0:00:06.101,0:00:08.200
Şimdi, Londra'da İngiliz müzesinin...

0:00:08.200,0:00:11.360
...eski Mısırdan kalma mumyalarla ...

0:00:11.360,0:00:15.565
....ve aynı zamanda da ziyaretçi çocuklarla ...

0:00:15.565,0:00:18.779
....ve tabi ki turistlerle de dolu bir odasındayız.. [br]Burası, çok büyük ve kalabalık!

0:00:18.779,0:00:21.672
Şu an, çerçevelenmiş [br]süslü bir yazıya bakıyoruz.

0:00:21.672,0:00:22.876
Bu yazı büyük ölçüde göz ardı ediliyor.

0:00:22.968,0:00:24.101
Bu bir papirüs yazısı.

0:00:24.178,0:00:27.390
Papirüs, Nil Deltasında yetişen bir kamıştır.

0:00:27.606,0:00:29.806
Bu kamış, kağıt yapımında [br]ham madde olarak kullanılır.

0:00:29.806,0:00:34.003
Aslında, bu tek taraflı[br]önemli yüzey...

0:00:34.003,0:00:35.578
... Ortaçağ'da yazı yazmaya uygundur.

0:00:35.715,0:00:40.305
Şu anda, ölüler kitabına bakıyoruz.

0:00:40.305,0:00:43.021
Bu kitabın bir diğer adı Mısırlıların atalarıdır.

0:00:43.021,0:00:44.864
Ama bu eski kitapta ...

0:00:44.864,0:00:48.063
...ölülerin öldükten sonra ihtiyaç duyacakları...

0:00:48.063,0:00:50.275
....büyüler, dualar ve sihirli sözler vardır.

0:00:50.275,0:00:53.411
Bu, Eski Krala kadar uzanan bir gelenektir.

0:00:53.411,0:00:56.444
Bu yazıya piramit metni diyoruz.

0:00:56.444,0:00:59.065
Burada öldükten sonraki hayat için öneriler vardır.

0:00:59.065,0:01:03.195
Sonra, burada tabutların üzerine yazılmış[br]tabut metinleri de vardır.

0:01:03.195,0:01:05.566
Yeni Kral için yazılmış bir mektup dahi vardır.

0:01:05.566,0:01:08.675
Böyle, ölülerin kitapları [br]dediğimiz süslü yazılar da vardır.

0:01:08.675,0:01:10.803
Bizim bir tanesini gördüğümüz[br]gibi bazen bu metinler...

0:01:10.803,0:01:11.943
.... papirüs üzerine yazılır.

0:01:11.943,0:01:13.996
Bazen de ölüleri sarıp koydukları...

0:01:13.996,0:01:15.410
... kefenlerin üzerine yazılır.

0:01:15.410,0:01:22.102
Bu yüzden, bunlar krallar ve Eski Kral için önemlidir.

0:01:22.102,0:01:26.697
Ancak, bunu asil olmayan ailelerde [br]yapmaya başlamışsa da...

0:01:26.697,0:01:30.432
... burada gördüklerimiz [br]yüksek rütbeli insanlara ait olanlardır.

0:01:30.432,0:01:35.308
Metin, Hunefer adında katip[br]olan birinin mezarında bulundu.

0:01:35.308,0:01:37.395
Bu katip, din adamı statüsündeydi.

0:01:37.395,0:01:39.608
Böylece, biz şuan okuma yazma bilen [br]biriyle muhatap oluyoruz

0:01:39.608,0:01:43.198
Bu kişi, Mısır kültüründe çok yüksek[br]bir konumda çalışıyordu.

0:01:43.198,0:01:46.473
Metinde, bu metinle gömülen adamın [br]açıklamalarını görüyoruz.

0:01:46.473,0:01:48.522
Eğer yazının sol üst köşesine bakarsanız....

0:01:48.522,0:01:52.783
....ona iyi bir hayat yaşadığı için...

0:01:52.783,0:01:55.471
...öldükten sonra da iyi bir yer [br]kazandığı kehanetini söyleyen....

0:01:55.471,0:01:59.973
...sıra sıra çömelmiş olarak dizili tanrıları...

0:01:59.973,0:02:02.665
....ve yine çömelmiş, beyaz giyimli onlarla konuşan....

0:02:02.665,0:02:04.846
....adam figürünün Hunefer olduğunu görebilirsiniz.

0:02:04.908,0:02:08.172
Peki, aşağıya doğru bakıldığında...

0:02:08.172,0:02:10.747
...Hunefer'in iyi bir hayat sürüp de öldükten sonra yine iyi bir hayat hak edip etmediğine....

0:02:10.747,0:02:13.566
....dair olan hükmün tablosu vardır.

0:02:13.566,0:02:17.676
Biz, sol tarafda Hunefer'i tekrar görüyoruz.

0:02:17.676,0:02:21.115
Onu giydiği beyaz urbasından tanıyoruz.

0:02:21.115,0:02:26.297
Ona, çakal başlı tanrı Anubis tarafından ...

0:02:26.297,0:02:27.972
...mumyalanma ve mezarlıklarla ....

0:02:27.972,0:02:31.774
....alakalı iyi şeyler vaat edilir.

0:02:31.774,0:02:34.357
Hunefer sol elinde sonsuzluğun [br]sembolü olan yaşam çarmıhını taşıyor.

0:02:34.357,0:02:38.829
Bu, tamamen, Hunefer'in sonra [br]yaşayacaklarının göstergesidir.

0:02:38.829,0:02:41.108
Sağ tarafa doğru devam edersek...

0:02:41.108,0:02:44.308
...çakal başlı tanrı Anubis'i tekrar görürüz.

0:02:44.308,0:02:49.279
Bu kez, Anubis çömelmiş ve [br]adalet terazisini dengede tutuyor.

0:02:49.279,0:02:52.473
Terazinin sol tarafında, ölünün kalbini....

0:02:52.473,0:02:56.532
....terazinin öbür tarafında da kuş tüyünü görüyoruz.

0:02:56.532,0:03:02.034
Bu kuş tüyü, terazinin başındaki[br]Ma'at' a(adaletin sembolu) ait...

0:03:02.111,0:03:04.506
...ve onun başından geldiğini anlıyoruz.

0:03:04.506,0:03:08.872
İşte, Ma'at ise kutsal emir , ahlaklı yaşam ...

0:03:08.933,0:03:11.578
...ve hayat düzeni ile alakalı tanrıdır.

0:03:11.763,0:03:15.962
Kuş tüyü alçaldı ve ağır geldi.

0:03:15.962,0:03:20.972
Bu durumda, Hunfer ahlaklı bir [br]hayat sürdü ve bu yüzden o, öte dünya getirildi.

0:03:20.972,0:03:26.945
Hunefer, Anubis'in yanında duran şeytani görünüşlü[br]canavar tarafından yok edilemeyecektir.

0:03:26.945,0:03:33.695
Bu, Ammit adında başı timsah, vücudu aslan ve arka bacakları da su aygırı olan bir canavardı.

0:03:33.695,0:03:39.695
Bu canavar, eğer Hunefer Ma'at'a göre...

0:03:39.695,0:03:42.671
...ahlaklı bir hayat sürmediği ortaya çıkarsa, onun kalbini yemek için bekliyordu.

0:03:42.763,0:03:47.470
Mısırlılar, bu testi geçebilen ve[br]öte dünyada yaşamayı hak eden insanların...

0:03:47.470,0:03:52.203
...sadece ahlaklı bir hayat sürenler olduğuna inanıyorlar. Kutsanmış yada günahkar kimse ...

0:03:52.234,0:03:54.936
....olup olmasa da ve Cennete yahut Cehenneme [br]mi gideceğinin bir önemi olmadan...

0:03:54.982,0:03:57.007
...öldükten sonra herkesin [br]gideceği bir öte dünyanın varlığı...

0:03:57.007,0:03:59.508
....şeklinde olan Hristiyan anlayışına terstir.

0:03:59.508,0:04:03.913
Burada, eğer sen ahlaklı isen [br]öte dünyaya gidebilirsin.

0:04:03.990,0:04:07.078
Sonraki figürde, bu kez bir[br]kuşun başı olan turna başıyla ...

0:04:07.078,0:04:10.403
...başka bir tanrı görüyoruz.

0:04:10.465,0:04:16.150
İşte bu tanrı Thoth, [br]Hunefer'nin davasını rapor ediyor.

0:04:16.150,0:04:20.806
Bu durumda, onun başarılı olduğunu ve [br]öte dünyaya gidebileceğini bildiriyor.

0:04:20.806,0:04:25.858
Thoth'un suretini seviyorum.[br]O Çok dik duruyor.

0:04:25.858,0:04:30.318
Uzatılmış kolları ise ona güvenmek,[br]ona verilen hakmış hissini veriyor.

0:04:30.349,0:04:35.307
Biz, Hunefer'i tekrar görüyoruz. Bu kez de,...

0:04:35.307,0:04:40.306
...Mısır tanrılarının en yücesi Osiris ile tanışıyor.

0:04:40.306,0:04:43.998
Ve, Osiris'in oğlu Horus Hunefer'i Osiris ile tanıştırıyor.

0:04:43.998,0:04:45.673
Horus'u hatırlamak kolaydır.

0:04:45.673,0:04:49.472
Çünkü, o kartal başlıdır.

0:04:49.472,0:04:55.650
Horos, Osiris'in oğludur. Sol elinde,[br]daha önceden de gördüğümüz....

0:04:55.650,0:04:58.525
....sonsuzluk sembolü olan ankh'yi tutuyor.

0:04:58.525,0:05:02.252
Horos, Hunefer'i şahane [br]bir yerde bulunan Osiris ile...

0:05:02.252,0:05:06.127
...tanıştırıyor ve Hunefer en önemli tanrı ile konuşuyor.

0:05:06.173,0:05:13.746
Osiris, üzerinde Mısır'ın sembolleriyle tahta çıkmış ve sonsuzluk sembolü olan nilüfer çiçeğinin ...

0:05:13.746,0:05:20.963
...arkasında oturuyor.Bu nilüfer çiçeğinin üstünde ...

0:05:20.963,0:05:22.996
...Güney, Kuzey, Doğu ve Batı 'yı [br]temsil eden Horus'un dört oğlu bulunur.

0:05:22.996,0:05:27.534
Horus'un çocukları Canopic jars'a konulan...

0:05:27.534,0:05:29.848
...iç organlardan sorumludurlar.

0:05:29.848,0:05:33.567
Bu yüzden de ölünün korunması [br]adına görevleri büyüktür.

0:05:33.567,0:05:36.701
Horus'u yine görüyoruz ama [br]bu kez göz şeklinde resmedilmiş.

0:05:36.701,0:05:40.066
Hatırladığımız üzere, Horus bir kuş olan [br]Kartal ile temsil ediliyor.

0:05:40.066,0:05:45.211
Bu yüzden de burada onun göz sembolüne rağmen,[br]elleri yerine pençeleri vardır.

0:05:45.319,0:05:49.576
Bu pençeler yine sonsuzluk sembolü olan, [br]deve kuşu tüyünü taşır.

0:05:49.623,0:05:53.702
Horus'u gözünün temsil edilmesi başka [br]bir Mısır efsanesiyle alakalıdır.

0:05:53.702,0:05:56.702
Bu efsane, Horus ve Seth arasındaki savaştır [br]ama bu bir diğer hikayedir.

0:05:56.702,0:06:01.196
Osiris'in arkasında iki kadın figürü vardır.

0:06:01.196,0:06:06.351
Bir tanesi Osiris'in karısı Isis, [br]öteki de Isis'in kardeşi Nephthys'dir.

0:06:06.351,0:06:09.563
Nephthys öbür dünyanın muhafızı ve [br]Hunefer'e yargılanırken...

0:06:09.563,0:06:13.945
...kılavuzluk eden en başta gördüğümüz [br]Anubis'in annesidir.

0:06:13.945,0:06:18.639
İşte bu, bütün bu figürlerin üzerinde bulunduğu beyaz platform sodyum karbonatı temsil eder.

0:06:18.639,0:06:24.264
Bu doğal tuz, Nil'de bulunur ve eski Mısırlılar onu...

0:06:24.310,0:06:27.734
... mumyaların tamamen kuruması için kullanıyorlardı. [br]Bu odadaki mumyalar da öyle.

0:06:27.811,0:06:29.567
Böylece, onlar korunmuş oluyorlardı.

0:06:29.567,0:06:34.262
Aslında, 'muhafaza' kelimesi [br]Mısır'ın kültürünü bize açan anahtar gibidir.

0:06:34.262,0:06:37.111
Çünkü; bu kültürün şekilleri,[br]sembolleri ve sanatı binlerce yıl...

0:06:37.111,0:06:42.291
... boyunca inanılmaz şekilde [br]aynı kalmayı başarmıştır.

0:06:42.291,0:06:46.869
Değişken süreçlere rağmen yada [br]bundan önce Amarna Period'unda da...

0:06:46.869,0:06:50.526
... insan figürlerinin çok farklı [br]temsil edildiğini görmüş olduk.

0:06:50.526,0:06:55.145
Burada gördüklerimiz, şekil olarak[br]bize çok tanıdık geldi.

0:06:55.191,0:06:57.274
Çünkü, bu eski Mısırlıların, insan figürlerini...

0:06:57.304,0:07:00.104
...yansıttığı standart yöntemdir.

0:07:00.104,0:07:04.848
Hatta, bu Yeni Kral'ın resmi de olsa, bu şekil...

0:07:04.848,0:07:08.852
... Eski Kral zamanından olan binlerce yıl önceki [br]Mısırlıları dahi tanıtabilir.

0:07:08.852,0:07:12.484
Mısır sanatını; sözcükler, [br]hiyeroglif yazı ve resimlerden...

0:07:12.576,0:07:16.195
.... oluşan bir karışım şeklinde gözlemledik.

0:07:16.548,0:07:20.596
Bu karışımı seviyorum. Bizim modern kültürümüzde...

0:07:20.596,0:07:22.912
... yazı dili ile görsel sanatları birbirinden ayırıyoruz.

0:07:22.912,0:07:24.397
Ama, eski Mısır'da ise bunların...

0:07:24.397,0:07:28.165
...aralarında gerçekten de yakın bir ilişki [br]ve büyük bir bütünlük var.