WEBVTT

00:00:10.729 --> 00:00:13.400
To mi se stalno dešava u Dubaiju.

00:00:14.164 --> 00:00:16.010
"Draga, ovde ste na odmoru?"

00:00:16.010 --> 00:00:17.400
(Smeh)

00:00:17.400 --> 00:00:20.400
"Došli ste u posetu deci?

00:00:20.400 --> 00:00:22.400
Koliko ostajete?"

00:00:22.901 --> 00:00:25.720
Pa, u stvari se nadam
da ću ostati bar još neko vreme.

00:00:25.720 --> 00:00:29.242
Živim i radim u Zalivu

00:00:29.510 --> 00:00:31.260
preko 30 godina.

00:00:31.260 --> 00:00:34.900
(Aplauz)

00:00:34.953 --> 00:00:38.500
I za to vreme, viđala sam mnogo promena.

00:00:39.626 --> 00:00:42.990
Ta statistika je prilično šokantna.

00:00:43.490 --> 00:00:45.200
I želim da vam danas govorim

00:00:45.200 --> 00:00:47.200
o gubitku jezika

00:00:47.200 --> 00:00:50.200
i globalizaciji engleskog jezika.

00:00:50.473 --> 00:00:52.460
Hoću da vam govorim o svojoj prijateljici

00:00:52.460 --> 00:00:54.900
koja je predavala engleski
odraslima u Abu Dabiju.

00:00:55.286 --> 00:00:56.600
I jednog lepog dana,

00:00:56.600 --> 00:00:59.539
odlučila je da ih odvede u vrt

00:00:59.620 --> 00:01:01.890
da ih uči rečima iz prirode.

00:01:01.890 --> 00:01:03.910
Ali je na kraju ona završila učeći

00:01:03.910 --> 00:01:06.070
arapske reči za lokalne biljke,

00:01:06.070 --> 00:01:07.870
kao i njihovu upotrebu -

00:01:07.870 --> 00:01:10.508
medicinsku, kozmetičku,

00:01:10.550 --> 00:01:12.700
kuvarsku, biljnu.

00:01:13.000 --> 00:01:15.450
Kako su svi ti studenti stekli to znanje?

00:01:15.450 --> 00:01:17.920
Naravno, od njihovih baka i deka

00:01:17.920 --> 00:01:20.000
pa čak i pradeda i prababa.

00:01:20.000 --> 00:01:23.000
Nije neophodno
da vam kažem koliko je važno

00:01:23.000 --> 00:01:25.580
imati mogućnost komunikacije

00:01:25.580 --> 00:01:27.580
kroz generacije.

00:01:27.580 --> 00:01:29.470
Ali nažalost, danas,

00:01:29.470 --> 00:01:31.000
jezici umiru

00:01:31.000 --> 00:01:33.000
po nečuvenoj stopi.

00:01:33.217 --> 00:01:35.740
Svakih 14 dana umre jedan jezik.

00:01:35.777 --> 00:01:38.177
Ne znam kako to znaju, ali tako kažu

00:01:39.854 --> 00:01:41.100
E sada, u isto vreme,

00:01:41.100 --> 00:01:43.830
engleski je neosporno globalni jezik.

00:01:44.630 --> 00:01:46.320
Ima li tu neke povezanosti?

00:01:46.340 --> 00:01:47.760
Pa ne znam.

00:01:47.760 --> 00:01:50.400
Ali znam da sam videla mnogo promena.

00:01:50.400 --> 00:01:53.400
Prvi put kad sam došla u Zaliv,
došla sam u Kuvajt,

00:01:54.004 --> 00:01:57.120
u trenutku kada je još bilo
teškoća u komunikaciji.

00:01:57.120 --> 00:01:59.300
U stvari, ne tako davno.

00:01:59.300 --> 00:02:01.400
Ovo je prerano.

00:02:01.400 --> 00:02:03.400
Ali ipak,

00:02:03.400 --> 00:02:05.400
Britiš Kaunsil me je regrutovao

00:02:05.400 --> 00:02:07.880
zajedno sa oko 25 drugih učitelja.

00:02:07.880 --> 00:02:10.580
I mi smo bili prvi ne-Muslimani

00:02:10.620 --> 00:02:13.650
koji su predavali
u državnim školama u Kuvajtu.

00:02:13.650 --> 00:02:15.630
Dovedeni smo da predajemo engleski

00:02:15.630 --> 00:02:19.000
jer je vlada želela da modernizuje zemlju

00:02:19.000 --> 00:02:22.000
i osnaži građane kroz obrazovanje.

00:02:22.500 --> 00:02:24.500
I naravno, Britanija je dobila

00:02:24.500 --> 00:02:27.500
nešto od tog divnog naftnog bogatstva.

00:02:27.500 --> 00:02:29.500
Okej.

00:02:32.600 --> 00:02:35.600
Ovo je velika promena koju sam videla -

00:02:35.711 --> 00:02:37.400
kako se učenje engleskog

00:02:37.400 --> 00:02:42.366
od obostrano korisne prakse pretovrilo

00:02:43.057 --> 00:02:46.200
u masovni međunarodni biznis,
koji danas viđamo.

00:02:46.976 --> 00:02:50.100
Više nije samo strani jezik
u školskom programu.

00:02:50.100 --> 00:02:52.422
I više nije isključivo vlasništvo

00:02:52.500 --> 00:02:54.500
majke Engleske.

00:02:54.500 --> 00:02:56.500
Postao je trend

00:02:56.500 --> 00:02:59.500
u svakoj naciji na Zemlji
koja govori engleski.

00:02:59.877 --> 00:03:01.200
I zašto da ne?

00:03:01.200 --> 00:03:04.200
Naposletku, najbolje obrazovanje -

00:03:04.200 --> 00:03:07.200
prema najnovijoj rang listi
Svetskog univerziteta -

00:03:07.536 --> 00:03:09.680
može se naći na univerzitetima

00:03:09.680 --> 00:03:12.434
u Engleskoj i Americi.

00:03:13.200 --> 00:03:17.200
Dakle, prirodno je da svi žele
englesko obrazovanje.

00:03:17.400 --> 00:03:19.400
Ali ako vam to nije maternji jezik,

00:03:19.400 --> 00:03:21.400
morate da prođete test.

00:03:21.869 --> 00:03:23.300
E sad, da li je ispravno

00:03:23.300 --> 00:03:26.035
odbiti studenta samo

00:03:26.060 --> 00:03:28.210
na osnovu jezičkih sposobnosti?

00:03:28.210 --> 00:03:30.610
Možda imate kompjuterskog naučnika

00:03:30.610 --> 00:03:31.800
koji je genije.

00:03:31.800 --> 00:03:35.193
Da li je njemu potreban isti jezik
kao i advokatu, na primer?

00:03:35.815 --> 00:03:38.007
Pa, mislim da ne.

00:03:39.386 --> 00:03:42.485
Mi, profesori engleskog
ih stalno odbacujemo.

00:03:42.510 --> 00:03:44.000
Postavimo znak stop,

00:03:44.000 --> 00:03:46.470
i zaustavimo ih na njihovom putu.

00:03:46.470 --> 00:03:48.690
Više ne mogu da prate svoj san,

00:03:48.690 --> 00:03:51.000
dok ne prođu engleski.

00:03:53.658 --> 00:03:55.800
Hajde da to postavim ovako,

00:03:55.800 --> 00:03:58.997
da upoznam jednojezičnog
holandskog govornika

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
koji ima lek za rak,

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
da li bih ga sprečila da uđe
na britanski univerzitet?

00:04:04.183 --> 00:04:06.000
Mislim da ne.

00:04:06.000 --> 00:04:09.000
Ali zapravo, to je upravo ono što činimo.

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
Profesori engleskog su čuvari na kapiji.

00:04:12.484 --> 00:04:15.322
I prvo morate nas da zadovoljite

00:04:15.497 --> 00:04:17.800
svojim dovoljno dobrim engleskim.

00:04:19.790 --> 00:04:22.472
Može biti opasno dati -

00:04:22.562 --> 00:04:24.774
(Smeh)

00:04:24.810 --> 00:04:27.551
preveliku moć

00:04:27.600 --> 00:04:29.600
uskom delu društva.

00:04:29.635 --> 00:04:33.080
Možda bi granice bile suviše univerzalne.

00:04:33.099 --> 00:04:34.300
Okej.

00:04:34.843 --> 00:04:37.200
"Ali", čujem vas kako kažete,

00:04:37.500 --> 00:04:39.500
"šta sa istraživanjima?

00:04:39.500 --> 00:04:41.500
Sve je na engleksom."

00:04:41.500 --> 00:04:43.500
Knjige su na engleskom,

00:04:43.500 --> 00:04:45.500
časopisi se pišu na engleskom,

00:04:45.500 --> 00:04:48.500
ali to je proročanstvo
koje se samo ispunjava.

00:04:48.500 --> 00:04:50.500
Ono hrani zahteve engleskog.

00:04:50.931 --> 00:04:52.500
I tako to ide.

00:04:52.500 --> 00:04:55.500
Pitam vas, šta se desilo prevođenju?

00:04:55.800 --> 00:04:59.042
Ako se prisetite islamskog zlatnog doba,

00:04:59.922 --> 00:05:02.400
tada su rađeni mnogi prevodi.

00:05:02.400 --> 00:05:05.400
Prevodilo se sa latinskog i grčkog

00:05:05.400 --> 00:05:07.400
na arapski, persijski,

00:05:07.700 --> 00:05:09.700
pa se onda prevodilo

00:05:09.700 --> 00:05:11.700
na germanske jezike Evrope

00:05:11.700 --> 00:05:13.700
i onda romanske jezike.

00:05:13.700 --> 00:05:17.424
I tako je sunce sinulo
na mračno doba Evrope.

00:05:19.499 --> 00:05:20.942
Nemojte me pogrešno shvatiti;

00:05:21.010 --> 00:05:23.442
nisam ja protiv učenja engleskog,

00:05:23.500 --> 00:05:24.800
svi vi profesori engleskog.

00:05:24.800 --> 00:05:28.345
Volim to što imamo globalni jezik.

00:05:28.370 --> 00:05:30.900
Danas nam je potreban više nego ikada.

00:05:31.303 --> 00:05:33.310
Ali sam protiv toga da se on koristi

00:05:33.310 --> 00:05:34.900
kao barijera.

00:05:35.110 --> 00:05:37.975
Da li zaista želimo
da završimo sa 600 jezika,

00:05:38.000 --> 00:05:41.000
a da glavni bude engleski ili kineski?

00:05:41.074 --> 00:05:43.970
Treba nam više od toga.
Gde povlačimo crtu?

00:05:44.451 --> 00:05:45.800
Ovaj sistem

00:05:45.800 --> 00:05:48.800
izjednačava inteligenciju

00:05:48.800 --> 00:05:52.538
sa znanjem engleskog

00:05:52.570 --> 00:05:54.307
(Smeh)

00:05:54.332 --> 00:05:55.800
što je vrlo proizvoljno.

00:05:55.800 --> 00:06:01.005
(Aplauz)

00:06:01.800 --> 00:06:03.800
I želim da vas podsetim

00:06:03.800 --> 00:06:06.800
da giganti na čijim ramenima

00:06:06.800 --> 00:06:08.800
stoje današnji intelektualci

00:06:09.200 --> 00:06:11.770
nisu imali engleski,

00:06:11.794 --> 00:06:14.200
nisu morali da polože test iz engleskog.

00:06:14.200 --> 00:06:16.200
Na primer, Ajnštajn.

00:06:17.100 --> 00:06:20.100
Inače, smatrali su da mu je potrebna
specijalna škola

00:06:20.100 --> 00:06:22.800
jer činjenica je da je bio disleksičar.

00:06:22.843 --> 00:06:24.420
Ali srećom po svet,

00:06:24.420 --> 00:06:27.100
nije morao da položi test engleskog.

00:06:27.100 --> 00:06:30.100
TOEFL, američki test engleskog,

00:06:30.100 --> 00:06:32.100
je počeo da se koristi

00:06:32.100 --> 00:06:34.100
tek 1964.

00:06:34.100 --> 00:06:36.664
Sada je on eksplodirao.

00:06:36.695 --> 00:06:38.735
Postoje gomile i gomile testova engleskog.

00:06:38.770 --> 00:06:40.530
I milioni i milioni učenika

00:06:40.530 --> 00:06:42.480
svake godine polažu te testove.

00:06:43.080 --> 00:06:44.940
E sad možete pomisliti, vi i ja,

00:06:44.940 --> 00:06:47.585
da kotizacije nisu loše, da su okej,

00:06:47.650 --> 00:06:49.400
ali one su prevelike

00:06:49.400 --> 00:06:51.400
za milione mnogih siromašnih ljudi.

00:06:51.400 --> 00:06:53.400
I u samom startu ih mi odbijamo.

00:06:53.400 --> 00:06:56.400
(Aplauz)

00:06:56.747 --> 00:07:00.784
Sećam se naslova koji sam nedavno videla:

00:07:00.900 --> 00:07:02.900
"Obrazovanje: Veliki delilac."

00:07:03.535 --> 00:07:04.700
Sada shvatam,

00:07:04.700 --> 00:07:07.700
razumem zašto bi se ljudi
usmerili na engleski.

00:07:08.400 --> 00:07:11.400
Žele da svojoj deci pruže
najbolju moguću priliku u životu.

00:07:12.000 --> 00:07:15.000
A da bi to mogli, potrebno im je
zapadnjačko obrazovanje.

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
Jer, naravno, najbolji poslovi

00:07:17.000 --> 00:07:20.540
idu ljudima koji dolaze
sa univerziteta sa zapada,

00:07:20.544 --> 00:07:22.000
kako sam ranije navela.

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
To je kružna stvar.

00:07:24.440 --> 00:07:25.800
Okej.

00:07:26.200 --> 00:07:28.830
Dozvolite da vam ispričam priču
o dva naučnika,

00:07:28.830 --> 00:07:30.200
dva engleska naučnika.

00:07:30.200 --> 00:07:32.910
Radili su eksperiment

00:07:32.910 --> 00:07:34.590
u vezi sa genetikom

00:07:34.590 --> 00:07:37.200
i prednjim i zadnjim udovima životinja.

00:07:37.200 --> 00:07:40.020
Ali nisu mogli da dođu
do željenih rezultata.

00:07:40.021 --> 00:07:41.940
Stvarno nisu znali šta da rade,

00:07:41.940 --> 00:07:44.200
sve dok se nije pojavio nemački naučnik

00:07:44.200 --> 00:07:47.200
koji je shvatio da su koristili dve reči

00:07:47.405 --> 00:07:49.820
za prednje i zadnje udove,

00:07:49.820 --> 00:07:53.200
dok genetika zapravo ne pravi razliku

00:07:53.200 --> 00:07:55.200
kao ni nemački.

00:07:55.390 --> 00:07:57.240
Dakle bingo,

00:07:57.240 --> 00:07:59.370
rešen problem.

00:07:59.370 --> 00:08:01.540
Ako ne možete da mislite misao,

00:08:02.140 --> 00:08:04.300
zaglavili ste se.

00:08:04.300 --> 00:08:06.970
Ali ako neki drugi jezik može to da čini,

00:08:06.970 --> 00:08:08.590
onda, saradnjom,

00:08:08.590 --> 00:08:11.300
možemo postići i naučiti mnogo više.

00:08:13.264 --> 00:08:14.700
Moja ćerka

00:08:15.534 --> 00:08:18.080
je došla u Englesku iz Kuvajta.

00:08:18.080 --> 00:08:22.050
Učila je nauku i matematiku
na arapskom,

00:08:22.071 --> 00:08:23.700
na arapskoj višoj školi.

00:08:23.700 --> 00:08:26.700
Morala je da to prevede
na engleski u gimnaziji.

00:08:27.100 --> 00:08:29.740
I bila je najbolja u odeljenju

00:08:29.740 --> 00:08:31.100
u tim predmetima.

00:08:31.100 --> 00:08:33.100
To nam govori

00:08:33.100 --> 00:08:36.049
da, kada učenici dođu
kod nas iz drugih zemalja,

00:08:36.049 --> 00:08:38.210
moguće je da im ne odajemo priznanje

00:08:38.210 --> 00:08:39.830
za ono što već znaju,

00:08:39.830 --> 00:08:42.100
a znaju to na svom jeziku.

00:08:42.389 --> 00:08:44.100
Kada jezik umre,

00:08:44.100 --> 00:08:46.800
ne znamo šta sa njim gubimo.

00:08:49.684 --> 00:08:53.300
Ovo je - ne znam da li ste to videli
nedavno na CNN-u -

00:08:54.100 --> 00:08:56.573
dali su Heroes Award

00:08:56.900 --> 00:09:00.630
mladom kenijskom čobanu

00:09:01.030 --> 00:09:04.620
koji nije mogao noću da uči u svom selu,

00:09:04.620 --> 00:09:06.220
poput ostale dece iz sela,

00:09:06.220 --> 00:09:08.040
jer se kerozinska lampa,

00:09:08.040 --> 00:09:09.593
dimila i oštetila njegove oči.

00:09:09.624 --> 00:09:12.370
I svakako, nikada nije bilo
dovoljno kerozina,

00:09:12.370 --> 00:09:14.700
jer šta možete da kupite
sa dolarom na dan?

00:09:15.304 --> 00:09:17.110
Tako je napravio

00:09:17.110 --> 00:09:19.920
solarnu lampu koja ništa ne košta.

00:09:19.920 --> 00:09:22.090
I sada deca u njegovom selu

00:09:22.090 --> 00:09:24.120
dobijaju iste ocene u školi

00:09:24.120 --> 00:09:27.189
kao i deca čije kuće imaju struju.

00:09:28.500 --> 00:09:33.739
(Aplauz)

00:09:33.818 --> 00:09:36.510
Kada je primio svoju nagradu,

00:09:36.510 --> 00:09:38.210
izgovorio je ove divne reči:

00:09:38.210 --> 00:09:40.980
"Deca mogu Afriku da vode
od onoga što je ona danas,

00:09:41.580 --> 00:09:43.510
mračni kontinent,

00:09:43.510 --> 00:09:45.750
do svetlog kontinenta."

00:09:45.750 --> 00:09:47.530
Jednostavna ideja,

00:09:47.530 --> 00:09:50.100
koja može da ima dalekosežan uticaj.

00:09:51.360 --> 00:09:53.500
Ljudi koji nemaju svetlosti,

00:09:53.500 --> 00:09:56.270
bilo fizičke ili metaforičke,

00:09:56.270 --> 00:09:58.800
ne mogu proći naše testove,

00:09:58.928 --> 00:10:01.400
i nikada ne možemo znati šta oni znaju.

00:10:02.525 --> 00:10:05.280
Hajde da ne držimo ni sebe ni njih

00:10:05.280 --> 00:10:06.600
u mraku.

00:10:06.991 --> 00:10:09.600
Hajde da slavimo različitost.

00:10:10.451 --> 00:10:12.600
Negujte svoj jezik.

00:10:12.600 --> 00:10:16.062
Koristite ga da širite sjajne ideje.

00:10:16.600 --> 00:10:23.067
(Aplauz)

00:10:24.528 --> 00:10:26.060
Mnogo vam hvala.

00:10:26.060 --> 00:10:28.600
(Aplauz)