WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:01.000 De simpele vragen, 00:00:01.000 --> 00:00:03.030 zijn het lastigst te beantwoorden. 00:00:03.030 --> 00:00:04.860 Wat is een ding? 00:00:04.860 --> 00:00:06.660 Waarom gebeuren er dingen? 00:00:06.660 --> 00:00:09.380 En waarom gebeuren ze, zoals ze gebeuren? 00:00:09.380 --> 00:00:11.700 Laten we proberen om dit stap voor stap te benaderen. 00:00:11.700 --> 00:00:13.600 Waar ben jij van gemaakt? 00:00:13.600 --> 00:00:15.000 Jij bent materie, 00:00:15.000 --> 00:00:16.520 wat bestaat uit moleculen, 00:00:16.520 --> 00:00:17.660 welke gemaakt zijn van atomen, 00:00:17.660 --> 00:00:20.500 en deze zijn gemaakt van elementaire deeltjes. 00:00:20.500 --> 00:00:22.480 Maar, als elementaire deeltjes 00:00:22.480 --> 00:00:24.740 de kleinste dingen zijn die bestaan, 00:00:24.740 --> 00:00:26.740 waar zijn ZIJ dan van gemaakt? 00:00:35.200 --> 00:00:38.380 Om een simpele vraag te beantwoorden, laten we simpel starten. 00:00:38.380 --> 00:00:40.680 Laten we het universum leeg vegen. 00:00:40.680 --> 00:00:42.380 Weg met materie, anti-materie, 00:00:42.380 --> 00:00:45.380 straling, deeltjes, wat dan ook. 00:00:45.380 --> 00:00:47.160 Laten we nu eens dieper kijken naar 00:00:47.160 --> 00:00:49.140 helemaal niets. 00:00:49.140 --> 00:00:51.180 Wat is lege ruimte? 00:00:51.180 --> 00:00:53.180 Is het wat we een vacuüm noemen? 00:00:53.180 --> 00:00:56.240 Er zijn geen atomen, geen materie, niets! 00:00:56.240 --> 00:00:58.460 Is het echt zo leeg? 00:00:58.460 --> 00:01:02.100 Niets geeft ons de bouwstenen voor alles. 00:01:02.100 --> 00:01:03.790 Op een bepaalde manier is lege ruimte 00:01:03.790 --> 00:01:06.380 een hoop als een weidse, kalme oceaan. 00:01:06.380 --> 00:01:07.710 Hoewel het water erg stil is 00:01:07.710 --> 00:01:09.240 wanneer er niets gebeurt, 00:01:09.240 --> 00:01:12.539 kan een stevige bries flinke golven maken. 00:01:12.540 --> 00:01:14.660 Ons universum werkt veel zoals dit. 00:01:14.660 --> 00:01:16.880 Er zijn zulk soort oceanen overal. 00:01:16.880 --> 00:01:19.420 Natuurkundigen noemen ze velden. 00:01:19.420 --> 00:01:21.000 Dit kan misschien raar en nieuw zijn, 00:01:21.000 --> 00:01:23.560 maar denk bijvoorbeeld aan straling. 00:01:23.560 --> 00:01:26.550 Door aan te slaan wat bekend is als het elektromagnetische veld, 00:01:26.550 --> 00:01:28.140 wordt er een klein bultje gemaakt, 00:01:28.140 --> 00:01:30.240 dit is het deeltje dat we het foton noemen. 00:01:30.240 --> 00:01:32.140 Het deeltje dat straling overdraagt, 00:01:32.140 --> 00:01:34.140 wij zien het als licht. 00:01:34.140 --> 00:01:35.870 Dit is niet uniek voor licht, 00:01:35.870 --> 00:01:38.920 elk deeltje in het universum is zo gemaakt. 00:01:38.920 --> 00:01:41.250 Er zijn velden voor elk deeltje van materie, 00:01:41.250 --> 00:01:43.460 allemaal met hun eigen regels. 00:01:43.460 --> 00:01:45.800 Bijvoorbeeld, samen met het elektromagnetische veld 00:01:45.800 --> 00:01:48.620 is er een elektronveld overal in het universum 00:01:48.620 --> 00:01:51.700 en kleine bultjes in dat veld zijn elektronen. 00:01:51.700 --> 00:01:53.860 Al met al kunnen de velden van ons universum 00:01:53.860 --> 00:01:58.360 17 deeltjes produceren, welke onderverdeeld kunnen worden in 3 categorieën. 00:01:58.360 --> 00:02:02.120 De leptonen, de quarks en de bosonen. 00:02:02.120 --> 00:02:05.010 De leptonen bestaan uit het elektron samen met zijn neven: 00:02:05.010 --> 00:02:07.420 muon en tau deeltjes. 00:02:07.420 --> 00:02:10.000 Elk van hen heeft een bijbehorend neutrino. 00:02:10.000 --> 00:02:11.780 Dan zijn er de quarks. 00:02:11.780 --> 00:02:14.540 De quarks zijn de nucleaire familie van de deeltjes. 00:02:14.540 --> 00:02:17.080 Ze worden altijd gevonden gebonden in groepen en paren 00:02:17.080 --> 00:02:19.130 en ze maken de protonen en neutronen, 00:02:19.130 --> 00:02:21.360 welke de nuclei van atomen maken. 00:02:21.360 --> 00:02:24.620 Samen zijn de leptonen en quarks de deeltjes van materie. 00:02:24.620 --> 00:02:26.520 Zij maken alle dingen die je ziet. 00:02:26.520 --> 00:02:27.720 De lucht die je ademt, 00:02:27.720 --> 00:02:28.980 de zon die je verwarmt, 00:02:28.980 --> 00:02:30.490 de computer die je op dit moment gebruikt 00:02:30.490 --> 00:02:31.680 om jezelf af te leiden van 00:02:31.680 --> 00:02:33.260 de dingen die je zou moeten doen. 00:02:33.260 --> 00:02:35.100 Maar dingen bestaan niet alleen maar, 00:02:35.100 --> 00:02:36.720 ze doen ook dingen. 00:02:36.720 --> 00:02:38.130 In een filosofische zin, 00:02:38.130 --> 00:02:40.270 zijn de eigenschappen van een ding net zo veel 00:02:40.270 --> 00:02:42.940 een onderdeel van dat als het bestaan zelf. 00:02:42.940 --> 00:02:44.760 Dit is waar de bosonen en de velden 00:02:44.760 --> 00:02:46.720 die hen creëren een rol gaan spelen. 00:02:46.720 --> 00:02:49.680 Waar de quarks en leptonen gemaakt worden door materievelden, 00:02:49.680 --> 00:02:52.480 worden de bosonen gemaakt door krachtvelden. 00:02:52.480 --> 00:02:55.200 We noemen een regel van het universum een kracht. 00:02:55.200 --> 00:02:58.679 En tot nu toe zijn er 4 fundamentele krachten ontdekt: 00:02:58.679 --> 00:03:00.950 Elektromagnetisme, zwaartekracht 00:03:00.950 --> 00:03:03.640 en de sterke en zwakke kernkrachten. 00:03:03.640 --> 00:03:05.280 Deze krachten zijn een handboek 00:03:05.280 --> 00:03:07.430 van een spel waarvan de stukken de deeltjes zijn 00:03:07.430 --> 00:03:09.440 en het spel het universum is. 00:03:09.440 --> 00:03:11.340 Ze vertellen de deeltjes wat ze kunnen doen 00:03:11.340 --> 00:03:13.100 en hoe ze het kunnen doen. 00:03:13.100 --> 00:03:14.840 Lopers bewegen diagonaal, 00:03:14.840 --> 00:03:17.300 massaloze deeltjes bewegen met de lichtsnelheid, 00:03:17.300 --> 00:03:18.720 paarden kunnen springen, 00:03:18.720 --> 00:03:20.480 zwaartekracht trekt aan. 00:03:20.480 --> 00:03:23.619 De krachten zijn de regels voor hoe deeltjes op elkaar inwerken. 00:03:23.620 --> 00:03:25.570 Wat hen uiteindelijk de regels maakt voor hoe 00:03:25.570 --> 00:03:29.480 deeltjes tot alle grote dingen die we in het universum zien gemaakt worden. 00:03:29.480 --> 00:03:31.080 Zwaartekracht is niet slechts een regel voor 00:03:31.080 --> 00:03:34.440 banen om de zon of dat appels van bomen vallen. 00:03:34.440 --> 00:03:36.770 Als een regel zegt het dat materie aantrekt, 00:03:36.770 --> 00:03:39.240 wat planeten en sterren bouwt. 00:03:39.240 --> 00:03:41.430 Elektromagnetisme is niet slechts de regel dat 00:03:41.430 --> 00:03:43.360 magneten aantrekken of afstoten 00:03:43.360 --> 00:03:45.640 of voor elektrische stroom in lampen. 00:03:45.640 --> 00:03:47.790 Het bestuurt alle atoombindingen, 00:03:47.790 --> 00:03:49.940 elk molecuul bouwend. 00:03:49.940 --> 00:03:52.200 Samen zijn krachten en deeltjes 00:03:52.200 --> 00:03:55.200 een soort van het bouwspeelgoed van het bestaan. 00:03:55.200 --> 00:03:56.740 De bosonen zijn als boodschappers. 00:03:56.740 --> 00:03:58.280 Uitgewisseld tussen, je zou kunnen zeggen, 00:03:58.280 --> 00:04:00.100 de materie deeltjes verbinden. 00:04:00.100 --> 00:04:01.370 Welke ze gebruiken om elkaar te vertellen 00:04:01.370 --> 00:04:02.800 hoe ze moeten bewegen. 00:04:02.800 --> 00:04:05.260 Elk deeltje gebruikt een bepaald stel van de krachten 00:04:05.260 --> 00:04:07.620 om met andere deeltjes te communiceren. 00:04:07.620 --> 00:04:09.830 Quarks bijvoorbeeld kunnen met elkaar communiceren 00:04:09.830 --> 00:04:12.540 via elektromagnetisme en de sterke kernkracht, 00:04:12.540 --> 00:04:14.580 maar elektronen gebruiken de sterke kernkracht niet, 00:04:14.580 --> 00:04:16.680 slechts elektromagnetisme. 00:04:16.680 --> 00:04:18.880 De quarks wisselen sterke kernkracht bosonen uit, 00:04:18.880 --> 00:04:21.880 de sterke kernkracht met elkaar communicerend, 00:04:21.880 --> 00:04:25.290 Terwijl de protonen die ze maken, de deeltjes van elektromagnetisme, 00:04:25.290 --> 00:04:27.600 fotonen, met de elektronen uitwisselen. 00:04:27.600 --> 00:04:30.340 Zo zitten de quarks opgesloten in nuclei, 00:04:30.340 --> 00:04:32.200 Terwijl de elektronen aangehecht blijven door hun 00:04:32.200 --> 00:04:35.100 elektrische aantrekking, atomen bouwend. 00:04:35.100 --> 00:04:37.680 Ook al heeft het universum een hoop grote, rommelige 00:04:37.680 --> 00:04:40.680 fenomenen zoals leven, supernovae en computers, 00:04:40.680 --> 00:04:42.580 Die moeilijk lijken aan het oppervlak. 00:04:42.580 --> 00:04:44.560 Als je op wat dan ook maar ver genoeg inzoomt, 00:04:44.560 --> 00:04:48.140 krijg je maar 17 deeltjes die opkomen uit onderliggende velden, 00:04:48.140 --> 00:04:50.300 een spel spelend met 4 regels. 00:04:50.300 --> 00:04:53.250 Samenvattend, in de meest fundamentele vorm die we nu kennen, 00:04:53.250 --> 00:04:55.780 is dit wat dingen zijn. 00:04:55.780 --> 00:04:59.919 Deze theorie is wat natuurkundigen het Standaard Model van Deeltjes Natuurkunde noemen. 00:04:59.920 --> 00:05:02.320 Je bent eigenlijk niets meer dan verstoringen 00:05:02.320 --> 00:05:04.640 in een oceaan die aangeslagen is door energie 00:05:04.640 --> 00:05:08.910 en geleid door krachten die de regels van het universum bepalen. 00:05:10.460 --> 00:05:12.940 Maar waarom? En wat is een kracht? 00:05:12.940 --> 00:05:17.480 We zullen nog een aantal andere simpele vragen moeten bekijken om tot de bodem hiervan te komen. 00:05:17.480 --> 00:05:22.260 We hebben wat achtergronden van sommige beelden uit deze video gemaakt: je kan ze krijgen op patreon.com 00:05:22.260 --> 00:05:25.500 Als je ons wilt helpen om meer video's te maken, kan je dat daar doen. 00:05:25.500 --> 00:05:27.940 We stellen jullie ondersteuning erg op prijs. 00:05:27.940 --> 00:05:31.700 Terwijl je beslist, hier zijn nog wat video's die we gemaakt hebben.