1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Zovem se Rajan Lobo

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
i bavim se snimanjem dokumentaraca

3
00:00:04,000 --> 00:00:08,000
širom sveta poslednjih 10 godina.

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
U toku rada na ovim filmovima

5
00:00:10,000 --> 00:00:13,000
počeo sam da se bavim fotografijom,

6
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
što često ume da smeta snimateljima.

7
00:00:16,000 --> 00:00:19,000
Shvatio sam da me fotografisanje gotovo obuzima.

8
00:00:19,000 --> 00:00:22,000
A na kraju snimanja, poknekad bih osetio

9
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
da neke moje fotografije bolje pričaju priču

10
00:00:25,000 --> 00:00:29,000
nego ponekad i izvrstan dokumentarac.

11
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
Osetio sam da fotografijama

12
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
uspevam da uhvatim nešto istinito

13
00:00:33,000 --> 00:00:36,000
nezavisno od ciljeva i politika.

14
00:00:36,000 --> 00:00:40,000
2007. sam posetio tri ratne zone.

15
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
Putovao sam u Irak, Avganistan i Liberiju.

16
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Tamo sam doživeo

17
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
ljudsku patnju lično i izbliza,

18
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
zaronio sam u neke 
prilično snažne i emotivne priče

19
00:00:52,000 --> 00:00:57,000
i ponekad se bojao za sopstveni život.

20
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Kao i uvek, vratio bih se u Bangalor

21
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
u, često žestoke rasprave kod prijatelja

22
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
gde smo raspravljali o različitim problemima

23
00:01:04,000 --> 00:01:07,000
dok su se oni ogorčeno žalili
na novo radno vreme pabova

24
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
gde bi za jedno piće platili više

25
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
nego što plaćajau svoju
četrnaestogodišnju služavku.

26
00:01:11,000 --> 00:01:15,000
Osećao bih se vrlo izolovanim
u ovim raspravama.

27
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
Ali u isto vreme sam preispitivao sebe,

28
00:01:18,000 --> 00:01:22,000
sopstveni integritet i ulogu u pričanju priča.

29
00:01:22,000 --> 00:01:26,000
Shvatio sam da sam se pomirio sa tim,

30
00:01:26,000 --> 00:01:29,000
baš kao i moji prijatelji u tim raspravama

31
00:01:29,000 --> 00:01:32,000
gde smo pričali priče

32
00:01:32,000 --> 00:01:35,000
za koje smo nalazili izgovore

33
00:01:35,000 --> 00:01:39,000
umesto da za njih preuzmemo odgovornost.

34
00:01:39,000 --> 00:01:46,000
Ne želim da pričam u detalje 
šta je dovelo do te diskusije,

35
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
ali recimo da je bilo alkohola, cigareta,

36
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
drugih supstanci i žena.

37
00:01:51,000 --> 00:01:52,000
(Smeh)

38
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
Odlučio sam da sam ja,

39
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
ne kamera ili televizija,

40
00:01:56,000 --> 00:01:59,000
niti bilo šta izvan mene samog,

41
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
jedini instrument u pričanju priča

42
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
kojega stvarno treba naštimovati.

43
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Šta god sam pokušao da dostignem u životu,

44
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
uspeh ili priznanje, izmaklo mi je.

45
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
Paradoksalno, kada sam odustao od ovih ciljeva,

46
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
i radio iz saosećanja ili svrhe,

47
00:02:16,000 --> 00:02:20,000
težio savršenstvu više nego rezultatu rada,

48
00:02:20,000 --> 00:02:25,000
sve bi došlo na svoje, pa i ispunjenost.

49
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
Fotografija prevazilazi kulture, računajući i moju.

50
00:02:28,000 --> 00:02:32,000
Za mene je jezik ono što izražava nedodirljivo,

51
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
što daje glas ljudima i pričama koje ga nemaju.

52
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
Pozivam vas u moje tri najskorije priče

53
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
koje govore o jednom pogledu na svet

54
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
koji može da objasni suštinu onoga

55
00:02:42,000 --> 00:02:46,000
što ja nazivam pripovedanjem iz saosećanja.

56
00:02:46,000 --> 00:02:51,000
2007. otišao sam u Liberiju,

57
00:02:51,000 --> 00:02:55,000
gde sam sa grupom prijatelja radio

58
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
na nezavisnom filmu u sopstvenoj proukciji,
koji je još uvek nedovršen,

59
00:02:58,000 --> 00:03:02,000
o legendarnom i okrutnom vojskovođi

60
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
pod imenom general Gologuzi.

61
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
Njegovo pravo ime je Džošua,
a ovde je prikazan u ćeliji

62
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
gde je nekada mučio i ubijao ljude,

63
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
uključujući i decu.

64
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
Džošua tvrdi da je on lično ubio

65
00:03:15,000 --> 00:03:19,000
više od 10.000 ljudi
u toku građanskog rata u Liberiji.

66
00:03:19,000 --> 00:03:22,000
Dobio je nadimak jer se borio potpuno go.

67
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
On je verovatno najveći živi

68
00:03:24,000 --> 00:03:27,000
masovni ubica na svetu.

69
00:03:27,000 --> 00:03:32,000
Jedna žena je gledala 
kako general ubija njenog brata.

70
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
Džošua je naredio svojoj vojsci načinjenoj
od dece da čine strašne zločine,

71
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
a svoje naredbe sprovodio je vrlo oktruno.

72
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
Danas je većina ove dece zavisna od droga
kao što je heroin

73
00:03:41,000 --> 00:03:46,000
i žive u bedi, kao ovi mladi ljudi sa slike.

74
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Kako da živite sa samim sobom

75
00:03:48,000 --> 00:03:53,000
kada znate da ste počinili užasne zločine?

76
00:03:53,000 --> 00:03:57,000
General je danas kršteni hrišćanski jevanđelista.

77
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
I ima misiju.

78
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
Pratili smo Džošuu dok je hodao zemljom,

79
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
posećivao sela gde je nekada ubijao i silovao.

80
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Tražio je oproštaj

81
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
i tvrdio da će pokušati da poboljša

82
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
živote svojih mladih vojnika.

83
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
U toku ovog putovanja,
očekivao sam

84
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
da će ga odmah ubiti,
a sa njim i sve nas.

85
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
Ali ono što sam video mi je otvorilo oči,

86
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
prikazalo mi je vid oproštaja

87
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
za koji sam mislio da je nemoguć.

88
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
Usred neverovatnog siromaštva i propadanja,

89
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
ljudi koji nemaju ništa oprostili su čoveku

90
00:04:27,000 --> 00:04:31,000
koji im je oduzeo sve.

91
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
On moli za oproštaj,

92
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
i dobija ga od iste one žene

93
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
čijeg brata je ubio.

94
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
Senegalac, mladić koji ovde sedi na stolici

95
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
je bio vojnik kao dete, 
pod generalovom komandom,

96
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
dok nije odbio da posluša naređenje

97
00:04:45,000 --> 00:04:49,000
i general mu je pucao u obe noge.

98
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Na ovoj slici on oprašta generalu.

99
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Ugrozio je svoj život dok je prilazio ljudima

100
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
čije porodice je ubio.

101
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Na ovoj fotografiji je okružen 
ruljom u jednom siromašnom kraju.

102
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Džošua nije progovorio

103
00:05:03,000 --> 00:05:07,000
kada su iskalili svoj bes na njemu.

104
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
Meni ova slika izgleda kao da je
iz Šekspirove drame,

105
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
čovek, okružen raznim uticajima

106
00:05:12,000 --> 00:05:16,000
koji se očajnički drži za neku istinu u sebi,

107
00:05:16,000 --> 00:05:20,000
okružen velikom patnjom koju je sam stvorio.

108
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
Sve me je to jako dirnulo.

109
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
Ali pitanje je,

110
00:05:24,000 --> 00:05:28,000
da li oproštaj i pokajanje 
mogu da zamene pravdu?

111
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
Kako sam Džošua kaže,
on nema ništa protiv

112
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
da mu se sudi za zločine

113
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
i govori o njima širom Monrovije,
sa improvizovane govornice

114
00:05:34,000 --> 00:05:38,000
publici u kojoj gotovo uvek ima njegovih žrtava.

115
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
Vrlo neverovatan zagovornik ideje

116
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
o razdvajanju države i crkve.

117
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Druga priča koju ću vam ispričati

118
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
tiče se grupe vrlo posebnih žena boraca

119
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
sa prilično jedinstvenim sposobnostima
za oržavanje mira.

120
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
Liberia je opustošena u jednom

121
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
od afričkih najkrvavijih građanskih ratova

122
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
u kome je poginulo više od 200.000 ljudi,

123
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
hiljade žena je obeleženo silovanjem

124
00:05:58,000 --> 00:06:01,000
i zločinima velikih razmera.

125
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Liberija je sada dom

126
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
isključivo ženske grupe

127
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
mirotvoraca UN-a iz Indije.

128
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
Ove žene, od kojih je većina
iz malih gradova u Indiji,

129
00:06:10,000 --> 00:06:15,000
pomažu održavanje mira 
daleko od porodica i prijatelja.

130
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
Služe se pregovorima i tolerancijom

131
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
mnogo češće nego oružjem.

132
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
Komandant mi je rekao da žena ume da oceni

133
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
potencijalno opasnu situaciju

134
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
mnogo bolje nego muškarac.

135
00:06:25,000 --> 00:06:29,000
I da su one definitivno sposobne
da je reše mirnim putem.

136
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
Ovaj čovek je veoma pijan

137
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
i zanimao ga je moj fotoaparat

138
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
dok nije primetio žene
koje su mu se obratile sa osmehom

139
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
i kalašnjikovima u pripripravnosti, naravno.

140
00:06:38,000 --> 00:06:39,000
(Smeh)

141
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
Izgleda da ova grupa ima puno sreće

142
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
i nije pretrpela nikakve žrtve

143
00:06:44,000 --> 00:06:47,000
iako je do sada desetine mirotvoraca
ubijeno u Liberiji.

144
00:06:47,000 --> 00:06:51,000
I da, svi ti ubijeni ljudi bili su muškarci.

145
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
Mnoge od ovih žena su udate i imaju decu,

146
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
i kažu da im je najteži deo službe

147
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
što nisu sa svojom decom.

148
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Išao sam sa ovim ženama u patrolu

149
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
i gledao kako prolaze pored muškaraca

150
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
od kojih su mnogi dobacivali
nepristojne komentare.

151
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
A kada sam upitao jednu od njih
o strahopoštovanju koje izazivaju,

152
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
rekla je: "Ne brini, tako je i kod kuće.

153
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Znamo mi sa ovim momcima",

154
00:07:12,000 --> 00:07:15,000
i ignorisala ih je.

155
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
U zemlji pogođenoj nasiljem prema ženama

156
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
indijske mirotvorkinje
su inspirisale mnoge žene iz okoline

157
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
da se pridruže policiji.

158
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
Ponekad, kada se rat završi
i filmska ekipa ode

159
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
najinspirativnije priče su one

160
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
koje su ispod površine.

161
00:07:30,000 --> 00:07:34,000
Vratio sam se u Indiju
i niko nije hteo da kupi priču.

162
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Jenda urednica mi je rekla 
da nije zainteresovana

163
00:07:36,000 --> 00:07:41,000
da radi "priče o fizičkom radu",
kako ih je nazvala.

164
00:07:41,000 --> 00:07:46,000
2007. i 2009. radio sam na pričama o 
vatrogasnoj stanici u Delhiju

165
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
koja je, leti, verovatno najaktivnija
vatrogasna stanica na svetu.

166
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
Odazivaju se na više od 5000 poziva 
u samo dva meseca.

167
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
Uvek uprkos neverovatnim logističkim uslovima

168
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
kao što su vrućine i gužve u saobraćaju.

169
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Dogodilo se nešto izvanredno tokom ovog snimanja.

170
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
Zbog gužve kasnili smo u jedan veliki

171
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
siromašni deo grada koji se zapalio.

172
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Kako smo se približavali besna gomila 
je napala naša vozila,

173
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
stotine ljudi sa svih strana
gađale su ih kamenjem.

174
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Ljudi su bili prestravljeni

175
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
kada je rulja napala naše vozilo.

176
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Ali ipak, uprkos neprijateljskim prilikama

177
00:08:19,000 --> 00:08:23,000
vatrogasci su izašli iz vozila
i uspešno se borili sa vatrom.

178
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
Trčali su kroz neprijateljske gomile

179
00:08:25,000 --> 00:08:28,000
dok su neki nosili kacige za motor
da spreče povrede.

180
00:08:28,000 --> 00:08:31,000
Neki ljudi iz okoline su na silu oteli šmrkove

181
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
od vatrogasaca da bi gasili vatru 
u svojim domovima.

182
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
Stotine domova je uništeno.

183
00:08:36,000 --> 00:08:40,000
Ali pitanje koje mi se motalo po glavi je

184
00:08:40,000 --> 00:08:43,000
šta je nateralo ljude 
da unište vatrogasna vozila

185
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
koja idu da spasu njihove kuće?

186
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
Otkud toliki bes?

187
00:08:48,000 --> 00:08:52,000
I kako smo mi odgovorni za ovo?

188
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
45 posto od 14 miliona ljudi u Delhiju

189
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
živi u bespravno sagrađenim krajevima

190
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
koji su hronično prenaseljeni.

191
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Nemaju čak ni najosnovnije uslove za život.

192
00:09:02,000 --> 00:09:07,000
Ovo je zajedničko svim našim
velikim gradovima.

193
00:09:07,000 --> 00:09:10,000
Vraćam se na vatrogasce.
Ogromno hemijsko skladište se zapalilo,

194
00:09:10,000 --> 00:09:13,000
na hiljade buradi petrohemikalija

195
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
zapalilo se i eksplodiralo je oko nas.

196
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
Bilo je toliko vrelo da su crevima

197
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
rashlađivali vatrogasce

198
00:09:20,000 --> 00:09:24,000
koji su bili jako blizu vatre
bez zaštitne opreme.

199
00:09:24,000 --> 00:09:28,000
Mi u Indiji volimo da se žalimo na vlast.

200
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
Ali ovde su načelnici vatrogasne stanice

201
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
R.C. Šarman i A.K.Šarman

202
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
gasili vatru sa svojim ljudima.

203
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
Nešto prelepo u zemlji

204
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
gde se često ne ceni fizički rad.

205
00:09:40,000 --> 00:09:44,000
(Aplauz)

206
00:09:44,000 --> 00:09:48,000
Tokom godina, preisptivao sam 
svoju veru u moć pripovedanja.

207
00:09:48,000 --> 00:09:51,000
Ozbiljno sam sumnjao u njenu delotvornost

208
00:09:51,000 --> 00:09:53,000
i sopstvenu veru u ljudskost.

209
00:09:53,000 --> 00:09:57,000
Ipak, film koji smo snimili se i dalje
pušta na kanalu Nacionalne Geografije.

210
00:09:57,000 --> 00:10:01,000
A kada ga puste, zovu me svi momci
sa kojima sam bio tamo

211
00:10:01,000 --> 00:10:05,000
da mi kažu da dobijaju
stotine poziva sa čestitkama.

212
00:10:05,000 --> 00:10:07,000
Neki vatrogasci su mi rekli
da su i oni bili inspirisani

213
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
da rade bolje jer im je prijalo

214
00:10:09,000 --> 00:10:12,000
da dobiju zahvalnost umesto bačenih cigli.

215
00:10:12,000 --> 00:10:16,000
Izgleda da je ova priča pomogla
da se promeni slika o vatrogascima,

216
00:10:16,000 --> 00:10:19,000
bar u mislima gledalaca,

217
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
onih koji čitaju novine
i onih čije kuće nisu u plamenu.

218
00:10:22,000 --> 00:10:27,000
Nekad, fokusiranje na herojstvo,
lepotu i dostojanstvo

219
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
bez obzira na kontekst,

220
00:10:29,000 --> 00:10:33,000
ističe ove nedodirljive vrednosti na tri načina:

221
00:10:33,000 --> 00:10:37,000
kroz glavnog lika u priči,
kroz publiku

222
00:10:37,000 --> 00:10:39,000
i kroz pripovedača takođe.

223
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
To je moć pripovedanja.

224
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Usredsredite se na dostojanstveno,
hrabro i lepo,

225
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
i ono će da raste. Hvala.

226
00:10:46,000 --> 00:10:59,000
(Aplauz)