[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.10,0:00:08.20,Default,,0000,0000,0000,,Jesteśmy w Muzeum Brytyjskim, w Londynie
Dialogue: 0,0:00:08.20,0:00:11.36,Default,,0000,0000,0000,,w sali ze starożytnymi egipskimi mumiami,
Dialogue: 0,0:00:11.36,0:00:15.56,Default,,0000,0000,0000,,które przyciągają przyciągają uwagę dzieci
Dialogue: 0,0:00:15.56,0:00:18.78,Default,,0000,0000,0000,,i turystów. To ogromna sala i pełno w niej wspaniałych eksponatów.
Dialogue: 0,0:00:18.78,0:00:21.67,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy fragment zwoju,
Dialogue: 0,0:00:21.67,0:00:22.88,Default,,0000,0000,0000,,który nie wzbudza zbyt dużego zainteresowania.
Dialogue: 0,0:00:22.97,0:00:24.10,Default,,0000,0000,0000,,Jest to zwój papirusu.
Dialogue: 0,0:00:24.18,0:00:27.39,Default,,0000,0000,0000,,Papirus to rodzaj trzciny rosnącej w Delcie Nilu,
Dialogue: 0,0:00:27.61,0:00:29.81,Default,,0000,0000,0000,,z której wytwarzało się materiał przypominający papier
Dialogue: 0,0:00:29.81,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,stanowiący jedną z najważniejszych powierzchni do pisania
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:35.58,Default,,0000,0000,0000,,aż do czasów średniowiecznych.
Dialogue: 0,0:00:35.72,0:00:40.30,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy spisany tekst tak zwanej księgi umarłych,
Dialogue: 0,0:00:40.30,0:00:43.02,Default,,0000,0000,0000,,znanej w starożytnym Egipcie także pod różnymi innymi nazwami.
Dialogue: 0,0:00:43.02,0:00:44.86,Default,,0000,0000,0000,,Był to starożytny tekst
Dialogue: 0,0:00:44.86,0:00:48.06,Default,,0000,0000,0000,,pełen modlitw, zaklęć i uroków,
Dialogue: 0,0:00:48.06,0:00:50.28,Default,,0000,0000,0000,,słowem, wszystkiego co było potrzebne zmarłym w życiu pozagrobowym.
Dialogue: 0,0:00:50.28,0:00:53.41,Default,,0000,0000,0000,,Tradycja ta sięga czasów Starego Państwa,
Dialogue: 0,0:00:53.41,0:00:56.44,Default,,0000,0000,0000,,pismo to zwane jest Tekstami Piramid.
Dialogue: 0,0:00:56.44,0:00:59.06,Default,,0000,0000,0000,,Zawiera ono instrukcje dotyczące radzenia sobie w Zaświatach.
Dialogue: 0,0:00:59.06,0:01:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Następnie widzimy Teksty Sarkofagów, spisane na ścianach wewnętrznych sarkofagów
Dialogue: 0,0:01:03.20,0:01:05.57,Default,,0000,0000,0000,,i wreszcie w czasach Nowego Państwa,
Dialogue: 0,0:01:05.57,0:01:08.68,Default,,0000,0000,0000,,mamy zwoje takie jak ten, zwane księgami umarłych.
Dialogue: 0,0:01:08.68,0:01:10.80,Default,,0000,0000,0000,,Niekiedy teksty te spisywane były na papirusach,
Dialogue: 0,0:01:10.80,0:01:11.94,Default,,0000,0000,0000,,tak jak ten, który teraz widzimy.
Dialogue: 0,0:01:11.94,0:01:13.100,Default,,0000,0000,0000,,Czasem spisywane były na całunach,
Dialogue: 0,0:01:13.100,0:01:15.41,Default,,0000,0000,0000,,którymi owijano zmarłych.
Dialogue: 0,0:01:15.41,0:01:22.10,Default,,0000,0000,0000,,Teksty te miały duże znaczenie, pierwotnie tylko dla królów w czasach Starego Państwa,
Dialogue: 0,0:01:22.10,0:01:26.70,Default,,0000,0000,0000,,jednak z czasem zaczęły być używane również przez osoby spoza rodziny królewskiej,
Dialogue: 0,0:01:26.70,0:01:30.43,Default,,0000,0000,0000,,osoby o wysokim statusie i właśnie to widać na tym zwoju.
Dialogue: 0,0:01:30.43,0:01:35.31,Default,,0000,0000,0000,,Ten tekst został znaleziony w grobowcu Hunefera, starożytnego skryby.
Dialogue: 0,0:01:35.31,0:01:37.40,Default,,0000,0000,0000,,Skrybowie należeli do grupy społecznej kapłanów,
Dialogue: 0,0:01:37.40,0:01:39.61,Default,,0000,0000,0000,,tak więc mamy do czynienia z człowiekiem wykształconym,
Dialogue: 0,0:01:39.61,0:01:43.20,Default,,0000,0000,0000,,który zajmował wysoką pozycję społeczną.
Dialogue: 0,0:01:43.20,0:01:46.47,Default,,0000,0000,0000,,Na zwoju widzimy postać zmarłego mężczyzny,
Dialogue: 0,0:01:46.47,0:01:48.52,Default,,0000,0000,0000,,pochowanego wraz tym tekstem.
Dialogue: 0,0:01:48.52,0:01:52.78,Default,,0000,0000,0000,,W lewym górnym rogu zwoju widzimy
Dialogue: 0,0:01:52.78,0:01:55.47,Default,,0000,0000,0000,,kucającą postać ubraną w białą suknię.
Dialogue: 0,0:01:55.47,0:01:59.97,Default,,0000,0000,0000,,Jest to Hunefer przemawiający do kucających bóstw usadzonych w szeregu,
Dialogue: 0,0:01:59.97,0:02:02.66,Default,,0000,0000,0000,,mówiącego o dobrym życiu jakie wiódł
Dialogue: 0,0:02:02.66,0:02:04.85,Default,,0000,0000,0000,,i o tym, że zasłużył na życie po śmierci.
Dialogue: 0,0:02:04.91,0:02:08.17,Default,,0000,0000,0000,,Poniżej widzimy scenę przedstawiającą sąd ostateczny,
Dialogue: 0,0:02:08.17,0:02:10.75,Default,,0000,0000,0000,,na którym rozstrzygnie się, czy Hunefer żył godnie
Dialogue: 0,0:02:10.75,0:02:13.57,Default,,0000,0000,0000,,i zasłużył na miejsce w Zaświatach.
Dialogue: 0,0:02:13.57,0:02:17.68,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj ponownie widzimy Hunefera, tym razem stojącego.
Dialogue: 0,0:02:17.68,0:02:21.12,Default,,0000,0000,0000,,Możemy go poznać po białej sukni.
Dialogue: 0,0:02:21.12,0:02:26.30,Default,,0000,0000,0000,,Anubis, bóg z głową szakala prowadzi Hunefera za rękę.
Dialogue: 0,0:02:26.30,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,Anubis utożsamiany jest
Dialogue: 0,0:02:27.97,0:02:31.77,Default,,0000,0000,0000,,ze śmiercią, mumifikacją i cmentarzami.
Dialogue: 0,0:02:31.77,0:02:34.36,Default,,0000,0000,0000,,W lewej dłoni trzyma anch,
Dialogue: 0,0:02:34.36,0:02:38.83,Default,,0000,0000,0000,,symbol życia wiecznego, którego pragnie Hunefer.
Dialogue: 0,0:02:38.83,0:02:41.11,Default,,0000,0000,0000,,Dalej po prawej stronie
Dialogue: 0,0:02:41.11,0:02:44.31,Default,,0000,0000,0000,,znowu widzimy Anubisa, tym razem kucającego,
Dialogue: 0,0:02:44.31,0:02:49.28,Default,,0000,0000,0000,,który upewnia się, że waga jest dokładnie wypoziomowana.
Dialogue: 0,0:02:49.28,0:02:52.47,Default,,0000,0000,0000,,Na lewej szali leży serce zmarłego,
Dialogue: 0,0:02:52.47,0:02:56.53,Default,,0000,0000,0000,,a na prawej pióro - symbol bogini prawdy.
Dialogue: 0,0:02:56.53,0:03:02.03,Default,,0000,0000,0000,,Bogini Ma'at przedstawiona jest na szczycie wagi.
Dialogue: 0,0:03:02.11,0:03:04.51,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy również pióro, które ma na czubku głowy.
Dialogue: 0,0:03:04.51,0:03:08.87,Default,,0000,0000,0000,,Ma'at jest bóstwem utożsamianym z boskim porządkiem,
Dialogue: 0,0:03:08.93,0:03:11.58,Default,,0000,0000,0000,,z moralnym i uporządkowanym życiem.
Dialogue: 0,0:03:11.76,0:03:15.96,Default,,0000,0000,0000,,W przypadku Hunefera, pióro jest cięższe niż serce.
Dialogue: 0,0:03:15.96,0:03:20.97,Default,,0000,0000,0000,,Żył on według zasad moralnych i dlatego zasłużył na życie pozagrobowe.
Dialogue: 0,0:03:20.97,0:03:26.94,Default,,0000,0000,0000,,Hunefer nie zostanie pożarty przez złowrogą bestię siedzącą obok Anubisa.
Dialogue: 0,0:03:26.94,0:03:33.70,Default,,0000,0000,0000,,Ten pół-lew, pół-hipopotam z głową krokodyla to Ammit,
Dialogue: 0,0:03:33.70,0:03:39.70,Default,,0000,0000,0000,,który tylko czeka by pożreć serce Hunefera jeśli okaże się on niegodny życia w Zaświatach,
Dialogue: 0,0:03:39.70,0:03:42.67,Default,,0000,0000,0000,,jeśli nie żył według zasad moralnych bogini Ma'at.
Dialogue: 0,0:03:42.76,0:03:47.47,Default,,0000,0000,0000,,Egipcjanie wierzyli, że tylko ten, kto wiódł moralne życie, mógł przejść test Sądu Ostatecznego
Dialogue: 0,0:03:47.47,0:03:52.20,Default,,0000,0000,0000,,i zasłużyć na miejsce w Zaświatach. Według wierzeń Chrześcijan
Dialogue: 0,0:03:52.23,0:03:54.94,Default,,0000,0000,0000,,na każdego czeka życie po śmierci,
Dialogue: 0,0:03:54.98,0:03:57.01,Default,,0000,0000,0000,,w zależności od tego czy wiódł pobożne czy grzeszne życie
Dialogue: 0,0:03:57.01,0:03:59.51,Default,,0000,0000,0000,,pójdzie albo do nieba, albo do piekła.
Dialogue: 0,0:03:59.51,0:04:03.91,Default,,0000,0000,0000,,Według Egipcjan, życie po śmierci należy się tylko tym, którzy żyli godnie.
Dialogue: 0,0:04:03.99,0:04:07.08,Default,,0000,0000,0000,,Kolejna postać, którą widzimy to bóstwo
Dialogue: 0,0:04:07.08,0:04:10.40,Default,,0000,0000,0000,,z głową ptaka ibisa.
Dialogue: 0,0:04:10.46,0:04:16.15,Default,,0000,0000,0000,,To Thot, który spisuje relację z sądu nad Huneferem,
Dialogue: 0,0:04:16.15,0:04:20.81,Default,,0000,0000,0000,,który przeszedł test pomyślnie i zasłużył na życie po śmierci.
Dialogue: 0,0:04:20.81,0:04:25.86,Default,,0000,0000,0000,,Podoba mi się sposób w jaki przedstawiono tu Thota. Stoi prosto, z wyciągniętą ręką,
Dialogue: 0,0:04:25.86,0:04:30.32,Default,,0000,0000,0000,,wzbudzając nasze zaufanie i pewność, że dobrze wykona powierzone mu zadanie.
Dialogue: 0,0:04:30.35,0:04:35.31,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj znowu widzimy Hunefera, który zostaje przedstawiony
Dialogue: 0,0:04:35.31,0:04:40.31,Default,,0000,0000,0000,,jednemu z najważniejszych bogów w egipskim panteonie, Ozyrysowi.
Dialogue: 0,0:04:40.31,0:04:43.100,Default,,0000,0000,0000,,Prezentacji dokonuje syn Ozyrysa, Horus.
Dialogue: 0,0:04:43.100,0:04:45.67,Default,,0000,0000,0000,,Horusa łatwo zapamiętać,
Dialogue: 0,0:04:45.67,0:04:49.47,Default,,0000,0000,0000,,ma on głowę sokoła i jest z nim utożsamiany.
Dialogue: 0,0:04:49.47,0:04:55.65,Default,,0000,0000,0000,,Syn Ozyrysa trzyma w lewym ręku anch, który widzieliśmy już wcześniej,
Dialogue: 0,0:04:55.65,0:04:58.52,Default,,0000,0000,0000,,Anch jest symbolem życia wiecznego.
Dialogue: 0,0:04:58.52,0:05:02.25,Default,,0000,0000,0000,,Ozyrys, przedstawiony jest tu w wyjątkowej scenerii,
Dialogue: 0,0:05:02.25,0:05:06.13,Default,,0000,0000,0000,,co podkreśla jak ważną pozycję zajmuje wśród bóstw.
Dialogue: 0,0:05:06.17,0:05:13.75,Default,,0000,0000,0000,,Zasiada na tronie, otoczony symbolami Egiptu, w tym kwiatem lotosu oznaczającym życie wieczne.
Dialogue: 0,0:05:13.75,0:05:20.96,Default,,0000,0000,0000,,Na lotosie stoją czterej synowie Horusa symbolizujący cztery strony świata:
Dialogue: 0,0:05:20.96,0:05:22.100,Default,,0000,0000,0000,,północ, południe, wschód oraz zachód.
Dialogue: 0,0:05:22.100,0:05:27.53,Default,,0000,0000,0000,,Zadaniem synów Horusa jest ochrona wnętrzności zmarłego
Dialogue: 0,0:05:27.53,0:05:29.85,Default,,0000,0000,0000,,wątroby, płuc, jelit i żołądka umieszczonych w kanopach.
Dialogue: 0,0:05:29.85,0:05:33.57,Default,,0000,0000,0000,,Są więc odpowiedzialni za zabezpieczenie organów zmarłego.
Dialogue: 0,0:05:33.57,0:05:36.70,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj widzimy Horusa przedstawionego pod postacią oka.
Dialogue: 0,0:05:36.70,0:05:40.07,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętamy Horusa pod postacią ptaka, sokoła,
Dialogue: 0,0:05:40.07,0:05:45.21,Default,,0000,0000,0000,,który nawet tu, jako oko posiada pazury zamiast dłoni
Dialogue: 0,0:05:45.32,0:05:49.58,Default,,0000,0000,0000,,i trzyma w nich strusie pióro, kolejny symbol życia wiecznego.
Dialogue: 0,0:05:49.62,0:05:53.70,Default,,0000,0000,0000,,Horus przedstawiony jako oko przywołuje na myśl inny egipski mit opowiadający
Dialogue: 0,0:05:53.70,0:05:56.70,Default,,0000,0000,0000,,o jego walce z Setem, ale to zostawmy na inną okazję.
Dialogue: 0,0:05:56.70,0:06:01.20,Default,,0000,0000,0000,,Za Ozyrysem stoją dwie mniejsze postaci,
Dialogue: 0,0:06:01.20,0:06:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Izyda, żona Ozyrysa i jej siostra Neftyda,
Dialogue: 0,0:06:06.35,0:06:09.56,Default,,0000,0000,0000,,strażniczka życia pozagrobowego i matka Anubisa,
Dialogue: 0,0:06:09.56,0:06:13.94,Default,,0000,0000,0000,,bóstwa prowadzącego Hunefera na Sąd Ostateczny.
Dialogue: 0,0:06:13.94,0:06:18.64,Default,,0000,0000,0000,,Zwróćmy uwagę na podwyższenie, na którym stoją wspomniane postaci. Jest ono wykonane z natronu,
Dialogue: 0,0:06:18.64,0:06:24.26,Default,,0000,0000,0000,,naturalnej soli gromadzonej w Nilu, używanej przez strożytnych Egipcjan
Dialogue: 0,0:06:24.31,0:06:27.73,Default,,0000,0000,0000,,do osuszania mumii, które możemy oglądać w salach Muzeum Brytyjskiego.
Dialogue: 0,0:06:27.81,0:06:29.57,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki tej substancji mumie mogły zostać dobrze zakonserwowane i zachowane aż do dzisiaj.
Dialogue: 0,0:06:29.57,0:06:34.26,Default,,0000,0000,0000,,Słowo "konserwacja" jest kluczowe kiedy myślimy o kulturze egipskiej,
Dialogue: 0,0:06:34.26,0:06:37.11,Default,,0000,0000,0000,,której formy
Dialogue: 0,0:06:37.11,0:06:42.29,Default,,0000,0000,0000,,i sposoby przedstawiania sztuki pozostały niezmienne przez tysiące lat.
Dialogue: 0,0:06:42.29,0:06:46.87,Default,,0000,0000,0000,,Nawet w momentach niestabilności, tuż przed Okresem Amarneńskim,
Dialogue: 0,0:06:46.87,0:06:50.53,Default,,0000,0000,0000,,kiedy to sposób przedstawiania ludzkiej sylwetki był inny.
Dialogue: 0,0:06:50.53,0:06:55.14,Default,,0000,0000,0000,,Formy, które tu widzimy wydają się nam znajome,
Dialogue: 0,0:06:55.19,0:06:57.27,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ zostały pokazane w typowy dla
Dialogue: 0,0:06:57.30,0:07:00.10,Default,,0000,0000,0000,,starożytnego Egiptu sposób przedstawiania postaci.
Dialogue: 0,0:07:00.10,0:07:04.85,Default,,0000,0000,0000,,Malunek z czasów Nowego Państwa zostałby łatwo rozpoznany
Dialogue: 0,0:07:04.85,0:07:08.85,Default,,0000,0000,0000,,przez obywateli Starego Państwa żyjących tysiące lat wcześniej.
Dialogue: 0,0:07:08.85,0:07:12.48,Default,,0000,0000,0000,,W sztuce Starożytnego Egiptu często spotykamy mieszankę
Dialogue: 0,0:07:12.58,0:07:16.20,Default,,0000,0000,0000,,słów, hieroglifów, pisma i obrazów.
Dialogue: 0,0:07:16.55,0:07:20.60,Default,,0000,0000,0000,,To niezwykła mieszanka. W nowoczesnej kulturze widoczna jest różnica
Dialogue: 0,0:07:20.60,0:07:22.91,Default,,0000,0000,0000,,między językiem pisanym a plastyką.
Dialogue: 0,0:07:22.91,0:07:24.40,Default,,0000,0000,0000,,Natomiast tu, w starożytnym Egipcie,
Dialogue: 0,0:07:24.40,0:07:28.16,Default,,0000,0000,0000,,istnieje między nimi bliższy związek, większe poczucie integracji.