[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:06.10,0:00:08.20,Default,,0000,0000,0000,,Londondakı Britaniya muzeyindəyik Dialogue: 0,0:00:08.20,0:00:11.36,Default,,0000,0000,0000,,və bu otaq qədim Misir Dialogue: 0,0:00:11.36,0:00:15.56,Default,,0000,0000,0000,,mumyaları ilə doludur. Dialogue: 0,0:00:15.56,0:00:18.78,Default,,0000,0000,0000,,Hər il bura çoxlu turist gəlir. Dialogue: 0,0:00:18.78,0:00:21.67,Default,,0000,0000,0000,,Perqamentin üzərindəki bir Dialogue: 0,0:00:21.67,0:00:22.88,Default,,0000,0000,0000,,fraqmentə baxırıq. Dialogue: 0,0:00:22.97,0:00:24.10,Default,,0000,0000,0000,,Bu papirusdandır. Dialogue: 0,0:00:24.18,0:00:27.39,Default,,0000,0000,0000,,Papirus Nil çayının deltasında bitən, Dialogue: 0,0:00:27.61,0:00:29.81,Default,,0000,0000,0000,,kağız hazırlanmasında istifadə olunan qamış idi Dialogue: 0,0:00:29.81,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,və Orta əsrlərə qədər yazı yazmaq üçün istifadə Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:35.58,Default,,0000,0000,0000,,olunan ən vacib səth sayılırdı. Dialogue: 0,0:00:35.72,0:00:40.30,Default,,0000,0000,0000,,"Ölülər kitabı" adlandırdığımız kitabdan\Nbir hissəyə baxırıq, Dialogue: 0,0:00:40.30,0:00:43.02,Default,,0000,0000,0000,,qədim misirlilərdə bu kitabın adı \Nfərqli idi, Dialogue: 0,0:00:43.02,0:00:44.86,Default,,0000,0000,0000,,bu kitabın içində ölünün axirətdə Dialogue: 0,0:00:44.86,0:00:48.06,Default,,0000,0000,0000,,ehtiyac duyacağı dualar Dialogue: 0,0:00:48.06,0:00:50.28,Default,,0000,0000,0000,,və ayinlar yazılmışdı. Dialogue: 0,0:00:50.28,0:00:53.41,Default,,0000,0000,0000,,Onlarda piramida şəklində yazı Qədim Krallıq Dialogue: 0,0:00:53.41,0:00:56.44,Default,,0000,0000,0000,,dövrünə qədər uzanan adətdir. Dialogue: 0,0:00:56.44,0:00:59.06,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar hamısı axirət haqqında yazılanlar idi, Dialogue: 0,0:00:59.06,0:01:03.20,Default,,0000,0000,0000,,daha sonra tabut üzərində yazılar və Dialogue: 0,0:01:03.20,0:01:05.57,Default,,0000,0000,0000,,Yeni Krallıq dövründə "Ölülər kitabı" adlandırdığımız Dialogue: 0,0:01:05.57,0:01:08.68,Default,,0000,0000,0000,,kitablar mövcud idi. Dialogue: 0,0:01:08.68,0:01:10.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu yazılar bəzən bizim gördüyümüz kimi Dialogue: 0,0:01:10.80,0:01:11.94,Default,,0000,0000,0000,,papirus üzərində, bəzən isə Dialogue: 0,0:01:11.94,0:01:13.100,Default,,0000,0000,0000,,ölünün basdırıldığı kəfənin Dialogue: 0,0:01:13.100,0:01:15.41,Default,,0000,0000,0000,,üzərində yazılırdı. Dialogue: 0,0:01:15.41,0:01:22.10,Default,,0000,0000,0000,,Bu yazılar Qədim Krallıq dövründə sadəcə \Nkrallara məxsus idi, ancaq, Dialogue: 0,0:01:22.10,0:01:26.70,Default,,0000,0000,0000,,baxdığımız yazıda olduğu kimi daha sonra\Nkral olmayan amma yenə də Dialogue: 0,0:01:26.70,0:01:30.43,Default,,0000,0000,0000,,yüksək təbəqəli insanlar üçün də \Nistifadə olunmağa başladı. Dialogue: 0,0:01:30.43,0:01:35.31,Default,,0000,0000,0000,,Bu yazılar Hunefer adlanan katibin\Nməzarından tapılmışdır. Dialogue: 0,0:01:35.31,0:01:37.40,Default,,0000,0000,0000,,Katiblərə rahiblər qədər hörmət edilirdi, Dialogue: 0,0:01:37.40,0:01:39.61,Default,,0000,0000,0000,,yəni baxdığımız adam Misir mədəniyyətində Dialogue: 0,0:01:39.61,0:01:43.20,Default,,0000,0000,0000,,böyük titulu olan, oxuyub yaza bilən biridir. Dialogue: 0,0:01:43.20,0:01:46.47,Default,,0000,0000,0000,,Bu yazılarla birlikdə dəfn olunan adamın Dialogue: 0,0:01:46.47,0:01:48.52,Default,,0000,0000,0000,,təsvirlərini görə bilirik və Dialogue: 0,0:01:48.52,0:01:52.78,Default,,0000,0000,0000,,əgər yazıların sol yuxarı hissəsinə baxsaq, Dialogue: 0,0:01:52.78,0:01:55.47,Default,,0000,0000,0000,,əyilmiş ağ geyimli Huneferi görərik, o, Dialogue: 0,0:01:55.47,0:01:59.97,Default,,0000,0000,0000,,burada tanrılar ilə danışır və Dialogue: 0,0:01:59.97,0:02:02.66,Default,,0000,0000,0000,,tanrılar yaşadığı gözəl həyatdan sonra Dialogue: 0,0:02:02.66,0:02:04.85,Default,,0000,0000,0000,,ona axirətdə yer verirlər. Dialogue: 0,0:02:04.91,0:02:08.17,Default,,0000,0000,0000,,Burada qərar səhnəsini görürük, Dialogue: 0,0:02:08.17,0:02:10.75,Default,,0000,0000,0000,,Huneferin yaxşı həyat yaşayıb yaşamadığına\Nvə Dialogue: 0,0:02:10.75,0:02:13.57,Default,,0000,0000,0000,,axirətə layiq olduğuna qərar verilir. Dialogue: 0,0:02:13.57,0:02:17.68,Default,,0000,0000,0000,,Digər tərəfdə sol küncdə yenə Huneferi görürük Dialogue: 0,0:02:17.68,0:02:21.12,Default,,0000,0000,0000,,bu dəfə o, yenə ağ kəfənini geyinib, qurd başlı Dialogue: 0,0:02:21.12,0:02:26.30,Default,,0000,0000,0000,,ölüm tanrısı olan mumyalanma və\Nməzarlıqlarla əlaqələndirilən Dialogue: 0,0:02:26.30,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,Anubis da onun əlindən tutub, Anubisin Dialogue: 0,0:02:27.97,0:02:31.77,Default,,0000,0000,0000,,digər əlində isə Dialogue: 0,0:02:31.77,0:02:34.36,Default,,0000,0000,0000,,əbədi həyatın işarəsi Dialogue: 0,0:02:34.36,0:02:38.83,Default,,0000,0000,0000,,olan anx var. Dialogue: 0,0:02:38.83,0:02:41.11,Default,,0000,0000,0000,,Əgər sağa doğru davam etsək, Anubisi Dialogue: 0,0:02:41.11,0:02:44.31,Default,,0000,0000,0000,,əyilmiş şəkildə tərəzidə hərşeyin taraz Dialogue: 0,0:02:44.31,0:02:49.28,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu ölçərkən görərik. Dialogue: 0,0:02:49.28,0:02:52.47,Default,,0000,0000,0000,,Tərəzinin sol tərəfində ölünün ürəyi var, Dialogue: 0,0:02:52.47,0:02:56.53,Default,,0000,0000,0000,,digər tərəfdə isə lələk dayanır. Dialogue: 0,0:02:56.53,0:03:02.03,Default,,0000,0000,0000,,Lələk Maata aiddir, onu tərəzinin Dialogue: 0,0:03:02.11,0:03:04.51,Default,,0000,0000,0000,,ən yuxarı hissəsində görə bilərik. Dialogue: 0,0:03:04.51,0:03:08.87,Default,,0000,0000,0000,,Maat müqəddəs sayılan tanrıdır və Dialogue: 0,0:03:08.93,0:03:11.58,Default,,0000,0000,0000,,əxlaqlı, düzgün həyat yaşayır. Dialogue: 0,0:03:11.76,0:03:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Hunefer əxlaqlı həyat yaşadığı üçün lələk Dialogue: 0,0:03:15.96,0:03:20.97,Default,,0000,0000,0000,,daha ağırlaşır və aşağıda qalır, yəni \NHunefer axirətə haqq qazanır. Dialogue: 0,0:03:20.97,0:03:26.94,Default,,0000,0000,0000,,O, yanındakı Anubis tərəfindən \Nacgözlüklə yeyilməyəcək. Dialogue: 0,0:03:26.94,0:03:33.70,Default,,0000,0000,0000,,Timsah başı, aslan bədəni və begemot ayağı\Nolan isə Ammitdir. Dialogue: 0,0:03:33.70,0:03:39.70,Default,,0000,0000,0000,,Əgər Hunefer yaxşı həyat yaşamasaydı onda Dialogue: 0,0:03:39.70,0:03:42.67,Default,,0000,0000,0000,,Ammit onun ürəyini yeyəcəkdi. Dialogue: 0,0:03:42.76,0:03:47.47,Default,,0000,0000,0000,,Misirlilərin inanclarına görə ancaq yaxşı\Nhəyat yaşayanlar Dialogue: 0,0:03:47.47,0:03:52.20,Default,,0000,0000,0000,,axirətə gedə bilərdi. Xristianlara Dialogue: 0,0:03:52.23,0:03:54.94,Default,,0000,0000,0000,,görə isə hər kəs axirətə gedirdi Dialogue: 0,0:03:54.98,0:03:57.01,Default,,0000,0000,0000,,və yaşadıqları həyatın pis və ya yaxşı olmasına Dialogue: 0,0:03:57.01,0:03:59.51,Default,,0000,0000,0000,,bağlı olaraq ya cənnətə ya da cəhənnəmə gedirdilər. Dialogue: 0,0:03:59.51,0:04:03.91,Default,,0000,0000,0000,,Misirlilərdə isə sadəcə yaxşı insanlar \Naxirətə gedirdi. Dialogue: 0,0:04:03.99,0:04:07.08,Default,,0000,0000,0000,,Gördüyümüz digər tanrı isə Totdur və Dialogue: 0,0:04:07.08,0:04:10.40,Default,,0000,0000,0000,,başı ibis quşunun başıdır. Dialogue: 0,0:04:10.46,0:04:16.15,Default,,0000,0000,0000,,Totun işi Huneferə nələr olacağını deməkdir, Dialogue: 0,0:04:16.15,0:04:20.81,Default,,0000,0000,0000,,bu halda o, Huneferə axirətə gedə \Nbiləcəyini deyir. Dialogue: 0,0:04:20.81,0:04:25.86,Default,,0000,0000,0000,,Totun təsviri çox gözəl verilib, onun bir Dialogue: 0,0:04:25.86,0:04:30.32,Default,,0000,0000,0000,,qolu sola doğru uzanıb. Dialogue: 0,0:04:30.35,0:04:35.31,Default,,0000,0000,0000,,Digər tərəfdə Huneferi Misirin ən böyük tanrılarından Dialogue: 0,0:04:35.31,0:04:40.31,Default,,0000,0000,0000,,biri olan Osirisə tanıdılarkən görürük. Dialogue: 0,0:04:40.31,0:04:43.100,Default,,0000,0000,0000,,Onu Osirisə Osirisin oğlu Hor tanıdır. Dialogue: 0,0:04:43.100,0:04:45.67,Default,,0000,0000,0000,,Horu tanımaq asandır, çünki, Dialogue: 0,0:04:45.67,0:04:49.47,Default,,0000,0000,0000,,başı şahin başıdır. Dialogue: 0,0:04:49.47,0:04:55.65,Default,,0000,0000,0000,,Hor Osirisin oğludur və sol əlində anxı yəni Dialogue: 0,0:04:55.65,0:04:58.52,Default,,0000,0000,0000,,əbədi həyatın simvolunu tutur. Dialogue: 0,0:04:58.52,0:05:02.25,Default,,0000,0000,0000,,O, Huneferi Osirisə tanıdır və Osirisi Dialogue: 0,0:05:02.25,0:05:06.13,Default,,0000,0000,0000,,böyük taxtında görə bilərik. Dialogue: 0,0:05:06.17,0:05:13.75,Default,,0000,0000,0000,,O, taxta çıxıb və lotus çiçəyinin \Narxasında oturub, bu çiçək əbədi Dialogue: 0,0:05:13.75,0:05:20.96,Default,,0000,0000,0000,,həyatın işarəsidir və çiçəyin üzərində \NHorun dörd uşağı dörd istiqaməti təmsil edir: Dialogue: 0,0:05:20.96,0:05:22.100,Default,,0000,0000,0000,,Şimal, Cənub, Şərq və Qərb. Dialogue: 0,0:05:22.100,0:05:27.53,Default,,0000,0000,0000,,Horun uşaqlarının işi ölünün kanoplara yerləşdiriləcək Dialogue: 0,0:05:27.53,0:05:29.85,Default,,0000,0000,0000,,olan daxili orqanlarını daşımaq və Dialogue: 0,0:05:29.85,0:05:33.57,Default,,0000,0000,0000,,onları qorumaqdır. Dialogue: 0,0:05:33.57,0:05:36.70,Default,,0000,0000,0000,,Yuxarda yenə Horu görürük, amma bu dəfə\Ngöz şəklində təsvir edilib. Dialogue: 0,0:05:36.70,0:05:40.07,Default,,0000,0000,0000,,Yada salaq ki, Hor şahin quşu olaraq\Ntəsvir edilirdi, Dialogue: 0,0:05:40.07,0:05:45.21,Default,,0000,0000,0000,,burada göz şəklində çəkilsə də, onun əlləri\Nyox caynaqları var və həmin caynaqlar Dialogue: 0,0:05:45.32,0:05:49.58,Default,,0000,0000,0000,,əbədi həyatın simvolu olan dəvəquşu\Nlələyi daşıyırlar. Dialogue: 0,0:05:49.62,0:05:53.70,Default,,0000,0000,0000,,Horun gözünün təsviri həm də digər qədim\NMisir mifi olan Hor və Set Dialogue: 0,0:05:53.70,0:05:56.70,Default,,0000,0000,0000,,arasındakı döyüşə işarədir, amma bu\Nbaşqa videonun mövzusudur. Dialogue: 0,0:05:56.70,0:06:01.20,Default,,0000,0000,0000,,Osirisin arxasında iki qadın fiquru \Ngörə bilərik, Dialogue: 0,0:06:01.20,0:06:06.35,Default,,0000,0000,0000,,onlardan biri Osirisin yoldaşı İsida digəri\Nisə bacısı və Dialogue: 0,0:06:06.35,0:06:09.56,Default,,0000,0000,0000,,başlanğıcda Huneferin əlindən Dialogue: 0,0:06:09.56,0:06:13.94,Default,,0000,0000,0000,,tutub aparan Anubisin anası Neftidadır. Dialogue: 0,0:06:13.94,0:06:18.64,Default,,0000,0000,0000,,Həmin fiqurların dayandıqları platformaya\Ndiqqət edin. Dialogue: 0,0:06:18.64,0:06:24.26,Default,,0000,0000,0000,,Bu Nil çayından toplanan təbii duzdur və Dialogue: 0,0:06:24.31,0:06:27.73,Default,,0000,0000,0000,,qədim misirlilər bu duzu mumyalanma\Nişində istifadə edirdilər. Dialogue: 0,0:06:27.81,0:06:29.57,Default,,0000,0000,0000,,Bunun məqsədi onları qorumaq idi. Dialogue: 0,0:06:29.57,0:06:34.26,Default,,0000,0000,0000,,Əslində "qoruma" sözü misirlilər üçün Dialogue: 0,0:06:34.26,0:06:37.11,Default,,0000,0000,0000,,xüsusidir, çünki, onlardan qalan bütün Dialogue: 0,0:06:37.11,0:06:42.29,Default,,0000,0000,0000,,sənət əsərləri qoruna bilib. Dialogue: 0,0:06:42.29,0:06:46.87,Default,,0000,0000,0000,,Misirdə Amarna Dövründə və başqa dövrlərdə Dialogue: 0,0:06:46.87,0:06:50.53,Default,,0000,0000,0000,,fərqli təsvirlər görə bilərik. Dialogue: 0,0:06:50.53,0:06:55.14,Default,,0000,0000,0000,,Bu fiqurlar bizə çox tanış gəlir, Dialogue: 0,0:06:55.19,0:06:57.27,Default,,0000,0000,0000,,çünki, bu qədim misirlilərin tipik Dialogue: 0,0:06:57.30,0:07:00.10,Default,,0000,0000,0000,,insan təsvirləridir. Dialogue: 0,0:07:00.10,0:07:04.85,Default,,0000,0000,0000,,Bu təsvirlər Yeni Krallıq dövrünə aid \Nolsa da Dialogue: 0,0:07:04.85,0:07:08.85,Default,,0000,0000,0000,,Qədim Krallıqdakı insanlar da bu \Nəsəri tanıyardılar. Dialogue: 0,0:07:08.85,0:07:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Misir sənətində, sözlərin, heroqliflərin, Dialogue: 0,0:07:12.58,0:07:16.20,Default,,0000,0000,0000,,yazıların və şəkillərin qarışımını görürük. Dialogue: 0,0:07:16.55,0:07:20.60,Default,,0000,0000,0000,,Günümüz dünyasında yazı dili ilə Dialogue: 0,0:07:20.60,0:07:22.91,Default,,0000,0000,0000,,vizual sənət arasında fərq qoyuruq, Dialogue: 0,0:07:22.91,0:07:24.40,Default,,0000,0000,0000,,amma qədim Misirdə Dialogue: 0,0:07:24.40,0:07:28.16,Default,,0000,0000,0000,,onlar hamısı qarışırdı.