Τι έτρωγε το φαγητό μου; Έχετε αναρωτηθεί ποτέ; Εγώ αναρωτιέμαι. Όμως, θα σας πω γιατί. Θα κάνουμε ένα ταξίδι, ξεκινώντας με αυτή την ερώτηση: «Πες μου τι τρως για να σου πω ποιος είσαι». Το έχετε ακούσει ξανά αυτό, σωστά; Είμαι ο μικρός βάτραχος. Είμαι ο Λοράν, γεννήθηκα στο Παρίσι και είχα πάντα πάθος με το φαγητό. Ήμουν εκ γενετής λάτρης του φαγητού. Για μένα το φαγητό είναι ένα περιβάλλον αφθονίας, όπου μπορώ καθημερινά να βγω στον δρόμο για να αγοράσω λαχανικά ή ψωμί. Κάθε σαββατοκύριακο, το Σάββατο μετά το σχολείο, με έστελναν στη γιαγιά μου κι εκείνη μαγείρευε όλο το σαββατοκύριακο, για τα 13 αδέλφια της που θα έρχονταν για γεύμα την Κυριακή. Ήταν μια μεγάλη συνάθροιση. Πηγαίναμε στην αγορά και διαλέγαμε ένα ψάρι σαν κι αυτό. Συνήθως αυτό. Ήταν το αγαπημένο της ψάρι και το αγαπημένο της φαγητό ήταν πέστροφα αμαρντίν. Έτσι την φτιάχνεις, είναι απλό: Καβουρδίζεις μερικά αμύγδαλα, αρχίζεις να έχεις τη γεύση και τη μυρωδιά του αμύγδαλου στο δωμάτιο. Τα βάζεις στην άκρη, παίρνεις την πέστροφα, την τηγανίζεις, βάζεις πάνω της τα αμύγδαλα. Έτοιμη! Καλή όρεξη! Τόσο απλό, σωστά; Ήμουν λάτρης του φαγητού και ασχολούμουν πολύ με το φαγητό. Άρχισα να γράφω οδηγούς όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο, πολλούς, κι έκανα κριτική εστιατορίων. Έγραψα κριτικές για πάνω από 700 εστιατόρια του Παρισιού. Πήγαινα πάντα δύο φορές, πάντα ανώνυμα. Πάω πίσω σε αυτόν τον άντρα. Ονομάζεται Μπριγιά-Σαβαρέν, ήταν ο μέντοράς μου. Όχι μόνο επειδή το είπε αυτό, αλλά κι επειδή έγραψε το «Physiologie du Goût», πριν από 200 χρόνια. Είναι σημείο αναφοράς για τους σεφ παγκοσμίως. Σημαίνει, «Φυσιολογία της Γεύσης Στοχασμοί Πάνω στην Υπερβατική Γαστρονομία Αφιερωμένο στους Γαστρονόμους του Παρισιού». Αυτό που πραγματικά εννοούσε, φυσικά, είναι τι βάζεις στο στομάχι σου. Όμως και το να χρησιμοποιείς τις έξι αισθήσεις σου, όταν σκέφτεσαι το φαγητό. Κατ' αρχήν, κοίταξέ το. Δεύτερον, αφιέρωσε χρόνο για να μυρίσεις το φαγητό. Έτσι σου ανοίγει η όρεξη, σωστά; Τρίτον, άγγιξέ το. Αυτό είναι πολύ βιωματικό. Και τώρα άκου. Άκου το φαγητό να σου διηγείται το ταξίδι του - πού ήταν, από πού ήρθε. Και τότε μπορείς να το καταπιείς ή μπορείς να πάρεις τον χρόνο σου για να το γευθείς και να το απολαύσεις. Και τώρα εσείς λέτε, «Για μισό λεπτό. Τι σημαίνει, "υπερβατική";» Σημαίνει ότι το φαγητό πρέπει να είναι και διασκέδαση. Μελέτησα τα τρόφιμα και την αγορά τροφίμων σε μια μεγάλη εταιρία που ονομάζεται «Μπέατρις Φουντ» και που αντιπροσώπευε πολύ μεγάλες μάρκες. Μετά από χρόνια, διεύθυνα μια εταιρία με έδρα το Παρίσι. Αυτή η εταιρία είναι πάνω από 100 ετών. Δημιουργούσε φαγητά με 200 σεφ όταν ήμουν εκεί. Τη διεύθυνα για έξι χρόνια. Δημιουργήσαμε χιλιάδες διαφορετικά προϊόντα, όποιας κατηγορίας μπορείτε να φανταστείτε. Από πράσινα φασολάκια μέχρι φουά γκρα. Και το καλύτερο: Κάθε εβδομάδα είχαμε γευσιγνωσία και δεν την έχανα ποτέ. Η γευσιγνωσία είναι κάτι τέτοιο: Είναι μια δοκιμή στα τυφλά και προσπαθείς να καταλάβεις τι υπάρχει μέσα στο φαγητό και από πού προέρχεται. Και όταν ρωτούσα τους σεφ - δοκιμάζαμε, για παράδειγμα, ελαιόλαδο. Χωρίς να βουτάμε ψωμί. Απλά απολαμβάναμε το ελαιόλαδο, το μυρίζαμε στο ποτήρι - εκείνοι μου έλεγαν, «Ξέρετε ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε όλα αυτά τα ελαιόλαδα; Είναι το έδαφος, αυτή είναι η διαφορά. Είχαν τον ίδιο ήλιο». Και τους ρωτούσα, «Λοιπόν, πείτε μου για το μοσχάρι. Από πού προέρχεται; Και τι έτρωγε αυτό το μοσχάρι;» Μου έλεγαν, «Το μοσχαράκι ήταν κάτω από τη μαμά του». Δηλαδή θήλαζε. Είχε μεγαλώσει έτσι και έπινε το γάλα της μητέρας του. Και η μητέρα του έτρωγε χόρτα και λουλούδια. Ακούγεται αρκετά φυσιολογικό, σωστά; Όμως τότε είπα, «Λέτε ότι αυτό το συγκεκριμένο μοσχαράκι είναι το καλύτερο. Από πού είναι; Μου είπαν, «Είναι περίπου τρεις ώρες από το Παρίσι. Μπορούμε να πάμε». Τους είπα, «Θέλω να πάω εκεί. Θέλω να δω το μέρος». Κι έτσι πήγαμε εκεί. Ήταν ένα σφαγείο. Τους είπα, «Θέλω να το δω. Θέλω να καταλάβω και να δω τι το ιδιαίτερο έχει αυτό το μέρος». Αυτό που ήταν ιδιαίτερο σε εκείνο το μέρος το διαπίστωσα στο τέλος όταν ρώτησα τον διευθυντή, «Τι κάνετε τα κουφάρια και τα υπολείμματα;» Μου είπε, «Φτιάχνουμε πέλλετ για ψάρια». «Τι φτιάχνετε;» «Πέλλετ για ψάρια». Έχετε ακούσει ποτέ για πέλλετ ψαριών; Εγώ δεν είχα ακούσει. Είπα, «Πού φτιάχνονται αυτά;» «Τρία χιλιόμετρα πιο κάτω υπάρχει μια φάρμα. Εκεί τα φτιάχνουν, σε ένα εργοστάσιο». Είπα, «Πέλλετ για ψάρια. Χμμ... Μπορώ να πάω; Θα ήθελα να δω το μέρος». Κι έτσι πήγαμε, και ήταν ένα εκτροφείο πέστροφας. Τι; Ναι. Ένα εκτροφείο πέστροφας. Σοκαρίστικα κάπως όταν είδα όλες αυτές τις πέστροφες στις δεξαμενές. Ήταν χιλιάδες. Και ξέρετε τι; Έτρωγαν μόνο αυτό. Το σύστημα είναι πολύ απλό: Έχουν εκατοντάδες δεξαμενές, με εκατομμύρια πέστροφες, που τρέφονται αυτομάτως με τα πέλλετ ψαριών. Αλλά αυτό που μου έκανε εντύπωση και που πραγματικά με εξόργισε, ήταν η μυρωδιά του μέρους. Ήταν φριχτή. Δεν ήταν μόνο τα κουφάρια, ήταν και τα εντόσθια και όλα τ' άλλα που χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν τα πέλλετ. Ξέρετε κάτι; Αν είσαι αυτό που τρως, είσαι και αυτό που τρώει το φαγητό σου, σωστά; Σκεφτείτε το για λίγο. Το αποτέλεσμα για μένα ήταν πως θύμωσα πάρα πολύ, και αηδίασα. Και το αποτέλεσμα ήταν ότι δεν μπορώ πλέον να φάω πέστροφα. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι γιατί δεν μπορείς να φας κάτι. Θα ισχυριζόμουν, πως με κάποιον τρόπο, δεν είσαι μόνο αυτό που τρως είσαι και αυτό που δεν τρως. Για διάφορους λόγους. Ίσως επειδή δεν έχεις τα χρήματα να αγοράσεις κάποιο φαγητό, ή επειδή πάσχεις από κοιλιοκάκη ή έχεις αλλεργίες. Μερικές φορές θα ήθελες να φας κάτι, αλλά δυστυχώς, ζεις σε μια έρημο κι αυτό που είσαι αναγκασμένος να κάνεις είναι να φας επεξεργασμένη τροφή. Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να ήταν ότι η θρησκεία σου απαγορεύει να φας κάτι. Ή: «Για μισό λεπτό. Αυτό δεν είναι φαγητό. Είναι κατοικίδιο». Ή μπορεί ένας πολιτισμός να ισχυρίζεται ότι αυτό κάνει για φαγητό, ενώ ένας άλλος να λέει, «Όχι, όχι. Αυτό είναι είδος υπό εξαφάνιση, δεν είναι φαγητό». Τέλος πάντων, άρχισα να αναρωτιέμαι και είπα, «Τι μπορώ να κάνω γι' αυτό; Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε συλλογικά γι' αυτό;» Και τότε έγινε κάτι μαγικό. Πριν από τρία χρόνια μου τηλεφώνησε ένας παλιός φίλος από το πανεπιστήμιο και μου είπε, «Έχουμε ένα καινούργιο πρόγραμμα στο Χάρβαρντ, Πέντε σχολές θα συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός ιδρύματος, την «Προηγμένη Διαχείριση» όπου συνάδελφοι όπως εσύ, θα μπορούν να δημιουργήσουν προγράμματα, να φέρουν τη γνώση τους, να φέρουν την τεχνολογία, και να φέρουν όλα τα μέσα των σχολών μας στο Χάρβαρντ. Του είπα, «Μπορώ να το δοκιμάσω. Άσε με να μιλήσω με κάποιους από το προσωπικό». Αυτός ο άνθρωπος άλλαξε την πορεία μου και τη ζωή μου, επειδή αυτό που έκανε -είναι ο Μπάρι Μπλουμ. Ήταν ο πρύτανης της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ- και όταν του διηγήθηκα, καθώς τρώγαμε, την ιστορία με τις πέστροφες, μου είπε, «Έχεις δίκιο, δεν είναι ίδιες οι πέστροφες εκτροφείου με τις άγριες πέστροφες». Παρεμπιπτόντως, είναι το ανάποδο. Μου είπε, «Αυτή είναι η άγρια πέστροφα, η πιο μικρή. Στα εκτροφεία τις κάνουν πιο μεγάλες, πιο γρήγορα. Όμως δεν είναι μόνο αυτό» μου είπε, «Μοιάζουν ίδιες, αλλά στην πραγματικότητα οι άγριες έχουν περισσότερα καλά, όπως τα Ωμέγα 3, και υπάρχουν περισσότερα κακά, όπως αντιβιοτικά και τοξίνες στις πέστροφες ιχθυοκαλλιέργειας». Μου είπε, «Σκέψου το. Θα είσαι εδώ μερικά χρόνια για να κάνεις την εξής έρευνα: Μήπως έχει κάποια σχέση η παχυσαρκία μ' αυτό; Όταν πειράζουμε αυτά που τρώμε κατ' αυτόν τον τρόπο;» Αυτό έκανα κι άρχισα την έρευνα. Κι αυτή ήταν η εικόνα το 1985 του Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων. Υπήρχαν ήδη αυτές οι μπλε τελείες, 10% παχυσαρκία.10% του πληθυσμού. Μόλις 5 χρόνια αργότερα, αυτό εξαπλώθηκε. Από 10% σε όλη τη χώρα πήγε στο 15%. Μέσα σε δέκα χρόνια, έως το 1995. Το 15% είναι το σκούρο μπλε. Και ξέρετε κάτι; Πέντε χρόνια αργότερα, έπρεπε να εισάγουν ένα καινούργιο χρώμα, το κίτρινο, για το 20% του πληθυσμού με παχυσαρκία. Αυτό είναι το 2000. Πέντε χρόνια αργότερα, μπαίνει το κόκκινο χρώμα. Τώρα έχει φτάσει στο 25% σε αυτές τις Πολιτείες. Και μόλις πέντε χρόνια αργότερα, έχουμε ένα νέο χρώμα, ένα πιο σκούρο κόκκινο. 30% το 2010. Περιμένετε. Δεν τελείωσα. Μόλις ένα χρόνο αργότερα πήγε στο 35% και έπρεπε να εισάγουν κι άλλο ένα χρώμα. Μαντέψτε. Είναι το μαύρο. Είναι αρκετά δραματικό γιατί αν δείτε τις επιπτώσεις, είναι διαβήτης, καρδιακά νοσήματα, πολλά είδη καρκίνου. Είναι όλα όσα τρώμε, όλα όσα κάνουμε στην τροφή μας. Και αυτό συνεχίζεται επ' αόριστον. Και δεν είναι μόνο η λίστα των ασθενειών που συνδέονται άμεσα με το τι τρώμε. Είναι και το κόστος. 147 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα. Και πάλι, τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτό; Υπάρχει μαζική σύγχυση. Πώς μπορώ όταν βλέπω αυτό το χάμπουργκερ να ξέρω τι περιέχει; Θα μου το πει μια ετικέτα που αναφέρει τις θρεπτικές αξίες; Δεν ξέρω πώς να τις διαβάζω. Εσείς ξέρετε; Εγώ δεν ξέρω. Ούτε τα παιδιά μας. Πού είναι τα καλά λιπαρά και πού τα κακά; Μπορείτε να μαντέψετε; Υπάρχει ένα καλό λιπαρό σε αυτή την εικόνα και τυγχάνει να είναι τα ακόρεστα λιπαρά οξέα. Όμως πώς θα μπορούσατε να το ξέρετε αυτό; Εύχομαι να αποκαλούσαμε τα κορεσμένα και τα ακόρεστα λίπη απλά «κακά λίπη». Έτσι θα 'πρεπε να τα αποκαλούμε. Ας εξετάσουμε αυτό το χάμπουργκερ λίγο πιο προσεκτικά, επειδή θέλω να σας πάρω μαζί μου σ' αυτό το ταξίδι. Πώς θα φτιάχνατε ένα χάμπουργκερ; Με μοσχάρι, μαρούλι, λίγα κρεμμύδια, ίσως αγγουράκι τουρσί, τυρί, λίγη σάλτσα, βάζετε ένα ψωμάκι από πάνω κι έτοιμο το χάμπουργκερ. Λίγο αλάτι και πιπέρι, σωστά; Έτσι το φτιάχνετε στο σπίτι. Κι εγώ το ίδιο. Μόνο που το επεξεργασμένο χάμπουργκερ, αυτό στην εικόνα, μοιάζει λίγο περισσότερο μ' αυτό: Λίγο απ' αυτό που έχει σιρόπι με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, λίγο απ' εκείνο, κι άλλη ζάχαρη, κι άλλο αλάτι, περισσότερα συντηρητικά και χρωστικές ουσίες, κι άλλα αρωματικά, κι εκείνο και το άλλο, και ακόμα περισσότερες χρωστικές. Μέχρι τα μονογλυκερίδια. Αυτό το χάμπουργκερ, το χάμπουργκερ παραγωγής, έχει 78 συστατικά. Δεν αστειεύομαι. Οπότε, τι κάνουμε γι' αυτό; Τι λέμε στα παιδιά μας; Πώς τα εκπαιδεύουμε ως προς τη διατροφή; Είναι πολύ δύσκολο. Θα σας πω τι έκανα με τα δικά μας παιδιά. Στη φωτογραφία είναι ο Ντέιβιντ και ο Γουίλιαμ. Μόλις έμαθαν να διαβάζουν τους είπα, «Τώρα είστε μεγάλοι. Θα έρθετε μαζί μας στο σούπερ μάρκετ. Μπορείτε να γεμίσετε το καρότσι με ό,τι θέλετε, υπό έναν όρο: Πως καταλαβαίνετε τι είναι τα συστατικά που γράφει η ετικέτα στην πίσω πλευρά». Αυτό είναι το καρότσι που γέμισαν. (Γέλια) Ξέρω, ήταν εύκολο. Ήταν λίγο σκληρό. Η γυναίκα μου είπε, «Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό!» Ήρθαν μαζί μας. Είναι αρκετά έξυπνοι. Ήρθαν και είπαν, «Μπαμπά, τι είναι το μονογλυκερίδιο; Α, τώρα ξέρουμε. Τι είναι το ξανθανικό κόμμι; Μπορείς να μας πεις; Τι είναι ο γαλακτωματοποιητής;» «Εντάξει, θα αλλάξουμε τους κανονισμούς. Περιμένετε. Νέος κανόνας: Αν έχει πάνω από 5 συστατικά, μάλλον δεν αξίζει να το βάλουμε στο καρότσι. Και έθεσα κι έναν νέο κανόνα: Αν αναφέρεται η λέξη «μεταλλαγμένο» στη συσκευασία, δεν θέλω ν' ακούσω γι' αυτό. Επειδή αυτό είναι πραγματικά κάτι κακό. Δεν θα μπαίνουν μεταλλαγμένα τρόφιμα στο σπίτι μας. Έτσι, αυτό κάναμε. Επιστρέφω στο χάμπουργκερ, αλλά το αρχικό μου ερώτημα ήταν τι έτρωγε; Τι έτρωγε αυτό το βοδινό; Έτρωγε αυτό που ελπίζετε; Το βοδινό που λαχταράτε, αυτό το καλό κρέας, έτρωγε χορτάρι και λουλούδια; Όχι ακριβώς, σωστά; Αυτά τρώει το βοδινό αυτές τις μέρες. Δεν αστειεύομαι. Τρώει καλαμπόκι επειδή δεν υπάρχει χορτάρι. Δεν υπάρχει τρόπος για το βοδινό να φάει τίποτε άλλο παρά καλαμπόκι, ή σόγια μερικές φορές. Είναι φυσιολογικό αυτό; Ας εξετάσουμε για λίγο το ψωμάκι. Νομίζετε ότι το ψωμάκι είναι κάτι εύκολο. Είναι ψωμί. Ξέρουμε ότι το ψωμί έχει τέσσερα συστατικά. Τα ξέρουμε: Αλεύρι, μαγιά, αλάτι και νερό. Μόνο αυτά χρειάζονται, σωστά; Μόνο που το επεξεργασμένο ψωμάκι, αυτό που αγοράζετε στο σούπερ μάρκετ, είναι τέτοιο ψωμάκι: Και αυτό έχει πολύ φρουκτόζη, σιρόπι καλαμποκιού, περισσότερη ζάχαρη και γλυκόζη, διάφορα έλαια και άλλα πράγματα που ούτε ξέρω τι είναι. Καταλήγουμε πάλι στα μονογλυκερίδια. Τα ψωμάκια περιέχουν συνήθως 32 συστατικά. Αυτό είναι ένα πραγματικό ψωμάκι μιας αλυσίδας τροφίμων. Κι αυτό έχει καλαμπόκι. Γιατί έχει τόση πολλή ζάχαρη; Τι το κάνουμε τόσο καλαμπόκι; Θέλω να τελειώσω με το μαρούλι, και προτού μιλήσουμε για την τεχνολογία, θέλω να σας πω για το μαρούλι, για το τι έτρωγε αυτό το μαρούλι. Το δικό μου μαρούλι, αυτό με το οποίο μεγάλωσα, είναι αυτό: Ζούσα σ' αυτόν τον δρόμο στο Παρίσι, και έχει διάφορα είδη μαρουλιών, με διάφορες γεύσεις. Αυτός είναι ο πάγκος. Όλα έχουν διαφορετικά ονόματα, από το μαρούλι ρομάνα μέχρι το κατσαρό. Όμως αυτό το μαρούλι; Κατ' αρχάς είναι κρύο και είναι άνοστο. Γι' αυτό το λένε άισμπεργκ, σωστά; (Γέλια) Όμως, σοβαρά τώρα. Τι έτρωγε; Αυτή είναι η απορία μου. Το χώμα. Σκέφτεσαι, «Η σαλάτα μου τρώει χώμα. Όπως και το ελαιόλαδο μου». Όλα πάνε πίσω στο χώμα. Κι αυτό είναι εύκολο, σωστά; Καλό χώμα, καλό νερό. Μόνο που στην περίπτωσή μας έχει λίγο απ' αυτό και λίγο απ' εκείνο. Όλα αυτά τα ρυπογόνα. Οπότε αναρωτιέσαι και πάλι: Τι πρέπει να κάνουμε; Πήγα πίσω στις 5 σχολές που συνεργάζονταν. Ήμουν ήδη δύο χρόνια στο πρόγραμμα αυτό. Έβαλα 11 φοιτητές απ' αυτές τις σχολές γύρω από ένα τραπέζι και τους είπα, «Τι μπορούμε να κάνουμε; Φανταστείτε, να μπορούσαμε να καθορίσουμε ένα νέο πρότυπο για τις πληροφορίες σχετικά με τα θρεπτικά στοιχεία, κι αντί να πρέπει να διαβάζουμε αυτές τις ετικέτες, που ούτε εμείς, ούτε και τα παιδιά μας δεν τις καταλαβαίνουμε, να είχαμε απλές πληροφορίες για τα θρεπτικά συστατικά μιας συσκευασίας, έτσι ώστε να γνωρίζουμε πόση ζάχαρη, πόσο αλάτι και πόσα κακά λιπαρά εμπεριέχει αυτό το κουτί, ό,τι τρόφιμο κι αν είναι αυτό. Και το ίδιο να ίσχυε για κάθε χάμπουργκερ, για κάθε φαγητό, για κάθε πίτσα που αγοράζουμε στον δρόμο, έτσι ώστε να ξέρω τι περιέχουν. Και πάλι, τα θρεπτικά συστατικά. Φανταστείτε να το μαθαίνατε αυτό από την αγαπημένη σας εκπομπή, ή από τη συνταγή για μηλόπιτα της γιαγιάς σας. Να περνούσατε τα συστατικά που βλέπετε στην εκπομπή ή στη συνταγή, και να ξέρατε πόσα κακά έλαια ή ζάχαρη περιέχουν. Μου είπαν, «Μπορούμε να το κάνουμε. Είναι εύκολο. Μπορούμε να φτιάξουμε μια εφαρμογή». Κι αυτό κάναμε. Δημιουργήσαμε μια εφαρμογή, μια νέα λύση, ένα νέο πρότυπο, για να παρουσιάζουμε τα θρεπτικά στοιχεία με απλό τρόπο, που ενεργοποιείται φωνητικά. Τώρα μπορείτε να μιλήσετε στο κινητό σας και να πείτε «στήθος κοτόπουλου» και μπορείτε να διαβάστε τις θερμίδες, τη ζάχαρη, το αλάτι και τα κακά λιπαρά που περιέχει, σε απλή γλώσσα, με απλά γραφικά, λίγη μπαταρία. Είναι τόσο απλό. Κατ' αρχάς, είναι μια μεγάλη βάση δεδομένων κι έτσι περιέχει κάθε είδους φαγητό που μπορείτε να φανταστείτε, από κάθε αλυσίδα. Μας βοήθησαν 65 φοιτητές, απ' όλες τις σχολές της περιοχής. Και τότε δημιουργήσαμε αυτή τη λύση που είναι τόσο απλή επειδή ενεργοποιείται φωνητικά και είναι ευχάριστη στη χρήση. Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε πλέον για τα στοιχεία στις ετικέτες των τροφών. Έλαβα ένα e-mail από μια νεαρή γυναίκα από το Μπατόν Ρουζ, όπου είχα κάνει μια σχετική παρουσίαση πριν μερικές μέρες και μου είπε, «Ξέρετε κάτι; Στην κόρη μου τη Λίντια -να την- άρεσε πολύ η εφαρμογή λόγω του μικροφώνου και επειδή μπορούσε να μιλάει και να παίρνει πληροφορίες, αλλά τώρα το χρησιμοποιεί σοβαρά. Μου λέει, «Μαμά, κοίτα! Υπάρχουν τόσα κακά λίπη στην μπάρα των δημητριακών σου!» (Γέλια) Έτσι, το όνειρό μου είναι να το μεταφέρουμε αυτό στην επόμενη γενιά, επειδή τα παιδιά μας το καταλαβαίνουν και έχουν τη δύναμη, και ξέρουν πώς να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία. Μπορούμε να το πάμε μέχρι το επίπεδο όπου μια μέρα, θα μπορούμε με ένα κινητό που ανιχνεύει την οσμή και θα μιλάει, να ξέρω τι περιέχει η πέστροφά μου. Τα πεπτίδια, τα μόρια. Θα μπορούσαμε να βλέπουμε ποια είναι τα καλά και ποια τα κακά. Τι υπάρχει σ' αυτή την πέστροφα; Τι έτρωγε; Θέλω να ξέρω. Λοιπόν, τι έτρωγε το φαγητό μου; Ρωτήστε ξανά τον εαυτό σας και θυμηθείτε: Πρέπει να ενισχύσουμε τα παιδιά μας, να θέσουμε νέα πρότυπα, έτσι ώστε να μπορούμε να ελπίζουμε πως θα εξαλείψουμε την παχυσαρκία. Μαζί μπορούμε να το καταφέρουμε. Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)