WEBVTT

00:00:00.714 --> 00:00:03.810
2013 жылы

00:00:03.834 --> 00:00:06.343
Ұлыбритания үкіметі сауалнама жүргізді.

00:00:07.494 --> 00:00:10.643
Сауалнама тұрғындардың


00:00:10.667 --> 00:00:11.904
сан сауаттылығын тексерді.

00:00:11.928 --> 00:00:13.571
Нәтижесіне өздері таңғалды.

00:00:13.595 --> 00:00:16.959
Елдегі ересек 100 адамның

00:00:16.983 --> 00:00:20.484
47-сі сан сауаттылығының
бірінші деңгейіне жетпеді.

00:00:20.892 --> 00:00:25.004
Сан сауаттылығының 1-деңгейі
GCSE ұпайымен анықталады.

00:00:25.410 --> 00:00:28.658
Бөлу, пайыз анықтау, 
ондық сандарды түсіну деген сөз.

00:00:28.682 --> 00:00:33.310
Бұл нәтиже үкіметті
біраз әуреге салды.

00:00:33.334 --> 00:00:34.962
Біраз шешімдер
қабылданып,

00:00:34.986 --> 00:00:36.708
ақша қайта қарастырылып,

00:00:36.732 --> 00:00:39.770
2011 жылы қайтадан
сауалнама жүргізілді.

00:00:39.794 --> 00:00:41.999
Сонымен нәтижесі
қалай өзгерді дейсіз ғой.

00:00:44.021 --> 00:00:45.465
Әлгі сан 49 болды.

NOTE Paragraph

00:00:45.489 --> 00:00:46.938
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:00:46.962 --> 00:00:49.411
Бұл ақпаратты
Financial Times-та бөліскенде,

00:00:49.435 --> 00:00:51.106
бір оқырманымыз:

00:00:51.130 --> 00:00:54.891
"Бұл ақпарат тұрғынның тек 
51 %-ына үрейлі" деп қалжыңдады.

NOTE Paragraph

00:00:54.915 --> 00:00:57.201
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:00:57.225 --> 00:01:00.382
Өз басыма мектеп оқушысының

00:01:00.406 --> 00:01:03.501
осыған қатысты пікірі ұнады.

00:01:03.525 --> 00:01:05.056
Ол қолын көтеріп,

00:01:05.080 --> 00:01:07.596
"Бұл мәліметті жинақтаған
адам

00:01:07.620 --> 00:01:09.435
49 %-дың ішіндегі 
біреу емес пе?"

NOTE Paragraph

00:01:09.459 --> 00:01:10.713
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:01:10.737 --> 00:01:14.787
Сандарды түсіне алмау - 
үлкен мәселе,

00:01:14.811 --> 00:01:16.921
себебі сандардың өмірлік
маңызы бар,

00:01:16.945 --> 00:01:20.812
әрі біздің заманымыздағы
негізгі өзгерістер

00:01:20.836 --> 00:01:23.277
сандармен байланысты.

NOTE Paragraph

00:01:23.301 --> 00:01:25.149
Бұл енді тек ағылшын 
мәселесі емес.

00:01:25.173 --> 00:01:30.103
ЕҚЫҰ биылғы есебінде
жастар арасындағы сан сауаттылығын

00:01:30.127 --> 00:01:32.907
жариялады, АҚШ көш бастап тұр.

00:01:32.931 --> 00:01:37.601
Сан сауаттылығы америка жастарының 
40 пайызында төменгі деңгейде.

00:01:37.625 --> 00:01:38.922
Англия да осы шамалас.

00:01:38.946 --> 00:01:44.479
Бірақ ЕҚЫҰ-ның 7 елі
20 %-дан сәл асып тұр.

00:01:44.503 --> 00:01:47.262
Бұл үлкен мәселе, 
бұлай болуы адам шошытады.

00:01:47.286 --> 00:01:49.294
Кестенің соңғы жағына көз салсаңыз

00:01:49.318 --> 00:01:52.278
Нидерланды мен Корея
оқшауланып тұр.

00:01:52.302 --> 00:01:56.718
Сан сауаттылығы аса 
өзекті екенін көріп тұрмыз.

NOTE Paragraph

00:01:57.510 --> 00:02:00.440
Мұндай зерттеулер 
пайдалы болуымен қатар,

00:02:00.464 --> 00:02:05.864
адамдарды білместікпен
екі топқа бөлеміз.

00:02:05.888 --> 00:02:07.664
Адамдардың екі тобы бар:

00:02:07.688 --> 00:02:12.037
сандарды түсіне алатын, әрі
онымен жұмыс істей алатындар

00:02:12.061 --> 00:02:14.297
және онымен жұмыс істей алмайтындар.

00:02:14.321 --> 00:02:16.422
Бүгін мен бұл жерде

00:02:16.446 --> 00:02:19.488
мұндай бөлудің дұрыс еместігін
айтқым келеді.

00:02:19.512 --> 00:02:21.380
Бұлай жіктеу ақылға қонымсыз.

00:02:21.404 --> 00:02:25.052
Сандарды түсіну үшін,
менің ойымша,

00:02:25.076 --> 00:02:26.804
керемет математик болу
шарт емес.

00:02:26.828 --> 00:02:29.937
Әуелі осыны түсінуден бастайық.

NOTE Paragraph

00:02:30.387 --> 00:02:34.698
Бұл нәрсені ұғу

00:02:34.722 --> 00:02:36.448
статистиканы түсінуден басталады.

00:02:36.472 --> 00:02:39.967
Менің ойымша, 
статистиканың өз кезегінде

00:02:39.991 --> 00:02:41.309
бейнеленуі дұрыс емес.

NOTE Paragraph

00:02:41.333 --> 00:02:42.380
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:02:42.404 --> 00:02:43.936
Бұл математиканың бір бөлігі

00:02:43.960 --> 00:02:47.019
болса да,
математиктер ұнатпайды.

00:02:47.043 --> 00:02:51.055
Себебі математика дәлдік пен
нақтылықты ұнатады.

00:02:51.079 --> 00:02:53.363
Статистика - бұған қарама-қарсы.

00:02:53.793 --> 00:02:58.448
Өз басым, статистикаға
кештеу ден қойдым.

00:02:58.472 --> 00:03:00.554
Университеттегі профессорымнан

00:03:00.578 --> 00:03:05.337
менің ең жек көретін
екі сабағымды сұрасаңыздар

00:03:05.361 --> 00:03:08.128
"статистика мен 
бағдарламалау" деп айтар еді.

00:03:08.152 --> 00:03:11.091
Енді алдарыңызда
статистика кестесін көрсетіп тұрмын.

00:03:11.115 --> 00:03:12.317
Өзім жасадым.

NOTE Paragraph

00:03:12.745 --> 00:03:14.500
Менің өзгеруіме не әсер етті?

00:03:14.524 --> 00:03:18.172
Статистика қызық
деп ойлауға не түрткі болды?

00:03:18.196 --> 00:03:20.462
Себебі статистика түптеп келгенде
өзіміз екен.

00:03:20.869 --> 00:03:23.451
Статистика сөзінің
төркініне үңілсек,

00:03:23.475 --> 00:03:26.084
деректер туралы ғылым.

00:03:26.108 --> 00:03:28.538
Өзіміз өмір сүретін 
қоғамның деректері.

00:03:28.562 --> 00:03:31.916
Статистика бізді топ ретінде
қарастырады,

00:03:31.940 --> 00:03:33.615
жеке адам ретінде емес.

00:03:33.639 --> 00:03:35.109
Тіршілік иесі ретінде,

00:03:35.133 --> 00:03:39.077
біз жеке тұлға ретінде
топқа, қасымыздағыларға

00:03:39.101 --> 00:03:40.489
қалай әсер ететініміз қызық.

00:03:40.513 --> 00:03:43.623
Статистика осы тұрғыдан алғанда
бізге таңғаларлық

00:03:43.647 --> 00:03:44.948
дерек ұсынады.

NOTE Paragraph

00:03:45.477 --> 00:03:48.684
Соңғы жылдары Ipsos MORI тарапынан

00:03:48.708 --> 00:03:50.422
өте керемет сауалнама жүргізілді.

00:03:50.446 --> 00:03:53.154
Ұлыбританиядағы
1000 ересектен

00:03:53.178 --> 00:03:56.958
"100 адамға шаққанда
Англия мен Уэльсте

00:03:56.982 --> 00:03:58.852
қанша мұсылман бар?"
деп сұралды.

00:03:58.876 --> 00:04:01.522
Мынау сауалнаманың
орташа көрсеткіші,

00:04:01.546 --> 00:04:04.958
жалпы тұрғынның 
пікірі 24 болды.

00:04:04.982 --> 00:04:08.658
Бұл көпшіліктің ойы.

00:04:08.682 --> 00:04:12.321
Британдықтар 100 адамға шаққанда
елде 24 мұсылман бар деп есептейді.

00:04:12.345 --> 00:04:16.755
Ресми мәлімет бойынша,
бестен артық емес.

00:04:17.732 --> 00:04:21.719
Біздің ойымыз бен қабылдауымыздың
арасында үлкен айырмашылық бар.

00:04:21.743 --> 00:04:23.781
Оны статистика нақты
көрсете алады.

00:04:23.805 --> 00:04:25.349
Осы нәрсе қызық.

00:04:25.373 --> 00:04:28.663
Бұл түсінбестіктің сыры неде?

NOTE Paragraph

00:04:29.212 --> 00:04:31.066
Осыны түсінгім келді.

00:04:31.090 --> 00:04:34.570
Кейбір сауалдарды
презентацияда қолдана бастадым.

00:04:34.594 --> 00:04:35.812
Сөйтіп мына презентация

00:04:35.836 --> 00:04:38.146
Хамерсмит қыздар мектебінде
дайындалды.

00:04:38.170 --> 00:04:40.310
Тыңдармандарым осы 
секілді болды.

00:04:40.334 --> 00:04:44.202
Тек бәрі алтыншы
сынып қыздары еді.

00:04:44.226 --> 00:04:46.622
"Қыздар, – дедім,

00:04:47.598 --> 00:04:52.141
Британия халқының пікірінше
қанша жасөспірім қыздың

00:04:52.165 --> 00:04:53.913
аяғы ауыр деп ойлайсыңдар?"

00:04:53.937 --> 00:04:56.613
Британдықтар 100 жасөспірім
қызға шаққанда әрбір

00:04:57.453 --> 00:05:01.366
15 қыздың аяғы ауыр дегенді 
естігенде

00:05:01.390 --> 00:05:02.683
ызаланып кетті.

00:05:03.429 --> 00:05:05.660
Ашулануға негіз де бар еді.

00:05:05.684 --> 00:05:08.442
Себебі шындығында
бұл нөл де 200-ге жуық

00:05:08.466 --> 00:05:10.036
мәлімет еді.

00:05:10.060 --> 00:05:12.575
Әрі бұл - ресми мәлімет.

NOTE Paragraph

00:05:12.599 --> 00:05:16.399
Сан сауатсыздығы - 
бұл тек ағылшындардың мәселесі емес.

00:05:16.423 --> 00:05:20.927
Ipsos MORI зерттеуін басқа
елдерде де жалғастырды.

00:05:20.951 --> 00:05:23.901
Сөйтіп Сауд Арабияда
сауалнама жүргізді.

00:05:23.925 --> 00:05:26.446
100 адамға шаққанда
қаншасы

00:05:26.470 --> 00:05:29.343
семіздікке шалдыққан?

00:05:30.526 --> 00:05:35.859
Сауд арабиялықтардың дені
ширекке жуығы деген.

00:05:36.402 --> 00:05:37.604
Мынау олардың ойы.

00:05:37.628 --> 00:05:40.196
Ересектердің төрттен бірі
семіздікпен ауырады.

00:05:40.220 --> 00:05:45.001
Ресми мәлімет болса, 
үштен бірі дейді.

NOTE Paragraph

00:05:45.025 --> 00:05:46.481
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:05:46.505 --> 00:05:48.797
Үлкен алшақтықты
көріп отырмыз.

NOTE Paragraph

00:05:48.821 --> 00:05:53.267
Мынауысы қызық: 
Жапондықтардан

00:05:53.291 --> 00:05:55.251
әрбір 100 жапондықты
алсақ,

00:05:55.275 --> 00:05:57.876
қаншасы ауылда тұрады?

00:05:58.521 --> 00:06:03.422
Орташа есеппен 
50 де 50 деп санайды.

00:06:03.446 --> 00:06:07.593
100-ден 56-сы
ауылда тұрады дейді.

00:06:07.617 --> 00:06:09.304
Ресми мәлімет бойынша -
жетеу.

NOTE Paragraph

00:06:10.259 --> 00:06:14.709
Осынша алшақтық
адамды таңғалдырады.

00:06:14.733 --> 00:06:17.122
Бірақ Даниел Кахмен
кітабын оқығандар

00:06:17.146 --> 00:06:21.538
үшін бұл таңғаларлық жағдай емес.

00:06:21.562 --> 00:06:26.654
Әріптесі Амос Тверский
екеуі адамдардың

00:06:26.678 --> 00:06:29.823
қабылдауы мен ойлауы
арасындағы алшақтықты зерттеген.

00:06:29.847 --> 00:06:33.598
Адамдар статистикалық болжам
жасағанда көп жаңылысады.

00:06:33.622 --> 00:06:35.382
Оның бірнеше себебі бар.

00:06:35.406 --> 00:06:38.521
Өз басымыздан кешкенімізге
қарап бағалаймыз.

00:06:38.545 --> 00:06:42.503
Сонымен қатар медиадағы
ақпарат та әсер етеді.

00:06:42.527 --> 00:06:44.223
Сөйтіп шындықтан алшақтаймыз.

00:06:44.855 --> 00:06:46.981
Кахнеман бұл жайтты
былай түсіндіреді.

00:06:47.005 --> 00:06:49.090
"Шынайы нәрсені көргенде
соқырмыз" дейді.

00:06:49.114 --> 00:06:50.752
Біз сандарды қате ұғыппыз.

00:06:50.776 --> 00:06:53.098
"соқыр болғандықтан
соқырлығымызды да білмейміз"

00:06:53.122 --> 00:06:56.388
Шешім қабылдауда бұның
әсері зор.

NOTE Paragraph

00:06:56.412 --> 00:06:59.264
Статистика кеңсемізде осыны
талқылағанда

00:06:59.288 --> 00:07:01.200
мұның бәрі маған қызық болды.

00:07:01.224 --> 00:07:03.234
Бұл ғаламдық мәселе
деген тоқтамға келдім.

00:07:03.258 --> 00:07:05.693
Бірақ география да 
бұл орайда әсер еткен болар.

00:07:05.717 --> 00:07:09.626
Сауалдар "өз еліңді 
қаншалықты жақсы білесің"

00:07:09.650 --> 00:07:13.643
дегенге саяды. Бірақ
64 млн. адамды танисың ба?

00:07:13.667 --> 00:07:16.399
Көпшілігіміз білмейміз.
Мысалы, мен білмеймін.

00:07:16.423 --> 00:07:17.747
Содан мынадай ой келді.

00:07:17.771 --> 00:07:20.894
Тура осы мәселені
енді

00:07:20.918 --> 00:07:23.023
жергілікті деңгейде қарастырсақ.

00:07:23.047 --> 00:07:24.238
Бұл жергілікті ме?

00:07:24.262 --> 00:07:26.203
"Сен өз ауылыңды қаншалықты

00:07:26.227 --> 00:07:28.349
жақсы білесің" десек ше?

00:07:28.373 --> 00:07:30.476
Болжамың аз да болса нақты болады ма?

NOTE Paragraph

00:07:31.817 --> 00:07:33.579
Сөйтіп сауалнама жасадым:

00:07:33.603 --> 00:07:35.462
Өз тұратын жеріңді
жақсы білесің бе?

00:07:36.454 --> 00:07:38.343
Қарапайым бағдарлама.

00:07:38.367 --> 00:07:39.550
Индексіңді жазасың.

00:07:39.574 --> 00:07:42.281
Ұлттық санақ нәтижесінде
сенің өлкең туралы

00:07:42.305 --> 00:07:43.844
сұрақтар қояды.

00:07:44.305 --> 00:07:46.428
Әзірлеу барысында
нәтижесіне алаңдадым.

00:07:46.452 --> 00:07:50.561
Мүмкіндігінше
әртүрлі адамдар жауап берсе,

00:07:50.585 --> 00:07:53.413
сандарды түсінетін 
49 пайыз ғана емес.

00:07:53.437 --> 00:07:55.192
Көпшіліктің сауалнамасы 
болса дедім.

00:07:55.216 --> 00:07:56.741
Сауалнама дизайны үшін

00:07:56.765 --> 00:08:00.380
Отто Неураттың
1920-30 жылғы

00:08:00.404 --> 00:08:03.006
изотобын қолдандым.

00:08:03.030 --> 00:08:07.378
Сонымен бұл - 
ұқсас символдар -

00:08:07.402 --> 00:08:09.175
сандарды бейнелейтін
әдіс.

00:08:09.640 --> 00:08:12.805
Сандар символдың
ар жағына жасырынған.

00:08:12.829 --> 00:08:15.552
Санды бейнелеудің
тамаша тәсілі.

00:08:15.576 --> 00:08:18.560
Яғни, пайыз деген
сөзді қолданып, шатастырмаймыз.

00:08:18.584 --> 00:08:19.814
Бөлігі, қатынасы
да жоқ.

NOTE Paragraph

00:08:19.838 --> 00:08:21.540
Мінекей сауалнамамыз.

00:08:22.310 --> 00:08:23.957
Түсінуге оңай,

00:08:23.981 --> 00:08:26.800
сол жақтағы жақтауда
қайталанатын икона бар.

00:08:26.824 --> 00:08:29.947
Картада өлкеңе 
қатысты сұрақтар

00:08:29.971 --> 00:08:31.138
оң жақтан көрінеді.

00:08:31.162 --> 00:08:32.443
Жеті сұрақ қойылады.

00:08:32.467 --> 00:08:36.360
Әр сұраққа
0 мен 100 арасында

00:08:36.384 --> 00:08:37.733
жауап берсеңіз болады.

00:08:37.757 --> 00:08:40.975
Соңында нөл мен 
жүз ортасында жауап шығады.

00:08:40.999 --> 00:08:43.083
Біз TEDxExeter-де отырғандықтан

00:08:43.107 --> 00:08:45.432
сіздерге мына сауалнама
қызық болар деймін.

00:08:45.456 --> 00:08:47.765
Эксетерге байланысты
сауалдар.

00:08:47.789 --> 00:08:49.194
Бірінші сауалымыз былай:

00:08:49.218 --> 00:08:52.210
Әрбір 100 адамға шаққанда
қаншасы 16 жастан төмен.

00:08:52.784 --> 00:08:56.384
Эксетер туралы білерім аз,
сондықтан болжауым керек.

00:08:56.408 --> 00:08:58.969
Сөйтіп сауалнама
қалай әзірленгенін ұғасыз.

00:08:58.993 --> 00:09:02.699
Слайдермен иконаны
белгілейсіз.

00:09:02.723 --> 00:09:04.958
Сосын "Жіберу"
батырмасын басасыз.

00:09:04.982 --> 00:09:08.645
Шынайы жауап пен
сіздің жауап арасындағы

00:09:08.669 --> 00:09:12.744
айырманы көрсетеміз. 
Сөйтсек, бес екен.

NOTE Paragraph

00:09:13.149 --> 00:09:14.573
Келесі сұраққа
қалай қарайсыз?

00:09:14.597 --> 00:09:16.753
Бұл орташа жаспен байланысты.

00:09:16.777 --> 00:09:19.222
Тұрғынның жартысы
қаншалықты жас,

00:09:19.246 --> 00:09:20.920
қаншалықты кәрі деп ойлайсыз?

00:09:20.944 --> 00:09:24.294
35 деп айтсам, қателеспеспін,
орташа жас қой.

NOTE Paragraph

00:09:24.318 --> 00:09:25.761
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:09:28.206 --> 00:09:30.312
Сөйтсек, Эксетер
өте жас екен.

00:09:30.336 --> 00:09:34.874
Бұл жердегі университеттің 
маңызын ескермеппін.

00:09:34.898 --> 00:09:36.929
Сұрақтар барған сайын
күрделенеді.

00:09:36.953 --> 00:09:39.336
Мынауысы жеке үйі
барлар туралы.

00:09:39.955 --> 00:09:43.654
100 адамға шаққанда
қаншасында ипотека бар?

00:09:43.678 --> 00:09:44.958
Менің болжамым мынау,

00:09:44.982 --> 00:09:48.080
Жауаптан 50 ден
көп қателескім келмеді.

NOTE Paragraph

00:09:48.104 --> 00:09:50.124
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:09:50.148 --> 00:09:52.614
Мынауысы одан қиын.

00:09:52.638 --> 00:09:55.497
Себебі тұратын жеріңде

00:09:55.521 --> 00:10:00.771
адамның жасына
қатысты бір белгілер бар.

00:10:00.795 --> 00:10:03.140
Айналаңа қарап
болжайсың.

00:10:03.164 --> 00:10:06.555
Бірақ үйі бар адамдарды
бірден анықтай алмайсың.

00:10:06.579 --> 00:10:09.187
Сөйтіп, долбарға
сүйенесің,

00:10:09.211 --> 00:10:13.662
іштей қанша адамның
жеке үйі барын ойлайсың.

NOTE Paragraph

00:10:13.686 --> 00:10:17.336
Бір қызығы,
сауалнаманы жариялағанда

00:10:17.360 --> 00:10:20.896
деректер бірнеше жылғы 
санақтан алынды.

00:10:20.920 --> 00:10:24.489
Онлайн бағдарлама арқылы
индексті жазып,

00:10:24.513 --> 00:10:26.607
ескі деректі де көре аласың.

00:10:26.631 --> 00:10:27.820
Сондықтан кейбір кездері

00:10:27.844 --> 00:10:31.393
бұлар ескі болғандықтан
маңызды болмауы мүмкін.

00:10:31.417 --> 00:10:35.056
Бірақ адамдардың
бұған қалай қарайтыны

00:10:35.080 --> 00:10:37.797
қызық еді. Датаны ойнату
арқылы

00:10:37.821 --> 00:10:39.228
адамдарға өздерінің

00:10:39.252 --> 00:10:43.000
ішкі пайымдары барын көрсету еді.

NOTE Paragraph

00:10:43.508 --> 00:10:47.091
Сөйтсек, бұл туралы

00:10:48.328 --> 00:10:50.256
адамдар көп ойланады екен.

00:10:50.280 --> 00:10:53.661
Көпшілікке қызық болған
статистикалық сайт

00:10:53.685 --> 00:10:55.093
құлап қалды.

NOTE Paragraph

00:10:55.117 --> 00:10:56.917
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:10:56.941 --> 00:11:00.405
Мында "сатистика", "үкімет",
"Ұлыбритания" сөздері бар.

00:11:00.429 --> 00:11:03.671
Адамдар ең аз қолданатын
сөздер екен.

00:11:03.695 --> 00:11:07.680
Сайтты кешкі сағат 
10-ға 15 қалғанда

00:11:07.704 --> 00:11:09.797
іске қостық.

00:11:09.821 --> 00:11:13.032
Адамдар қалағанынша

00:11:13.056 --> 00:11:14.595
деректермен жұмыс істесін
дедік.

00:11:14.619 --> 00:11:16.654
Бұған жеке уақыттарын
арнасын дедік.

00:11:16.678 --> 00:11:19.165
Бір қызығы

00:11:19.189 --> 00:11:22.902
250 мыңдай адам


00:11:22.926 --> 00:11:26.198
сайт іске қосылған 48
сағатта сауалнаманы тексерді.

00:11:26.222 --> 00:11:30.149
Интернетте бұл
біраз талқыланды,

00:11:30.173 --> 00:11:32.210
себебі көпшілік

00:11:32.234 --> 00:11:36.227
өздерінің ішкі түйсіктері
туралы айтты

00:11:36.251 --> 00:11:39.310
Бұлай болар деп 
ойламап едім.

00:11:39.334 --> 00:11:40.494
Шын айтамын.

00:11:40.518 --> 00:11:43.744
Сонымен қатар
адамдар саясаткерлерге жібере бастады.

00:11:43.768 --> 00:11:46.357
Өзіңіз сайланған аймағыңыз туралы
не білесіз?

NOTE Paragraph

00:11:46.381 --> 00:11:47.543
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:11:47.567 --> 00:11:49.127
Сөзімнің соңына қарай

00:11:49.992 --> 00:11:52.322
екі түрлі адамдарға қайта оралайын.

00:11:52.346 --> 00:11:54.603
Сандарды жақсы түсінетіндер

00:11:54.627 --> 00:11:57.442
сауалнамаға қалай жауап
берер екен деп ойладым.

00:11:57.466 --> 00:12:00.482
Англия мен Уэльстің
ұлттық санақшысы

00:12:00.506 --> 00:12:02.579
Джон Пуллер эксперт қой.

00:12:03.524 --> 00:12:05.973
Ол өз аймағы туралы 
сауалнамадан 44 ұпай алды.

NOTE Paragraph

00:12:05.997 --> 00:12:08.465
(Күлкі)

NOTE Paragraph

00:12:08.489 --> 00:12:13.438
Бір стақан шарап ішіп, жауап берген
Джереми Паксман - 36.

00:12:14.051 --> 00:12:15.512
Өте нашар.

00:12:15.536 --> 00:12:18.737
Сандар бәрімізді
қызықтыратынын білеміз.

00:12:18.761 --> 00:12:20.021
Бәрімізді таңғалдырады.

NOTE Paragraph

00:12:20.045 --> 00:12:22.084
Әдетте статистиканы

00:12:22.108 --> 00:12:24.070
күмәнді ғылым дейміз.

00:12:24.094 --> 00:12:25.876
Өз кезегінде менің ойымша:

00:12:25.900 --> 00:12:28.935
Статистика - өзіміз туралы ғылым.

00:12:28.959 --> 00:12:31.747
Сол себепті сандарды
жақсы көру керекпіз.

NOTE Paragraph

00:12:31.771 --> 00:12:32.961
Көп рахмет.

NOTE Paragraph

00:12:32.985 --> 00:12:36.762
(Қол соғу)