1
00:00:01,687 --> 00:00:03,320
Do tio, kion vi rigardas estas

2
00:00:03,320 --> 00:00:07,237
unu el la plej mirindaj organoj en via
korpo. Tio ĉi estas la homa koro.

3
00:00:07,237 --> 00:00:10,840
Kaj ĝi estas montrata kun ĉiuj vaskuloj
videblaj, kaj vi povas

4
00:00:10,840 --> 00:00:13,667
vidi ilin konduki en la koron kaj el ĝi

5
00:00:13,667 --> 00:00:17,643
tamen plej fundamente la koro estas
pumpilo, kaj pro tio ni

6
00:00:17,643 --> 00:00:21,872
nomas ĝin la plej fervore laborema
organo en la korpo, ĉar la koro komencas

7
00:00:21,872 --> 00:00:26,509
pumpi sangon kiam vi estas nura feto
de ĉirkaŭ ok semajnoj

8
00:00:26,509 --> 00:00:30,936
senĉese ĝis la momento de via morto.
Do ĉi tiu organo,

9
00:00:30,936 --> 00:00:34,174
mi pensas ke estus ege interese
pli detale esplori ĝin

10
00:00:34,174 --> 00:00:37,012
sed tio estas malfacile farebla,
rigardante nur la eksteron.

11
00:00:37,012 --> 00:00:40,495
Do mi desegnis kiel ĝi aperus
interne.

12
00:00:40,495 --> 00:00:44,082
Do lasu min montri tion al vi nun,
kaj ni sekvos

13
00:00:44,082 --> 00:00:48,137
la kurson de la sango tra la koro
uzante tiun ĉi diagramon.

14
00:00:48,137 --> 00:00:51,479
Lasu min komenci per malgranda
skizo en la angulo.

15
00:00:51,479 --> 00:00:55,043
Ni supozu, ke ĉi tie staras homo,

16
00:00:55,043 --> 00:01:00,597
jen lia vizaĝo, jen la kolo,
mi desegnos la brakojn

17
00:01:00,597 --> 00:01:05,180
kaj meze de lia brusto kuŝas la koro.

18
00:01:05,180 --> 00:01:08,824
Do la vera celo estas certigi, ke la sango
de ĉiuj partoj de la korpo,

19
00:01:08,824 --> 00:01:13,910
inkluzive la krurojn, unue revenos al la
koro, kaj poste esti elpumpata

20
00:01:13,910 --> 00:01:18,171
reen al la korpo. Do sango alvenos el
ĉi tiu brako

21
00:01:18,171 --> 00:01:21,738
kaj enverŝiĝos tien, kaj same ĉi-flanke

22
00:01:21,738 --> 00:01:24,737
Kaj ĝi venos de lia kapo, kaj ĉiuj
tri fontoj,

23
00:01:24,737 --> 00:01:30,240
la du brakoj kaj la kapo, kuniĝos
en unu grandan vejnon

24
00:01:30,240 --> 00:01:36,702
kaj tio enfluos tra la supro de la koro.
Kaj aparte, vejnoj de la kruroj

25
00:01:36,702 --> 00:01:41,982
unuiĝinte kun vejnoj en la ventro
envenas tra alia enirejo en la koron.

26
00:01:41,982 --> 00:01:46,933
Do tiel sango venas returne al la koro.
Kaj kiam mi mencias la vorton

27
00:01:46,933 --> 00:01:54,573
'vejno', mi volas, ke vi imagu sangon
revenanta al la koro.

28
00:01:54,573 --> 00:02:00,915
Do, se sango iras al la koro, nu post
kiam ĝi pumpiĝas per la koro, ĝi devas

29
00:02:00,915 --> 00:02:06,148
eliri el la koro. Ĝuste, ĝi devas formovi
de la koro. Do tio estas la aorto.

30
00:02:06,148 --> 00:02:10,470
Kaj la aorto havas malgrandan arkon, tiel,
kaj tion ni nomas la aortan arkon.

31
00:02:10,470 --> 00:02:15,787
Kaj ĝi elsendas unu vaskulon al la brako,
unu vaskulon tien supren,

32
00:02:15,787 --> 00:02:19,967
vaskulon tiudirekten, kaj ĉi tiu arko
etendas malsupren, malsupren, malsupren

33
00:02:19,967 --> 00:02:22,827
kaj dividiĝas, jen tiel.

34
00:02:22,827 --> 00:02:24,943
Do tio ĉi estas simpligita versio,

35
00:02:24,943 --> 00:02:27,887
Sed vi povas vidi, ke certe ekzistas
paralelaĵoj en la maniero

36
00:02:27,887 --> 00:02:30,537
laŭ kiu la vejnoj kaj la arterioj
estas aranĝitaj.

37
00:02:30,537 --> 00:02:34,033
Kaj arterioj, do ĉiun fojon ke mi mencias
la vorton 'arterio',

38
00:02:34,033 --> 00:02:37,033
mi volas, ke vi pensu pri sango
foriranta de la koro.

39
00:02:37,033 --> 00:02:41,371
Kaj facila maniero memori tion, estas ke
ambaŭ 'vejno' kaj 'venas' estas V-vortoj.

40
00:02:41,371 --> 00:02:44,730
Do, transiranta nun al nia granda
diagramo, ni vidas, ke

41
00:02:44,730 --> 00:02:48,620
sango envenanta tra ĉi tie, kaj
sango envenanta tra ĉi tie

42
00:02:48,620 --> 00:02:51,990
fine troviĝas ĉe la sama loko.
Ĝi troviĝos ĉe la -- nu,

43
00:02:51,990 --> 00:02:56,059
mi eble desegnos ĝin ĉi tie -- 
troviĝos ĉe la dekstra atrio.

44
00:02:56,059 --> 00:03:02,571
Dekstra atrio. Tio simple estas la nomo
de la kamero en kiun la sango envenas.

45
00:03:02,571 --> 00:03:07,221
Kaj ĝi eniris en la dekstran atrion per
enorma vaskulo tie supre

46
00:03:07,221 --> 00:03:10,041
nomita la supra kava vejno.

47
00:03:10,041 --> 00:03:14,936
Kaj tio ĉi, kompreneble, estas vejno ĉar
ĝi alportas sangon al la koro,

48
00:03:14,936 --> 00:03:21,604
Kaj ĉi tie malsupre, la suba kava vejno.

49
00:03:21,604 --> 00:03:24,869
Do jen la du direktoj laŭ kiuj
fluos sango.

50
00:03:24,869 --> 00:03:27,159
Kaj post kiam la sango estas en 
la dekstra atrio,

51
00:03:27,159 --> 00:03:29,518
ĝi moviĝos suben en la
dekstran ventriklon.

52
00:03:29,518 --> 00:03:33,345
Do tio ĉi estas la dekstra ventriklo.
Ĉi tie malsupre.

53
00:03:33,345 --> 00:03:37,579
Jen la dua kamero de la koro.

54
00:03:37,579 --> 00:03:40,453
Kaj ĝi alvenas tien, pasante tra valvo.

55
00:03:40,453 --> 00:03:43,177
Kaj ĉi tiu valvo, kaj ĉiuj valvoj
en la koro,

56
00:03:43,177 --> 00:03:46,537
esence servas por garantii, ke sango
fluas ĝustadirekte,

57
00:03:46,537 --> 00:03:48,936
ke ĝi ne fluas regrese.

58
00:03:48,936 --> 00:03:54,789
Do tiu ĉi valvo nomiĝas la 
trikuspida valvo.

59
00:03:54,789 --> 00:03:59,468
Kaj ĝi tiel nomiĝas ĉar ĝi havas
tri malgrandajn klapojn, do tial tri-.

60
00:03:59,468 --> 00:04:01,749
Kaj mi scias, ke videblas nur du en
mia desegno,

61
00:04:01,749 --> 00:04:04,419
kaj tio simple estas ĉar mia desegno
ne estas perfekta.

62
00:04:04,419 --> 00:04:07,722
Estas malfacile montri klapon frontante
rekte al vi

63
00:04:07,722 --> 00:04:09,552
sed vi povas imagi ĝin.

64
00:04:09,552 --> 00:04:12,936
Do sango iras al la dekstra ventriklo,
kaj kien ĝi iras poste?

65
00:04:12,936 --> 00:04:17,207
Nu, post tio ĝi iros tiudirekten.
Ĝi iros en tiun ĉi vaskulon,

66
00:04:17,207 --> 00:04:19,297
Kaj ĝi dividiĝos.

67
00:04:19,297 --> 00:04:22,102
Sed antaŭ ol ĝi iras tien, ĝi devas pasi
tra plia valvo.

68
00:04:22,102 --> 00:04:26,565
Do jen ĉi tie estas valvo, nomata
pulmarteria valvo.

69
00:04:26,565 --> 00:04:29,076
Kaj ĝi indikas kien ĝi iros poste, ĉu ne,

70
00:04:29,076 --> 00:04:32,852
ĉar laŭ la nomo, ĝi celas la pulmojn.

71
00:04:32,852 --> 00:04:37,838
Do, se ĉi tio estas mia ĉi-flanka pulmo,
jen mia maldekstra pulmo

72
00:04:37,838 --> 00:04:42,872
Kaj jen mia dekstra pulmo, ĉi-flanke

73
00:04:42,872 --> 00:04:46,589
tiam tiuj ĉi vaskuloj, kaj mi lasos vin
diveni kiel ili nomiĝas,

74
00:04:46,589 --> 00:04:49,459
tiuj ĉi vaskuloj, ĉi tiu estus --

75
00:04:49,459 --> 00:04:52,549
Mi certiĝu, ke mi prave nomas la 
dekstran kaj maldekstran --

76
00:04:52,549 --> 00:04:57,587
Ĉi tio estas mia maldekstra pulma...

77
00:04:57,587 --> 00:04:59,882
arterio.

78
00:04:59,882 --> 00:05:03,062
Kaj mi hezitis tie por certiĝi, ke vi
komprenis tion, ĉar

79
00:05:03,062 --> 00:05:05,402
ĝi prenas sangon for de la koro.

80
00:05:05,402 --> 00:05:10,842
Kaj ĉi tio estas mia dekstra
pulma arterio.

81
00:05:10,842 --> 00:05:14,436
Do jen mia dekstra kaj maldekstra
pulmaj arterioj.

82
00:05:14,436 --> 00:05:16,778
Kaj la sango do iras nun en miajn pulmojn,

83
00:05:16,778 --> 00:05:21,038
ĉu ne, kiuj situas enfermite en mia 
torako, kie kuŝas mia koro.

84
00:05:21,038 --> 00:05:22,918
Ĝi iras en miajn pulmojn.

85
00:05:22,918 --> 00:05:25,590
Kaj rememoru, tiu ĉi sango estas blua.

86
00:05:25,590 --> 00:05:26,700
Kial ĝi estas blua?

87
00:05:26,700 --> 00:05:29,683
Nu, ĝi estas blua ĉar ĝi ne enhavas
multe da oksigeno.

88
00:05:29,683 --> 00:05:33,755
Do unu afero, kiun mi devas akiri
estas oksigeno.

89
00:05:33,755 --> 00:05:38,129
Do tio estas unu afero, kiun la pulmoj
helpos al mi akiri,

90
00:05:38,129 --> 00:05:40,889
kaj mi skribos O2 por oksigeno.

91
00:05:40,889 --> 00:05:43,876
Kaj ĝi estas blua ankaŭ ĉar -- kaj tio
memorigas nin, ke --

92
00:05:43,876 --> 00:05:46,876
ĝi estas plena de karbona dioksido.
Ĝi estas plena de rubo.

93
00:05:46,876 --> 00:05:50,412
Ĉar ĝi venas de la korpo, ĉu ne, 
la korpo faris multe da karbona dioksido

94
00:05:50,412 --> 00:05:52,065
de kiu ĝi volas liberigi sin.

95
00:05:52,065 --> 00:05:56,485
Do en la pulmoj, vi liberigas vin de
karbona dioksido kaj vi akiras oksigenon.

96
00:05:56,485 --> 00:06:02,877
Do tial mi ŝanĝas je tiu ĉi punkto
de blua vaskulo al ruĝa vaskulo.

97
00:06:02,877 --> 00:06:06,219
Do nun sango reeniras ĉi-direkte
kaj ĉi-direkte

98
00:06:06,219 --> 00:06:08,869
kaj verŝiĝas en ĉi tiun kameron.

99
00:06:08,869 --> 00:06:14,819
Do kio estas tio? Tio estas nia
maldekstra atrio.

100
00:06:14,819 --> 00:06:17,824
Kaj ĝuste kiel nia dekstra atrio, ni
havas ankaŭ unu maldekstre.

101
00:06:17,824 --> 00:06:22,204
Kaj ĝi iras suben en -- kaj vi probable
povas diveni kiel ĉi tio nomiĝas --

102
00:06:22,204 --> 00:06:25,204
ĝi estas nia maldekstra ventriklo.

103
00:06:25,204 --> 00:06:29,915
Do same kiel antaŭe, kiam ĝi iris de
la dekstra atrio al la dekstra ventriklo,

104
00:06:29,915 --> 00:06:33,405
ni iras nun de la maldekstra atrio
al la maldekstra ventriklo.

105
00:06:33,405 --> 00:06:35,708
Kaj ĝi pasas tra valvo ĉi tie, ĉu ne,

106
00:06:35,708 --> 00:06:41,848
do ĉi tiu valvo nomiĝas la mitra valvo.
Mitra valvo.

107
00:06:41,848 --> 00:06:45,393
Kaj ties tasko, kompreneble, estas
certigi, ke sango ne hazarde regresu

108
00:06:45,393 --> 00:06:48,703
de la maldekstra ventriklo reen al la
maldekstra atrio.

109
00:06:48,703 --> 00:06:52,401
Ĝi volas garantii, ke ekzistas
antaŭendirekta fluo.

110
00:06:52,401 --> 00:06:56,567
Kaj poste, la fina valvo, kaj mi
devas trovi taŭgan lokon por skribi ĝin,

111
00:06:56,567 --> 00:07:02,557
eble ĉi tie, ĉi tiu fina valvo, tra kiu ĝi
pasas, nomiĝas la aorta valvo.

112
00:07:02,557 --> 00:07:05,627
Aorta valvo.

113
00:07:05,627 --> 00:07:11,114
Kaj la aorta valvo estas tio, kio dividas
la maldekstran ventriklon

114
00:07:11,114 --> 00:07:14,904
de ĉi tiu grandega vaskulo, pri kiu ni
parolis pli frue.

115
00:07:14,904 --> 00:07:20,066
Kaj tio kompreneble estas la aorto.
Jen mia aorto.

116
00:07:20,066 --> 00:07:24,085
Do nun la sango iros tra la aorto
al la cetero de la korpo.

117
00:07:24,085 --> 00:07:29,681
Do vi povas vidi kiel sango fluas de la
korpo en la kvar kamerojn.

118
00:07:29,681 --> 00:07:33,181
Unue en la dekstran atrion, tiu ĉi estas
kamero numero unu.

119
00:07:33,181 --> 00:07:36,767
Kaj poste ĝi iras en la dekstran
ventriklon. Ĉi tiu estas kamero numero du.

120
00:07:36,767 --> 00:07:39,933
Ĝi iras al la pulmoj, kaj poste returnas
en la maldekstran atrion.

121
00:07:39,933 --> 00:07:41,693
Do tiu ĉi estas kamero numero tri.

122
00:07:41,693 --> 00:07:43,544
Kaj poste la maldekstra ventriklo.

123
00:07:43,544 --> 00:07:46,777
Kaj ĉi tio okazas ĉiun momenton
de ĉiu tago.

124
00:07:46,777 --> 00:07:50,341
Ĉiun fojon, kiam vi aŭdas korbaton,
okazas tiu ĉi procezo.