1
00:00:07,014 --> 00:00:12,249
‎ئیسانۆل: ئەم گەردیلەیە، لە گەردیلەی بچوکی
‎ کاربۆن درووست کراوە،

2
00:00:12,249 --> 00:00:15,089
کە بەرپرسیارە لە بێ ئاگابوون .

3
00:00:15,089 --> 00:00:17,750
کە زۆر جاریش بە سادەیی پێی دەوترێت 
ئەلکحول،

4
00:00:17,750 --> 00:00:21,120
ئیسانۆڵ پێکهاتەیەکی چالاکە لە ناو 
خواردنەوە مەست کەرەکاندا.

5
00:00:21,120 --> 00:00:23,840
سادەییەکەی یارمەتی دەدات بە ناو
توێژەکاندا تێپەڕێت

6
00:00:23,840 --> 00:00:26,160
پاشان لە بۆشاییە جیاوازەکاندا جێگیر دەبێت،

7
00:00:26,160 --> 00:00:31,369
کاریگەریەکی فراوان تر دروست دەکات
بە بەراورد بە گەردیلەکانی تر.

8
00:00:31,369 --> 00:00:33,979
بەم شێوەیە دەبێتە هۆکار بۆ سەرخۆش بوون،

9
00:00:33,979 --> 00:00:38,510
وە بۆچی بە شێوەیەکی بەرچاو کاریگەری
جیاوازی دەبێت لەسەر کەسە جیاوازەکان؟

10
00:00:38,510 --> 00:00:40,058
بۆ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارانە،

11
00:00:40,058 --> 00:00:43,905
پێویستە چاودێری کحول بکەین کاتێک
گەشت دەکات بەناو لاشە ی مرۆڤدا.

12
00:00:43,905 --> 00:00:47,293
کحول لەسەر گەدە دەنیشێتە پاشان
لەلایەن خوێنەوە هەڵدەمژرێت

13
00:00:47,293 --> 00:00:51,300
بەنێو کرداری هەرسدا،
بە تایبەت ڕیخۆڵە بچووکەکان.

14
00:00:51,300 --> 00:00:53,820
پێکھاتەکانی گەدە کاریگەری لە سەر
توانای کحول هەیە

15
00:00:53,820 --> 00:00:57,563
بۆ چوونە ناو خوێنەوە لە دوای نان
خواردن، ماسوولکەی هێنەر،

16
00:00:57,563 --> 00:01:01,231
گەدە لە ڕیخۆڵە بچووکەکان جیا دەکاتەوە، 
دایدەخات.

17
00:01:01,231 --> 00:01:04,443
ئاستی کحول کە دەگاتە خوێن
لە دوای ژەمێکی قوورس

18
00:01:04,443 --> 00:01:09,066
تەنها یەک چارەکی ئەو کحولەیە
کە دەچێتە گەدەیەکی بەتاڵەوە.

19
00:01:09,066 --> 00:01:11,756
لە خوێنەوە، کحول دەچێتە لای ئەندامەکان،
بە تایبەتی

20
00:01:11,756 --> 00:01:14,073
بۆ ئەو بەشانەی ڕێژەیەکی
زیاتری خوێنیان تێدایە:

21
00:01:14,073 --> 00:01:16,673
جگەر و مێشک.

22
00:01:16,673 --> 00:01:19,583
سەرەتا بەر جگەر دەکەوێت،
پاشان ئەنزیمەکانی ناو جگەر

23
00:01:19,583 --> 00:01:22,953
گەردیلەکانی کحول بە دوو
هەنگاو تێک دەشکێنرێن.

24
00:01:22,953 --> 00:01:29,427
یەکەمجار، ئەنزیمی ADH کحول دەگۆڕێت بۆ
ئەسیتادێل، کە مادەیەکی ژەھراوییە.

25
00:01:29,427 --> 00:01:36,090
دواتر، ئەنزیمێکی تر بە ناوی ALDH
ئەسیتادێلی ژەھراوی دەگۆڕێ بە خوێی بێ ژەھر.

26
00:01:36,090 --> 00:01:40,210
لەکاتی سووڕی خوێندا، جگەر بەبەردەوامی 
خۆی خاڵی دەکاتەوە لە کحول—

27
00:01:40,210 --> 00:01:44,026
ئەم لە ناوبردنەی کحول دیاری دەکات 
کە چەندێک کحول

28
00:01:44,026 --> 00:01:47,269
دەگاتە مێشک و ئەندامەکانی تر.

29
00:01:47,269 --> 00:01:51,199
ھەستیاری مێشک بەرپرسە لە ھەست، ھۆش،

30
00:01:51,199 --> 00:01:56,623
و ھەروەھا ئەو کاریگەرە ڕەفتاریانەی کحول—
ناسراوە بە سەرخۆشبوون.

31
00:01:56,623 --> 00:02:01,360
‏‎کحول دەسکی سەرەکی مێشک ھەڵدەداتەوەو،
‏‎ دەماری گوێزەرەوەی GABA،

32
00:02:01,360 --> 00:02:06,081
‎گازی سەرەکی بڵاودەکاتەوە،
‎دەماری گوێزەرەوەی گلوتمەیت.

33
00:02:06,081 --> 00:02:08,631
‎ئەمەش وا دەکات هەستە دەمار
‎کەمتر زانیاری بگەیەن،

34
00:02:08,631 --> 00:02:13,375
بەکارهێنەر بەم دەرمانانە خاو دەبێتەوە،
بە خواردنەوەی زیاتر خەوی لێ دەکەوێت،

35
00:02:13,375 --> 00:02:19,330
و ڕێگری لە چالاکیەکانی مێشک دەکات
کە پێویستن بۆ ڕزگاربوون لە ژەھرەکە.

36
00:02:19,330 --> 00:02:22,100
هەروەها کحول هاوشێوەی گرووپێکی دەمارەخانە

37
00:02:22,100 --> 00:02:25,574
لە ناوەندی مێشکەوە بۆ کاکڵی 
مێشک درێژ دەبێتەوە،

38
00:02:25,574 --> 00:02:28,164
ناوچەیەکی گرنگ بۆ وروژاندن.

39
00:02:28,164 --> 00:02:29,854
وەکو هەموو دەرمانە ئالودەکەرەکان،

40
00:02:29,854 --> 00:02:32,944
بەهۆی ئەم کحولەوە دۆپامین دەوروژێت 
لەناو کاکڵی مێشکدا

41
00:02:32,944 --> 00:02:36,004
کە خۆشیەیەک بە بەکارهێنەر دەبەخشێت.

42
00:02:36,004 --> 00:02:40,746
کهول دەبێتە هۆکار بۆ هەندێک لە 
دەمارەخانەکان وا دەکات ئیندرۆفین دەربدەن.

43
00:02:40,746 --> 00:02:44,566
ئیندۆرفین یارمەتیمان دەدات ئارام بین
کاتێک تووشی فشار یا مەترسی دەبین.

44
00:02:44,566 --> 00:02:47,354
بەرزی ڕێژەی ئیندۆرفین دەبێتە
ھۆی مەست بوون

45
00:02:47,354 --> 00:02:51,104
حەسانەوە و خاوبوونەوەش پەیوەندی 
بە بەکارهێنانی کهولەوە هەیە.

46
00:02:51,104 --> 00:02:51,970
لە کۆتاییدا،

47
00:02:51,970 --> 00:02:55,776
لەکاتێکدا جگەر ئەو کحولە شی دەکاتەوە 
کە مێشک وەری دەگرێت،

48
00:02:55,776 --> 00:02:58,006
سەرخۆش بوون نامێنێت.

49
00:02:58,006 --> 00:03:00,616
جیاوازیی بەپێی کەسەکان
لەهەر شوێنێکی ئەم گەشتەدا

50
00:03:00,616 --> 00:03:03,966
وادەکات خەڵکی کەمتر یا زیاتر
سەرخۆش دەربکەون.

51
00:03:03,966 --> 00:03:07,846
بۆ نموونە، ژن و پیاوێک کە هەمان کێشیان
هەیە و بڕێکی یەکسان بخۆنەوە

52
00:03:07,846 --> 00:03:12,781
تەنانەت ژەمێکی چونیەکیان هەبێت ھێشتا
خەستی کهول لە خوێنیاندا جیاواز دەبێت،

53
00:03:12,781 --> 00:03:14,731
یان BACs.

54
00:03:14,731 --> 00:03:17,656
ئەمەش لەبەر ئەوەی ئافرەتان خوێنیان کەمترە—

55
00:03:17,656 --> 00:03:20,056
ڕێژەی قەڵەوی بە گشتی لە ئافرەتاندا بەرزە،

56
00:03:20,056 --> 00:03:22,466
ئەمەش پێویستی بە ڕێژەی خوێنی کەمترە
لە ماسوولکە.

57
00:03:22,466 --> 00:03:25,816
قەبارەیەکی کەمتری خوێن، هەمان ڕێژەی 
کحول هەڵدەگرێت،

58
00:03:25,816 --> 00:03:29,356
مانای وایە خەستیەکەی لە ئافرەتاندا زیاترە.

59
00:03:29,356 --> 00:03:34,908
جیاوازییە بۆماوەییەکان لەناو جگەردا
و پڕۆسەی ئەنزیمەکان و کاریگەری BAC.

60
00:03:34,908 --> 00:03:37,938
و خواردنەوەیەکی ئاسایی 
بەرهەمهێنانی ئەم ئەنزیمانە زیاد دەکات،

61
00:03:37,938 --> 00:03:40,103
و ئارامی دەبەخشێت.

62
00:03:40,103 --> 00:03:43,693
لە لایەکی ترەوە، ئەو کەسانەی بۆ 
ماوەیەکی درێژ لەڕادەبەدەر کهول دەخۆنەوە

63
00:03:43,693 --> 00:03:48,252
جگەریان زیانی پێ دەگات، کە ئەمەش
کاریگەریەکی خراپی دەبێت.

64
00:03:48,252 --> 00:03:52,092
لە هەمان کاتدا، جیاوازیە بۆماوەییەکان
لە دۆپامیندا، GABA،

65
00:03:52,092 --> 00:03:54,723
هەروەها بڵاوبونەوەی ئیندۆرفین لەوانەیە
مەترسی دروست بکات

66
00:03:54,723 --> 00:03:57,743
لەسەر بەکارھێنانی کحول بە ناڕێکی.

67
00:03:57,743 --> 00:04:01,253
ئەوانەی بە سروشتی ئیندۆرفینیان کەمە
یان دۆپامینیان جڵەو کردوە بە دەرمان

68
00:04:01,253 --> 00:04:02,574
لە خواردنەوەدا.

69
00:04:02,574 --> 00:04:05,183
هەندێک مەترسی گەورەیان توش 
دەبێت بەهۆی خواردنەوەی زۆر

70
00:04:05,183 --> 00:04:08,873
بەھۆی ئێندۆرفینی ھەستیارەوە زیاتر
وەڵامی کاریگەری خۆشنودەکەی

71
00:04:08,873 --> 00:04:10,243
کحول دەداتەوە.

72
00:04:10,243 --> 00:04:12,803
ئەوانی تر جیاوازییان هەیە لە گواستنەوەی
‏ GABA دا

73
00:04:12,803 --> 00:04:16,593
وایان لێ دەکات بە تایبەتی هەستیار بن
بە کاریگەریە سڕکەرەکانی کهول،

74
00:04:16,593 --> 00:04:20,873
مەترسی نەخۆش کەوتنیان بەهۆی 
خواردنەوەی ناڕێکەوە کەم دەکاتەوە.

75
00:04:20,873 --> 00:04:25,575
لە ھەمان کات، مێشک ڕادێت بە وەرگرتنی 
کھول بە بەردەوامی بە کەمکردنەوە GABA،

76
00:04:25,575 --> 00:04:30,423
بڵاوبوونەوەی دۆپامین، و ئیندرۆفین، چالاکی
گلوماتیک باشتردەکات.

77
00:04:30,423 --> 00:04:34,413
ئەمە واتا ئەو کەسانەی ڕێژەیەکی گونجاو 
دەخۆنەوە، ھیلاک دەبن، کێشەی خەویان دەبێت،

78
00:04:34,413 --> 00:04:37,513
و چێژی کەمتر وەر دەگرن.

79
00:04:37,513 --> 00:04:41,103
گۆڕانکاری لەم پێکهاتە و هاوکێشانە دەبێتە 
ھۆی خواردنەوە بە ناڕێکی

80
00:04:41,103 --> 00:04:45,053
کاتێک خواردنەوە ئاسایی دەبێت،
نەخواردنەوەی نا ئاسودەت دەکات،

81
00:04:45,053 --> 00:04:47,587
و ئەمەش سوڕێکی بەتاڵە.

82
00:04:47,587 --> 00:04:53,333
بۆماوەو ئەزمونەکەی پێشوو کاریگەری دەکاتە 
سەر ئەوەی چۆن کەسێک ئەزمونی کھول دەکات

83
00:04:53,333 --> 00:04:55,543
واتا ھەندێک کەس لاوازترن لە بەرامبەر
کھولدا

84
00:04:55,543 --> 00:04:58,247
لە چاو کەسانی تردا،

85
00:04:58,247 --> 00:05:02,847
و مێژووی خواردنەوەی بەکاربەر کاردەکاتە سەر
ھەڵسوکەوت و توڕەیی.