.
ဇီဝေဗဒဆိုင္ရာ ဗီဒီယိုေတြ ၾကည့္လာတာ အခုအခ်ိန္မွာဆို
ခင္ဗ်ားဆီမွာ ေမးခြန္းတစ္ခုရွိေနမွာပဲ ၊ သက္ရွိေတြမွာ အဖို - အမ
ဘယ္လို ကြဲျပားလာသလဲေပါ့ ?
ဒီမွာ သိသာထင္ရွားတယ့္ အေျဖေတာ့မရွိပါဘူး ၊ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့
သတၲဝါေလာကမွာ ဖိုမကြဲျပားမႈကို အရာေတာ္ေတာ္မ်ာမ်ားက လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေနလို႔ပါ
တစ္ခ်ိဳ႕ သတၲဝါေတြမွာ အထူးသျဖင့္ တြားသြားသတၲဝါမ်ိဳးစိတ္ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ
ပတ္ဝန္းက်င္က လႊမ္းမိုးေနပါတယ္
တြားသြားသတၲဝါ အားလံုးအတြက္ေတာ့ မမွန္ေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕အတြက္ေတာ့ တကယ္မွန္ပါတယ္
အဲဒါဟာ အထီးလား အမလား ခြဲျခားေပးႏိုင္္တဲ႕
သေႏၶသား ၾကီးထြားရာ ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ အပူခ်ိန္ ျဖစ္ႏိုင္သလို
အျခားေသာ ပတ္ဝန္းက်င္လႊမ္းမိုးမႈေတြလည္း ျဖစ္ႏို္င္ပါတယ္
တစ္ျခား သတၲဝါေတြ အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လို ႏို႔တိုက္သတၲဝါေတြအတြက္ဆိုရင္ေတာ့
မ်ိဳးရိုးဗီဇက အေျခခံက်ပါတယ္
အဲေတာ့ ခင္ဗ်ားမွာ ေမးစရာ ရွိလာလိမ့္မယ္
ကဲ ခ်ေရးလိုက္ရေအာင္ ႏို႔တိုက္သတၲဝါေတြမွာ မ်ိဳးဗီဇဆိုတာကိုေပါ့
ဒီမွာ မတူတဲ႕ ဗီဇမ်ိဳးကြဲ ( Allele ) ေတြရွိမယ္ ၊ အဖိုဗီဇမ်ိဳးကြဲ ၊ အမဗီဇမ်ိဳးကြဲတို႔ေပါ့ ....
ဒါေပမယ့္ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္နဲ႔ မိန္းမတစ္ေယာက္ၾကားမွာ
မတူညီတဲ႕ ထူးျခားခ်က္ေတြ
အမ်ားၾကီး ရွိေနတယ္ေလ
တစ္ျခား ဗီဇပစၥည္း အစိတ္အပိုင္းေတြအားလံုးက
ပါဝင္ပတ္သက္ေနတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္
အတိုင္းအတာတစ္ခုထိေတာ့ ခင္ဗ်ားရဲ႔ ဒုတိယအေျဖက
ပိုမွန္ေနပါလိမ့္မယ္
....
ဖို - မ ျဖစ္လာျခင္းအေပၚမွာ ဗီဇပစၥည္း တစ္စုတစ္ေဝး ေတာင္ မကပါဘူး
တကယ္ေတာ့ ခရိုမိုဆုန္း - Chromosomes အားလံုးက လႊမ္းမိုးေနတာပါ
Nucleus - ႏူကလီးယပ္ တစ္လံုးေလာက္ ဆြဲလိုက္ရေအာင္
ဒါက ကၽြန္ေတာ့္ Nucleus ဆိုပါေတာ့ ....
ဒီေတာ့ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ရဲ႔ Nucleus ေပါ႕ဗ်ာ ....
ဒီ ခရိုမိုဆုန္းအတြဲ ၂၂ ခုဟာ သာမန္
ဖိုမ ခြဲျခားမႈကို အေထာက္အကူ မျဖစ္ေစတဲ႕ ခရိုမိုဆုန္းေတြပါ
ဒီေတာ့ ဒီလိုဆြဲလိုက္ရေအာင္ အတြဲလုိက္ေပါ့ ....
၂ ၄ ၆ ၈ ၁ဝ ၁၂ ၁၄ ....
ဆက္ဆြဲလို႔ ရပါေသးတယ္
ခင္ဗ်ားမွာ ၂၂ တြဲ ရွိတယ္ေလ
သည္ ၂၂ တြဲကို Autosomal - ေအာ္တုိဆိုမယ္ လို႔ ေခၚတယ္
ဒါေတြက အရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ဗီဇအမွတ္အသားလုပ္ေပးေနတဲ႕
သာမန္ ခရိုမိုဆုန္းအတြဲေတြပါ ၊
ဒီတစ္ခုစီတိုင္းက ဟုိမိုလို္ဂပ္စ္ ဆင္တူႏွစ္ခုတြဲေလးေတြပါ
ကၽြန္ေတာ္တို႕ သိခဲ႕ျပီးတဲ႕အတုိင္း
အေဖ အေမ ဆီကေန တစ္ခုစီ ရထားတာေပါ့
သူတို႔ႏွစ္ခုက ဗီဇအခ်က္အလက္ေတြကို တစ္ပံုစံ တစ္ေထရာတည္း မွတ္ထားတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး
ဒါေပမယ့္ သူတို႔က တူညီတဲ႕ ဗီဇေနရာကို
မွတ္သားထားတာပါ
တကယ္လို႕ ဗီဇပစၥည္းတစ္ခုက မ်က္လံုးအေရာင္ကို မွတ္သားထားတာဆိုရင္
သူ႕ရဲ႕ တြဲဖက္ဗီဇပစၥည္းကလည္း ဒါကိုပဲ မွတ္သားထားပါလိမ့္မယ္
ဒါေပမယ့္ အဲဒီ့ႏွစ္ခုက မတူညီတဲ႕ အေရာင္တစ္မ်ိဳးစီကို
မွတ္သားထားတာ ျဖစ္ေနႏိုင္ျပီး သူတို႕က ခင္ဗ်ား မ်က္လံုးအေရာင္ကို ဆံုးျဖတ္ေပးလိမ့္မယ္
ဒါေပမယ့္ ဒါေတြက သာမန္ ဗီဇပစၥည္းေတြျဖစ္ျပီး
ဖိုမ ကြဲျပားမႈနဲ႔ သက္ဆိုင္မႈ မရွိလွပါဘူး
ဒါ႕အျပင္ ထူးျခားတဲ႕ ခရိုမိုဆုန္း ၂ခု ရွိပါေသးတယ္
.
ဒီလိုေလး ဆြဲလိုက္မယ္
အညိဳေရာင္ ခပ္ရွည္ရွည္တစ္ခု နဲ႔ အျပာေရာင္ ခပ္တိုတိုတစ္ခု
ဒီေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ ပထမဆံုး သတိထားမိမွာက သူတို႕ဟာ
ပံုစံတူ တြဲဖက္ေတြ မဟုတ္ဘူး
သူတို႕ ႏွစ္ခုမွာ အျပာေရာင္တစ္ခုက တိုေနျပီးေတာ့ အညိဳေရာင္တစ္ခုက ရွည္ေနေတာ့
ဘယ္လိုလုပ္ျပီး တူညီတယ့္အရာတစ္ခုကို မွတ္သားႏိုင္ပါ့မလဲ
မွန္ပါတယ္ ....
သူတို႕က ပံုစံတူ တြဲဖက္ ဗီဇပစၥည္းေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး
သူတို႕ကို ဖိုမ သတ္မွတ္ေပးတဲ႕ ခရိုမိုဆုန္းေတြလို႕ ေခၚၾကပါတယ္
....
ဒီအရွည္တစ္ခုကေတာ့
( အဂၤလိပ္အကၡရာ ) " x " ခရိုမိုဆုန္းလို႕ ေခၚပါတယ္
....
( ေအာက္နည္းနည္း ဆင္းလိုက္ဦးမယ္ )
ဒီအျပာေရာင္ေလးကေတာ့
" y " ခရိုမိုဆုန္းေပါ့
အဖိုျဖစ္မလား အမျဖစ္မလား စဥ္းစားဖို႕
လြယ္လြယ္ေလးပါ
ခင္ဗ်ားမွာ y ခရိုမိုဆုန္း ရွိရင္ အဖို ( ေယာက္်ား) ျဖစ္လိမ့္မယ္
ဒီမွာ ခ်ေရးရေအာင္
ကၽြန္ေတာ္ဆြဲထားတဲ႕ဒီ Nucleus ....
( အဲ -- သူ႔ပတ္လည္မွာ အုပ္ထားတဲ႕" ဆဲလ္ " လဲ ရွိမွာေပါ့ )
ဒါက ေယာက္်ားတစ္ေယာက္ရဲ႕ Nucleus ပါ
တကယ္လို႔ ခင္ဗ်ားမွာ ရွိေနတယ့္ "x " ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခုက
ဘာလို႕ အေမဆီကပဲ ရႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိပ္မၾကာခင္ ေျပာျပမွာပါ
အေမ့ဆီက x ခရိုမိုဆုန္းရယ္ အေဖ့ဆီက y ခရိုမိုဆုန္းရယ္ ဆိုရင္
ခင္ဗ်ားက ေယာက္်ားေလး ျဖစ္လာလိမ့္မယ္
အေမ့ဆီကလည္း x ခရိုမိုဆုန္း အေဖ့ဆီကလည္း x ခရိုမိုဆုန္း ဆိုရင္ေတာ့
ခင္ဗ်ားက မိန္းကေလး တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္
ကၽြန္ေတာ္တို႔ မ်ိဳးဗီဇ ျဖန္႔ေဝပံု တြက္ခ်က္ျပတဲ႕ ဇယားကြက္ ( Punnet square ) ဆြဲၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္
ဒါကေတာ့ လြယ္ကူတဲ႕ Punnet ဇယားကြက္ကေလးေပါ့
ဒါေပမယ့္ သူက ျဖစ္ႏုိင္တဲ႕အလားအလာအားလံုးကို ျပသႏိုင္ပါတယ္
ဆိုၾကပါစို႔ ၊ ဒါက ခင္ဗ်ားအေမရဲ႕
ဖိုမသတ္မွတ္ေပးတယ့္ ခရိုမိုဆုန္းေတြေပါ့
သူ႕ဆီမွာ " x " ႏွစ္ခု ရွိတယ္
ဒါေတြေၾကာင့္ သူမက ခင္ဗ်ား အေဖ မျဖစ္ဘဲ အေမျဖစ္လာတာေပါ့
ခင္ဗ်ားအေဖမွာေတာ့ x တစ္ခု y တစ္ခု
( အကၡရာ အၾကီးနဲ႔ ေရးမွပဲ ) Y ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခု ....
ဒါဆို Punnet ဇယားကြက္ ဆြဲလို႔ရျပီ
ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဘယ္လို မ်ိဳးဆက္ေတြ ရႏိုင္မလဲ
ခင္ဗ်ားအေမက ေဟာသည္ X ခရိုမိုဆုန္း ေပးျပီး
ခင္ဗ်ားအေဖကလည္း သည္ X ခရိုမိုဆုန္းကို ေပးတယ္ဆိုရင္
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္
ခင္ဗ်ားအေမက ေဟာသည့္ တစ္ျခား X ခရိုမိုဆုန္း တစ္ခုကို
ေပးတာလဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္
ဒါဆိုလဲ မိန္းကေလးပဲ ျဖစ္လာမွာပါပဲ
ခင္ဗ်ားအေမကေတာ့ အျမဲတမ္း ခင္ဗ်ားကို X ခရိုမိုဆုန္းပဲ
ေပးေနမွာပဲ
ခင္ဗ်ားအေဖကသာ X ဒါမွမဟုတ္ Y ခရိုမိုဆုန္း တစ္ခုခု ေပးႏို္င္တယ္
ဒီေနရာမွာဆိုရင္ Y ခရိုမိုဆုန္း ေပးတာ ျဖစ္လိမ့္မယ္
ဒီေတာ့ ဒါေတြက မိန္းကေလးေတြ ဒါေတြက ေယာက္်ားေလးေတြ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္
မ်ိဳးဆက္ေတြရဲ႕ တစ္ဝက္က မိန္းကေလးေတြ ျဖစ္ျပီး
တစ္ဝက္က ေယာက္်ားေလးေတြ ျဖစ္တယ္
ဒါေပမယ့္ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းျပီး မထင္မွတ္ထားတဲ႕ အေတြးတစ္ခု
ဒါကို ၾကည့္ျပီးေနာက္ ေတြးမိလိမ့္မယ္
သားသမီးေတြက ေယာက္်ားေလး မိန္းကေလး ဘာျဖစ္လာမလဲဆိုတာ ဘယ္သူက အဆံုးအျဖတ္ေပးသလဲေပါ့
အေမလား ? အေဖလား ?
အေမက အျမဲတမ္း X ခရိုမိုဆုန္းပဲ ေပးေနမွာဆိုေတာ့
အေမ့ရဲ႕ သားဥထဲမွာပါတဲ႕ မ်ိဳးဗီဇတစ္ဝက္ ( Haploid ) က
သားသမီးေတြရဲ႕ ဖိုမ ကြဲျပားမႈအေပၚမွာ
ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ပါဘူး
( ပံုေလး ဆြဲလိုက္ရေအာင္ )
အေဖ့ရဲ႕ သုတ္ပိုးေတြက သားဥ ရွိရာဆီကို အေျပးအလႊား
လာေနၾကတယ္
သူတို႔ထဲက တစ္ခ်ိဳ႕က X ခရိုမိုဆုန္းေတြ ပိုင္ဆိုင္ထားျပီး
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ Y ခရိုမိုဆုန္းေတြနဲ႔ေပါ့
တစ္ျခား သုတ္ပိုးေတြလည္း ရွိေနႏုိင္ပါတယ္
အဲဒီထဲကမွ ေဟာဒီ အေကာင္ေလးက အႏုိင္ရသြားတယ္ဆိုပါစို႔
( X ခရိုမိုဆုန္း နဲ႔ဆိုေတာ့ ) ေကာင္မေလးလို႔ပဲ ေခၚမလား
ဒီေကာင္မေလးသာ ႏိုင္သြားရင္
မ်ိဳးေအာင္တဲ႕ သားဥေလးက မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္
တကယ္လို႔ ေဟာဒီက သုတ္ပိုးေလးက အႏိုင္ရရင္ေတာ့
ေယာက္်ားေလး ျဖစ္လာမွာေပါ့ေလ
ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ မထင္မွတ္ထားတဲ႕အရာလို႔ ဘာလို႔ေျပာရသလဲဆိုေတာ့
အဂၤလန္ဘုရင္ ရွစ္ေယာက္ေျမာက္ ဟင္နရီ ရဲ႕ ေက်ာ္ၾကားတဲ႕ ရာဇဝင္တစ္ခု
ရွိခဲ့လို႔ပါ ....
.
ဘုရင္ေတြမွေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး
ကၽြန္ေတာ္တို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ
ေယာက်္ားေတြက လႊမ္းမိုးထားျပီး သားေယာက္်ားေလး
ေမြးျပီး မိသားစုအရိုက္အရာခံယူႏိုင္ဖို႔
စိတ္စြဲေနၾကတာပဲ
ဒီ ရွစ္ေယာက္ေျမာက္ ဟင္နရီဘုရင္ နန္းတက္ျပီးတဲ႕ေနာက္
သူ႕ မိဖုရားေတြကေန သမီးေတာ္ေတြခ်ည္း ေမြးေပးေနလို႔
စိတ္ပ်က္ေဒါသထြက္ျပီး မိဖုရားေတြကို အျပစ္တင္ခဲ့ပါတယ္
ဒါေပမယ့္ ဒါက သူ႔အျပစ္ေတြခ်ည္းပါပဲ
ရွစ္ေယာက္ေျမာက္ ဟင္နရီ ဆိုေပမယ့္
အဓိက ကေတာ့ သူ႔ မိဖုုရား အန္နီ ဘိုလင္း ( Anne Boleyn ) အေၾကာင္းပါ
.
ကၽြန္ေတာ္က သမိုင္းသုေတသီေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး ၊ ဒါေပမယ့္ သိရသေလာက္
ဘုရင္ၾကီးက မိဖုရားျဖစ္သူကေန သားေယာက္်ားေလး မေမြးေပးႏိုင္တာကို စိတ္ပ်က္ျပီး
အေၾကာင္းရွာျပီး ေခါင္းျဖတ္ သတ္ပစ္ခဲ့တယ္
ဒါေပမယ့္ ဒါက သူ႔အျပစ္ေတြ မဟုတ္လား
.
တကယ္ေတာ့ ဘုရင္ၾကီးကေန ေဟာဒီလို သုုတ္ပိုးေတြ
ပိုထြက္ေနတာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္
ေနာက္ေတာ့ ဘုရင္ၾကီးကေန သားေယာက္်ားေလး ေမြးခဲ့ပါတယ္
တကယ္လို႕သာ အဲဒီသားက သူ႕သား တကယ္အစစ္ဆိုရင္ေတာ့
သူ႕မွာ ေဟာဒီ သုတ္ပိုးေလးတစ္ခ်ိဳ႕ ရွိေနေသးလို႔ေပါ့
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီအျဖစ္အပ်က္မွာေတာ့ ဘုရင္ၾကီး အျပစ္ေတြခ်ည္းပါပဲ
ဒါေၾကာင့္ မထင္ရဘူးလို႕ ေျပာခဲ့တာေပါ့
အျပစ္တင္ခံစရာ ရွိခဲ့သူေတြက တစ္ျခားသူေတြကို သားေယာက္်ားေလး မေမြးေပးႏိုင္လုိ႕ဆိုျပီး
အျပစ္တင္ခဲ့ၾကတယ္
အခု ခင္ဗ်ား ေခါင္းထဲမွာ ေမးခြန္းတစ္ခု ရုတ္တရက္ ေပၚေကာင္းေပၚလာလိမ့္မယ္
အဲဒီ့ ခရိုမိုဆုန္းေတြမွာ ဖိုမ ခဲြျခားေပးတဲ႕ အမွတ္အသားေတြပဲ ပါတာလား
သူတို႔ဆီမွာ ဖိုမနဲ႕ မသက္ဆိုင္တဲ႕ တျခားဘာေတြမ်ား
မွတ္သားထားေသးလဲေပါ့
ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခ်ိဳ႕ ဆြဲၾကည့္ရေအာင္
ဆုိၾကပါစို႔။ ဒါက X ခရိုမိုဆုန္း
ဒါက Y ခရိုမိုဆုန္း
သည္ X ခရိုမိုဆုန္းမွာ သာမာန္ ခရိုမိုဆုန္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ဗီဇ မွတ္သားမႈ နည္းပါးေပမယ့္
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ ရွိေနပါေသးတယ္
ဗီဇ ၁၅ဝဝ ေလာက္ကို မွတ္သားထားတယ္
သည္ Y ခရိုမိုဆုန္းကေတာ့ ဗီဇမွတ္သားမႈ
အနည္းဆံုးပါ
ဗီဇ ၇၈ ခုကိုပဲ မွတ္သားထားတယ္
စဥ္းစားၾကည့္ရင္ အတိအက် ၇၈ ခု မွန္း ဘယ္သူ သိႏိုင္မွာလဲ
ဒါေပမယ့္ ဖိုမ ခြဲျခားေပးတာကလြဲရင္ တစ္ျခားထူးျခားတယ့္ ဗီဇ
သယ္ေဆာင္ထားတာ အေတာ္နည္းတယ္ဆိုတာေတာ့ သိရတာေပါ့
သူက ဖိုမကြဲျပားမႈကို ဘယ္လိုျဖစ္ေစသလဲဆိုေတာ့
သူ႔မွာ SRY လို႕ေခၚတဲ႕ဗီဇ တစ္ခုပါတယ္
သူ႕အေၾကာင္း သိစရာေတာ့ မလိုပါဘူး
SRY က ေယာက္်ား မ်ိဳးပြားအဂၤါ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္တယ့္ ေဝွးေစ့ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈမွာ
ပါဝင္ေနတယ္
တကယ္လို႕ ခင္ဗ်ားမွာ အဲဒိီ SRY သာရွိရင္
သူ႕မွာ ပါေနတဲ႕ ဗီဇအမွတ္အသားေတြေၾကာင့္
ေဝွးေစ့ ဖြံ႔ျဖိဳးလာလိမ့္မယ္
ခင္ဗ်ားမွာသာ မရွိခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာမွာေပါ့
ဒါကေတာ့ အရွင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ေျပာျပတာပါ ....
အခုထိ ေျပာေနတာက ဒီ ခရိုမိုဆုန္းေတြက
ဖိုမ ကြဲျပားမႈမွာ တကယ္ကို အေရးပါေနတယ္ ဆိုတာပဲ
ဒါေပမယ့္ သည္ ခရိုမိုဆုန္းေတြေပၚမွာ တစ္ျခား အမွတ္အသားေတြ ပါေနေသးတယ္
အဲဒါေတြက သီးျခားေရာဂါေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္မႈ ရွိေနျပန္္တယ္
ဥပမာအားျဖင့္ အေရာင္ကန္း တဲ႕ ေရာဂါေပါ့
ဗီဇေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္
အဲဒီဗီဇေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ အေရာင္ကန္းမႈ ( Color blindness ) ေတြ ျဖစ္ရတယ္
အနီ အစိမ္း မကြဲတဲ႕ အေရာင္ကန္းမႈမ်ိဳးေပါ့
ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္ အစိမ္းေရာင္သံုးတာ သိပ္ေတာ့ မသင့္ေတာ္လွဘူး ၊
အေရာင္းကန္းမႈ အျပင္ ဟီမိုဖီးလီယား - Hemophilia ဆိုတဲ႕
ေသြးမခဲတဲ႕ ေရာဂါလဲ ရွိတယ္
Hemophilia က ပံုစံကြဲ ၂ မ်ိဳး ရွိပါတယ္
ဒါေပမယ့္ Hemophilia တိုင္းကေတာ့
ေသြးေကာင္းေကာင္း မခဲႏိုင္တာခ်ည္းပါပဲ
၂ မ်ိဳးလံုးက X ခရိုမိုဆုန္း ဗီဇေျပာင္းလဲတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ
.
ေနာက္ျပီး သူတို႔ေတြက လႊမ္းမိုးခံ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈမ်ိဳး ( Recessive mutation ) ျဖစ္ပါတယ္
.
အဲဒါ ဘာကို ေျပာတာလဲ
အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ခင္ဗ်ားရဲ႕ X ခရိုမိုဆုန္း ႏွစ္ခုစလံုးမွာ ....
ဥပမာ Hemophilia ေရာဂါပဲ ထားပါေတာ့ ....
ခင္ဗ်ားရဲ႕ X ခရိုမိုဆုန္း ႏွစ္ခုလံုးမွာ Hemophilia ျဖစ္ေစတဲ႕ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ
ျဖစ္ေနမွ ေရာဂါလကၡဏာ ( Phenotype ) ကို ခံစားရမယ္
ဆိုၾကပါစို႔ ၊ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္မွာ အဲလို ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ
ရွိေနျပီေပါ့
" သူမ " မွာ ပံုမွန္ X ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခု ရွိမယ္
ေနာက္ထပ္ X ခရိုမိုဆုန္း တစ္ခုမွာေတာ့
( ဒီ h က Hemophilia အတြက္ အမွတ္အသားပါ )
hemophilia ေရာဂါဗီဇ ပါေနတယ္
သူမ က ေရာဂါသယ္ေဆာင္သူ ( Carrier ) ျဖစ္လာမယ္
သူမ မွာ Hemophilia ရဲ႕ လကၡဏာေတာ့ ခံစားရမွာ မဟုတ္ပါဘူး
.
သူမ မွာ ေသြးခဲမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ႕ ျပႆနာ ရွိမွာ မဟုတ္ဘူး
ဒီမိန္းကေလးမွာ ေရာဂါျပႏိုင္ဖုိ႔က
ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ ခရိုမိုဆုန္း ႏွစ္ခုလံုးမွာ ရွိေနရမယ္
ဒါက လႊမ္းမိုးခံ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈပဲ ျဖစ္တယ္
.
အခု ဒီတစ္ေယာက္မွာေတာ့ ေရာဂါ ျဖစ္ေနျပီ
ေယာက္်ားေလးေတြမွာ X ခရိုမိုဆုန္းက တစ္ခုပဲ ရွိတာေလ
ဒီေတာ့ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ေရာဂါ ျပႏိုင္ဖို႔က
Hemophilia ေရာဂါ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ X ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခုထဲမွာ
ရွိရံုနဲ႔ ရတယ္
ေနာက္ထပ္ ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခုက Y ခရိုမိုဆုန္းေလ
.
ဒီေတာ့ သည္ေယာက္်ားမွာ Hemophilia ေရာဂါ ျဖစ္ေနမွာပါ
ဒီေတာ့ ေမးစရာတစ္ခု ေပၚလာမွာက
တကယ္လို႔ Hemophilia ေရာဂါက
X ခရိုမိုဆုန္ေပၚမွာ ရွိျပီး အနည္းငယ္ ရွားပါးတဲ႕ ေရာဂါလည္း ျဖစ္တယ္ဆိုရင္
ေမးခြန္း က ဘယ္သူေတြမွာ ဒီရာဂါ ပိုျဖစ္မလဲ
ေယာက္်ားေလးမွာလား ? မိန္းကေလးမွာလား ?
တစ္ျခားအရာေတြ အကုန္တူတယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူ႕ဆီမွာ ပိုေတြ႕ရမလဲ
တကယ္လို႔သာ ရွားပါးတဲ႕ ဗီဇသာ ျဖစ္မယ္ဆိုရင္
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္မွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပဖို႔ ၂ ခု စလံုးမွာ ရွိဖို႕လိုတယ္
ဆိုၾကပါစို႔ ၊ သည္ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်က
ဒီ ဗီဒီယို မတိုင္ခင္ ကၽြန္ေတာ္ ၾကည့္လိုက္တာ မွန္းေခ်အားျဖင့္
၅ဝဝဝ ကေန ၁ဝ,ဝဝဝ မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္း ရွိေနတယ္
X ခရိုမိုဆုန္းတစ္ခုမွာ ဒီ h ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ ( Xh ) ပါႏိုင္ေခ်
၇ဝဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔
ဆိုၾကပါစို႕ ....
ဒီေတာ့ ေယာက္်ား ၇ဝဝဝ မွာ ၁ ေယာက္က ေရာဂါလကၡဏာျပမယ္
ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ X ခရိုမိုဆုန္း တစ္ခုမွာ Hemophilia ဗီဇ ပါႏိုင္ေခ်
၇ဝဝဝ မွာ ၁ ခုႏႈန္း
ရွိေနလို႔ပါပဲ
ဘယ္လို Y ခရိုမိုဆုန္း ရထားသလဲဆိုတာေတာ့ အေရးမပါ ပါဘူး
အေၾကာင္းကေတာ႕ သူက ေသြးခဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႕ Hemophilia နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႕ မ်ိဳးဗီဇဟာ
Y ခရိုမိုဆုန္း အေပၚမွာ မရွိလို႔ပါပဲ
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ Hemophilia ေရာဂါရဖုိ႔
ဘာလိုအပ္မလဲ
X ခရိုမိုဆုန္း ၂ ခုစလံုးမွာ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ေနဖို႔ လိုအပ္တယ္
ခရို္မိုဆုန္း တစ္ခုမွာ သည္ေရာဂါဗီဇ ပါႏိုင္ေခ်က
၇ဝဝဝ မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္းေလ
ဒီေတာ့ သူမမွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပႏိုင္ေခ်ကိုတြက္ၾကည့္ရင္
၇ဝဝဝ အေျမွာက္ ၇ဝဝဝ ဆိုေတာ့ ၄၉ သန္းမွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္း ရွိပါတယ္
စဥ္းစားၾကည့္ရင္ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ Hemophilia ျဖစ္ႏိုင္ေခ်က
ေယာက္်ားတစ္ေယာက္နဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္
ေတာ္ေတာ္ကို နည္းပါတယ္
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဗီဇတစ္ခုဟာ ဖိုမခြဲျခားတဲ႕ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔လဲ ဆက္ႏြယ္ေနမယ္႕
လႊမ္းမိုးခံ ဗီဇမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္
ေယာက္်ားေလးတစ္ေယာက္မွာ ဒီဗီဇ ရွိတယ္ဆိုတာနဲ႔ လကၡဏာ ျပမယ္
ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ သူ႔ကို လႊမ္းမိုးမယ့္ ေနာက္ထပ္ X ခရိုမိုဆုန္း မရွိလို႔ပါ
မိန္းကေလးေတြမွာဆုိရင္ေတာ့
အဆုိပါဗီဇမ်ိဳး ႏွစ္ခုလံုးမွာ ရွိဖို႔ လိုအပ္လိမ့္မယ္
ေယာက္်ားေလးတစ္ေယာက္မွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပႏိုင္ေခ်ကို
m လို႔ ထားလို္က္မယ္ဆိုရင္
.
( ကၽြန္ေတာ္ စာလံုးေပါင္း ေတာ္ေတာ္မွားတာပဲ )
.
မိန္းကေလးတစ္ေယာက္မွာ ျဖစ္ႏို္င္ေခ်က ဘယ္ေလာက္ျဖစ္မလဲ ?
ဒါက X ခရိုမိုဆုန္းမွာ ဒီေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ႕ ဗီဇေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်နဲ႔
အတူတူပါပဲ
မိန္းကေလးေတြမွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပဖို႔ ဗီဇ ႏွစ္ခု ရွိဖို႔လိုအပ္မယ္
ဒီေတာ့ မိန္းကေလးေတြမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်က m ရဲ႕ ႏွစ္ထပ္ကိန္း ျဖစ္လိမ့္မယ္
ဒါဆို ကိန္းဂဏန္းေတြ သိပ္ၾကီးကုန္မွာေပါ့လို႔ ခင္ဗ်ား ေျပာခ်င္လိမ့္မယ္
ကၽြန္ေတာ္ ႏွစ္ထပ္ကိန္း တင္လိုက္ျပီ
ဒီဂဏန္းေတြကို မွတ္မိဖို႕ေတာ့ လိုလိမ့္မယ္
Hemophilia မွာဆို
အၾကိမ္ ၇ဝဝဝ မွာ တစ္ၾကိမ္ႏႈန္း
ဒီေတာ့ ၇ဝဝဝ မွာ တစ္ၾကိမ္ ရဲ႕ ႏွစ္ထပ္ကိန္းက ၄၉ သန္းမွာ တစ္ၾကိမ္ ျဖစ္ပါတယ္
ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို စိတ္ဝင္စားမယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္သလို
ေယာက္်ား မိန္းမ ဘယ္လို ျဖစ္လာတယ္ဆိုတာလဲ သိေလာက္ျပီ ထင္ပါတယ္
ေယာက္်ားေလး အေလးထားတဲ႕ မိဘေတြမွာ ေယာက္်ားေလး ေမြးဖို႔ ခက္ခဲေနခဲ့ရင္
ဘယ္သူေတြမွာ တာဝန္ရွိ အျပစ္ရွိေနလဲဆိုတာ သိသြားျပီဆိုရင္
ပိုေကာင္းပါတယ္ ။
.