1
00:00:06,487 --> 00:00:10,976
Wat is realiteit, kennis,
de zin van het leven?

2
00:00:10,976 --> 00:00:13,301
Grote zaken die je 
figuurlijk kan bekijken:

3
00:00:13,301 --> 00:00:18,246
het bestaan vergelijken met een reis
over een weg of oceaan,

4
00:00:18,246 --> 00:00:25,028
een klim, oorlog, book, draad of spel,
een venster naar nieuwe mogelijkheden,

5
00:00:25,028 --> 00:00:29,136
of een veel-te-kort-durende
flikkering van een vlam.

6
00:00:29,136 --> 00:00:30,741
2400 jaren geleden

7
00:00:30,741 --> 00:00:33,751
zei één van de bekendste denkers ooit

8
00:00:33,751 --> 00:00:36,761
dat het leven is alsof je 
geketend in een grot,

9
00:00:36,761 --> 00:00:39,892
gedwongen wordt om schaduwen 
langs een muur te zien fladderen.

10
00:00:39,892 --> 00:00:41,408
Nogal vrolijk, hé?

11
00:00:41,408 --> 00:00:45,553
Dat is eigenlijk wat Plato suggereerde
in zijn Allegorie van de Grot,

12
00:00:45,553 --> 00:00:47,966
in Boek VII van "De Staat",

13
00:00:47,966 --> 00:00:51,571
waarin een Grieks filososoof
zich de ideale wereld voorstelt

14
00:00:51,571 --> 00:00:56,419
door concepten te bestuderen
als recht, waarheid en schoonheid.

15
00:00:56,419 --> 00:01:00,922
In de allegorie worden gevangenen
opgesloten in een grot vanaf hun geboorte,

16
00:01:00,922 --> 00:01:03,362
zonder kennis van de buitenwereld.

17
00:01:03,362 --> 00:01:07,268
Ze zitten vast en kijken op een muur,
zonder hun hoofd te kunnen draaien,

18
00:01:07,268 --> 00:01:10,458
terwijl een vuur achter hen
een vaag licht uitstraalt.

19
00:01:10,458 --> 00:01:13,138
Af en toe lopen er mensen langs het vuur;

20
00:01:13,138 --> 00:01:16,344
ze dragen dieren en dingen met zich mee

21
00:01:16,344 --> 00:01:18,395
die hun schaduwen op de muur werpen.

22
00:01:18,395 --> 00:01:21,207
De gevangenen benoemen
en classificeren deze illusies,

23
00:01:21,207 --> 00:01:23,949
in de overtuiging dat ze
echte entiteiten waarnemen.

24
00:01:23,949 --> 00:01:29,095
Plots wordt één gevangene bevrijd
en voor het eerst naar buiten gebracht.

25
00:01:29,095 --> 00:01:33,471
Het licht doet hem pijn aan de ogen
en hij is gedesoriënteerd.

26
00:01:33,471 --> 00:01:35,811
Als hem wordt verteld dat 
alles rond hem echt is,

27
00:01:35,811 --> 00:01:39,952
en de schaduwen maar reflecties zijn,
gelooft hij het niet.

28
00:01:39,952 --> 00:01:42,495
De schaduwen leken hem veel duidelijker.

29
00:01:42,495 --> 00:01:44,786
Maar geleidelijk 
passen zijn ogen zich aan,

30
00:01:44,786 --> 00:01:47,077
zodat hij weerspiegelingen
in het water kan zien,

31
00:01:47,077 --> 00:01:49,369
en direct naar objecten kan kijken,

32
00:01:49,369 --> 00:01:51,400
en uiteindelijk ook naar de Zon,

33
00:01:51,400 --> 00:01:55,574
wiens licht de ultieme bron is
van alles wat hij kan zien.

34
00:01:55,574 --> 00:01:59,229
De gevangene keert terug naar de grot
om zijn ontdekking te delen,

35
00:01:59,229 --> 00:02:01,578
maar hij is niet langer gewend 
aan de duisternis,

36
00:02:01,578 --> 00:02:05,754
en kan nog moeilijk de schaduwen
op de muur zien.

37
00:02:05,754 --> 00:02:09,545
De andere gevangenen denken dat de reis
hem stom en blind maakte,

38
00:02:09,545 --> 00:02:13,526
en houden met geweld alle pogingen tegen
om hen te bevrijden.

39
00:02:13,526 --> 00:02:16,483
Plato introduceert deze passage
als een analogie

40
00:02:16,483 --> 00:02:20,919
van hoe het is om als filosoof
het publiek te onderrichten.

41
00:02:20,919 --> 00:02:24,038
De meesten voelen zich niet alleen
comfortabel in hun onwetendheid

42
00:02:24,038 --> 00:02:27,949
maar zijn ook vijandig tegen iedereen
die hun erop wijst.

43
00:02:27,949 --> 00:02:31,678
In feite werd de echte Socrates
ter dood veroordeeld

44
00:02:31,678 --> 00:02:35,271
door de Atheense overheid,
omdat hij de sociale orde verstoorde.

45
00:02:35,271 --> 00:02:37,944
In "De Staat" toont 
zijn student Plato vooral

46
00:02:37,944 --> 00:02:40,452
minachting voor de Atheense democratie,

47
00:02:40,452 --> 00:02:44,172
terwijl hij een regime
van filosofen-koningen promoot.

48
00:02:44,172 --> 00:02:45,523
Met de parabel over de grot

49
00:02:45,523 --> 00:02:49,763
argumenteert Plato dat de massa
te koppig en onwetend is

50
00:02:49,763 --> 00:02:51,888
om over zichzelf te heersen.

51
00:02:51,888 --> 00:02:55,873
Maar de allegorie spreekt al 2400 jaar
tot de verbeelding

52
00:02:55,873 --> 00:02:59,251
omdat het op zoveel manieren
kan gelezen worden.

53
00:02:59,251 --> 00:03:03,044
Belangrijk is dat de allegorie ook
verband houdt met de vormenleer,

54
00:03:03,044 --> 00:03:05,543
ontwikkeld in Plato's andere dialogen.

55
00:03:05,543 --> 00:03:07,829
Die beschrijven dat,
zoals de schaduwen,

56
00:03:07,829 --> 00:03:12,620
fysieke dingen gebrekkige reflecties zijn
van ideale vormen,

57
00:03:12,620 --> 00:03:16,023
zoals rondheid en schoonheid.

58
00:03:16,023 --> 00:03:19,488
Op die manier leidt de grot 
tot veel fundamentele vragen,

59
00:03:19,488 --> 00:03:21,676
inclusief de oorsprong van kennis,

60
00:03:21,676 --> 00:03:23,790
het probleem van representatie,

61
00:03:23,790 --> 00:03:26,977
en de aard van de realiteit zelf.

62
00:03:26,977 --> 00:03:31,793
Voor theologen bestaat de ideale vorm
in de geest van de schepper.

63
00:03:31,793 --> 00:03:35,809
Voor taalfilosofen, die vormen als
linguistische concepten zien,

64
00:03:35,809 --> 00:03:39,396
illustreert de theorie het probleem
van het groeperen van concrete dingen

65
00:03:39,396 --> 00:03:41,782
in abstracte termen.

66
00:03:41,782 --> 00:03:44,196
En anderen vragen zich af
of we echt weten

67
00:03:44,196 --> 00:03:48,914
of de dingen buiten de grot
echter zijn dan de schaduwen of niet.

68
00:03:48,914 --> 00:03:53,060
Kunnen we, terwijl we ons leventje leiden,
vertrouwen op wat we denken te weten?

69
00:03:53,102 --> 00:03:54,537
Misschien zal op een dag

70
00:03:54,537 --> 00:03:58,712
een flikkering van licht
onze basisassumpties onderuit halen.

71
00:03:58,712 --> 00:04:01,189
Zal je uitbreken om je weg
te vechten naar het licht,

72
00:04:01,189 --> 00:04:03,953
zelfs al kost het je
je vrienden en je familie,

73
00:04:03,953 --> 00:04:07,322
of zal je blijven hangen 
aan de oude vertrouwde illusies?

74
00:04:07,322 --> 00:04:10,764
Waarheid of gewoonte? Licht of schaduw?

75
00:04:10,764 --> 00:04:14,507
Moeilijke keuzes, maar als het een troost
kan zijn, je bent niet alleen.

76
00:04:14,507 --> 00:04:16,940
We zijn met velen hierbeneden.