1
00:00:06,537 --> 00:00:11,026
Wat is realiteit, kennis,
de zin van het leven?

2
00:00:11,026 --> 00:00:13,351
Grote zaken die je 
figuurlijk kan bekijken:

3
00:00:13,351 --> 00:00:18,296
het bestaan vergelijken met een reis
over een weg of oceaan,

4
00:00:18,296 --> 00:00:25,078
een klim, oorlog, book, draad of spel,
een venster naar nieuwe mogelijkheden,

5
00:00:25,078 --> 00:00:29,186
of een veel-te-kort-durende
flikkering van een vlam.

6
00:00:29,186 --> 00:00:30,791
2400 jaren geleden

7
00:00:30,791 --> 00:00:33,801
zei één van de bekendste denkers ooit

8
00:00:33,801 --> 00:00:36,811
dat het leven is alsof je 
geketend in een grot,

9
00:00:36,811 --> 00:00:39,942
gedwongen wordt om schaduwen 
langs een muur te zien fladderen.

10
00:00:39,942 --> 00:00:41,458
Nogal vrolijk, hé?

11
00:00:41,458 --> 00:00:45,603
Dat is eigenlijk wat Plato suggereerde
in zijn Allegorie van de Grot,

12
00:00:45,603 --> 00:00:48,016
in Boek VII van "De Staat",

13
00:00:48,016 --> 00:00:51,621
waarin een Grieks filososoof
zich de ideale wereld voorstelt

14
00:00:51,621 --> 00:00:56,469
door concepten te bestuderen
als recht, waarheid en schoonheid.

15
00:00:56,469 --> 00:01:01,482
In de allegorie worden gevangenen
opgesloten in een grot vanaf hun geboorte

16
00:01:01,482 --> 00:01:04,926
met hun rug naar de ingang,
zonder hun hoofd te kunnen draaien,

17
00:01:04,926 --> 00:01:08,228
en zonder kennis
van de buitenwereld.

18
00:01:08,228 --> 00:01:12,984
Af en toe echter komen er mensen 
en dingen voorbij de grotingang,

19
00:01:12,984 --> 00:01:17,675
waardoor schaduwen ontstaan op de muur
waar de gevangenen naar kijken.

20
00:01:17,675 --> 00:01:20,727
De gevangenen benoemen
en classificeren deze illusies,

21
00:01:20,727 --> 00:01:23,999
in de overtuiging dat ze
echte entiteiten waarnemen.

22
00:01:23,999 --> 00:01:29,145
Plots wordt één gevangene bevrijd
en voor het eerst naar buiten gebracht.

23
00:01:29,145 --> 00:01:33,521
Het licht doet hem pijn aan de ogen
en hij is gedesoriënteerd.

24
00:01:33,521 --> 00:01:35,861
Als hem wordt verteld dat 
alles rond hem echt is,

25
00:01:35,861 --> 00:01:40,002
en de schaduwen maar reflecties zijn,
gelooft hij het niet.

26
00:01:40,002 --> 00:01:42,545
De schaduwen leken hem veel duidelijker.

27
00:01:42,545 --> 00:01:44,836
Maar geleidelijk 
passen zijn ogen zich aan,

28
00:01:44,836 --> 00:01:47,127
zodat hij weerspiegelingen
in het water kan zien,

29
00:01:47,127 --> 00:01:49,419
en direct naar objecten kan kijken,

30
00:01:49,419 --> 00:01:51,450
en uiteindelijk ook naar de Zon,

31
00:01:51,450 --> 00:01:55,624
wiens licht de ultieme bron is
van alles wat hij kan zien.

32
00:01:55,624 --> 00:01:59,279
De gevangene keert terug naar de grot
om zijn ontdekking te delen,

33
00:01:59,279 --> 00:02:01,628
maar hij is niet langer gewend 
aan de duisternis,

34
00:02:01,628 --> 00:02:05,804
en kan nog moeilijk de schaduwen
op de muur zien.

35
00:02:05,804 --> 00:02:09,596
De andere gevangenen denken dat de reis
hem stom en blind maakte,

36
00:02:09,596 --> 00:02:13,576
en houden met geweld alle pogingen tegen
om hen te bevrijden.

37
00:02:13,576 --> 00:02:16,533
Plato introduceert deze passage
als een analogie

38
00:02:16,533 --> 00:02:20,969
van hoe het is om als filosoof
het publiek te onderrichten.

39
00:02:20,969 --> 00:02:24,088
De meesten voelen zich niet alleen
comfortabel in hun onwetendheid

40
00:02:24,088 --> 00:02:27,999
maar zijn ook vijandig tegen iedereen
die hun erop wijst.

41
00:02:27,999 --> 00:02:31,728
In feite werd de echte Socrates
ter dood veroordeeld

42
00:02:31,728 --> 00:02:35,321
door de Atheense overheid,
omdat hij de sociale orde verstoorde.

43
00:02:35,321 --> 00:02:37,994
In "De Staat" toont 
zijn student Plato vooral

44
00:02:37,994 --> 00:02:40,502
minachting voor de Atheense democratie,

45
00:02:40,502 --> 00:02:44,222
terwijl hij een regime
van filosofen-koningen promoot.

46
00:02:44,222 --> 00:02:45,573
Met de parabel over de grot

47
00:02:45,573 --> 00:02:49,813
argumenteert Plato dat de massa
te koppig en onwetend is

48
00:02:49,813 --> 00:02:51,938
om over zichzelf te heersen.

49
00:02:51,938 --> 00:02:55,923
Maar de allegorie spreekt al 2400 jaar
tot de verbeelding

50
00:02:55,923 --> 00:02:59,301
omdat het op zoveel manieren
kan gelezen worden.

51
00:02:59,301 --> 00:03:03,094
Belangrijk is dat de allegorie ook
verband houdt met de vormenleer,

52
00:03:03,094 --> 00:03:05,593
ontwikkeld in Plato's andere dialogen.

53
00:03:05,593 --> 00:03:07,879
Die beschrijven dat,
zoals de schaduwen,

54
00:03:07,879 --> 00:03:12,670
fysieke dingen gebrekkige reflecties zijn
van ideale vormen,

55
00:03:12,670 --> 00:03:16,073
zoals rondheid en schoonheid.

56
00:03:16,073 --> 00:03:19,538
Op die manier leidt de grot 
tot veel fundamentele vragen,

57
00:03:19,538 --> 00:03:21,726
inclusief de oorsprong van kennis,

58
00:03:21,726 --> 00:03:23,840
het probleem van representatie,

59
00:03:23,840 --> 00:03:27,027
en de aard van de realiteit zelf.

60
00:03:27,027 --> 00:03:31,843
Voor theologen bestaat de ideale vorm
in de geest van de schepper.

61
00:03:31,843 --> 00:03:35,859
Voor taalfilosofen, die vormen als
linguistische concepten zien,

62
00:03:35,859 --> 00:03:39,446
illustreert de theorie het probleem
van het groeperen van concrete dingen

63
00:03:39,446 --> 00:03:41,832
in abstracte termen.

64
00:03:41,832 --> 00:03:44,246
En anderen vragen zich af
of we echt weten

65
00:03:44,246 --> 00:03:48,964
of de dingen buiten de grot
echter zijn dan de schaduwen of niet.

66
00:03:48,964 --> 00:03:53,110
Kunnen we, terwijl we ons leventje leiden,
vertrouwen op wat we denken te weten?

67
00:03:53,152 --> 00:03:54,587
Misschien zal op een dag

68
00:03:54,587 --> 00:03:58,762
een flikkering van licht
onze basisassumpties onderuit halen.

69
00:03:58,762 --> 00:04:01,239
Zal je uitbreken om je weg
te vechten naar het licht,

70
00:04:01,239 --> 00:04:04,003
zelfs al kost het je
je vrienden en je familie,

71
00:04:04,003 --> 00:04:07,372
of zal je blijven hangen 
aan de oude vertrouwde illusies?

72
00:04:07,372 --> 00:04:10,814
Waarheid of gewoonte? Licht of schaduw?

73
00:04:10,814 --> 00:04:14,557
Moeilijke keuzes, maar als het een troost
kan zijn, je bent niet alleen.

74
00:04:14,557 --> 00:04:16,990
We zijn met velen hierbeneden.