0:00:01.687,0:00:03.320
Do tio, kion vi rigardas estas

0:00:03.320,0:00:07.237
unu el la plej mirindaj organoj en via[br]korpo. Tio ĉi estas la homa koro.

0:00:07.237,0:00:10.840
Kaj ĝi estas montrata kun ĉiuj vaskuloj[br]videblaj, kaj vi povas

0:00:10.840,0:00:13.667
vidi ilin konduki en la koron kaj el ĝi

0:00:13.667,0:00:17.643
tamen plej fundamente la koro estas[br]pumpilo, kaj pro tio ni

0:00:17.643,0:00:21.872
nomas ĝin la plej fervore laborema[br]organo en la korpo, ĉar la koro komencas

0:00:21.872,0:00:26.509
pumpi sangon kiam vi estas nura feto[br]de ĉirkaŭ ok semajnoj

0:00:26.509,0:00:30.936
senĉese ĝis la momento de via morto.[br]Do ĉi tiu organo,

0:00:30.936,0:00:34.174
mi pensas ke estus ege interese[br]pli detale esplori ĝin

0:00:34.174,0:00:37.012
sed tio estas malfacile farebla,[br]rigardante nur la eksteron.

0:00:37.012,0:00:40.495
Do mi desegnis kiel ĝi aperus[br]interne.

0:00:40.495,0:00:44.082
Do lasu min montri tion al vi nun,[br]kaj ni sekvos

0:00:44.082,0:00:48.137
la kurson de la sango tra la koro[br]uzante tiun ĉi diagramon.

0:00:48.137,0:00:51.479
Lasu min komenci per malgranda[br]skizo en la angulo.

0:00:51.479,0:00:55.043
Ni supozu, ke ĉi tie staras homo,

0:00:55.043,0:01:00.597
jen lia vizaĝo, jen la kolo,[br]mi desegnos la brakojn

0:01:00.597,0:01:05.180
kaj meze de lia brusto kuŝas la koro.

0:01:05.180,0:01:08.824
Do la vera celo estas certigi, ke la sango[br]de ĉiuj partoj de la korpo,

0:01:08.824,0:01:13.910
inkluzive la krurojn, unue revenos al la[br]koro, kaj poste esti elpumpata

0:01:13.910,0:01:18.171
reen al la korpo. Do sango alvenos el[br]ĉi tiu brako

0:01:18.171,0:01:21.738
kaj enverŝiĝos tien, kaj same ĉi-flanke

0:01:21.738,0:01:24.737
Kaj ĝi venos de lia kapo, kaj ĉiuj[br]tri fontoj,

0:01:24.737,0:01:30.240
la du brakoj kaj la kapo, kuniĝos[br]en unu grandan vejnon

0:01:30.240,0:01:36.702
kaj tio enfluos tra la supro de la koro.[br]Kaj aparte, vejnoj de la kruroj

0:01:36.702,0:01:41.982
unuiĝinte kun vejnoj en la ventro[br]envenas tra alia enirejo en la koron.

0:01:41.982,0:01:46.933
Do tiel sango venas returne al la koro.[br]Kaj kiam mi mencias la vorton

0:01:46.933,0:01:54.573
'vejno', mi volas, ke vi imagu sangon[br]revenanta al la koro.

0:01:54.573,0:02:00.915
Do, se sango iras al la koro, nu post[br]kiam ĝi pumpiĝas per la koro, ĝi devas

0:02:00.915,0:02:06.148
eliri el la koro. Ĝuste, ĝi devas formovi[br]de la koro. Do tio estas la aorto.

0:02:06.148,0:02:10.470
Kaj la aorto havas malgrandan arkon, tiel,[br]kaj tion ni nomas la aortan arkon.

0:02:10.470,0:02:15.787
Kaj ĝi elsendas unu vaskulon al la brako,[br]unu vaskulon tien supren,

0:02:15.787,0:02:19.967
vaskulon tiudirekten, kaj ĉi tiu arko[br]etendas malsupren, malsupren, malsupren

0:02:19.967,0:02:22.827
kaj dividiĝas, jen tiel.

0:02:22.827,0:02:24.943
Do tio ĉi estas simpligita versio,

0:02:24.943,0:02:27.887
Sed vi povas vidi, ke certe ekzistas[br]paralelaĵoj en la maniero

0:02:27.887,0:02:30.537
laŭ kiu la vejnoj kaj la arterioj[br]estas aranĝitaj.

0:02:30.537,0:02:34.033
Kaj arterioj, do ĉiun fojon ke mi mencias[br]la vorton 'arterio',

0:02:34.033,0:02:37.033
mi volas, ke vi pensu pri sango[br]foriranta de la koro.

0:02:37.033,0:02:41.371
Kaj facila maniero memori tion, estas ke[br]ambaŭ 'vejno' kaj 'venas' estas V-vortoj.

0:02:41.371,0:02:44.730
Do, transiranta nun al nia granda[br]diagramo, ni vidas, ke

0:02:44.730,0:02:48.620
sango envenanta tra ĉi tie, kaj[br]sango envenanta tra ĉi tie

0:02:48.620,0:02:51.990
fine troviĝas ĉe la sama loko.[br]Ĝi troviĝos ĉe la -- nu,

0:02:51.990,0:02:56.059
mi eble desegnos ĝin ĉi tie -- [br]troviĝos ĉe la dekstra atrio.

0:02:56.059,0:03:02.571
Dekstra atrio. Tio simple estas la nomo[br]de la kamero en kiun la sango envenas.

0:03:02.571,0:03:07.221
Kaj ĝi eniris en la dekstran atrion per[br]enorma vaskulo tie supre

0:03:07.221,0:03:10.041
nomita la supra kava vejno.

0:03:10.041,0:03:14.936
Kaj tio ĉi, kompreneble, estas vejno ĉar[br]ĝi alportas sangon al la koro,

0:03:14.936,0:03:21.604
Kaj ĉi tie malsupre, la suba kava vejno.

0:03:21.604,0:03:24.869
Do jen la du direktoj laŭ kiuj[br]fluos sango.

0:03:24.869,0:03:27.159
Kaj post kiam la sango estas en [br]la dekstra atrio,

0:03:27.159,0:03:29.518
ĝi moviĝos suben en la[br]dekstran ventriklon.

0:03:29.518,0:03:33.345
Do tio ĉi estas la dekstra ventriklo.[br]Ĉi tie malsupre.

0:03:33.345,0:03:37.579
Jen la dua kamero de la koro.

0:03:37.579,0:03:40.453
Kaj ĝi alvenas tien, pasante tra valvo.

0:03:40.453,0:03:43.177
Kaj ĉi tiu valvo, kaj ĉiuj valvoj[br]en la koro,

0:03:43.177,0:03:46.537
esence servas por garantii, ke sango[br]fluas ĝustadirekte,

0:03:46.537,0:03:48.936
ke ĝi ne fluas regrese.

0:03:48.936,0:03:54.789
Do tiu ĉi valvo nomiĝas la [br]trikuspida valvo.

0:03:54.789,0:03:59.468
Kaj ĝi tiel nomiĝas ĉar ĝi havas[br]tri malgrandajn klapojn, do tial tri-.

0:03:59.468,0:04:01.749
Kaj mi scias, ke videblas nur du en[br]mia desegno,

0:04:01.749,0:04:04.419
kaj tio simple estas ĉar mia desegno[br]ne estas perfekta.

0:04:04.419,0:04:07.722
Estas malfacile montri klapon frontante[br]rekte al vi

0:04:07.722,0:04:09.552
sed vi povas imagi ĝin.

0:04:09.552,0:04:12.936
Do sango iras al la dekstra ventriklo,[br]kaj kien ĝi iras poste?

0:04:12.936,0:04:17.207
Nu, post tio ĝi iros tiudirekten.[br]Ĝi iros en tiun ĉi vaskulon,

0:04:17.207,0:04:19.297
Kaj ĝi dividiĝos.

0:04:19.297,0:04:22.102
Sed antaŭ ol ĝi iras tien, ĝi devas pasi[br]tra plia valvo.

0:04:22.102,0:04:26.565
Do jen ĉi tie estas valvo, nomata[br]pulmarteria valvo.

0:04:26.565,0:04:29.076
Kaj ĝi indikas kien ĝi iros poste, ĉu ne,

0:04:29.076,0:04:32.852
ĉar laŭ la nomo, ĝi celas la pulmojn.

0:04:32.852,0:04:37.838
Do, se ĉi tio estas mia ĉi-flanka pulmo,[br]jen mia maldekstra pulmo

0:04:37.838,0:04:42.872
Kaj jen mia dekstra pulmo, ĉi-flanke

0:04:42.872,0:04:46.589
tiam tiuj ĉi vaskuloj, kaj mi lasos vin[br]diveni kiel ili nomiĝas,

0:04:46.589,0:04:49.459
tiuj ĉi vaskuloj, ĉi tiu estus --

0:04:49.459,0:04:52.549
Mi certiĝu, ke mi prave nomas la [br]dekstran kaj maldekstran --

0:04:52.549,0:04:57.587
Ĉi tio estas mia maldekstra pulma...

0:04:57.587,0:04:59.882
arterio.

0:04:59.882,0:05:03.062
Kaj mi hezitis tie por certiĝi, ke vi[br]komprenis tion, ĉar

0:05:03.062,0:05:05.402
ĝi prenas sangon for de la koro.

0:05:05.402,0:05:10.842
Kaj ĉi tio estas mia dekstra[br]pulma arterio.

0:05:10.842,0:05:14.436
Do jen mia dekstra kaj maldekstra[br]pulmaj arterioj.

0:05:14.436,0:05:16.778
Kaj la sango do iras nun en miajn pulmojn,

0:05:16.778,0:05:21.038
ĉu ne, kiuj situas enfermite en mia [br]torako, kie kuŝas mia koro.

0:05:21.038,0:05:22.918
Ĝi iras en miajn pulmojn.

0:05:22.918,0:05:25.590
Kaj rememoru, tiu ĉi sango estas blua.

0:05:25.590,0:05:26.700
Kial ĝi estas blua?

0:05:26.700,0:05:29.683
Nu, ĝi estas blua ĉar ĝi ne enhavas[br]multe da oksigeno.

0:05:29.683,0:05:33.755
Do unu afero, kiun mi devas akiri[br]estas oksigeno.

0:05:33.755,0:05:38.129
Do tio estas unu afero, kiun la pulmoj[br]helpos al mi akiri,

0:05:38.129,0:05:40.889
kaj mi skribos O2 por oksigeno.

0:05:40.889,0:05:43.876
Kaj ĝi estas blua ankaŭ ĉar -- kaj tio[br]memorigas nin, ke --

0:05:43.876,0:05:46.876
ĝi estas plena de karbona dioksido.[br]Ĝi estas plena de rubo.

0:05:46.876,0:05:50.412
Ĉar ĝi venas de la korpo, ĉu ne, [br]la korpo faris multe da karbona dioksido

0:05:50.412,0:05:52.065
de kiu ĝi volas liberigi sin.

0:05:52.065,0:05:56.485
Do en la pulmoj, vi liberigas vin de[br]karbona dioksido kaj vi akiras oksigenon.

0:05:56.485,0:06:02.877
Do tial mi ŝanĝas je tiu ĉi punkto[br]de blua vaskulo al ruĝa vaskulo.

0:06:02.877,0:06:06.219
Do nun sango reeniras ĉi-direkte[br]kaj ĉi-direkte

0:06:06.219,0:06:08.869
kaj verŝiĝas en ĉi tiun kameron.

0:06:08.869,0:06:14.819
Do kio estas tio? Tio estas nia[br]maldekstra atrio.

0:06:14.819,0:06:17.824
Kaj ĝuste kiel nia dekstra atrio, ni[br]havas ankaŭ unu maldekstre.

0:06:17.824,0:06:22.204
Kaj ĝi iras suben en -- kaj vi probable[br]povas diveni kiel ĉi tio nomiĝas --

0:06:22.204,0:06:25.204
ĝi estas nia maldekstra ventriklo.

0:06:25.204,0:06:29.915
Do same kiel antaŭe, kiam ĝi iris de[br]la dekstra atrio al la dekstra ventriklo,

0:06:29.915,0:06:33.405
ni iras nun de la maldekstra atrio[br]al la maldekstra ventriklo.

0:06:33.405,0:06:35.708
Kaj ĝi pasas tra valvo ĉi tie, ĉu ne,

0:06:35.708,0:06:41.848
do ĉi tiu valvo nomiĝas la mitra valvo.[br]Mitra valvo.

0:06:41.848,0:06:45.393
Kaj ties tasko, kompreneble, estas[br]certigi, ke sango ne hazarde regresu

0:06:45.393,0:06:48.703
de la maldekstra ventriklo reen al la[br]maldekstra atrio.

0:06:48.703,0:06:52.401
Ĝi volas garantii, ke ekzistas[br]antaŭendirekta fluo.

0:06:52.401,0:06:56.567
Kaj poste, la fina valvo, kaj mi[br]devas trovi taŭgan lokon por skribi ĝin,

0:06:56.567,0:07:02.557
eble ĉi tie, ĉi tiu fina valvo, tra kiu ĝi[br]pasas, nomiĝas la aorta valvo.

0:07:02.557,0:07:05.627
Aorta valvo.

0:07:05.627,0:07:11.114
Kaj la aorta valvo estas tio, kio dividas[br]la maldekstran ventriklon

0:07:11.114,0:07:14.904
de ĉi tiu grandega vaskulo, pri kiu ni[br]parolis pli frue.

0:07:14.904,0:07:20.066
Kaj tio kompreneble estas la aorto.[br]Jen mia aorto.

0:07:20.066,0:07:24.085
Do nun la sango iros tra la aorto[br]al la cetero de la korpo.

0:07:24.085,0:07:29.681
Do vi povas vidi kiel sango fluas de la[br]korpo en la kvar kamerojn.

0:07:29.681,0:07:33.181
Unue en la dekstran atrion, tiu ĉi estas[br]kamero numero unu.

0:07:33.181,0:07:36.767
Kaj poste ĝi iras en la dekstran[br]ventriklon. Ĉi tiu estas kamero numero du.

0:07:36.767,0:07:39.933
Ĝi iras al la pulmoj, kaj poste returnas[br]en la maldekstran atrion.

0:07:39.933,0:07:41.693
Do tiu ĉi estas kamero numero tri.

0:07:41.693,0:07:43.544
Kaj poste la maldekstra ventriklo.

0:07:43.544,0:07:46.777
Kaj ĉi tio okazas ĉiun momenton[br]de ĉiu tago.

0:07:46.777,0:07:50.341
Ĉiun fojon, kiam vi aŭdas korbaton,[br]okazas tiu ĉi procezo.