WEBVTT

00:00:07.014 --> 00:00:12.249
အီသနော ဆိုတဲ့ မော်လီကျူးကို သေးငယ်ကြတဲ့
ကာဗွန်အက်တမ် အနည်းငယ်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားပြီး

00:00:12.249 --> 00:00:15.089
အရက်မူးခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းပါ။

00:00:15.089 --> 00:00:17.750
မကြာခဏဆိုသလို အရက်လို ခေါ်လေ့ရှိကြတဲ့

00:00:17.750 --> 00:00:20.510
အီသနောဟာ အရက်ယမကာများထဲက
အဓိကပါဝင်ပစ္စည်းပါ။

00:00:20.510 --> 00:00:23.840
၎င်းရဲ့ ရိုးရှင်းမှုကြောင့်
အမြှေးပါးတွေထဲ စိမ့်ဝင်နိုင်စွမ်းရှိပြီး

00:00:23.840 --> 00:00:26.160
ချောင်ချိုချောင်ကြား
အများအပြားထဲမှာ နေရာယူလျက်

00:00:26.160 --> 00:00:31.369
အခြားသော မော်လီကျူးများနဲ့ ယှဉ်ကြည့်ရင်
ကျယ်ပြန့်တဲ့ သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ပါတယ်။

00:00:31.369 --> 00:00:33.979
အရက်ဟာ ဘာဖြစ်လို့ မူးလာစေတာလဲ၊

00:00:33.979 --> 00:00:37.870
ပြီးတော့ လူအမျိုးမျိုးအပေါ် သက်ရောက်ပုံ
ဘာဖြစ်လို့ များစွာမှ ကွဲပြားရတာလဲ။

00:00:37.870 --> 00:00:40.058
အဲဒီလို မေးခွန်းတွေကို ဖြေပေးရန်၊

00:00:40.058 --> 00:00:43.905
ကျုပ်တို့ဟာ အရက်က ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ဖြတ်သန်း
သွားပုံကို လေ့လာကြည့်ရပါမယ်။

00:00:43.905 --> 00:00:47.293
အရက်ဟာ အစာအိမ်ထဲ ရောက်တာနဲ့
အစာချေရေး လမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့်

00:00:47.293 --> 00:00:50.910
အထူးသဖြင့်အူသိမ်းမှတစ်ဆင့်
သွေးထဲ ရောက်ရှိသွားပါတယ်။

00:00:50.910 --> 00:00:53.820
ထမင်းစားပြီးသွားတာနဲ့ အစာအိမ်နဲ့
အူသိမ်းကို ပိုင်းခြားထားတဲ့

00:00:53.820 --> 00:00:57.563
pyloric sphincter က ပိတ်သွားတာမို့လို့၊
အစာအိမ်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ အရာတွေဟာ

00:00:57.563 --> 00:01:00.851
အရက်ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းအပေါ် 
သက်ရောက်မှု ရှိပါတယ်။

00:01:00.851 --> 00:01:04.693
အဲဒါကြောင့် ထမင်းတဝကြီး စားပြီးလို့ 
အရက် သောက်လိုက်ရင် သွေးထဲပါဝင်မှုအဆင့်ဟာ

00:01:04.693 --> 00:01:09.066
ဘာမှမရှိတဲ့ အစာအိမ်ထဲ သောက်လိုက်တဲ့
အရက်နဲ့စာရင် လေးပုံတစ်ပုံမျှသာ ရှိမှာပါ။

00:01:09.066 --> 00:01:11.756
သွေးထဲမှနေပြီး အရက်ဟာ
ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါများဆီသို့၊

00:01:11.756 --> 00:01:14.073
အထူးသဖြင့် သွေးအများဆုံး စီးဆင်းကြတဲ့

00:01:14.073 --> 00:01:16.673
အသည်းနှင့် ဦးနှောက်ဆီကို သွားပါတယ်။

00:01:16.673 --> 00:01:19.583
၎င်းဟာ အသည်းဆီ ပထမဦးဆုံး ရောက်သွားပြီး
အသည်းထဲက အင်ဇိုင်းတွေဟာ

00:01:19.583 --> 00:01:22.953
အရက်မော်လီကျူးကို
အဆင့်နှစ်ဆင့်ဖြင့် ဖြိုခွင်းပစ်ပါတယ်။

00:01:22.953 --> 00:01:29.427
ဦးစွာ ADH အင်ဇိုင်းက အရက်ကို acetaldehyde
သို့ ပြောင်းပစ်ရာ အဆိပ်ဖြစ်ပါတယ်။

00:01:29.427 --> 00:01:36.090
ALDH အင်ဇိုင်းက အဆိပ် acetaldehyde မှ
အဆိပ်မဟုတ်တဲ့ acetate သို့ ပြောင်းပေးတယ်။

00:01:36.090 --> 00:01:40.210
သွေးဟာ ဆက်လည်ပတ်နေရာ အသည်းဟာ
အရက်ကို ဆက်တိုက် ချေဖျက်ပါတယ်၊

00:01:40.210 --> 00:01:43.516
ဒါပေမဲ့ ပထမအဆင့်မှ
ချေဖျက်ခံလိုက်ရတဲ့ အရက်ကမှ

00:01:43.516 --> 00:01:47.269
ဦးနှောက်နဲ့ အခြားကိုယ်တွင်း အင်္ဂါများဆီ
ဘယ်လောက် ရောက်မှာကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါတယ်။

00:01:47.269 --> 00:01:51.199
ဦးနှောက်ရဲ့ ခံနိုင်စွမ်းကိုလိုက်ပြီး
စိတ်ပိုင်း၊ သိမြင်မှု၊

00:01:51.199 --> 00:01:56.623
ပြုမူပုံတို့အပေါ် အရက်ရဲ့ ဩဇာသက်ရောက်
မှုကို အရက်မူးမှုလို့ ခေါ်ကြတာပါ။

00:01:56.623 --> 00:02:01.360
အရက်ဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ အဓိက ဘရိတ်ဖြစ်တဲ့
neurotransmitter GABA ကို ဖွင့်ပေးလျက်

00:02:01.360 --> 00:02:05.451
အဓိကဓာတ်ငွေ့ဖြစ်တဲ့ neurotransmitter
glutamate ကို လျှော့ချပစ်ပါတယ်။

00:02:05.451 --> 00:02:08.631
အဲဒီအချက်က အာရုံခံဆဲလ်တွေရဲ့ ဆက်သွယ်
နိုင်စွမ်းကို နှိမ့်ချပစ်လို့

00:02:08.631 --> 00:02:13.375
သုံးစွဲသူဟာ အသင့်အတင့် သောက်ထားရင်
စိတ်ပြေလျော့သလို ခံစားရပြီး၊

00:02:13.375 --> 00:02:19.330
သောက်တာ များလွန်းရင် အသက်ရှင်မှုဆိုင်ရာ
ဦးနှောက် လုပ်ငန်းကို တားဆီးနိုင်ပါတယ်။

00:02:19.330 --> 00:02:22.100
အရက်ဟာ ဦးနှောက်အလယ်ပိုင်းမှ
nucleus accumben များ

00:02:22.100 --> 00:02:25.574
အထိရှိကြတဲ့အာရုံခံဆဲလ်
အုပ်စုလေးကို စေ့ဆော်ပေးတတ်ရာ

00:02:25.574 --> 00:02:28.164
လှုံ့ဆော်စိတ်အတွက် အရေးကြီးတဲ့ နေရာပါ။

00:02:28.164 --> 00:02:29.854
စွဲတတ်တဲ့ ဆေးဝါးတိုင်းလိုပဲ၊

00:02:29.854 --> 00:02:32.944
အရက်ဟာ nucleus accumben များထဲကို 
dopamine ကို ပစ်သွင်းပေးတတ်ရာ

00:02:32.944 --> 00:02:36.004
သုံးစွဲသူအား စိတ်ထဲ ပျော်ပါးသလို
ခံစားစေပါတယ်။

00:02:36.004 --> 00:02:40.356
ထို့အပြင် အရက်ဟာ တချို့အာရုံခံဆဲလ်များကို
endorphin များကို ထုတ်လုပ်လာစေပါတယ်။

00:02:40.356 --> 00:02:44.566
စိတ်ဖိစီးမှု ဒါမှမဟုတ် အန္တရာယ်ရှိချိန်မှာ
Endorphin က ကျုပ်တို့ စိတ်ကိုငြိမ်စေပါတယ်။

00:02:44.566 --> 00:02:47.714
endorphin တွေရဲ့ အဆင့်မြင့်မားမှုက
အရက်သောက်မှုနဲ့ ဆက်စပ်နေပြီး

00:02:47.714 --> 00:02:51.104
ဝမ်းသာပီတိ ဖြစ်မှုနဲ့
စိတ်ပြေလျော့မှုကို ခံစားရစေပါတယ်။

00:02:51.104 --> 00:02:51.970
နောက်ဆုံးမှာတော့၊

00:02:51.970 --> 00:02:55.776
အသည်းကနေပြီး အရက်အား ချေဖျက်မှု ပမာဏက
ဦး နှောက်ရဲ့ စုပ်ယူမှုထက် နည်းလာတာနဲ့

00:02:55.776 --> 00:02:57.646
အရက်မူးမှုဟာ လွင့်စင်သွားတတ်ပါတယ်။

00:02:57.646 --> 00:03:00.616
အဲဒီခရီး တစ်လျှောက်အလိုက် ရှိနိုင်တဲ့
လူတစ်ဦးစီရဲ့ ကွဲပြားမှုက

00:03:00.616 --> 00:03:03.806
အရက်မူးမှုကို ပိုစေ ဒါမှမဟုတ်
နည်းစေနိုင်ပါတယ်။

00:03:03.806 --> 00:03:07.846
ဥပမာ၊ အလေးချိန် တူတဲ့ အမျိုးသား တစ်ဦးနှင့်
အမျိုးသမီးတစ်ဦး တူညီတဲ့ ပမာဏကို သောက်ကြရင်

00:03:07.846 --> 00:03:12.781
တူညီတဲ့ အစားအစာကို စားနေတောင်မှ သွေးထဲ
အရက်ပျော်ဝင်မှု

00:03:12.781 --> 00:03:14.731
တနည်းအားဖြင့် BAC ဟာ ကွဲပြားကြမယ်၊။

00:03:14.731 --> 00:03:17.656
အကြောင်းရင်းက အမျိုးသမီးတွေမှာ သွေးပမာဏ
နည်းတတ်ပြီး

00:03:17.656 --> 00:03:20.056
အမျိုးသမီးတွေဆီမှာ အဆီပါဝင်မှုလည်း
ပိုများတတ်လို့

00:03:20.056 --> 00:03:22.466
ကြွက်သားနဲ့စာရင်
သွေးကို လျော့ပြီး လိုအပ်လို့ပါ။

00:03:22.466 --> 00:03:25.816
သွေးပမာဏ နည်းပေမဲ့
ပါ၀င်တဲ့ အရက်ပမာဏက တူတယ်ဆိုတော့၊

00:03:25.816 --> 00:03:29.356
အမျိုးသမီးတွေဆီမှာ အရပ်ပျော်ဝင်မှု
နှုန်းဟမျာ ပိုမြင့်မှာကို ဆိုလိုပါတယ်။

00:03:29.356 --> 00:03:34.908
အရက်ကို ချေဖျက်ပေးတဲ့ အသည်း အင်ဇိုင်းများ
ဆိုင်ရာ ဗီဇမတူမှုက BAC ကို သက်ရောက်တယ်။

00:03:34.908 --> 00:03:37.938
ပုံမှန်သောက်သုံးသူဆီမှာ အရက်ကို
ခံနိုင်ရည် ရှိလာလို့

00:03:37.938 --> 00:03:40.103
အဲဒီအင်ဇိုင်းတွေကို
တိုးပြီး ထုတ်လုပ်တတ်ပါတယ်။

00:03:40.103 --> 00:03:43.693
ပြီးတော့ အရက်ကို အလွန်အကျွံ ရေရှည်
သောက်လာသူတို့ဆီမှာ

00:03:43.693 --> 00:03:48.252
အသည်းပျက်စီးလာနိုင်လို့
ဆန့်ကျင်ဘက် အကျိုးသက်ရောက်နိုင်တယ်။

00:03:48.252 --> 00:03:52.092
ယင်းအတောအတွင်းမှာ dopamine ထဲက
မျိုးရိုးဗီဇကွဲပြားချက်တွေ၊ GABA နှင့်

00:03:52.092 --> 00:03:54.723
endorphin စီးဆင်းမှုဟာ
အရက်စွဲမှုဆိုင်ရာ

00:03:54.723 --> 00:03:56.653
ပြဿနာတွေ ပေါ်ပေါက်လာမှာ စိုးရပါတယ်။

00:03:56.653 --> 00:04:00.084
သဘာဝအလျောက် endorphin ဒါမှမဟုတ် dopamine
နည်းပြီး ရှိကြသူတို့ဟာ အရက်ကို

00:04:00.084 --> 00:04:02.194
သောက်ရာတွင် မိမိကိုမိမိ
ထိန်းချုပ်နိုင်ကြတယ်။

00:04:02.194 --> 00:04:05.183
တချို့လူတွေကျတော့ endorphin
တုံ့ပြန်နိုင်စွမ်း မြင့်မားလို့

00:04:05.183 --> 00:04:08.683
အရက်ကြောင့် စိတ်ထဲပျော်ရွှင်သလို
ခံစားရမှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တာမို့လို့

00:04:08.683 --> 00:04:10.953
အရက်ကို အလွန်အကျွံ စွဲလာမယ့်
အန္တရာယ် ရှိပါတယ်။

00:04:10.953 --> 00:04:13.333
တချို့သူတို့ရဲ့ GABA စီးဆင်းမှုဟာ
တမျိုးဖြစ်တတ်လို့

00:04:13.333 --> 00:04:17.133
သူတို့ဟာ အရက်ရဲ့ စိတ်ငြိမ်စေရေး သက်ရောက်
မှုကို အထူးခံစားတတ်သူ ဖြစ်လာစေလို့

00:04:17.133 --> 00:04:20.873
အရက်ကို စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ သောက်လာနိုင်မယ့်
အန္တရာယ် ရှိလာမှာ စိုးရပါတယ်။

00:04:20.873 --> 00:04:25.575
တစ်ချိန်တည်းမှ ဦး နှောက်ဟာ ရေရှည်
အရက်သောက်မှုကြောင့် GABA၊

00:04:25.575 --> 00:04:30.423
dopamine နဲ့ endorphin စီးဆင်းမှု နည်းလျက်
glutamate လှုပ်ရှားမှုကို မြှင့်ပေးတယ်။

00:04:30.423 --> 00:04:34.413
ပုံမှန်သောက်သူတို့ဟာ သောကများတတ်ပြီး
အိပ်မပျော်မှု ပြဿနာ ရှိနိုင်ကာ

00:04:34.413 --> 00:04:37.113
စိတ်ပျော်ရွှင်မှုကို ခံစားနိုင်စွမ်း
နည်းလာနိုင်ကြတယ်။

00:04:37.113 --> 00:04:41.103
ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်း ပြောင်း
လဲမှုတွေက စည်းမဲ့ သောက်မှုဆီ တွန်းပို့လျက်

00:04:41.103 --> 00:04:45.053
အရက်သောက်မှ ပုံမှန်လို ခံစားရပြီး
မသောက်ရရင် မနေတတ်မထိုင်တတ် ဖြစ်တတ်လျက်

00:04:45.053 --> 00:04:47.587
အဲဒီ သံသရာထဲက ထွက်မရနိုင်တော့ပါ။

00:04:47.587 --> 00:04:53.333
ဒီတော့ လူတစ်ဦးရဲ့ အရက်ဆိုင်ရာ ပြုမူပုံဟာ
မျိုးရိုးဗီဇနဲ့ ဘဝအတွေ့အကြုံနဲ့ ဆက်စပ်လျက်

00:04:53.333 --> 00:04:55.543
လူတချို့ဟာ အခြားသူတွေနဲ့ ယှဉ်ပြောရပါက

00:04:55.543 --> 00:04:58.247
အရက်သောက်ပုံ သောက်နည်း မတူကွဲပြားနိုင်သလို

00:04:58.247 --> 00:05:02.847
ကြာရှည်စွာ သောက်သုံးမှုက အာရုံကြောဆိုင်ရာ
နဲ့ ပြုမူပုံကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ပါတယ်။