Thực tại, kiến thức, ý nghĩa cuộc sống là gì? Để giải thích sự tồn tại này bạn bắt đầu đi tìm một hình tượng, nào là cuộc hành trình trên cạn hoặc xuyên biển, chuyến leo núi, chiến tranh, quyển sách, cuộn chỉ, trò chơi, cánh cửa sổ cơ hội, hoặc ngọn đèn chóng tàn rồi phụt tắt. Cách đây 2400 năm, một trong những nhà tư tưởng nổi tiếng đã nói rằng cuộc sống như bị cầm tù trong hầm tối buộc chúng ta nhìn vào những cái bóng thấp thoáng hắt lên bức tường đá. Nghe vui nhỉ? Đó chính là ý tưởng của Plato trong phần Dụ ngôn Hang Động thuộc chương 7 tác phẩm "Cộng hòa" của ông. nơi ông đưa ra hình dung về một xã hội lí tưởng dựa trên các khái niệm về chính nghĩa, chân lí và mĩ học. Trong câu chuyện, một nhóm tù nhân bị nhốt trong hang từ khi mới lọt lòng quay lưng về phía cửa hang, không thể quay đầu lại, và hoàn toàn không biết gì về thế giới bên ngoài. Dù vậy, thỉnh thoảng, người và các con vật đi ngang cửa hang làm in bóng và hắt tiếng vang lên bức tường đá. Những tù nhân gọi tên và phân loại các ảo ảnh này, tin rằng họ đang tiếp xúc với các thực thể. Đột nhiên, một tù nhân được phóng thích và lần đầu tiên bước ra thế giới bên ngoài. Ánh sáng chói mắt, ông ta thấy môi trường xung quanh đảo lộn. Khi được bảo rằng những thứ xung quanh đây mới là thật còn những gì ông thấy vừa qua chỉ là cái bóng, ông đã không thể tin. Những cái bóng còn thực hơn thế này cơ mà. Nhưng rồi đôi mắt dần thích ứng, cuối cùng ông đã có thể nhìn vào những cái bóng trên mặt nước, vào chính những vật thể đó, và cả ánh mặt trời, nguồn sáng vô tận phản chiếu tất cả những gì ông ta thấy trước kia. Người tù quay lại hang động và chia sẻ về khám phá của mình nhưng mắt không còn quen với bóng tối, ông gần như không thể nhìn ra những cái bóng trên tường. Hai tù nhân còn lại nghĩ rằng chuyến đi đã khiến ông ngu mị và mù lòa, kịch liệt từ chối bất cứ hỗ trợ nào muốn giúp họ tự do. Plato sử dụng hình ảnh trên như một ẩn dụ về việc nhà triết học cố gắng giáo dục đám đông. Đa số con người không chỉ thoải mái với sự ngu dốt của mình mà còn chống lại bất cứ ai chỉ ra sự thực đó cho họ. Trên thực tế, Socrates bị nhà nước Athen phán tội tử hình với tội danh gây rối trật tự xã hội, còn Plato, học trò của ông, dành đa phần cuốn "Cộng hòa" để chỉ trích nền dân chủ Athen và đề xuất các vị hiền triết trị vì. Với dụ ngôn cái hang, Plato chỉ ra rằng đám đông quá cứng đầu và tăm tối để có thể tự trị. Câu chuyện trên đã gợi ra bao tưởng tượng trong suốt 2400 năm qua, vì có quá nhiều cách để giải thích. Nhưng cơ bản, dụ ngôn này gắn liền với thuyết mô thức được bàn luận sâu hơn trong những cuộc đối thoại khác của Plato, lập luận rằng như những cái bóng trên tường, mọi vật trong thế giới vật chất đều là phản chiếu sai lệch của các hình thái lí tưởng, như hình tròn hay cái đẹp. Trong trường hợp này, cái hang dẫn đến nhiều câu hỏi về bản chất, bao gồm nguồn gốc của kiến thức, vấn đề hình tượng đại diện, và bản chất của thực tại. Với các nhà thần học, hình thái lí tưởng chỉ tồn tại trong óc của đấng sáng tạo. Với các nhà triết học ngôn ngữ, họ sẽ xét vật thể từ các khái niệm ngôn ngữ, lí thuyết làm sáng tỏ vấn đề về phân loại các nhóm sự vật bằng các thuật ngữ trừu tượng. Và một số người khác vẫn tự hỏi liệu ta có thể thật sự biết rằng sự vật ngoài hang động thật hơn nhiều những cái bóng hay không. Quay về với cuộc sống của chúng ta, liệu ta có tự tin về những gì ta nghĩ mình đã biết tường tận? Có lẽ một ngày nào đó, một tia sáng sẽ soi rọi vào những niềm tin cơ bản nhất của bạn. Liệu bạn có thoát ra để tìm đến nguồn sáng đó dù rằng phải trả giá bằng cả bạn bè và gia đình, hay nhất quyết bám lấy những ảo ảnh dễ chịu quen thuộc kia? Sự thật hay thói quen? Ánh sáng hay bóng phản chiếu? Quyết định khó khăn đấy, nhưng bạn không một mình đâu. Có cả một đám đông ở đây đang chờ.