1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Nazywam się Ryan Lobo i przez 10 lat

2
00:00:02,000 --> 00:00:04,000
angażowałem się w branży

3
00:00:04,000 --> 00:00:08,000
filmów dokumentalnych na całym świecie.

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Podczas tworzenia tych filmów

5
00:00:10,000 --> 00:00:13,000
zacząłem fotografować,

6
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
często drażniąc przy tym operatorów.

7
00:00:16,000 --> 00:00:19,000
Stało się to dla mnie nałogiem.

8
00:00:19,000 --> 00:00:22,000
Czasami pod koniec kręcenia filmu czułem, że

9
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
moje fotografie opowiadały lepsza historię

10
00:00:25,000 --> 00:00:29,000
niż niekiedy sensacyjne filmy dokumentalne.

11
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
Trzymając moje fotografie czułem,

12
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
że trzymam coś prawdziwego,

13
00:00:33,000 --> 00:00:36,000
niezależnego od panującego porządku czy polityki.

14
00:00:36,000 --> 00:00:40,000
W 2007 roku byłem w 3 strefach działań wojennych.

15
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
Byłem w Iraku, Afganistanie i Liberii.

16
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Będąc tam na miejscu, doświadczyłem

17
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
osobiście ludzkiego cierpienia.

18
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
Zanurzyłem się w historie pełne emocji i intensywności,

19
00:00:52,000 --> 00:00:57,000
czasem mając wielką obawę o własne życie.

20
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Zawsze mógłbym wrócić do miasta Bangalur w Indiach.

21
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
Mógłbym często wracać do żywych dyskusji

22
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
z przyjaciółmi i poruszać różne kwestie.

23
00:01:04,000 --> 00:01:07,000
Oni marudziliby na godziny otwarcia pubów,

24
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
gdzie drink kosztuje więcej niż zatrudnienie

25
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
14-letniej pokojówki.

26
00:01:11,000 --> 00:01:15,000
Czułbym się bardzo obco przy takich rozmowach.

27
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
Jednocześnie pytam sam siebie

28
00:01:18,000 --> 00:01:22,000
o swoje przekonania i cel w opowiadaniu historii.

29
00:01:22,000 --> 00:01:26,000
Zdecydowałem, że pójdę na kompromis

30
00:01:26,000 --> 00:01:29,000
tak jak uczynili to moi przyjaciele w tych dyskusjach,

31
00:01:29,000 --> 00:01:32,000
w których opowiadaliśmy historie

32
00:01:32,000 --> 00:01:35,000
w kontekście, który usprawiedliwialiśmy

33
00:01:35,000 --> 00:01:39,000
zamiast wziąć za niego odpowiedzialność.

34
00:01:39,000 --> 00:01:46,000
Nie będę wchodził w szczegóły, co tknęło mnie do takiej decyzji.

35
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Powiedzmy, że dotyczyło to alkoholu, papierosów

36
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
innych substancji oraz kobieta.

37
00:01:51,000 --> 00:01:52,000
(śmiech)

38
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
W zasadzie, to byłem cały ja,

39
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
a nie aparat czy sieć,

40
00:01:56,000 --> 00:01:59,000
czy cokolwiek innego poza mną.

41
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
W opowiadaniu historii, to tylko narzędzia

42
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
które były warte podłączenia.

43
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
Kiedy chciałem coś osiągnąć w życiu,

44
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
sukces czy uznanie - omijało mnie to.

45
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
Paradoksalnie, kiedy porzuciłem te cele

46
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
i pracowałem w miejscu współczucia i determinacji,

47
00:02:16,000 --> 00:02:20,000
poszukując raczej doskonałości w działaniu niż rezultacie,

48
00:02:20,000 --> 00:02:25,000
wszystko zjawiło się samo, razem z satysfakcją i spełnieniem.

49
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
Fotografia przekraczała kulturę, również moja własną.

50
00:02:28,000 --> 00:02:32,000
Dla mnie jest to język, wyrażający rzeczy niematerialne,

51
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
będącym głosem historii i pozbawionych głosu ludzi.

52
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
Przedstawiam wam moje 3 ostatnie historie,

53
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
będące o tym rodzaju patrzenia,

54
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
który stanowi przykład

55
00:02:42,000 --> 00:02:46,000
zasady współczucia w opowiadaniu historii.

56
00:02:46,000 --> 00:02:51,000
W 2007 pojechałem do Liberii,

57
00:02:51,000 --> 00:02:55,000
gdzie wraz z grupą przyjaciół

58
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
kręciliśmy na własny koszt, niezrealizowany jeszcze film

59
00:02:58,000 --> 00:03:02,000
o legendarnym i okrutnym dowódcy wojskowym

60
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
o imieniu Generał Goły Tyłek.

61
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
Jego prawdziwe imie to Joshua i jest tutaj przedstawiony w celi,

62
00:03:07,000 --> 00:03:10,000
w której sam kiedyś torturował i mordował ludzi,

63
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
w tym również dzieci.

64
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
Joshua przyznał się do osobistego mordu

65
00:03:15,000 --> 00:03:19,000
ponad 10 000 osób podczas wojny domowej w Liberii.

66
00:03:19,000 --> 00:03:22,000
Swoje imię zawdzięcza temu, że walczył całkiem nago.

67
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
Jest on prawdopodobnie najbardziej wyrafinowanym masowym mordercą

68
00:03:24,000 --> 00:03:27,000
jaki żyje dziś na Ziemi.

69
00:03:27,000 --> 00:03:32,000
Ta kobieta była świadkiem morderstwa swojego brata z rąk generała.

70
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
Joshua rozkazał swoim dziecięcym żołnierzom popełnianie okropnych czynów,

71
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
a narzucał swoje rozkazy z wielkim okrucieństwem.

72
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
Dziś, wiele tych dzieci jest uzależnionych od heroiny

73
00:03:41,000 --> 00:03:46,000
oraz pozostawionych bez środków do życia, tak jak ci na zdjęciu.

74
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Jak żyć ze sobą wiedząc,

75
00:03:48,000 --> 00:03:53,000
że popełniło się tak straszne zbrodnie?

76
00:03:53,000 --> 00:03:57,000
Dzisiaj, generał jest ochrzczonym ewangelistą chrześcijańskim.

77
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
i wyjechał na misję.

78
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
Dotrzymywaliśmy mu towarzystwa, kiedy przechadzał się po Ziemi

79
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
odwiedzając wioski, gdzie gwałcił i mordował.

80
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Szukał tam przebaczenia

81
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
twierdząc, że dąży do zmiany

82
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
bytu jego dziecięcych żołnierzy

83
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
Podczas tej wyprawy sądziłem,

84
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
że zostanie bezpośrednio zamordowany, a my razem z nim.

85
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
Jednak, to co zobaczyłem otworzyło mi oczy

86
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
na ideę przebaczenia,

87
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
w którą nigdy nie wierzyłem.

88
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
W środku niesamowitej biedy i straty,

89
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
ludzie niemający już niczego rozgrzeszyli człowieka,

90
00:04:27,000 --> 00:04:31,000
który wcześniej zabrał im wszystko co mieli.

91
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Błagał o przebaczenie

92
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
i otrzymał je od tej samej kobiety,

93
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
której zamordował brata.

94
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
Senegalese, młody mężczyzna siedział tutaj na wózku inwalidzkim

95
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
był kiedyś dziecięcym żołnierzem, pod rozkazem generała

96
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
do czasu niewykonania rozkazu.

97
00:04:45,000 --> 00:04:49,000
Generał odstrzelił mu obydwie nogi.

98
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
On wybacza generałowi na tym zdjęciu.

99
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Narażał życie i podchodził do ludzi,

100
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
których rodziny mordował.

101
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Na tej fotografii, otacza go wzburzony tłum ze slamsów.

102
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
A Joshua milczy,

103
00:05:03,000 --> 00:05:07,000
kiedy oni dają upust swojej wściekłości.

104
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
To zdjęcie dla mnie jest niemal jak ze sztuki Szekspira,

105
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
gdzie mężczyzna otoczony różnymi wpływami

106
00:05:12,000 --> 00:05:16,000
desperacko tłamsi w sobie prawdę

107
00:05:16,000 --> 00:05:20,000
w kontekście wielkiego cierpienia, które sam sobie zgotował.

108
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
Bardzo mnie to wszystko poruszyło.

109
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
Ale pytanie brzmi:

110
00:05:24,000 --> 00:05:28,000
czy przebaczenie i odkupienie zastępuje sprawiedliwość?

111
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
Joshua twierdzi, że to nie ma znaczenia

112
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
i mógłby stanąć przed sądem za swoje zbrodnie

113
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
i mówić o nich w całej Monrovi

114
00:05:34,000 --> 00:05:38,000
do osób, które często stanowiłyby jego ofiary.

115
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
Dziwny byłby to rzecznik idei

116
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
separacji Kościoła od państwa.

117
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Druga historia, którą chce wam opowiedzieć

118
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
jest o specjalnej grupie walczących kobiet

119
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
z oryginalnymi umiejętnościami utrzymywania pokoju.

120
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
Liberia została zdewastowana przez jedną z

121
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
najbardziej krwawych wojen domowych,

122
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
która pochłonęła ponad 200 000 ofiar,

123
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
tysiące zgwałconych i okaleczonych kobiet,

124
00:05:58,000 --> 00:06:01,000
zbrodni na niezbadana skalę.

125
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Liberia jest teraz domem

126
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
dla hinduskiego kobiecego

127
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
kontyngentu pokojowego ONZ.

128
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
Kobiety te, pochodzące z małych miasteczek w Indiach

129
00:06:10,000 --> 00:06:15,000
będąc daleko od domu pomagały zachować pokój w Liberii.

130
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
Posługiwały się znacznie częściej negocjacją

131
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
i tolerancją niż siłą.

132
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
Ich dowództwo twierdziło, że kobieta może ocenić

133
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
potencjalnie groźną sytuację

134
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
lepiej od mężczyzny.

135
00:06:25,000 --> 00:06:29,000
W dodatku, były one w stanie rozwiązać sytuację bez użycia agresji.

136
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
Ten mężczyzna był bardzo pijany

137
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
i zainteresował się moim aparatem

138
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
do czasu, kiedy dostrzegł kobiety z kontyngentu, które się nim zajęły

139
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
z uśmiechami na twarzy i AK-47 w gotowości oczywiście.

140
00:06:38,000 --> 00:06:39,000
(śmiech)

141
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
Ten kontyngent wydawał się mieć szczęście

142
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
i nie odniósł żadnych strat,

143
00:06:44,000 --> 00:06:47,000
pomimo tego, że wielu żołnierzy sił pokojowych zostało zabitych w Liberii.

144
00:06:47,000 --> 00:06:51,000
Tak, wszyscy spośród zabitych byli mężczyznami.

145
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
Wiele z tych kobiet to żony i matki,

146
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
które uważają, że najtrudniejszą częścią ich misji

147
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
było rozdzielenie ich od swoich dzieci.

148
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Towarzyszyłem tym kobietom podczas patroli

149
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
i obserwowałem jak przechodziły obok mężczyzn,

150
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
którzy ciągle rzucali sprośnymi komentarzami w ich stronę.

151
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Kiedy zapytałem jedną z kobiet o ich reakcje,

152
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
odpowiedziała mi: "bez obaw, w ojczyźnie mamy tak samo,

153
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
wiemy jak sobie radzić z takimi typami"

154
00:07:12,000 --> 00:07:15,000
i zignorowała ich.

155
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
W kraju zniszczonym przez przemoc wobec kobiet,

156
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
Hinduski kobiecy kontyngent zainspirował wiele miejscowych kobiet

157
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
do przyłączenia się do policji.

158
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
Kiedy wojna się kończy i znikają wszystkie ekipy filmowe,

159
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
najbardziej inspirujące historie to te,

160
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
które nie wychodzą na światło dzienne.

161
00:07:30,000 --> 00:07:34,000
Kiedy wróciłem do Indii, nikt nie był zainteresowany kupieniem tej historii.

162
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Jedna pani wydawca powiedziała mi, że nie była zainteresowana

163
00:07:36,000 --> 00:07:41,000
robieniem, jak to nazwała "historii pracy fizycznej".

164
00:07:41,000 --> 00:07:46,000
W 2007 oraz 2009 roku uchwyciłem historię o Straży Pożarnej w Delhi (SPwD),

165
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
która, w lecie jest prawdopodobnie najaktywniejszą strażą pożarną na świecie.

166
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
Odpowiadają na ponad 5 000 zgłoszeń w ciągu 2 miesięcy.

167
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
I to wszystko mimo niesamowitych przeciwności logistycznych

168
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
takich jak upał i korki na ulicach.

169
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Coś niesamowitego stało się podczas uchwycenia tej chwili.

170
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
Z powodu korka ulicznego byliśmy spóźnieni w drodze do slamsu,

171
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
wielkiego slamsu, którego ogarnął pożar.

172
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Kiedy się zbliżaliśmy, rozwścieczony tłum zaatakował nasz wóz

173
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
obrzucając go kamieniami i to przez tysiące ludzi dookoła.

174
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
Ci ludzie byli przerażeni

175
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
kiedy tłum zaatakował nasz wóz.

176
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Mimo wszystko, pomimo wrogości

177
00:08:19,000 --> 00:08:23,000
strażacy opuścili pojazd i ugasili ogień.

178
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
Przedzierali się przez wrogi tłum,

179
00:08:25,000 --> 00:08:28,000
a niektórzy nosili kaski by uchronić się przed obrażeniami.

180
00:08:28,000 --> 00:08:31,000
Niektórzy tubylcy siłą zabierali węże strażakom

181
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
by ugasili ogień właśnie w ich domach.

182
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
Tysiące domów zostało zniszczonych.

183
00:08:36,000 --> 00:08:40,000
Pytanie, które tkwiło mi w głowie to:

184
00:08:40,000 --> 00:08:43,000
co sprawia, że ludzie niszczą wozy strażackie,

185
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
które jadą do ich domów?

186
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
Skąd pochodzi ta wściekłość?

187
00:08:48,000 --> 00:08:52,000
Jaką my ponosimy za to odpowiedzialność?

188
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
45% z 14 milionów ludzi,

189
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
którzy mieszkają w Delhi, mieszkają w nielegalnych slumsach,

190
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
które są cały czas przeludnione.

191
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Brakuje nawet najbardziej podstawowego wyposażenia.

192
00:09:02,000 --> 00:09:07,000
To jest coś, co występuje w każdym z naszych dużych miast.

193
00:09:07,000 --> 00:09:10,000
Wracając do SPwD. Kiedyś wybuchł pożar w dużym składzie chemicznym,

194
00:09:10,000 --> 00:09:13,000
płonęło tysiące beczek wypełnionych chemikaliami.

195
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
Wszystko wokół nas wybuchało.

196
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
Upał był tak ogromny, że węże były używane

197
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
do chłodzenia strażaków

198
00:09:20,000 --> 00:09:24,000
stojących bardzo blisko ognia i bez odzieży ochronnej.

199
00:09:24,000 --> 00:09:28,000
W Indiach uwielbiamy narzekać na rząd.

200
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
Ale tutaj, szefostwo SPwD

201
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
pan R.C. Sharman i pan A.K. Sharman

202
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
prowadziłli akcje gaszenia ognia razem ze swoimi ludźmi.

203
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
Coś pięknego w kraju, w którym

204
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
na prace fizyczną patrzy się z góry.

205
00:09:40,000 --> 00:09:44,000
(oklaski)

206
00:09:44,000 --> 00:09:48,000
Przez te lata, moja wiara w siłę opowiadania historii została poddana próbie

207
00:09:48,000 --> 00:09:51,000
i miałem bardzo poważne wątpliwości co do jej skuteczności

208
00:09:51,000 --> 00:09:53,000
i mojej wiary w człowieczeństwo.

209
00:09:53,000 --> 00:09:57,000
Pomimo tego film, który nakręciliśmy wciąż leci na National Geographic

210
00:09:57,000 --> 00:10:01,000
i kiedy jest nadawany, dostaję telefony od ludzi, z którymi tam byłem

211
00:10:01,000 --> 00:10:05,000
i mówią mi, że otrzymują tysiące telefonów z gratulacjami.

212
00:10:05,000 --> 00:10:07,000
Niektórzy strażacy powiedzieli mi, że zostali zainspirowani

213
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
by lepiej pracować, bo byli bardzo zadowoleni,

214
00:10:09,000 --> 00:10:12,000
że dostali wiele podziękowań zamiast negatywnych opinii.

215
00:10:12,000 --> 00:10:16,000
Wydaję się, że ta opowieść pomogła zmienić postrzeganie o SPwD

216
00:10:16,000 --> 00:10:19,000
przynajmniej w umysłach odbiorców, oglądających TV,

217
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
czytających magazyny i tych, których domy nie płoną.

218
00:10:22,000 --> 00:10:27,000
Czasami, skupianie się na czynach godnych, heroicznych i pięknych

219
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
bez odnoszenia się do kontekstu,

220
00:10:29,000 --> 00:10:33,000
może pomóc powiększyć znaczenie tych wartości 3 sposobami:

221
00:10:33,000 --> 00:10:37,000
dzięki bohaterowi opowieści, dzięki odbiorcom,

222
00:10:37,000 --> 00:10:39,000
jak również dzięki autorowi opowieści.

223
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
I to jest właśnie siła opowiadania historii.

224
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
Skupmy się na tym co godne, odważne i piękne,

225
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
a ono samo wyrośnie.

226
00:10:46,000 --> 00:10:59,000
(oklaski)