1
00:00:01,480 --> 00:00:04,040
Elimde gerçekten çok yaşlı bir şey tutuyorum.

2
00:00:04,440 --> 00:00:07,416
Herhangi bir insan yapıtından 
bile daha eski,

3
00:00:07,440 --> 00:00:09,736
Dünya'daki yaşamdan bile,

4
00:00:09,760 --> 00:00:12,840
kıtalardan ve onların arasındaki
okyanuslardan da daha eski.

5
00:00:13,520 --> 00:00:16,616
Bu şey yaklaşık olarak
4 milyar yıl önce

6
00:00:16,640 --> 00:00:18,776
güneş sisteminin ilk günlerinde

7
00:00:18,800 --> 00:00:21,140
gezegenlerin oluşumu
devam ederken oluşmuş.

8
00:00:21,160 --> 00:00:24,496
Bu paslı, nikel ve demir topağı
özel gözükmeyebilir,

9
00:00:24,520 --> 00:00:25,960
ama kesilip açıldığında...

10
00:00:28,320 --> 00:00:31,000
bunun dünya metallerinden farkı
olduğunu görebilirsiniz.

11
00:00:31,440 --> 00:00:35,336
Bu desen, sadece erimiş metallerin 
aşırı derecede yavaş,

12
00:00:35,360 --> 00:00:37,936
yani her milyon yılda 
bir birkaç derece soğuduğu

13
00:00:37,960 --> 00:00:40,770
uzayda şekil alabilecek metalik
kristalleri ortaya çıkarır.

14
00:00:40,770 --> 00:00:43,256
Bu, daha büyük bir nesnenin 
bir parçasıydı,


15
00:00:43,280 --> 00:00:46,756
ki bu nesne gezegenlerin oluşumundan sonra
kalan milyonlarcasından biriydi.

16
00:00:46,756 --> 00:00:49,130
Biz bunları asteroitler olarak 
adlandırıyoruz.

17
00:00:49,160 --> 00:00:52,936
Asteroidler bizim en eski ve
sayıca en fazla olan kozmik komşumuzdur.

18
00:00:52,960 --> 00:00:56,016
Grafik, güneşin etrafında dönen 
Dünya'ya yakın asteroitleri

19
00:00:56,040 --> 00:00:57,296
sarı olarak

20
00:00:57,320 --> 00:00:59,256
ve Dünya'nın yörüngesine yakın
olarak geçenleri

21
00:00:59,280 --> 00:01:00,496
mavi olarak göstermektedir.

22
00:01:00,520 --> 00:01:03,856
Dünya'nın, Güneş'in ve astreoitlerin 
boyutları büyük oranda abartılmıştır

23
00:01:03,880 --> 00:01:05,536
bu nedenle çok net bir biçimde
görebilmektesiniz.

24
00:01:05,536 --> 00:01:08,656
Tüm dünyadaki bilim adamı
takımları bu nesneleri araştırıyor,

25
00:01:08,680 --> 00:01:10,616
her gün yeni birini keşfediyor,

26
00:01:10,640 --> 00:01:13,010
sürekli Dünya'ya yakın boşluğu 
haritalandırıyor.

27
00:01:13,440 --> 00:01:15,750
Bu çalışmaların çoğu NASA 
tarafından fonlanıyor.

28
00:01:15,760 --> 00:01:19,536
Bu asteroitlerin araştırılmasını büyük bir 
kamu çalışması olarak düşünüyorum,

29
00:01:19,560 --> 00:01:22,816
fakat karayolu inşa etmek yerine,
uzayın haritasını çiziyoruz,

30
00:01:22,840 --> 00:01:25,816
kuşaklar boyu sürecek 
arşiv inşa ediyoruz.

31
00:01:25,840 --> 00:01:31,760
Bunlar geçen yıl keşfedilen
1.556 Dünya'ya yakın asteroid.

32
00:01:33,800 --> 00:01:37,336
Ve bunlar da Dünya'ya yakın olan 
tüm asteroitler,

33
00:01:37,360 --> 00:01:41,376
son olarak 13.733 taneler.

34
00:01:41,400 --> 00:01:43,536
Her biri resimlendi, katologlandı

35
00:01:43,560 --> 00:01:45,936
ve güneşin etrafındaki yörüngeleri
belirlendi.

36
00:01:45,960 --> 00:01:48,056
Asteroitten asteroide farklılık 
göstermesine rağmen

37
00:01:48,080 --> 00:01:51,336
birçok asteroidin yörüngesi
düzinelerce yıl için tahmin edilebilir.

38
00:01:51,360 --> 00:01:55,136
Ve bazı asteroidlerin yörüngesi
inanılmaz bir hassaslıkla tahmin edilebilir.

39
00:01:55,160 --> 00:01:57,816
Örneğin, Jet Propulsion Laboratuvarındaki
bilim adamları

40
00:01:57,840 --> 00:02:02,706
Tautatis asteroitinin dört yıl sonra
30 km. doğrulukla nerede olacağını

41
00:02:02,706 --> 00:02:03,976
tahmin etmişlerdi.

42
00:02:04,000 --> 00:02:05,296
Bu 4 yıl içinde

43
00:02:05,320 --> 00:02:09,136
Tautatis 8.5 milyar kilometre yol aldı.

44
00:02:09,160 --> 00:02:10,735
Bunun doğruluk oranı da

45
00:02:10,759 --> 00:02:19,560
0.000000004.


46
00:02:19,960 --> 00:02:21,840
(Gülüşmeler)

47
00:02:22,480 --> 00:02:25,136
Şimdi, benim bu güzel asteroid
parçasına sahip olmamın sebebi

48
00:02:25,160 --> 00:02:26,696
tüm diğer komşular gibi

49
00:02:26,720 --> 00:02:29,600
bazen asteroitler beklenmedik 
bir şekilde ziyarette bulunabilirler.

50
00:02:29,600 --> 00:02:31,120
(Gülüşmeler)

51
00:02:32,520 --> 00:02:34,136
Üç yıl önce bugün,

52
00:02:34,160 --> 00:02:37,816
küçük bir asteroit Rusya'nın 
Çelyabinks şehrinin üzerinde patladı.

53
00:02:37,840 --> 00:02:40,136
Bu nesne yaklaşık olarak 19 m.
büyüklüğünde,

54
00:02:40,160 --> 00:02:42,620
veya yaklaşık olarak bir market 
büyüklüğündeydi.

55
00:02:42,840 --> 00:02:45,920
Bu büyüklükte bir nesne yaklaşık olarak 
her 50 yılda bir Dünya'ya çarpar.

56
00:02:47,720 --> 00:02:49,576
65 milyon yıl önce,

57
00:02:49,600 --> 00:02:51,536
çok daha büyük bir nesne 
Dünya'ya çarptı

58
00:02:51,560 --> 00:02:53,336
ve büyük bir yok oluşa 
sebebiyet verdi.

59
00:02:53,360 --> 00:02:56,576
Bitki ve hayvan türlerinin %75'i yok oldu,

60
00:02:56,600 --> 00:02:59,020
üzülerek söylüyorum buna 
dinozorlar dahil.

61
00:02:59,320 --> 00:03:02,016
Bu nesne yaklaşık olarak 10 km.
büyüklüğündeydi

62
00:03:02,040 --> 00:03:06,216
ve 10 km. kabaca 747 jetinin 
seyrettiği yüksekliktir.

63
00:03:06,240 --> 00:03:08,136
Gelecek sefer uçakta olduğunuzda

64
00:03:08,160 --> 00:03:11,976
cam kenarı alın, dışarı bakın ve 
Dünya'ya dayanacak kayanın

65
00:03:12,000 --> 00:03:14,096
ne kadar büyük olduğunu hayal edin.

66
00:03:14,120 --> 00:03:16,340
Bu, kanat uçlarınızı sıyıracaktır.

67
00:03:16,880 --> 00:03:21,157
O kadar geniş ki uçağın uçarak 
geçmesi tam bir dakika sürüyor.

68
00:03:21,278 --> 00:03:23,678
İşte bu Dünya'ya çarpan asteroitin 
büyüklüğü.

69
00:03:24,518 --> 00:03:26,294
Asteroitlerin bizim gezegenimiz için

70
00:03:26,318 --> 00:03:29,534
gerçek bir tehdit olarak değerlendirilmesi
sadece benim yaşamım süresinde oldu.

71
00:03:29,558 --> 00:03:32,134
Ve bundan sonra, bu nesneleri 
keşfetmek ve katologlandırmak için

72
00:03:32,158 --> 00:03:33,998
odaklaşmış çabalarımız devam edecektir.

73
00:03:35,238 --> 00:03:37,334
Bu çabaların bir parçası 
olduğum için şanslıyım.

74
00:03:37,358 --> 00:03:41,014
NASA'nın NEOWİSE teleskobunu kullanan
bilim adamlarının bir parçasıyım.

75
00:03:41,038 --> 00:03:43,734
Şimdi, NEOWİSE asteroid bulmak için
dizayn edilmedi.

76
00:03:43,758 --> 00:03:47,974
Bu Dünya'nın yörüngesinde dönmek ve 
en soğuk yıldızları ve en aydınlık galaksileri

77
00:03:47,998 --> 00:03:51,414
araştırmak maksadıyla Güneş sisteminin çok çok 
ötesine bakmak için dizayn edildi.

78
00:03:51,438 --> 00:03:54,878
Ve 7 aylık tasarlanan ömrü 
için bu görevi çok iyi yaptı.

79
00:03:55,518 --> 00:03:58,774
Fakat günümüzde, 6 yıl sonra,
bu hala devam ediyor.

80
00:03:58,798 --> 00:04:01,534
Biz bu teleskopu asteroidleri keşfetmek 
ve çalışmak için yeniden tasarladık.

81
00:04:01,558 --> 00:04:03,894
Ve harika küçük bir uzay robotu
olmasına rağmen

82
00:04:03,918 --> 00:04:06,458
bu günlerde bir çeşit ikinci el
araba gibi.

83
00:04:06,518 --> 00:04:09,774
Sensorlerini soğutmaya yarayan
Cryogen çoktan bitti,

84
00:04:09,798 --> 00:04:11,998
bu nedenle kliması bozuldu
diye şaka yapıyoruz.

85
00:04:12,478 --> 00:04:16,894
Kilometre sayacında 920 milyon
mil yazıyor,

86
00:04:16,918 --> 00:04:18,174
fakat halen iyi çalışıyor

87
00:04:18,198 --> 00:04:21,774
ve her 11 saniyede gökyüzünün
güvenilir fotoğraflarını çekiyor.

88
00:04:21,798 --> 00:04:24,638
Konuşmaya başladığımdan bu yana
23 fotoğraf çekti.

89
00:04:26,118 --> 00:04:28,294
NEOWISE'ın değerli olmasının 
bir sebebi de

90
00:04:28,318 --> 00:04:30,934
termal infrared ile gökyüzünü görmesidir.

91
00:04:30,958 --> 00:04:33,898
Bunun anlamı, asteroidlerin yansıttığı
güneş ışığı yerine

92
00:04:33,898 --> 00:04:36,134
NEOWISE asteroidlerin yaydığı ısıyı görür.

93
00:04:36,158 --> 00:04:39,894
Bu hayati bir kabiliyettir, çünkü
bazı asteroidler kömür kadar karanlıktır

94
00:04:39,918 --> 00:04:43,374
ve diğer teleskoplar ile tespit edilmesi
çok zor veya imkansızdır.

95
00:04:43,398 --> 00:04:48,688
Fakat tüm asteroidler, aydınlık veya karanlık,
NEOWISE için parlak bir şekilde parıldarlar.

96
00:04:48,958 --> 00:04:51,734
Astronomlar, asteroidleri keşfetmek 
ve incelemek için

97
00:04:51,758 --> 00:04:54,054
kullanıma hazır her türlü
tekniği kullanıyorlar.

98
00:04:54,078 --> 00:04:56,934
2010 yılında, tarihi bir
dönüm noktasına ulaşıldı.

99
00:04:56,958 --> 00:04:59,158
Bu takım, birlikte, 1 km.'den büyük ve

100
00:04:59,158 --> 00:05:02,894
Dünya'da büyük yıkıma sebep olabilecek 


101
00:05:02,918 --> 00:05:05,894
asteroidlerin %90'nını keşfetti.

102
00:05:05,918 --> 00:05:07,494
Fakat görev hala tamamlanmadı.

103
00:05:07,518 --> 00:05:12,454
140 m. ve daha büyük nesneler 
orta büyüklükteki bir ülkeyi yok edebilir.

104
00:05:12,478 --> 00:05:15,678
Şu ana kadar bunların sadece 
%25'ini bulabildik.

105
00:05:16,238 --> 00:05:19,654
Dünya'ya yakın asteroitler için gök yüzünü
araştırmaya devam etmeliyiz.

106
00:05:19,678 --> 00:05:22,414
Hesaplamayı anlayabilecek veya
teleskop yapabilecek

107
00:05:22,438 --> 00:05:24,094
tek tür biziz.

108
00:05:24,118 --> 00:05:26,094
Bu nesneleri nasıl bulabileceğimizi
biliyoruz.

109
00:05:26,118 --> 00:05:28,254
Bu bizim sorumluluğumuz.

110
00:05:28,278 --> 00:05:32,054
Eğer önemli bir erken uyarı ile 
tehlikeli bir asteroid bulursak

111
00:05:32,078 --> 00:05:33,774
itekleyerek onu yolundan saptırabiliriz.

112
00:05:33,798 --> 00:05:36,854
Depremden, kasıragadan veya
volkanik patlamalardan farklı olarak

113
00:05:36,878 --> 00:05:39,774
asteroid etkileri tam olarak 
tahmin edilebilir

114
00:05:39,798 --> 00:05:41,254
ve engellenebilir.

115
00:05:41,278 --> 00:05:44,414
Şimdi yapmamız gereken şey, Dünya'ya yakın
uzay boşluğunun haritasını çıkartmak

116
00:05:44,438 --> 00:05:46,294
Gök yüzünü araştırmaya devam etmek
zorundayız.

117
00:05:46,318 --> 00:05:47,534
Teşekkür Ederim.

118
00:05:47,558 --> 00:05:53,129
(Alkışlar)