1
00:00:01,450 --> 00:00:04,926
Өглөөний мэнд. Сайн байцгаана уу?


2
00:00:05,336 --> 00:00:07,592
Дажгүй өдөр байгаа биз?

3
00:00:08,302 --> 00:00:10,730
Та бүхэн намайг балмагдуулж орхилоо.

4
00:00:10,730 --> 00:00:12,196
Үнэнийг хэлэхэд, би явлаа.


5
00:00:12,196 --> 00:00:14,972
(Инээлдэв)

6
00:00:18,012 --> 00:00:20,260
Энэ хуралд миний ярихаар төлөвлөж буй

7
00:00:20,260 --> 00:00:23,000
сэдэвтэй холбоотой гурван ч үндсэн сэдэв

8
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
байна. Үгүй гэж үү?

9
00:00:25,000 --> 00:00:29,000
Эхнийх нь бидний сонссон илтгэл болон

10
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
энд байгаа хүмүүст байгаа бүтээлч чадварын

11
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
гайхалтай нотолгоонууд. Зөвхөн төрөл зүйл,

12
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
хэмжээ цар хүрээгээрээрээ л ялгаатай.
Хоёр дах нь

13
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
бидний хэн нь ч тааварлаж үл мэдэх,

14
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
юу ч болж магадгүй ирээдүй. Цаашид

15
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
юу болохыг хэн ч хэлж мэдэхгүй.

16
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
Боловсрол миний сонирхлыг татдаг --

17
00:00:48,000 --> 00:00:51,000
үнэндээ миний олж мэдсэн зүйл бол бүгд л
боловсролд анхаардаг.

18
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
Үгүй гэж үү? Энэ миний сонирхлыг татдаг.

19
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
Хэрвээ та аль нэг үдэшлэгт
очоод өөрийгөө боловсролын

20
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
салбарт ажилладаг гэж 
танилцуулбал --

21
00:00:59,000 --> 00:01:06,000
яг үнэндээ боловсролын салбарт ажилладаг 
хүн үдэшлэгт нэг их очоод байдаггүй л дээ

22
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
(Инээлдэв) Таныг урьдаг ч үгүй.

23
00:01:09,000 --> 00:01:14,000
Тэгээд та ч очьё ч гэж асуудаггүй.
Надад хачирхалтай санагддаг.

24
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
Хэрвээ та үдэшлэгт 
уригдаж очсон гэж бодьё.

25
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
хэн нэгэн танаас "Та ямар 
ажил хийдэг вэ?" асуулаа

26
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Тэгээд та өөрийгөө боловсролын салбарт
ажилладаг гэж хариулна.

27
00:01:20,000 --> 00:01:24,000
Тэр агшинд түүний нүүр хүрэнтэж
улайхыг харах болно.

28
00:01:24,000 --> 00:01:30,000
Яг л "Бурхан минь, яагаад би гэж" миний
бүтэн оройн ингээд өнгөрлөө гэж байгаа мэт.

29
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
Хэрэв та түүний боловсролыг эргээд асуувал

30
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
тэр таныг ханан дээр хадчихаад 
зугтахад бэлэн

31
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
байх болно. Энэ бол эмзэг сэдэв шүү.

32
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
Шашин, мөнгө болон бусад сэдвийн адилаар.

33
00:01:40,000 --> 00:01:44,000
Боловсрол миний анхаарлыг ихээр татдаг.
Бүгдэд л адилхан.

34
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Яагаад гэвэл боловсрол биднийг огт

35
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
тааварлаж мэдэх боломжгүй ирээдүй рүү

36
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
хөтөлдөг болохоор л тэр байх.

37
00:01:52,000 --> 00:01:55,000
Энэ жил сургуульд орж байгаа хүүхэд

38
00:01:55,000 --> 00:02:01,000
2065 гэхэд тэтгэвэрт гарна. Одоогоос
5 жилийн дараа гэхэд дэлхий

39
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
ямар болох талаар өнгөрсөн 4 өдрийн турш
илтгэл тавьсан

40
00:02:04,000 --> 00:02:06,000
эрхмүүдээс өөр хэн нь ч сайн
төсөөлөхгүй л

41
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
байгаа. Хэдий тийм боловч бид
тэдэнд заах л

42
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
хэрэгтэй болдог. Тиймээс миний бодлоор
ирээдүйг тааварлаж

43
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
мэдэхгүй байна гэдэг нэг бодлыг гайхалтай.


44
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
Гуравдах зүйл нь бид бүгдээрээ

45
00:02:15,000 --> 00:02:20,000
хүүхдүүдийн шинийг эрэлхийлэгч

46
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
онцгой ур чадварыг хүлээн зөвшөөрдөг.

47
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
Өчигдөр орой гарсан Сирена,

48
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
Марвел дээр гардаг биз? Түүний чадварыг
хар л даа.

49
00:02:28,000 --> 00:02:33,000
Тэр бол гайхалтай, гэхдээ тийм ч их
дуугараад байдаггүй

50
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
тэр дундаа бага байхдаа.

51
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Тэр бол өөрийнхөө авьяас чадварыг
нээж олж чадсан

52
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
гайхалтай жишээ. Миний хэлэхийг
хүсч байгаа

53
00:02:41,000 --> 00:02:43,000
зүйл бол бүх хүүхэд маш их
авьяастай төрдөг

54
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
Бид тэднийг нь хайр найргүй
сүйтгэж үгүй хийдэг.

55
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
Тиймээс би боловсролын тухай, 
мөн бүтээлч сэтгэлгээний

56
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
тухай ярихыг хүсэж байна. 
Бүтээлч сэтгэлгээ нь

57
00:02:51,000 --> 00:02:54,000
хэл бичгийн хичээлээс дутахгүй чухал
ач холбогдолтой.

58
00:02:54,000 --> 00:02:58,000
Бид энэ хоёр хичээлд адилхан
ач холбогдол өгч сурмаар байна.

59
00:02:58,000 --> 00:03:06,000
(Алга ташив) 
Баярлалаа. Миний илтгэл дууслаа.

60
00:03:06,000 --> 00:03:10,000
Маш их баярлалаа. (Инээлдэв)
Надад 15 минут үлдэж.

61
00:03:10,000 --> 00:03:17,000
Би нөгөө тэр газар төрөөд... (Инээлдэв)

62
00:03:17,000 --> 00:03:21,000
Би саяхан нэг гайхалтай түүх сонссон юм.
Түүнийг хүмүүст ярих их дуртай.

63
00:03:21,000 --> 00:03:25,000
6 настай нэг охин зургийн хичээлээ
хийж байлаа.

64
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Ангийн хойно суугаад зургаа зурж байв.

65
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
Тэр охиныг хичээлдээ ерөөсөө анхаарлаа

66
00:03:29,000 --> 00:03:33,000
хандуулахгүй байгааг багш нь анзаарав.

67
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Багш шалтгааныг мэдэхээр охин дээр очоод

68
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
охиноос асуув. "Чи юу зурж байгаа юм бэ?"

69
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
Охин "Би Бурханыг зурж байна" гэв.

70
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
"Гэхдээ хэн ч Бурханыг ямар
харагддагийг мэдэхгүй шүү дээ"

71
00:03:44,000 --> 00:03:51,000
Тэгсэн охин "Нэгхэн минут л
хүлээчих, тэгвэл бүгд мэддэг болно" гэлээ.

72
00:03:51,000 --> 00:03:52,000
(Инээлдэв)

73
00:03:52,000 --> 00:03:57,000
Миний хүү 4 настай байв.
Бид Англид байлаа.

74
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Үнэндээ тэр бүх газар л 
4 настай байсан л даа. (Инээлдэв)

75
00:04:00,000 --> 00:04:06,000
Тодруулаад хэлэхэд тэр хаашаа ч явсан
явсан 4 настан шиг сониуч байдаг.

76
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
Тэр нэг удаа зул сарын баярын жүжигт
оролцсон юм.

77
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
Та нар сонсоогүй юу?
Арай ч дээ, маш дуулиантай юм болсон.

78
00:04:11,000 --> 00:04:14,000
Ийм юм болсон юм. Мел Гибсон үүнийг
найруулж байлаа.

79
00:04:14,000 --> 00:04:19,000
Зул сарын баярын жүжиг-2. Жэймс Жозефийн
дүрд тоглож байв.

80
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
Бидний сэтгэл маш их хөдөлсөн байлаа.

81
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
Энэ жүжгийн хамгийн оргил хэсэг түүний
хэсэг байх байв.

82
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
"Жэймс Робинсон БОЛ Жосеф" гэж бичсэн
цамцаар

83
00:04:26,000 --> 00:04:29,000
ижилсээд бид ч жинхэнэ улаан фенүүд
сууж байлаа. (Инээлдэв)

84
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
Уг түүний хэсэг дээр бараг 
ярих шаардлагагүй.

85
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
3 хаан орж ирэх хэсэгт жаахан байдаг.
Та мэднэ дээ,

86
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
Тэр 3 алт, гүгэлийн тос барьсаар орж ирдэг.

87
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
Үнэхээр болсон явдал шүү. Тэр 3-г тайзнаас

88
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
буухад бид хүлээгээд сууж байлаа.

89
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Тэгээд бяцхан хүүгээсээ асуулаа.

90
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
"Чи гараад хэлэх үгээ мэдэж байгаа биз?"

91
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
"Мэднэ ээ, яасан?". Тэд тайз руу
гарав.

92
00:04:46,000 --> 00:04:47,000
3 хүү гарч ирлээ.

93
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
Толгойгоо цайны алчуураар ороосон


94
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
4 настай 3 хүү хайрцгуудаа газар тавьлаа.

95
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Эхний хүү "Би чамд аль авчирлаа".

96
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
Дараагийн хүү "Би чамд гүгэлийн
тос авчирлаа".

97
00:04:57,000 --> 00:05:11,000
Гэтэл гурав дах хүү "Франк чамд энийг 
өгөөрэй гэсэн" (Инээлдэв)

98
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
Хүүхдүүд юунаас ч айдаггүй. Хэрэв тэд

99
00:05:13,000 --> 00:05:16,000
мэдэхгүй байгаа бол бодож өөрийнхөө
бодож байгааг хэлж л орхидог.

100
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
Тийм биз дээ? Тэд буруу хэлэхээс айдаггүй.

101
00:05:19,000 --> 00:05:24,000
Буруу хэлэх гэдэг бүтээлч байна гэсэн үг
бас биш шүү.

102
00:05:24,000 --> 00:05:25,000
Бидний мэддэг зүйл бол

103
00:05:25,000 --> 00:05:28,000
Хэрвээ алдахдаа бэлтгэлтэй биш байвал

104
00:05:28,000 --> 00:05:31,000
та хэзээ ч жинхэнээрээ байж чадахгүй --

105
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
Хэрэв алдаандаа бэлтгэлгүй байгаад,
нас ахиж том хүн болохдоо

106
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
ихэнх хүүхдүүд энэ чадвараа алддаг.

107
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
Тэд алдаа гаргахаасаа айж эхэлдэг.

108
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
Бидний ажилладаг компаниуд ч ингэж л
шаарддаг.

109
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
Бид алдааг нүд үзүүрлэдэг. Үндэсний
хэмжээний

110
00:05:44,000 --> 00:05:47,000
боловсролын систем ч алдааг бидний

111
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
гаргаж болохгүй хамгийн адгийн 
муу зүйлд тооцдог.

112
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Үүний "ач"-аар бид өөрсдийгөө бүтээлч

113
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
сэтгэлгээгүй болгодог. Пикассогийн
хэлсэн үг байдаг.

114
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Бүх хүүхдүүд зураач төрдөг.

115
00:05:59,000 --> 00:06:03,000
Асуудал нь хүүхдүүд өсч торнихдоо
зураачаараа үлдэж чадах уу гэдэгт л байна.

116
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
Би үүнд итгэдэг. Бид өсч том болохдоо

117
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
бүтээлч байдлаа гээдэг. Үнэндээ бидний
боловсрол үүнийг устгадаг.

118
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
Яагаад ийм зүйл болдог вэ?

119
00:06:10,000 --> 00:06:14,000
Одоогоос 5 жилийн өмнө би Стратфорд-Авонд
амьдардаг байлаа.

120
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
Үнэндээ бид Стратфордоос Лос Анжелест
ирсэн.

121
00:06:16,000 --> 00:06:20,000
Тэгэхээр ямар том өөрчлөлт гарсныг төсөөлж
байгаа байлгүй.

122
00:06:20,000 --> 00:06:22,000
(Инээлдэв) Яг үнэндээ,

123
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
бид Снитерфилд гэдэг газар амьдардаг байлаа.

124
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
Стратфордтой хил залгаа. Нөгөө Шейкспирийн

125
00:06:26,000 --> 00:06:31,000
аавын төрсөн нутаг. Танд юу бодогдов?
Надад ч бас тэгж бодогдсон.

126
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Та Шейкспирийг аавтай байсныг 
мэдээгүй биз дээ?

127
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
Мэдэж байсан уу? Яагаад гэвэл та түүний

128
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
хүүхэд насыг төсөөлж ч байгаагүй байх.

129
00:06:37,000 --> 00:06:40,000
7 настай Шейкспир. Надад л лав
төсөөлөгдөхгүй байна.

130
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
Мэдээж тэр 7 настайдаа хэн нэгэн 
багшийн англи

131
00:06:42,000 --> 00:06:51,000
хэлний хичээл дээр сууж байсан л байж таараа.
Ямар хэцүү нөхөр байсан бол.

132
00:06:51,000 --> 00:07:05,000
(Инээлдэв) Аав нь оронд нь оруулахдаа
"Миний хүү хичээлээ сайн хийгээрэй"

133
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
"За унтдаа миний хүү"

134
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
Алдарт Уйллиам Шекспирт
"Харандаагаа тавь,

135
00:07:10,000 --> 00:07:18,000
Шекспир чи буруу яриад байна.
Чиний яриаг ойлгохгүй байна."

136
00:07:18,000 --> 00:07:23,000
(Инээлдэв)

137
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
За юутай ч бид Стратфордоос Лос Анжелест
нүүж ирлээ.

138
00:07:26,000 --> 00:07:30,000
Уг нь би нүүж ирсэн тухайгаа л
ярих гэсэн юм л даа.

139
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
Гэтэл миний хүү ирэхийг хүссэнгүй.

140
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
Би 2 хүүхэдтэй. Тэр одоо 21-тэй, бага
охин дүү нь 16-тай.

141
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Тэр дуртай Лос Анжелестээ ирэхийг хүссэнгүй.

142
00:07:38,000 --> 00:07:43,000
Учир нь тэр Англид найз охинтой болчихсон
байв. Түүний "энэ насны хайр", Сара.

143
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Түүнтэй танилцаад 1 сар орчим болсон.

144
00:07:45,000 --> 00:07:48,000
Танд гэж хэлэхэд тэд үерхээд 4 жил
болж байна.

145
00:07:48,000 --> 00:07:52,000
Гэхдээ л 16 насанд 1 сар гэдэг
урт хугацаа шүү.

146
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
Тэр онгоцондоо маш ууртай суусан.

147
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
"Би дахиж хэзээ ч Сара шиг охинтой
учрахгүй"

148
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
Юу гээч, үнэндээ түүнд нь бид их баярласан.

149
00:07:58,000 --> 00:08:10,000
Яагаад гэвэл тэр охин биднийг Английг 
орхих болсон гол шалтгаан байсан юм.

150
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
(Инээлдэв)

151
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
Америкт ирэхэд биднийг нэг зүйл
цочирдуулсан.

152
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
Дэлхийн хаана ч очсон адил зүйл л дээ.

153
00:08:18,000 --> 00:08:22,000
Энэ дэлхийн хаана ч боловсролын систем
адилхан бүтэцтэй байдаг.

154
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Бүх хүнд адил. Хаашаа ч очсон ялгаагүй.

155
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
Арай ч дээ өөр байх гэж бодож болох юм.
Гэтэл үгүй.

156
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Тоо болон хэлний хичээл хамгийн чухал.

157
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
Тэгээд хүмүүнлэг... урлагийн
хичээл хамгийн доор

158
00:08:31,000 --> 00:08:33,000
Дэлхийн хаана ч адилхан

159
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
Тэгээд бүтэцдээ урлагийг агуулсан

160
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
бүх системийн хувьд ч мөн адил.

161
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
Сургуульд урлаг, хөгжим 2-ыг жүжиг бүжиг

162
00:08:40,000 --> 00:08:43,000
2-оос илүүд үзэх тал бий. Дэлхий дээр
өдөр бүр

163
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
тооний хичээл заадаг шиг бүжиг заадаг

164
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
сургууль байхгүй. Яагаад тэр вэ?
Яагаад байж болохгүй гэж?

165
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Миний бодлоор энэ нь илүү чухал.

166
00:08:50,000 --> 00:08:53,000
Бид тооны хичээлийг чухал гэж боддог.
Бүжиг ч адилхан.

167
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
Хэрэв бид зөвшөөрбөл хүүхдүүд цаг үргэлж
бүжиглэхийг хүсдэг. Бид ч адил.

168
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
Бид бүгдээрээ биетэй биз дээ. Би ямар
уулзалтаас хожигдоогүй биз?

169
00:08:59,000 --> 00:09:03,000
(Инээлдэв) Үнэнийг хэлэхэд, хүүхдүүд өсч
том болоход тэдний бэлхүүсийг улам

170
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
өргөн болгох боловсролыг бид өгдөг.

171
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
Мөн тэдний толгойд нь өндөр анхаардаг.

172
00:09:08,000 --> 00:09:10,000
Ерөнхийдөө нэг талыг л барьдаг гэх үү дээ.

173
00:09:10,000 --> 00:09:14,000
Хэрэв та харь гаригийн зочид байгаад манай
боловсролын системийг харсан бол

174
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
Энэ олон нийтийн сургалтыг ямар заадаг
юм бэ гэж асуух байсан.

175
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
Энэ сургалтын үр дүнг хараад,

176
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
үүгээр амжилтад хүрсэн хүмүүсийг хараад,

177
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
заасан бүхнийг ёсчлон биелүүлж,

178
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
том том оноо авч, эцэст нь амжилтад хүрлээ

179
00:09:26,000 --> 00:09:29,000
гэхийг хараад, эцэст нь олон нийтийн
сургалт гэдэг зүйл

180
00:09:29,000 --> 00:09:30,000
дэлхий даяар зөвхөн

181
00:09:30,000 --> 00:09:34,000
профессор хүн л бэлддэг болохыг харж болно.
Үгүй гэж үү?

182
00:09:34,000 --> 00:09:36,000
Эдгээр хүмүүс нь хамгийн шилдэгт 
тооцогддог.

183
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
Би ч тэдний нэг л байсан л даа. (Инээлдэв)

184
00:09:40,000 --> 00:09:44,000
Би их сургуулийн профессоруудад талтай.
Гэхдээ л бид тэднийг,

185
00:09:44,000 --> 00:09:48,000
бүх хүн төрөлхтний амжилтын дээд нь хэмээн
тамгалах хэрэггүй.

186
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Тэд бол амьдралын нэг л хэсэг шүү дээ.

187
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Амьдралын нэгэн хэлбэр. Гэхдээ тэдэнд

188
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
бусдаас ялгаатай сонирхол татах 
нэг зүйл зүйл бий.

189
00:09:54,000 --> 00:09:57,000
Тэдэнтэй ажиллаж байхад нэг зүйл 
анхаарлыг минь татдаг байлаа.

190
00:09:57,000 --> 00:10:00,000
Тэд тархин дотроо амьдардаг. Бүгдээрээ ч
тийм биш л дээ. Ерөнхийдөө.

191
00:10:00,000 --> 00:10:02,000
Тархин дотроо, хазайсан хэлбэртэйгээр
амьдардаг.

192
00:10:02,000 --> 00:10:06,000
Тэдний бие салангид, шууд утгаараа шүү.

193
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
Тэд өөрийнхөө биеийг харахдаа, энэ бол

194
00:10:08,000 --> 00:10:17,000
миний тархийг зөөж эрхтэн гэж боддог.
Үгүй гэж үү?

195
00:10:17,000 --> 00:10:24,000
(Инээлдэв) Тэгснээр тэд уулзалтуудад
очих боломжтой болдог.

196
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
Хэрвээ та өөрийн биеийг жинхэнэ утгаар нь

197
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
ашиглахыг хүсч л байгаа бол хуралд оролцож

198
00:10:30,000 --> 00:10:32,000
байгаа бусад ахмадуудын хамтаар сүүлийн

199
00:10:32,000 --> 00:10:35,000
орой хажуугийн диско клубт орох л хэрэгтэй

200
00:10:35,000 --> 00:10:39,000
(Инээлдэв) Тэнд маш олон насанд хүрсэн
эрэгтэй, эмэгтэйчүүд

201
00:10:39,000 --> 00:10:43,000
хөгжмийн аяа дуусгаж гэртээ харих хүртлээ
өөрийн биеийг

202
00:10:43,000 --> 00:10:47,000
ямар ч хараа хяналтгүйгээр, их сонин
хөдөлгөж байхыг олж харна.

203
00:10:47,000 --> 00:10:53,000
Боловсролын систем академик чадварыг
илүүд үздэг.

204
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Тэр нь ч шалтгаантай.

205
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
19-р зуунаас өмнө үнэндээ дэлхийн
хаана ч

206
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
боловсролын систем гэж байсангүй.

207
00:11:00,000 --> 00:11:03,000
Аж үйлдвэрийн хувьсгалтай хамт

208
00:11:03,000 --> 00:11:04,000
боловсролын систем бий болсон.

209
00:11:04,000 --> 00:11:07,000
Тиймээс систем 2 үндсэн үзэл
санаанд тулгуурладаг.

210
00:11:07,000 --> 00:11:11,000
Эхнийх нь, хамгийн ашигтай сэдэв хамгийн

211
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
чухалд тооцогдоно. Тиймээс таны хүүхэд

212
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
насандаа дуртай байсан зүйл бүхэн таныг

213
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
ажилд ороход тань огтхон тус болохгүй.

214
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
Тийм биш гэж үү?

215
00:11:20,000 --> 00:11:22,000
Хэрэв хөгжимчин болохгүй л бол битгий
хөгжим тогло.

216
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
Зураач болохгүй л бол зураг битгий зур.

217
00:11:25,000 --> 00:11:29,000
Миний л төлөө зөвлөгөө. Гэтэл маш том
алдаа гаргаж байна. Дэлхий маш хурдан

218
00:11:29,000 --> 00:11:30,000
өөрчлөгдөж байна.

219
00:11:30,000 --> 00:11:33,000
2-рт бидний оюун ухааныг харах бодлыг

220
00:11:33,000 --> 00:11:34,000
дарангуйлагч академик чадвар,

221
00:11:34,000 --> 00:11:37,000
учир их дээр сургуулиуд энэ төсөөлөл дээр
бий болсон.

222
00:11:37,000 --> 00:11:39,000
Энэ өнцгөөр харж чадах аваас дэлхий дээр

223
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
байгаа бүх боловсролын системийн туйлын

224
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
сунжирсан зорилго нь их дээд сургуульд орох.

225
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
Үүний харгайгаар маш олон авъяас чадвартай

226
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
хүмүүс өөрсдийгөө үнэлэхээ больдог.

227
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
Учир нь тэдний сургуульдаа сайн чаддаг

228
00:11:50,000 --> 00:11:54,000
байсан зүйлс бүхэн үнэ цэнэгүй болдог,
эсвэл гутаагддаг.

229
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
Бид ийм байдлыг хүлээн зөвшөөрч болшгүй.

230
00:11:56,000 --> 00:11:58,000
ЮНЕСКО-гийн судалгаагаар дараагийн 30 жилд

231
00:11:58,000 --> 00:12:01,000
хүн төрөлхтний түүхэнд байгаагүйгээр хамгийн

232
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
олон хүн их дээд сургууль төгсөх болно.

233
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
Илүү олон хүмүүс, бидний энэ өдрүүдэд

234
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
ярилцсантай адил технологи, ажлын үр дүнтэй

235
00:12:07,000 --> 00:12:10,000
байдал, дэлхийн газар зүйн политик болон

236
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
хүн амын өсөлтөд ач холбогдол өгч эхэлнэ.

237
00:12:12,000 --> 00:12:15,000
Гэнэт анзаарвал, боловсролын зэрэг тийм ч 
чухал биш болж байна. Үгүй гэж үү?

238
00:12:15,000 --> 00:12:19,000
Намайг оюутан байхад, та боловсролтой
байж л ажилтай болно гэдэг байлаа.

239
00:12:19,000 --> 00:12:22,000
Хэрвээ та ажилгүй бол сургуульд
дургүй л байж гэж ойлгодог байсан.

240
00:12:22,000 --> 00:12:25,000
Үнэнээ би сургуульд явах
дуртай байгаагүй л дээ. (Инээлдэв)

241
00:12:25,000 --> 00:12:30,000
Тэгвэл одоогийн боловсролтой залуучууд
гартаа харихдаа видео тоглоом тоглох

242
00:12:30,000 --> 00:12:31,000
төлөвлөгөөтэй харьдаг,

243
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
учир өмнөх бакалавр шаарддаг байсан ажлууд
магистр шаарддаг болж,

244
00:12:34,000 --> 00:12:37,000
тэгээд дараа нь доктор.

245
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Энэ бол хийсвэр академик хөөрөгдлийн
үр дүн.

246
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
Боловсролын систем нүдний урд
өөрчлөгдөж байна.

247
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
Бид оюун ухааныг үнэлдэг өөрсдийн үнэлгээгээ

248
00:12:43,000 --> 00:12:44,000
өөрчлөх шаардлагтай болжээ.

249
00:12:44,000 --> 00:12:46,000
Бид оюун ухааны талаар 3 зүйлийг мэднэ.

250
00:12:46,000 --> 00:12:49,000
Нэг. Олон талт байдал. Бид дэлхий олон
талаас нь харж, туршиж

251
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
таньж мэддэг. Бид харж сэтгэдэг,

252
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
сонсож сэтгэдэг, хүрэлцэж сэтгэдэг.

253
00:12:54,000 --> 00:12:57,000
Бид хийсвэрээр сэтгэдэг, хөдөлж сэтгэдэг.

254
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Хоёрдугаарт, оюун ухаан бол динамик.

255
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
Өчигдрийн маш олон илтгэл дээр гарсанчлан

256
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
хүний тархины үйл ажиллагааг харах аваас

257
00:13:05,000 --> 00:13:07,000
оюун ухаан гэдэг нь гайхамшигтай идэвхитэй.

258
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
Хүний тархи олон хэсгүүдэд хуваагддаггүй.

259
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
Үнэндээ, миний тодорхойлж байгаагаар
үнэ цэнэ бүхий

260
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
анхдагч санааг олох үйл явц болох

261
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
бүтээлч сэтгэлгээ нь ямар нэг зарчимлаг

262
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
хатуу ойлголтуудыг харьцуулснаар
бий болдоггүй.

263
00:13:21,000 --> 00:13:23,000
Хүний тархины хоёр хэсгийг 
хооронд нь холбож

264
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
байдаг мөчирлөсөн эсүүд байдаг. Түүнийг
корпус каллозум гэдэг.

265
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
Энэ эс эмэгтэйчүүдэд илүү зузаан байдаг.

266
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
Өчигдрийн Хелений ярианаас ч бодоход


267
00:13:30,000 --> 00:13:34,000
мададгүй бүсгүйчүүд олон ажил зэрэг сайн
хийж чаддагийн шалтгаан нь тэр байх

268
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
Тийм биз дээ, үгүй гэж үү?

269
00:13:36,000 --> 00:13:39,000
Маш олон судалгаа үүнийг баталдаг. Гэхдээ
би өөрийнхөө амьдрал

270
00:13:39,000 --> 00:13:41,000
дээр байдаг жишээг хэлье. 
Манай эхнэр гэртээ

271
00:13:41,000 --> 00:13:45,000
хоолоо хийж байлаа. Гэхдээ азаар дандаа
хийгээд байдаггүй л дээ. (Инээлдэв)

272
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
Гэхдээ юу гээч, тэр олон зүйлд сайн л даа --

273
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Тэр хоол хийж байхдаа, хүмүүстэй утсаар
ярина.

274
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
Бараг зэрэг шахуу хүүхдүүдтэйгээ

275
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
ярина. Ханан дээрээ зураг зурна.

276
00:13:55,000 --> 00:13:58,000
Тэгээд энэ тал зүрхний хагалгаа ч хийнэ.

277
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
Хэрвээ би хоол хийсэн бол хаалгаа хаагаад,
хүүхдүүдээ гаргана.

278
00:14:01,000 --> 00:14:04,000
Утас өлгөөтэй, хэрвээ эхнэр орж ирвэл би
бухимдаж эхлэнэ.

279
00:14:04,000 --> 00:14:17,000
"Терри, гуйя, би энд өндөг шарж байна. 
Надад битгий саад болж үз!" (Инээлдэв)

280
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
Та нар хуучны нэг үгийг мэднэ дээ.

281
00:14:19,000 --> 00:14:22,000
Ойд нэг мод уналаа. Түүнийг хэн ч 
сонсоогүй бол үнэндээ мод

282
00:14:22,000 --> 00:14:25,000
унасан гэж үү? Хөгшин туулайн бөөрний 
модийг мэднэ биз дээ?

283
00:14:25,000 --> 00:14:28,000
Би саяхан нэг мундаг үгтэй цамц харлаа.
"Ойд залуу дотроо өөртөө

284
00:14:28,000 --> 00:14:31,000
зориулж үг хэллээ. 
Түүнийг бүсгүй сонссонгүй.


285
00:14:31,000 --> 00:14:40,000
Түүний буруу биш биз дээ?" (Инээлдэв)

286
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
Оюун ухааны талаарх гуравдах зүйл бол

287
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
ялгах чадвар. Би өөрийнхөө авьяас чадварыг

288
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
чадварыг нээж илрүүлсэн хүмүүстэй хийсэн

289
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
ярилцлагуудыг багтаасан "Эпифани" гэдэг

290
00:14:49,000 --> 00:14:51,000
шинэ ном бичиж байгаа. Маш сонирхолтой.

291
00:14:51,000 --> 00:14:54,000
Нэгэн гайхалтай эмэгтэйтэй хийсэн яриа

292
00:14:54,000 --> 00:14:56,000
хамгийн сонирхолтой нь. Та нар түүний

293
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
талаар дуулсан уу?
Түүнийг Жилиан Линн гэдэг.

294
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Зарим нь дуулсан л байх. Тэр нэртэй

295
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
бүжигчин. Бараг бүгд л түүнийг мэддэг.

296
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
"Муурнууд", "Дуурийн хий үзэгдэл"-д
тоглож байсан.

297
00:15:04,000 --> 00:15:08,000
Тэр алдартай. Би Английн хааны баллетын
удирдах зөвлөлд байлаа л даа...

298
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Ойлгомжтой байгаа биз дээ.

299
00:15:10,000 --> 00:15:12,000
За тэр ч яахав. Нэг удаа би өдрийн

300
00:15:12,000 --> 00:15:14,000
хоолон дээр түүнээс "Чи яаж яваад бүжигчин

301
00:15:14,000 --> 00:15:16,000
болчихвоо" гэж асуусан юм. Тэр маш сурлагатай

302
00:15:16,000 --> 00:15:19,000
хүүхэд байж. Багш нар нь түүний эцэг эхэд

303
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
"Танай хүүхэд огтхон ч суралцах авьяасгүй"

304
00:15:21,000 --> 00:15:23,000
"Тэр төвлөрч чаддаггүй. Ердөө ч тайван суудаггүй"

305
00:15:23,000 --> 00:15:25,000
гэж хүртэл бичиж байв. Үүнийг

306
00:15:25,000 --> 00:15:29,000
"Хэт хөдөлгөөнтөх эмгэг" гэж оношлож болох
л доо. Гэтэл 1930 он гээд бодоод үз дээ.

307
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
Тэр үед энэ эмгэгийг нээж амжаагүй байсан юм.

308
00:15:32,000 --> 00:15:35,000
Тиймээс оношлох боломжгүй байлаа. (Инээлдэв)

309
00:15:35,000 --> 00:15:39,000
Хүмүүс тийм өвчтэй гэж мэдсэнгүй.

310
00:15:39,000 --> 00:15:43,000
Юутай түүнийг эмчид үзүүлэв. Тэр ээжийн

311
00:15:43,000 --> 00:15:46,000
хамт царс модон ханатай өрөөнд орлоо.

312
00:15:46,000 --> 00:15:49,000
Түүнийг булангийн сандал дээр суулгалаа.

313
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
Тэр сандал бүтэн 20 минут суух зуур

314
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
эмч ээжтэй нь түүний сургууль дээр юу

315
00:15:53,000 --> 00:15:57,000
болдог талаар, тэр бусдыг хэрхэн

316
00:15:57,000 --> 00:15:59,000
бухимдуулдаг болох, гэрийн даалгавраа

317
00:15:59,000 --> 00:16:01,000
дандаа оройтож хийдэг, мөн өөр бусад

318
00:16:01,000 --> 00:16:04,000
зүйлсийг нь ч ярилцлаа. Ердөө 8 настай

319
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
хүүхэд шүү дээ. Эмч энэ бүгдийн дараагаар

320
00:16:06,000 --> 00:16:08,000
"Жилиан, би чиний талаар бүгдийг дууллаа"

321
00:16:08,000 --> 00:16:10,000
"Хоёулаа тусдаа уулзаж болох уу" гэж асуув.

322
00:16:10,000 --> 00:16:13,000
"Эндээ хүлээж байгаарай. Бид удахгүй" гэж

323
00:16:13,000 --> 00:16:15,000
хэлээд ээжийг нь түр үлдээжээ.

324
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
Эмч өрөөндөө ороод ширээн дээр байсан

325
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
радиог асаав. Тэгээд өрөөнөөс гарч ирээд

326
00:16:19,000 --> 00:16:21,000
ээжид хандан "Та охиноо нэг хар даа"

327
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
гэж хэлэв. Тэр өрөөнд байхдаа охин нь

328
00:16:24,000 --> 00:16:28,000
хөгжмийн аянд тохируулан бүжиж байв.

329
00:16:28,000 --> 00:16:30,000
Тэд охиныг хэдэн минутын туршид хамт

330
00:16:30,000 --> 00:16:33,000
ажиглангаа, эмч ээжид хандан,

331
00:16:33,000 --> 00:16:37,000
"Хатагтай Линн, Жилиан өвчтөй биш, харин
бүжигчин хүн байна.

332
00:16:37,000 --> 00:16:39,000
Түүнийг бүжгийн сургуульд
оруул" гэж хэлэв.

333
00:16:39,000 --> 00:16:41,000
"Тэгээд юу болсон?" гэж намайг асуухад,

334
00:16:41,000 --> 00:16:44,000
"Ээж эмчийн хэлснийг биелүүлсэн"
Ямар гайхалтай байсан гээч,

335
00:16:44,000 --> 00:16:46,000
Намайг явж ороход надтай адилхан

336
00:16:46,000 --> 00:16:49,000
хүмүүс өрөөгөөр дүүрэн байсан. Бүгд
бүжээд л.

337
00:16:49,000 --> 00:16:52,000
Хөдөлж байж сэтгэдэг хүмүүс байдаг.

338
00:16:52,000 --> 00:16:54,000
Тэд баллет, бас товшуур бүжиг бүжиглэдэг.

339
00:16:54,000 --> 00:16:56,000
Тэд жааз тоглодог. Модерн хийдэг.

340
00:16:56,000 --> 00:16:59,000
Түүнийг хааны баллетын сургуульд шалгуулсан.

341
00:16:59,000 --> 00:17:01,000
Тэрээр гайхалтай соло бүжигчин болж чадсан.

342
00:17:01,000 --> 00:17:02,333
Түүний карьер Хааны баллетэд цэцэглэсэн юм.

343
00:17:03,666 --> 00:17:05,000
Тэр Хааны баллетээс гарч "Жилиан Линний

344
00:17:05,000 --> 00:17:08,000
бүжгийн компани" нэртэй хувийн компаниа

345
00:17:08,000 --> 00:17:11,000
байгуулж, Эндрью Вебертэй учирсан юм.

346
00:17:11,000 --> 00:17:13,000
Тэр түүхэн дэх хамгийн хариуцлагатай хөгжмийн

347
00:17:13,000 --> 00:17:18,000
жүжгүүдийг тайзнаа амилуулж, сая сая үзэгчдэд

348
00:17:18,000 --> 00:17:21,000
баяр баясал авчирч чадсан. Гэтэл магадгүй

349
00:17:21,000 --> 00:17:25,000
түүнд эмчилгээ хийж, хөдлөхийг нь зогсоож

350
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
болох л байсан.

351
00:17:27,000 --> 00:17:30,000
Тэгэхээр, миний бодлоор ... (Алга ташив)
Миний хэлэхийг хүсэж буй

352
00:17:30,000 --> 00:17:32,000
зүйл бол, өмнөх өдөр Эл Горийн хэлсэн үг,

353
00:17:32,000 --> 00:17:35,000
Рэчел Карсоны илтгэсэн экологи ба хувьсгал.

354
00:17:35,000 --> 00:17:39,000
Ирээдүйн цор ганц итгэл найдвар бол

355
00:17:39,000 --> 00:17:42,000
хүний экологид цоо шинэ ойлголтыг бий болгох,

356
00:17:42,000 --> 00:17:46,000
хүний чадамж асар баялаг болох ойлголтыг

357
00:17:46,000 --> 00:17:48,000
дахин шинэчлэх явдал юм.

358
00:17:48,000 --> 00:17:52,000
Бидний боловсролын систем бидний оюун
ухаанд дэлхийн уурхайн баялгийг ухаж

359
00:17:52,000 --> 00:17:54,000
гаргах л ухааныг суулгаж байна.

360
00:17:54,000 --> 00:17:57,000
Тэгвэл ирээдүйд энэ бидэнд тус болохгүй.

361
00:17:57,000 --> 00:18:00,000
Бид үр хүүхдүүдээ сурган хүмүүжүүлж буй

362
00:18:00,000 --> 00:18:02,000
боловсролын системээ эргэн харах цаг болж.

363
00:18:02,000 --> 00:18:06,000
Йонас Салкийн хэлсэн нэгэн мэргэн үг байдаг.

364
00:18:06,000 --> 00:18:09,000
"Хэрэв дэлхий дээрх бүх шавьж устах аваас,

365
00:18:09,000 --> 00:18:12,000
50 жилийн дараа гэхэд дэлхий дээр амьдрал
устах болно.

366
00:18:12,000 --> 00:18:15,000
Харин бүх хүн төрөлхтөн устах аваас
50 жилийн дараа

367
00:18:15,000 --> 00:18:19,000
дэлхий дээр амьдрал цэцэглэх болно"

368
00:18:19,000 --> 00:18:21,000
Тэр зөв хэлсэн.

369
00:18:21,000 --> 00:18:24,000
TED хүний баялаг төсөөллийг хөгжүүлж байна.

370
00:18:24,000 --> 00:18:28,000
Бид энэ бэлгийг маш ухаалгаар хэрэглэж,

371
00:18:28,000 --> 00:18:31,000
өмнө ярилцсан зарим нөхцөл байдалд

372
00:18:31,000 --> 00:18:34,000
хүрэхгүйг хичээх хэрэгтэй. Ингэх цорын ганц

373
00:18:35,000 --> 00:18:38,000
зам бол бид бүтээлч чадварыг хөгжүүлж,

374
00:18:38,000 --> 00:18:40,000
итгэл найдвар болсон үр хойч үеэ
бэлдэх явдал юм.

375
00:18:40,000 --> 00:18:43,000
Тэдэнд өөрсдийн ирээдүйгээ
итгэл дүүрэн угтахад

376
00:18:43,000 --> 00:18:46,000
хэрэг болох зүйлсийг л заах хэрэгтэй.

377
00:18:46,000 --> 00:18:49,000
Эцэст нь хэлэхэд, бид ирээдүйг харж 
чадахгүй байж болно.

378
00:18:49,000 --> 00:18:52,000
Харин тэд харах болно. Тэднийг харж 
чадахад л тусалцгаая.

379
00:18:52,000 --> 00:18:56,000
Баярлалаа.