Şimdi, Londra'da İngiliz müzesinin...
...eski Mısırdan kalma mumyalarla ...
....ve aynı zamanda da ziyaretçi çocuklarla ...
....ve tabi ki turistlerle de dolu bir odasındayız..
Burası, çok büyük ve kalabalık!
Şu an, çerçevelenmiş
süslü bir yazıya bakıyoruz.
Bu yazı büyük ölçüde göz ardı ediliyor.
Bu bir papirüs yazısı.
Papirüs, Nil Deltasında yetişen bir kamıştır.
Bu kamış, kağıt yapımında
ham madde olarak kullanılır.
Aslında, bu tek taraflı
önemli yüzey...
... Ortaçağ'da yazı yazmaya uygundur.
Şu anda, ölüler kitabına bakıyoruz.
Bu kitabın bir diğer adı Mısırlıların atalarıdır.
Ama bu eski kitapta ...
...ölülerin öldükten sonra ihtiyaç duyacakları...
....büyüler, dualar ve sihirli sözler vardır.
Bu, Eski Krala kadar uzanan bir gelenektir.
Bu yazıya piramit metni diyoruz.
Burada öldükten sonraki hayat için öneriler vardır.
Sonra, burada tabutların üzerine yazılmış
tabut metinleri de vardır.
Yeni Kral için yazılmış bir mektup dahi vardır.
Böyle, ölülerin kitapları
dediğimiz süslü yazılar da vardır.
Bizim bir tanesini gördüğümüz
gibi bazen bu metinler...
.... papirüs üzerine yazılır.
Bazen de ölüleri sarıp koydukları...
... kefenlerin üzerine yazılır.
Bu yüzden, bunlar krallar ve Eski Kral için önemlidir.
Ancak, bunu asil olmayan ailelerde
yapmaya başlamışsa da...
... burada gördüklerimiz
yüksek rütbeli insanlara ait olanlardır.
Metin, Hunefer adında katip
olan birinin mezarında bulundu.
Bu katip, din adamı statüsündeydi.
Böylece, biz şuan okuma yazma bilen
biriyle muhatap oluyoruz
Bu kişi, Mısır kültüründe çok yüksek
bir konumda çalışıyordu.
Metinde, bu metinle gömülen adamın
açıklamalarını görüyoruz.
Eğer yazının sol üst köşesine bakarsanız....
....ona iyi bir hayat yaşadığı için...
...öldükten sonra da iyi bir yer
kazandığı kehanetini söyleyen....
...sıra sıra çömelmiş olarak dizili tanrıları...
....ve yine çömelmiş, beyaz giyimli onlarla konuşan....
....adam figürünün Hunefer olduğunu görebilirsiniz.
Peki, aşağıya doğru bakıldığında...
...Hunefer'in iyi bir hayat sürüp de öldükten sonra yine iyi bir hayat hak edip etmediğine....
....dair olan hükmün tablosu vardır.
Biz, sol tarafda Hunefer'i tekrar görüyoruz.
Onu giydiği beyaz urbasından tanıyoruz.
Ona, çakal başlı tanrı Anubis tarafından ...
...mumyalanma ve mezarlıklarla ....
....alakalı iyi şeyler vaat edilir.
Hunefer sol elinde sonsuzluğun
sembolü olan yaşam çarmıhını taşıyor.
Bu, tamamen, Hunefer'in sonra
yaşayacaklarının göstergesidir.
Sağ tarafa doğru devam edersek...
...çakal başlı tanrı Anubis'i tekrar görürüz.
Bu kez, Anubis çömelmiş ve
adalet terazisini dengede tutuyor.
Terazinin sol tarafında, ölünün kalbini....
....terazinin öbür tarafında da kuş tüyünü görüyoruz.
Bu kuş tüyü, terazinin başındaki
Ma'at' a(adaletin sembolu) ait...
...ve onun başından geldiğini anlıyoruz.
İşte, Ma'at ise kutsal emir , ahlaklı yaşam ...
...ve hayat düzeni ile alakalı tanrıdır.
Kuş tüyü alçaldı ve ağır geldi.
Bu durumda, Hunfer ahlaklı bir
hayat sürdü ve bu yüzden o, öte dünya getirildi.
Hunefer, Anubis'in yanında duran şeytani görünüşlü
canavar tarafından yok edilemeyecektir.
Bu, Ammit adında başı timsah, vücudu aslan ve arka bacakları da su aygırı olan bir canavardı.
Bu canavar, eğer Hunefer Ma'at'a göre...
...ahlaklı bir hayat sürmediği ortaya çıkarsa, onun kalbini yemek için bekliyordu.
Mısırlılar, bu testi geçebilen ve
öte dünyada yaşamayı hak eden insanların...
...sadece ahlaklı bir hayat sürenler olduğuna inanıyorlar. Kutsanmış yada günahkar kimse ...
....olup olmasa da ve Cennete yahut Cehenneme
mi gideceğinin bir önemi olmadan...
...öldükten sonra herkesin
gideceği bir öte dünyanın varlığı...
....şeklinde olan Hristiyan anlayışına terstir.
Burada, eğer sen ahlaklı isen
öte dünyaya gidebilirsin.
Sonraki figürde, bu kez bir
kuşun başı olan turna başıyla ...
...başka bir tanrı görüyoruz.
İşte bu tanrı Thoth,
Hunefer'nin davasını rapor ediyor.
Bu durumda, onun başarılı olduğunu ve
öte dünyaya gidebileceğini bildiriyor.
Thoth'un suretini seviyorum.
O Çok dik duruyor.
Uzatılmış kolları ise ona güvenmek,
ona verilen hakmış hissini veriyor.
Biz, Hunefer'i tekrar görüyoruz. Bu kez de,...
...Mısır tanrılarının en yücesi Osiris ile tanışıyor.
Ve, Osiris'in oğlu Horus Hunefer'i Osiris ile tanıştırıyor.
Horus'u hatırlamak kolaydır.
Çünkü, o kartal başlıdır.
Horos, Osiris'in oğludur. Sol elinde,
daha önceden de gördüğümüz....
....sonsuzluk sembolü olan ankh'yi tutuyor.
Horos, Hunefer'i şahane
bir yerde bulunan Osiris ile...
...tanıştırıyor ve Hunefer en önemli tanrı ile konuşuyor.
Osiris, üzerinde Mısır'ın sembolleriyle tahta çıkmış ve sonsuzluk sembolü olan nilüfer çiçeğinin ...
...arkasında oturuyor.Bu nilüfer çiçeğinin üstünde ...
...Güney, Kuzey, Doğu ve Batı 'yı
temsil eden Horus'un dört oğlu bulunur.
Horus'un çocukları Canopic jars'a konulan...
...iç organlardan sorumludurlar.
Bu yüzden de ölünün korunması
adına görevleri büyüktür.
Horus'u yine görüyoruz ama
bu kez göz şeklinde resmedilmiş.
Hatırladığımız üzere, Horus bir kuş olan
Kartal ile temsil ediliyor.
Bu yüzden de burada onun göz sembolüne rağmen,
elleri yerine pençeleri vardır.
Bu pençeler yine sonsuzluk sembolü olan,
deve kuşu tüyünü taşır.
Horus'u gözünün temsil edilmesi başka
bir Mısır efsanesiyle alakalıdır.
Bu efsane, Horus ve Seth arasındaki savaştır
ama bu bir diğer hikayedir.
Osiris'in arkasında iki kadın figürü vardır.
Bir tanesi Osiris'in karısı Isis,
öteki de Isis'in kardeşi Nephthys'dir.
Nephthys öbür dünyanın muhafızı ve
Hunefer'e yargılanırken...
...kılavuzluk eden en başta gördüğümüz
Anubis'in annesidir.
İşte bu, bütün bu figürlerin üzerinde bulunduğu beyaz platform sodyum karbonatı temsil eder.
Bu doğal tuz, Nil'de bulunur ve eski Mısırlılar onu...
... mumyaların tamamen kuruması için kullanıyorlardı.
Bu odadaki mumyalar da öyle.
Böylece, onlar korunmuş oluyorlardı.
Aslında, 'muhafaza' kelimesi
Mısır'ın kültürünü bize açan anahtar gibidir.
Çünkü; bu kültürün şekilleri,
sembolleri ve sanatı binlerce yıl...
... boyunca inanılmaz şekilde
aynı kalmayı başarmıştır.
Değişken süreçlere rağmen yada
bundan önce Amarna Period'unda da...
... insan figürlerinin çok farklı
temsil edildiğini görmüş olduk.
Burada gördüklerimiz, şekil olarak
bize çok tanıdık geldi.
Çünkü, bu eski Mısırlıların, insan figürlerini...
...yansıttığı standart yöntemdir.
Hatta, bu Yeni Kral'ın resmi de olsa, bu şekil...
... Eski Kral zamanından olan binlerce yıl önceki
Mısırlıları dahi tanıtabilir.
Mısır sanatını; sözcükler,
hiyeroglif yazı ve resimlerden...
.... oluşan bir karışım şeklinde gözlemledik.
Bu karışımı seviyorum. Bizim modern kültürümüzde...
... yazı dili ile görsel sanatları birbirinden ayırıyoruz.
Ama, eski Mısır'da ise bunların...
...aralarında gerçekten de yakın bir ilişki
ve büyük bir bütünlük var.