --> 00:00:42.619
ဒါကို အရှင်းပျောက်ဖို့ ကုထုံး
ဘာလို့ ရှာမရသေးတာလဲ?

NOTE Paragraph

00:00:42.619 --> 00:00:45.538
ပထမဆုံးအနေနဲ့ ပြောရရင်
အဆစ်ရောင်တယ်ဆိုတာ

00:00:45.538 --> 00:00:48.949
ရောဂါပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို
စုစည်းခေါ်၀ေါ်လိုက်တာပါ။

00:00:48.949 --> 00:00:53.103
ဒီရောဂါတိုင်းဟာ အဆစ်ရောင်ပြီး နာတဲ့
လက္ခဏာတွေ တူညီကြတယ် ဆိုပေမဲ့

00:00:53.103 --> 00:00:57.120
ဇစ်မြစ်နဲ့ ရောဂါအတိမ်အနက်
ကွဲပြားခြားနားပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:00:57.120 --> 00:00:59.812
အများဆုံးဖြစ်တဲ့ရောဂါကတော့
ထင်တာထက် ပိုပြီးကာကွယ်ရခက်တဲ့

00:00:59.812 --> 00:01:02.217
osteoarthritis ပါ။

00:01:02.217 --> 00:01:06.242
ယေဘုယျအားဖြင့် အသက်ကြီးလို့ဖြစ်တာ
ဆိုပေမဲ့

00:01:06.242 --> 00:01:10.640
နောက်ကြောင်းပြန်စစ်လိုက်ရင်
ငယ်စဉ်အခါက

00:01:10.640 --> 00:01:13.681
အဆစ်ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တာတွေကနေ
အခြေတည်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

00:01:13.681 --> 00:01:18.211
ထိခိုက်မှုဖြစ်တဲ့အခါ ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေက
ထိခိုက်မိတဲ့နေရာကို ပြင်ဆင်ရှင်းလင်းဖို့

00:01:18.211 --> 00:01:20.001
metalloproteinases နဲ့

00:01:20.001 --> 00:01:24.065
aggrecanases တွေပါတဲ့
အင်ဇိုင်းတွေကို ထုတ်ပါတယ်။

00:01:24.065 --> 00:01:28.221
ဒီအင်ဇိုင်းတွေက ပျက်နေတဲ့ဆဲလ်တွေရှင်းရင်း
ရောင်ရမ်းတာကို ဖြစ်စေပါတယ်။

00:01:28.221 --> 00:01:31.545
ရောင်ရမ်းတာဟာ ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ
အဆစ်ကို ကာကွယ်ထားတာဖြစ်ပေမဲ့

00:01:31.545 --> 00:01:36.215
ချက်ခြင်းအနာမကျက်နိုင်သေးတဲ့ ဆဲလ်တွေဟာ
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေကို ဆက်လက်လက်ခံထားရာက

00:01:36.215 --> 00:01:39.741
အင်ဇိုင်းတွေ ဆက်တိုက်ထွက်နေပြီး
အရွတ်တွေ စတင်ထိခိုက်ရာမှ

00:01:39.741 --> 00:01:43.133
အဆစ်တွေအားနည်းလာကာ
နောက်ပိုင်း အဆစ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်လာတာပါ။

NOTE Paragraph

00:01:43.133 --> 00:01:47.813
အားလုံးကတော့ ငယ်စဉ်က ဒဏ်ကြောင့်
မဟုတ်ပါဘူး။

00:01:47.813 --> 00:01:52.583
အမေရိကန်လူလတ် ၁.၃သန်းမှာ လေးဘက်နာအဆစ်ရောင်
rheumatoid arthritis ဖြစ်နေတာပါ။

00:01:52.583 --> 00:01:55.247
သူကတော့ မိမိကိုယ်ခံစွမ်းအားကြောင့်
ဖြစ်ပွားလာတဲ့ ရောဂါပါ။

00:01:55.247 --> 00:01:58.855
အရွတ်ဆဲလ်တွေက ထုတ်တဲ့
သာမန်ပရိုတိန်းတွေကို

00:01:58.855 --> 00:02:01.874
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေက 
လိုက်တိုက်ရာက ဖြစ်တာပါ။

00:02:01.874 --> 00:02:04.114
ဘာလို့ ဒီလိုဖြစ်လဲဆိုတာ
ဘယ်သူမှ မသိသေးပါဘူး၊

00:02:04.114 --> 00:02:08.195
သာမန်တစ်ရှူးတွေကို ပြင်ပက ဝင်ရောက်လာသလို
သဘောထားတိုက်ခိုက်နေတာနဲ့တူပါတယ်။

00:02:08.195 --> 00:02:13.245
ဘာပြင်ဆင်စရာ ဘာဒဏ်ရာမှ မရှိပဲ
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေ အဆစ်ထဲ စိမ့်ဝင်ရာက

00:02:13.245 --> 00:02:15.984
နာတာရှည် အဆစ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်လာပြီး

00:02:15.984 --> 00:02:18.893
အရိုးနဲ့ အရွတ်ကို ဖျက်ပါတော့တယ်။

NOTE Paragraph

00:02:18.893 --> 00:02:21.648
နောက်ရောဂါတစ်မျိုးကတော့
spondyloarthritis ဖြစ်ပါတယ်။

00:02:21.648 --> 00:02:24.711
သူကတော့ တခြားအဆစ်ရောင်တာတွေနဲ့
လက္ခဏာတွေ ဆင်တူပါတယ်။

00:02:24.711 --> 00:02:27.766
သူဟာ အဆစ်တွေ (အထူးသဖြင့် အရိုးနဲ့အရွတ်
တွဲဆက်တဲ့ နေရာတွေ) ကို

00:02:27.766 --> 00:02:30.909
ဘာဒဏ်မှ မဖြစ်ဖူးပါဘဲနဲ့

00:02:30.909 --> 00:02:33.265
ကာလရှည်ကြာ ရောင်ရမ်းနေစေပါတယ်။

00:02:33.265 --> 00:02:37.835
ဒီလိုကြောင့် အင်ဇိုင်းတွေ ဗလပွဖြစ်လာပြီး
အရွတ်တွေ ပျက်လာပါတော့တယ်။

00:02:37.835 --> 00:02:42.027
သူကတော့ မတူကွဲပြားတဲ့ cytokines ဆိုတဲ့
ပရိုတိန်း လက်ချက်ပါ။

00:02:42.027 --> 00:02:44.363
အင်ဇိုင်းတွေက အရွတ်တွေကို
စားထုတ်ပစ်လိုက်တဲ့အခါ

00:02:44.363 --> 00:02:48.409
ခန္ဓာကိုယ်က အရိုးတွေကို ပူးပြီး
အဆစ်ငယ်တွေကို ထိန်းဖို့ကြိုးစားရာက

00:02:48.409 --> 00:02:52.548
အရိုးအတက်ထွက်လာပြီး
အဆစ်ခိုင်ပြီး နာတဲ့

00:02:52.548 --> 00:02:56.023
ကျီးပေါင်းရောဂါပါ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:56.023 --> 00:02:58.296
အဆစ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်စေတဲ့အချက်
များစွာရှိနေပေမယ့်

00:02:58.296 --> 00:03:01.405
လက်ရှိကုသမှုတွေဟာ
ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ အချက်တွေထက်

00:03:01.405 --> 00:03:03.405
လက္ခဏာတွေကိုပဲ
လိုက်လံကုသနေရတာဖြစ်ပါတယ်။

00:03:03.405 --> 00:03:05.839
ကုနည်းတွေကတော့ MACI ခေါ်တဲ့
အရွတ်ကနေ ဆဲလ်ထုတ်ယူပြီး

00:03:05.839 --> 00:03:09.928
တစ်ရှူးအစားထိုး ပျိုးပေးတာမျိုးကနေ

00:03:09.928 --> 00:03:12.267
microfracture လို့ခေါ်တဲ့

00:03:12.267 --> 00:03:14.772
အရိုးမှာ အပေါက်လေးတွေ ဖေါက်ပြီး

00:03:14.772 --> 00:03:19.182
ရိုးတွင်းခြင်ဆီပင်မဆဲလ်တွေ စိမ့်ထွက်လာစေကာ
အရွတ်အသစ်ဖြစ်စေမယ့်နည်းအထိ ရှိပါတယ်။

00:03:19.182 --> 00:03:20.332
နောက်ဆုံးနည်းကတော့

00:03:20.332 --> 00:03:24.832
အရွတ်ခမ်းသွားတဲ့သူကို
အဆစ်အစားထိုးနည်းနဲ့ ကုသပေးပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:24.832 --> 00:03:26.663
ဒီလိုကုသနည်းတွေ ရှိပေမဲ့

00:03:26.663 --> 00:03:29.425
ကိုယ်ခံအားကြောင့်ဖြစ်တဲ့
အဆစ်ရောင်ရောဂါတွေကတော့

00:03:29.425 --> 00:03:32.441
ကုထုံး ရှာဖွေနေရဆဲပါပဲ။

00:03:32.441 --> 00:03:36.828
သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ လေးဘက်နာအဆစ်ရောင်မှာ
ရောင်ရမ်းခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့

00:03:36.828 --> 00:03:40.847
TNF-alpha ပရိုတိန်းကို တားဆီးမယ့်
ကုထုံးကို ဖော်ထုတ်နေပါတယ်။

00:03:40.847 --> 00:03:46.017
ဒါကလည်း လက္ခဏာကို ကုတဲ့ကုထုံးပါ။
ဇစ်မြစ်ကိုကုဖို့ မဟုတ်ပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:03:46.017 --> 00:03:51.509
တချိန်တည်းမှာပဲ ကျွန်တော်တို့ကလည်းပဲ
အဆစ်တွေ ဝိတ်အများကြီး မထမ်းရအောင်

00:03:51.509 --> 00:03:54.798
ကိုယ်အလေးချိန်ချ၊ ယောဂနဲ့ စက်ဘီးစီးတာလို
ပေါ့ပါးတဲ့အားကစားလေးတွေလုပ်၊

00:03:54.798 --> 00:03:59.258
ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကိုရှောင်
စတာတွေလုပ်သင့်ပါတယ်။

00:03:59.258 --> 00:04:03.192
ဒီလို အမူအကျင့်တွေက တဖက်ကများပြားလှတဲ့
အဆစ်ရောင်ရောဂါတွေကို

00:04:03.192 --> 00:04:06.092
ကုသမယ့်နည်းလမ်းတွေကို
ရှာဖွေလေ့လာနေချိန်မှာပဲ

00:04:06.092 --> 00:04:09.102
ကျွန်တော်တို့ အသက်ရှည်အောင်
ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။