0:00:06.487,0:00:10.976
Wat is realiteit, kennis,[br]de zin van het leven?

0:00:10.976,0:00:13.301
Grote zaken die je [br]figuurlijk kan bekijken:

0:00:13.301,0:00:18.246
het bestaan vergelijken met een reis[br]over een weg of oceaan,

0:00:18.246,0:00:25.028
een klim, oorlog, book, draad of spel,[br]een venster naar nieuwe mogelijkheden,

0:00:25.028,0:00:29.136
of een veel-te-kort-durende[br]flikkering van een vlam.

0:00:29.136,0:00:30.741
2400 jaren geleden

0:00:30.741,0:00:33.751
zei één van de bekendste denkers ooit

0:00:33.751,0:00:36.761
dat het leven is alsof je [br]geketend in een grot,

0:00:36.761,0:00:39.892
gedwongen wordt om schaduwen [br]langs een muur te zien fladderen.

0:00:39.892,0:00:41.408
Nogal vrolijk, hé?

0:00:41.408,0:00:45.553
Dat is eigenlijk wat Plato suggereerde[br]in zijn Allegorie van de Grot,

0:00:45.553,0:00:47.966
in Boek VII van "De Staat",

0:00:47.966,0:00:51.571
waarin een Grieks filososoof[br]zich de ideale wereld voorstelt

0:00:51.571,0:00:56.419
door concepten te bestuderen[br]als recht, waarheid en schoonheid.

0:00:56.419,0:01:00.922
In de allegorie worden gevangenen[br]opgesloten in een grot vanaf hun geboorte,

0:01:00.922,0:01:03.362
zonder kennis van de buitenwereld.

0:01:03.362,0:01:07.268
Ze zitten vast en kijken op een muur,[br]zonder hun hoofd te kunnen draaien,

0:01:07.268,0:01:10.458
terwijl een vuur achter hen[br]een vaag licht uitstraalt.

0:01:10.458,0:01:13.138
Af en toe lopen er mensen langs het vuur;

0:01:13.138,0:01:16.344
ze dragen dieren en dingen met zich mee

0:01:16.344,0:01:18.395
die hun schaduwen op de muur werpen.

0:01:18.395,0:01:21.207
De gevangenen benoemen[br]en classificeren deze illusies,

0:01:21.207,0:01:23.949
in de overtuiging dat ze[br]echte entiteiten waarnemen.

0:01:23.949,0:01:29.095
Plots wordt één gevangene bevrijd[br]en voor het eerst naar buiten gebracht.

0:01:29.095,0:01:33.471
Het licht doet hem pijn aan de ogen[br]en hij is gedesoriënteerd.

0:01:33.471,0:01:35.811
Als hem wordt verteld dat [br]alles rond hem echt is,

0:01:35.811,0:01:39.952
en de schaduwen maar reflecties zijn,[br]gelooft hij het niet.

0:01:39.952,0:01:42.495
De schaduwen leken hem veel duidelijker.

0:01:42.495,0:01:44.786
Maar geleidelijk [br]passen zijn ogen zich aan,

0:01:44.786,0:01:47.077
zodat hij weerspiegelingen[br]in het water kan zien,

0:01:47.077,0:01:49.369
en direct naar objecten kan kijken,

0:01:49.369,0:01:51.400
en uiteindelijk ook naar de Zon,

0:01:51.400,0:01:55.574
wiens licht de ultieme bron is[br]van alles wat hij kan zien.

0:01:55.574,0:01:59.229
De gevangene keert terug naar de grot[br]om zijn ontdekking te delen,

0:01:59.229,0:02:01.578
maar hij is niet langer gewend [br]aan de duisternis,

0:02:01.578,0:02:05.754
en kan nog moeilijk de schaduwen[br]op de muur zien.

0:02:05.754,0:02:09.545
De andere gevangenen denken dat de reis[br]hem stom en blind maakte,

0:02:09.545,0:02:13.526
en houden met geweld alle pogingen tegen[br]om hen te bevrijden.

0:02:13.526,0:02:16.483
Plato introduceert deze passage[br]als een analogie

0:02:16.483,0:02:20.919
van hoe het is om als filosoof[br]het publiek te onderrichten.

0:02:20.919,0:02:24.038
De meesten voelen zich niet alleen[br]comfortabel in hun onwetendheid

0:02:24.038,0:02:27.949
maar zijn ook vijandig tegen iedereen[br]die hun erop wijst.

0:02:27.949,0:02:31.678
In feite werd de echte Socrates[br]ter dood veroordeeld

0:02:31.678,0:02:35.271
door de Atheense overheid,[br]omdat hij de sociale orde verstoorde.

0:02:35.271,0:02:37.944
In "De Staat" toont [br]zijn student Plato vooral

0:02:37.944,0:02:40.452
minachting voor de Atheense democratie,

0:02:40.452,0:02:44.172
terwijl hij een regime[br]van filosofen-koningen promoot.

0:02:44.172,0:02:45.523
Met de parabel over de grot

0:02:45.523,0:02:49.763
argumenteert Plato dat de massa[br]te koppig en onwetend is

0:02:49.763,0:02:51.888
om over zichzelf te heersen.

0:02:51.888,0:02:55.873
Maar de allegorie spreekt al 2400 jaar[br]tot de verbeelding

0:02:55.873,0:02:59.251
omdat het op zoveel manieren[br]kan gelezen worden.

0:02:59.251,0:03:03.044
Belangrijk is dat de allegorie ook[br]verband houdt met de vormenleer,

0:03:03.044,0:03:05.543
ontwikkeld in Plato's andere dialogen.

0:03:05.543,0:03:07.829
Die beschrijven dat,[br]zoals de schaduwen,

0:03:07.829,0:03:12.620
fysieke dingen gebrekkige reflecties zijn[br]van ideale vormen,

0:03:12.620,0:03:16.023
zoals rondheid en schoonheid.

0:03:16.023,0:03:19.488
Op die manier leidt de grot [br]tot veel fundamentele vragen,

0:03:19.488,0:03:21.676
inclusief de oorsprong van kennis,

0:03:21.676,0:03:23.790
het probleem van representatie,

0:03:23.790,0:03:26.977
en de aard van de realiteit zelf.

0:03:26.977,0:03:31.793
Voor theologen bestaat de ideale vorm[br]in de geest van de schepper.

0:03:31.793,0:03:35.809
Voor taalfilosofen, die vormen als[br]linguistische concepten zien,

0:03:35.809,0:03:39.396
illustreert de theorie het probleem[br]van het groeperen van concrete dingen

0:03:39.396,0:03:41.782
in abstracte termen.

0:03:41.782,0:03:44.196
En anderen vragen zich af[br]of we echt weten

0:03:44.196,0:03:48.914
of de dingen buiten de grot[br]echter zijn dan de schaduwen of niet.

0:03:48.914,0:03:53.060
Kunnen we, terwijl we ons leventje leiden,[br]vertrouwen op wat we denken te weten?

0:03:53.102,0:03:54.537
Misschien zal op een dag

0:03:54.537,0:03:58.712
een flikkering van licht[br]onze basisassumpties onderuit halen.

0:03:58.712,0:04:01.189
Zal je uitbreken om je weg[br]te vechten naar het licht,

0:04:01.189,0:04:03.953
zelfs al kost het je[br]je vrienden en je familie,

0:04:03.953,0:04:07.322
of zal je blijven hangen [br]aan de oude vertrouwde illusies?

0:04:07.322,0:04:10.764
Waarheid of gewoonte? Licht of schaduw?

0:04:10.764,0:04:14.507
Moeilijke keuzes, maar als het een troost[br]kan zijn, je bent niet alleen.

0:04:14.507,0:04:16.940
We zijn met velen hierbeneden.