Wat als ik je vertelde 
dat er overal om je heen

biljoenen minuscule bacteriën zijn?

Het is waar.

Micro-organismen, bacteriën genoemd, 
waren bij de eerste levensvormen op Aarde.

Hoewel ze slechts 
uit één enkele cel bestaan,

is hun totale biomassa groter 
dan die van alle planten en dieren samen.

Ze leven vrijwel overal:

op de grond, in het water,

op je keukentafel, op je huid,

zelfs binnen in je.

Nog niet naar de paniekknop reiken.

Hoewel er 10 keer 
meer bacteriële cellen

dan menselijke cellen 
in je lichaam zitten,

zijn veel van die bacteriën 
onschadelijk of zelfs nuttig

voor de spijsvertering en de immuniteit.

Maar een paar rotte appels 
kunnen schadelijke infecties veroorzaken,

van kleine ongemakken 
tot dodelijke epidemieën.

Gelukkig zijn er verbazingwekkende 
medicijnen ontworpen

om bacteriële infecties te bestrijden.

Gesynthetiseerd uit chemicaliën 
of van nature uit zaken als schimmels,

doden of neutraliseren 
deze antibiotica bacteriën

door onderbreking 
van de celwandsynthese

of interfereren ze met vitale processen 
zoals de eiwitsynthese,

terwijl ze de menselijke cellen 
ongedeerd laten.

De inzet van antibiotica 
in de loop van de 20e eeuw

maakte veel eerder gevaarlijke ziekten 
gemakkelijk te behandelen.

Maar vandaag worden 
meer en meer van onze antibiotica

steeds minder effectief.

Ging er iets mis 
waardoor hun werking stopte?

Het probleem ligt niet 
bij de antibiotica.

Bacteriën zijn gemaakt om te vechten.

De reden ligt in Darwins theorie 
van natuurlijke selectie.

Net als alle andere organismen,

kunnen individuele bacteriën 
willekeurige mutaties ondergaan.

Veel van deze mutaties 
zijn schadelijk of nutteloos,

maar zo nu en dan komt er een 
die het organisme

een voordeel bij het overleven geeft.

Voor een bacterie
is een mutatie die ze ongevoelig maakt

voor een bepaald antibioticum, 
een groot voordeel.

Aangezien de niet-resistente 
bacteriën worden gedood,

wat vooral snel gebeurt 
in antibiotica-rijke omgevingen,

zoals ziekenhuizen,

is er meer ruimte en middelen 
om de resistenten te laten gedijen.

Ze geven alleen de gemuteerde genen door 
die hen helpen te overleven.

Voortplanting is niet de enige manier 
om dit te doen.

Van sommige komt het DNA 
na hun dood vrij

om opgepikt te worden 
door andere bacteriën.

Anderen maken gebruik 
van de ‘conjugatie’-methode,

door langs ‘pili’ 
hun genen te delen.

Na verloop van tijd 
halen de resistentiegenen de bovenhand

en creëren hele stammen 
van resistente superbacteriën.

Hoeveel tijd hebben we nog 
voordat deze superbacteriën het overnemen?

Bij sommige bacteriën 
is het al zover.

Zo hebben sommige stammen 
van staphylococcus aureus,

die van alles van huidinfecties 
tot longontsteking en sepsis veroorzaken,

zich ontwikkeld tot MRSA.

Ze zijn resistent 
tegen beta-lactam antibiotica,

zoals penicilline, methicilline 
en oxacilline.

Dankzij een gen dat het proteïne vervangt
waar bètalactam-antibiotica

zich gewoonlijk op richten 
en aan binden,

kan MRSA zijn celwanden 
ondoordringbaar maken.

Andere superbacteriën zoals salmonella,

produceren soms zelfs enzymen 
zoals bètalactams

die antibiotica afbreken 
voordat ze schade kunnen aanrichten.

E. coli, een diverse groep van bacteriën

met varianten die diarree 
en nierfalen veroorzaken,

kunnen de antibiotica-functie 
van chinolonen uitschakelen,

door alle indringers

in de cel binnen te activeren.

Maar er is ook goed nieuws.

Wetenschappers proberen 
de bacteriën voor te blijven.

Hoewel de ontwikkeling 
van nieuwe antibiotica

in de afgelopen jaren is afgenomen,

heeft de Wereldgezondheidsorganisatie 
er een prioriteit van gemaakt

om nieuwe behandelingen te ontwikkelen.

Anderen doen onderzoek 
naar nieuwe oplossingen,

zoals faagtherapie 
of vaccins om infecties te voorkomen.

Belangrijker nog is het terugdringen 
van het buitensporig

en onnodig gebruik van antibiotica,

zoals voor kleine infecties 
die zichzelf oplossen.

Betere medische praktijk 
in ziekenhuizen om infecties te voorkomen,

kan een grote impact hebben

door niet-resistente bacteriën 
in leven te houden

als concurrentie 
voor de resistente stammen.

In de oorlog tegen superbacteriën 
kan de-escalatie soms beter werken

dan een evolutionaire wapenwedloop.