WEBVTT

00:00:01.687 --> 00:00:03.320
Do tio, kion vi rigardas estas

00:00:03.320 --> 00:00:07.237
unu el la plej mirindaj organoj en via
korpo. Tio ĉi estas la homa koro.

00:00:07.237 --> 00:00:10.840
Kaj ĝi estas montrata kun ĉiuj vaskuloj
videblaj, kaj vi povas

00:00:10.840 --> 00:00:13.667
vidi ilin konduki en la koron kaj el ĝi

00:00:13.667 --> 00:00:17.643
tamen plej fundamente la koro estas
pumpilo, kaj pro tio ni

00:00:17.643 --> 00:00:21.872
nomas ĝin la plej fervore laborema
organo en la korpo, ĉar la koro komencas

00:00:21.872 --> 00:00:26.509
pumpi sangon kiam vi estas nura feto
de ĉirkaŭ ok semajnoj

00:00:26.509 --> 00:00:30.936
senĉese ĝis la momento de via morto.
Do ĉi tiu organo,

00:00:30.936 --> 00:00:34.174
mi pensas ke estus ege interese
pli detale esplori ĝin

00:00:34.174 --> 00:00:37.012
sed tio estas malfacile farebla,
rigardante nur la eksteron.

00:00:37.012 --> 00:00:40.495
Do mi desegnis kiel ĝi aperus
interne.

00:00:40.495 --> 00:00:44.082
Do lasu min montri tion al vi nun,
kaj ni sekvos

00:00:44.082 --> 00:00:48.137
la kurson de la sango tra la koro
uzante tiun ĉi diagramon.

00:00:48.137 --> 00:00:51.479
Lasu min komenci per malgranda
skizo en la angulo.

00:00:51.479 --> 00:00:55.043
Ni supozu, ke ĉi tie staras homo,

00:00:55.043 --> 00:01:00.597
jen lia vizaĝo, jen la kolo,
mi desegnos la brakojn

00:01:00.597 --> 00:01:05.180
kaj meze de lia brusto kuŝas la koro.

00:01:05.180 --> 00:01:08.824
Do la vera celo estas certigi, ke la sango
de ĉiuj partoj de la korpo,

00:01:08.824 --> 00:01:13.910
inkluzive la krurojn, unue revenos al la
koro, kaj poste esti elpumpata

00:01:13.910 --> 00:01:18.171
reen al la korpo. Do sango alvenos el
ĉi tiu brako

00:01:18.171 --> 00:01:21.738
kaj enverŝiĝos tien, kaj same ĉi-flanke

00:01:21.738 --> 00:01:24.737
Kaj ĝi venos de lia kapo, kaj ĉiuj
tri fontoj,

00:01:24.737 --> 00:01:30.240
la du brakoj kaj la kapo, kuniĝos
en unu grandan vejnon

00:01:30.240 --> 00:01:36.702
kaj tio enfluos tra la supro de la koro.
Kaj aparte, vejnoj de la kruroj

00:01:36.702 --> 00:01:41.982
unuiĝinte kun vejnoj en la ventro
envenas tra alia enirejo en la koron.

00:01:41.982 --> 00:01:46.933
Do tiel sango venas returne al la koro.
Kaj kiam mi mencias la vorton

00:01:46.933 --> 00:01:54.573
'vejno', mi volas, ke vi imagu sangon
revenanta al la koro.

00:01:54.573 --> 00:02:00.915
Do, se sango iras al la koro, nu post
kiam ĝi pumpiĝas per la koro, ĝi devas

00:02:00.915 --> 00:02:06.148
eliri el la koro. Ĝuste, ĝi devas formovi
de la koro. Do tio estas la aorto.

00:02:06.148 --> 00:02:10.470
Kaj la aorto havas malgrandan arkon, tiel,
kaj tion ni nomas la aortan arkon.

00:02:10.470 --> 00:02:15.787
Kaj ĝi elsendas unu vaskulon al la brako,
unu vaskulon tien supren,

00:02:15.787 --> 00:02:19.967
vaskulon tiudirekten, kaj ĉi tiu arko
etendas malsupren, malsupren, malsupren

00:02:19.967 --> 00:02:22.827
kaj dividiĝas, jen tiel.

00:02:22.827 --> 00:02:24.943
Do tio ĉi estas simpligita versio,

00:02:24.943 --> 00:02:27.887
Sed vi povas vidi, ke certe ekzistas
paralelaĵoj en la maniero

00:02:27.887 --> 00:02:30.537
laŭ kiu la vejnoj kaj la arterioj
estas aranĝitaj.

00:02:30.537 --> 00:02:34.033
Kaj arterioj, do ĉiun fojon ke mi mencias
la vorton 'arterio',

00:02:34.033 --> 00:02:37.033
mi volas, ke vi pensu pri sango
foriranta de la koro.

00:02:37.033 --> 00:02:41.371
Kaj facila maniero memori tion, estas ke
ambaŭ 'vejno' kaj 'venas' estas V-vortoj.

00:02:41.371 --> 00:02:44.730
Do, transiranta nun al nia granda
diagramo, ni vidas, ke

00:02:44.730 --> 00:02:48.620
sango envenanta tra ĉi tie, kaj
sango envenanta tra ĉi tie

00:02:48.620 --> 00:02:51.990
fine troviĝas ĉe la sama loko.
Ĝi troviĝos ĉe la -- nu,

00:02:51.990 --> 00:02:56.059
mi eble desegnos ĝin ĉi tie -- 
troviĝos ĉe la dekstra atrio.

00:02:56.059 --> 00:03:02.571
Dekstra atrio. Tio simple estas la nomo
de la kamero en kiun la sango envenas.

00:03:02.571 --> 00:03:07.221
Kaj ĝi eniris en la dekstran atrion per
enorma vaskulo tie supre

00:03:07.221 --> 00:03:10.041
nomita la supra kava vejno.

00:03:10.041 --> 00:03:14.936
Kaj tio ĉi, kompreneble, estas vejno ĉar
ĝi alportas sangon al la koro,

00:03:14.936 --> 00:03:21.604
Kaj ĉi tie malsupre, la suba kava vejno.

00:03:21.604 --> 00:03:24.869
Do jen la du direktoj laŭ kiuj
fluos sango.

00:03:24.869 --> 00:03:27.159
Kaj post kiam la sango estas en 
la dekstra atrio,

00:03:27.159 --> 00:03:29.518
ĝi moviĝos suben en la
dekstran ventriklon.

00:03:29.518 --> 00:03:33.345
Do tio ĉi estas la dekstra ventriklo.
Ĉi tie malsupre.

00:03:33.345 --> 00:03:37.579
Jen la dua kamero de la koro.

00:03:37.579 --> 00:03:40.453
Kaj ĝi alvenas tien, pasante tra valvo.

00:03:40.453 --> 00:03:43.177
Kaj ĉi tiu valvo, kaj ĉiuj valvoj
en la koro,

00:03:43.177 --> 00:03:46.537
esence servas por garantii, ke sango
fluas ĝustadirekte,

00:03:46.537 --> 00:03:48.936
ke ĝi ne fluas regrese.

00:03:48.936 --> 00:03:54.789
Do tiu ĉi valvo nomiĝas la 
trikuspida valvo.

00:03:54.789 --> 00:03:59.468
Kaj ĝi tiel nomiĝas ĉar ĝi havas
tri malgrandajn klapojn, do tial tri-.

00:03:59.468 --> 00:04:01.749
Kaj mi scias, ke videblas nur du en
mia desegno,

00:04:01.749 --> 00:04:04.419
kaj tio simple estas ĉar mia desegno
ne estas perfekta.

00:04:04.419 --> 00:04:07.722
Estas malfacile montri klapon frontante
rekte al vi

00:04:07.722 --> 00:04:09.552
sed vi povas imagi ĝin.

00:04:09.552 --> 00:04:12.936
Do sango iras al la dekstra ventriklo,
kaj kien ĝi iras poste?

00:04:12.936 --> 00:04:17.207
Nu, post tio ĝi iros tiudirekten.
Ĝi iros en tiun ĉi vaskulon,

00:04:17.207 --> 00:04:19.297
Kaj ĝi dividiĝos.

00:04:19.297 --> 00:04:22.102
Sed antaŭ ol ĝi iras tien, ĝi devas pasi
tra plia valvo.

00:04:22.102 --> 00:04:26.565
Do jen ĉi tie estas valvo, nomata
pulmarteria valvo.

00:04:26.565 --> 00:04:29.076
Kaj ĝi indikas kien ĝi iros poste, ĉu ne,

00:04:29.076 --> 00:04:32.852
ĉar laŭ la nomo, ĝi celas la pulmojn.

00:04:32.852 --> 00:04:37.838
Do, se ĉi tio estas mia ĉi-flanka pulmo,
jen mia maldekstra pulmo

00:04:37.838 --> 00:04:42.872
Kaj jen mia dekstra pulmo, ĉi-flanke

00:04:42.872 --> 00:04:46.589
tiam tiuj ĉi vaskuloj, kaj mi lasos vin
diveni kiel ili nomiĝas,

00:04:46.589 --> 00:04:49.459
tiuj ĉi vaskuloj, ĉi tiu estus --

00:04:49.459 --> 00:04:52.549
Mi certiĝu, ke mi prave nomas la 
dekstran kaj maldekstran --

00:04:52.549 --> 00:04:57.587
Ĉi tio estas mia maldekstra pulma...

00:04:57.587 --> 00:04:59.882
arterio.

00:04:59.882 --> 00:05:03.062
Kaj mi hezitis tie por certiĝi, ke vi
komprenis tion, ĉar

00:05:03.062 --> 00:05:05.402
ĝi prenas sangon for de la koro.

00:05:05.402 --> 00:05:10.842
Kaj ĉi tio estas mia dekstra
pulma arterio.

00:05:10.842 --> 00:05:14.436
Do jen mia dekstra kaj maldekstra
pulmaj arterioj.

00:05:14.436 --> 00:05:16.778
Kaj la sango do iras nun en miajn pulmojn,

00:05:16.778 --> 00:05:21.038
ĉu ne, kiuj situas enfermite en mia 
torako, kie kuŝas mia koro.

00:05:21.038 --> 00:05:22.918
Ĝi iras en miajn pulmojn.

00:05:22.918 --> 00:05:25.590
Kaj rememoru, tiu ĉi sango estas blua.

00:05:25.590 --> 00:05:26.700
Kial ĝi estas blua?

00:05:26.700 --> 00:05:29.683
Nu, ĝi estas blua ĉar ĝi ne enhavas
multe da oksigeno.

00:05:29.683 --> 00:05:33.755
Do unu afero, kiun mi devas akiri
estas oksigeno.

00:05:33.755 --> 00:05:38.129
Do tio estas unu afero, kiun la pulmoj
helpos al mi akiri,

00:05:38.129 --> 00:05:40.889
kaj mi skribos O2 por oksigeno.

00:05:40.889 --> 00:05:43.876
Kaj ĝi estas blua ankaŭ ĉar -- kaj tio
memorigas nin, ke --

00:05:43.876 --> 00:05:46.876
ĝi estas plena de karbona dioksido.
Ĝi estas plena de rubo.

00:05:46.876 --> 00:05:50.412
Ĉar ĝi venas de la korpo, ĉu ne, 
la korpo faris multe da karbona dioksido

00:05:50.412 --> 00:05:52.065
de kiu ĝi volas liberigi sin.

00:05:52.065 --> 00:05:56.485
Do en la pulmoj, vi liberigas vin de
karbona dioksido kaj vi akiras oksigenon.

00:05:56.485 --> 00:06:02.877
Do tial mi ŝanĝas je tiu ĉi punkto
de blua vaskulo al ruĝa vaskulo.

00:06:02.877 --> 00:06:06.219
Do nun sango reeniras ĉi-direkte
kaj ĉi-direkte

00:06:06.219 --> 00:06:08.869
kaj verŝiĝas en ĉi tiun kameron.

00:06:08.869 --> 00:06:14.819
Do kio estas tio? Tio estas nia
maldekstra atrio.

00:06:14.819 --> 00:06:17.824
Kaj ĝuste kiel nia dekstra atrio, ni
havas ankaŭ unu maldekstre.

00:06:17.824 --> 00:06:22.204
Kaj ĝi iras suben en -- kaj vi probable
povas diveni kiel ĉi tio nomiĝas --

00:06:22.204 --> 00:06:25.204
ĝi estas nia maldekstra ventriklo.

00:06:25.204 --> 00:06:29.915
Do same kiel antaŭe, kiam ĝi iris de
la dekstra atrio al la dekstra ventriklo,

00:06:29.915 --> 00:06:33.405
ni iras nun de la maldekstra atrio
al la maldekstra ventriklo.

00:06:33.405 --> 00:06:35.708
Kaj ĝi pasas tra valvo ĉi tie, ĉu ne,

00:06:35.708 --> 00:06:41.848
do ĉi tiu valvo nomiĝas la mitra valvo.
Mitra valvo.

00:06:41.848 --> 00:06:45.393
Kaj ties tasko, kompreneble, estas
certigi, ke sango ne hazarde regresu

00:06:45.393 --> 00:06:48.703
de la maldekstra ventriklo reen al la
maldekstra atrio.

00:06:48.703 --> 00:06:52.401
Ĝi volas garantii, ke ekzistas
antaŭendirekta fluo.

00:06:52.401 --> 00:06:56.567
Kaj poste, la fina valvo, kaj mi
devas trovi taŭgan lokon por skribi ĝin,

00:06:56.567 --> 00:07:02.557
eble ĉi tie, ĉi tiu fina valvo, tra kiu ĝi
pasas, nomiĝas la aorta valvo.

00:07:02.557 --> 00:07:05.627
Aorta valvo.

00:07:05.627 --> 00:07:11.114
Kaj la aorta valvo estas tio, kio dividas
la maldekstran ventriklon

00:07:11.114 --> 00:07:14.904
de ĉi tiu grandega vaskulo, pri kiu ni
parolis pli frue.

00:07:14.904 --> 00:07:20.066
Kaj tio kompreneble estas la aorto.
Jen mia aorto.

00:07:20.066 --> 00:07:24.085
Do nun la sango iros tra la aorto
al la cetero de la korpo.

00:07:24.085 --> 00:07:29.681
Do vi povas vidi kiel sango fluas de la
korpo en la kvar kamerojn.

00:07:29.681 --> 00:07:33.181
Unue en la dekstran atrion, tiu ĉi estas
kamero numero unu.

00:07:33.181 --> 00:07:36.767
Kaj poste ĝi iras en la dekstran
ventriklon. Ĉi tiu estas kamero numero du.

00:07:36.767 --> 00:07:39.933
Ĝi iras al la pulmoj, kaj poste returnas
en la maldekstran atrion.

00:07:39.933 --> 00:07:41.693
Do tiu ĉi estas kamero numero tri.

00:07:41.693 --> 00:07:43.544
Kaj poste la maldekstra ventriklo.

00:07:43.544 --> 00:07:46.777
Kaj ĉi tio okazas ĉiun momenton
de ĉiu tago.

00:07:46.777 --> 00:07:50.341
Ĉiun fojon, kiam vi aŭdas korbaton,
okazas tiu ĉi procezo.