0:00:06.737,0:00:11.226
Thực tại, kiến thức,[br]ý nghĩa cuộc sống là gì?

0:00:11.226,0:00:13.551
Để giải thích sự tồn tại này [br]bạn bắt đầu đi tìm một hình tượng,

0:00:13.551,0:00:18.496
nào là cuộc hành trình trên cạn[br]hoặc xuyên biển,

0:00:18.496,0:00:25.278
chuyến leo núi, chiến tranh, quyển sách,[br]cuộn chỉ, trò chơi, cánh cửa sổ cơ hội,

0:00:25.278,0:00:29.386
hoặc ngọn đèn[br]chóng tàn rồi phụt tắt.

0:00:29.386,0:00:30.991
Cách đây 2400 năm,

0:00:30.991,0:00:36.262
một trong những nhà tư tưởng nổi tiếng đã[br]nói rằng cuộc sống như bị cầm tù trong hầm tối

0:00:36.262,0:00:40.022
buộc chúng ta nhìn vào những cái bóng [br]thấp thoáng hắt lên bức tường đá.

0:00:40.022,0:00:41.658
Nghe vui nhỉ?

0:00:41.658,0:00:45.803
Đó chính là ý tưởng của Plato trong phần[br]Dụ ngôn Hang Động

0:00:45.803,0:00:48.216
thuộc chương 7 tác phẩm[br]"Cộng hòa" của ông.

0:00:48.216,0:00:51.821
nơi ông đưa ra hình dung[br]về một xã hội lí tưởng

0:00:51.821,0:00:56.669
dựa trên các khái niệm về[br]chính nghĩa, chân lí và mĩ học.

0:00:56.669,0:01:01.682
Trong câu chuyện, một nhóm tù nhân[br]bị nhốt trong hang từ khi mới lọt lòng

0:01:01.682,0:01:05.126
quay lưng về phía cửa hang, [br]không thể quay đầu lại,

0:01:05.126,0:01:08.428
và hoàn toàn không biết gì[br]về thế giới bên ngoài.

0:01:08.428,0:01:13.184
Dù vậy, thỉnh thoảng, người[br]và các con vật đi ngang cửa hang

0:01:13.184,0:01:17.875
làm in bóng và hắt tiếng vang[br]lên bức tường đá.

0:01:17.875,0:01:20.927
Những tù nhân gọi tên [br]và phân loại các ảo ảnh này,

0:01:20.927,0:01:24.199
tin rằng họ đang tiếp xúc [br]với các thực thể.

0:01:24.199,0:01:29.345
Đột nhiên, một tù nhân được phóng thích[br]và lần đầu tiên bước ra thế giới bên ngoài.

0:01:29.345,0:01:33.721
Ánh sáng chói mắt, ông ta thấy [br]môi trường xung quanh đảo lộn.

0:01:33.721,0:01:36.061
Khi được bảo rằng[br]những thứ xung quanh đây mới là thật

0:01:36.061,0:01:40.202
còn những gì ông thấy vừa qua [br]chỉ là cái bóng, ông đã không thể tin.

0:01:40.202,0:01:42.745
Những cái bóng còn thực hơn thế này cơ mà.

0:01:42.745,0:01:45.036
Nhưng rồi đôi mắt dần thích ứng,

0:01:45.036,0:01:47.327
cuối cùng ông đã có thể nhìn vào[br]những cái bóng trên mặt nước,

0:01:47.327,0:01:49.619
vào chính những vật thể đó,

0:01:49.619,0:01:51.650
và cả ánh mặt trời,

0:01:51.650,0:01:55.824
nguồn sáng vô tận phản chiếu[br]tất cả những gì ông ta thấy trước kia.

0:01:55.824,0:01:59.479
Người tù quay lại hang động[br]và chia sẻ về khám phá của mình

0:01:59.479,0:02:01.828
nhưng mắt không còn quen với bóng tối,

0:02:01.828,0:02:06.004
ông gần như không thể nhìn ra[br]những cái bóng trên tường.

0:02:06.004,0:02:09.796
Hai tù nhân còn lại nghĩ rằng[br]chuyến đi đã khiến ông ngu mị và mù lòa,

0:02:09.796,0:02:13.776
kịch liệt từ chối bất cứ hỗ trợ nào[br]muốn giúp họ tự do.

0:02:13.776,0:02:16.733
Plato sử dụng hình ảnh trên[br]như một ẩn dụ

0:02:16.733,0:02:21.169
về việc nhà triết học [br]cố gắng giáo dục đám đông.

0:02:21.169,0:02:24.288
Đa số con người không chỉ thoải mái[br]với sự ngu dốt của mình

0:02:24.288,0:02:28.199
mà còn chống lại bất cứ ai[br]chỉ ra sự thực đó cho họ.

0:02:28.199,0:02:31.928
Trên thực tế, Socrates bị [br]nhà nước Athen phán tội tử hình

0:02:31.928,0:02:35.521
với tội danh[br]gây rối trật tự xã hội,

0:02:35.521,0:02:38.194
còn Plato, học trò của ông,[br]dành đa phần cuốn "Cộng hòa"

0:02:38.194,0:02:40.702
để chỉ trích nền dân chủ Athen

0:02:40.702,0:02:44.422
và đề xuất các vị hiền triết trị vì.

0:02:44.422,0:02:45.773
Với dụ ngôn cái hang,

0:02:45.773,0:02:50.013
Plato chỉ ra rằng đám đông[br]quá cứng đầu và tăm tối

0:02:50.013,0:02:52.138
để có thể tự trị.

0:02:52.138,0:02:56.123
Câu chuyện trên đã gợi ra bao tưởng tượng[br]trong suốt 2400 năm qua,

0:02:56.123,0:02:59.501
vì có quá nhiều cách để giải thích.

0:02:59.501,0:03:03.294
Nhưng cơ bản, dụ ngôn này[br]gắn liền với thuyết mô thức

0:03:03.294,0:03:05.793
được bàn luận sâu hơn trong những [br]cuộc đối thoại khác của Plato,

0:03:05.793,0:03:08.079
lập luận rằng [br]như những cái bóng trên tường,

0:03:08.079,0:03:12.870
mọi vật trong thế giới vật chất đều là[br]phản chiếu sai lệch của các hình thái lí tưởng,

0:03:12.870,0:03:16.273
như hình tròn hay cái đẹp.

0:03:16.273,0:03:19.738
Trong trường hợp này, cái hang dẫn đến[br]nhiều câu hỏi về bản chất,

0:03:19.738,0:03:21.926
bao gồm nguồn gốc của kiến thức,

0:03:21.926,0:03:24.040
vấn đề hình tượng đại diện,

0:03:24.040,0:03:27.227
và bản chất của thực tại.

0:03:27.227,0:03:32.043
Với các nhà thần học, hình thái lí tưởng[br]chỉ tồn tại trong óc của đấng sáng tạo.

0:03:32.043,0:03:36.059
Với các nhà triết học ngôn ngữ,[br]họ sẽ xét vật thể từ các khái niệm ngôn ngữ,

0:03:36.059,0:03:39.366
lí thuyết làm sáng tỏ vấn đề[br]về phân loại các nhóm sự vật

0:03:39.366,0:03:42.032
bằng các thuật ngữ trừu tượng.

0:03:42.032,0:03:44.446
Và một số người khác vẫn tự hỏi[br]liệu ta có thể thật sự biết rằng

0:03:44.446,0:03:49.164
sự vật ngoài hang động[br]thật hơn nhiều những cái bóng hay không.

0:03:49.164,0:03:50.610
Quay về với[br]cuộc sống của chúng ta,

0:03:50.610,0:03:53.352
liệu ta có tự tin về những gì ta nghĩ[br]mình đã biết tường tận?

0:03:53.352,0:03:54.787
Có lẽ một ngày nào đó,

0:03:54.787,0:03:58.962
một tia sáng sẽ soi rọi vào[br]những niềm tin cơ bản nhất của bạn.

0:03:58.962,0:04:01.439
Liệu bạn có thoát ra[br]để tìm đến nguồn sáng đó

0:04:01.439,0:04:04.203
dù rằng phải trả giá [br]bằng cả bạn bè và gia đình,

0:04:04.203,0:04:07.572
hay nhất quyết bám lấy[br]những ảo ảnh dễ chịu quen thuộc kia?

0:04:07.572,0:04:11.014
Sự thật hay thói quen?[br]Ánh sáng hay bóng phản chiếu?

0:04:11.014,0:04:14.724
Quyết định khó khăn đấy,[br]nhưng bạn không một mình đâu.

0:04:14.724,0:04:17.264
Có cả một đám đông ở đây đang chờ.