1
00:00:06,101 --> 00:00:08,200
Londondakı Britaniya muzeyindəyik

2
00:00:08,200 --> 00:00:11,360
və bu otaq qədim Misir

3
00:00:11,360 --> 00:00:15,565
mumyaları ilə doludur.

4
00:00:15,565 --> 00:00:18,779
Hər il bura çoxlu turist gəlir.

5
00:00:18,779 --> 00:00:21,672
Perqamentin üzərindəki bir

6
00:00:21,672 --> 00:00:22,876
fraqmentə baxırıq.

7
00:00:22,968 --> 00:00:24,101
Bu papirusdandır.

8
00:00:24,178 --> 00:00:27,390
Papirus Nil çayının deltasında bitən,

9
00:00:27,606 --> 00:00:29,806
kağız hazırlanmasında istifadə olunan qamış idi

10
00:00:29,806 --> 00:00:34,003
və Orta əsrlərə qədər yazı yazmaq üçün istifadə

11
00:00:34,003 --> 00:00:35,578
olunan ən vacib səth sayılırdı.

12
00:00:35,715 --> 00:00:40,305
"Ölülər kitabı" adlandırdığımız kitabdan
bir hissəyə baxırıq,

13
00:00:40,305 --> 00:00:43,021
qədim misirlilərdə bu kitabın adı 
fərqli idi,

14
00:00:43,021 --> 00:00:44,864
bu kitabın içində ölünün axirətdə

15
00:00:44,864 --> 00:00:48,063
ehtiyac duyacağı dualar

16
00:00:48,063 --> 00:00:50,275
və ayinlar yazılmışdı.

17
00:00:50,275 --> 00:00:53,411
Onlarda piramida şəklində yazı Qədim Krallıq

18
00:00:53,411 --> 00:00:56,444
dövrünə qədər uzanan adətdir.

19
00:00:56,444 --> 00:00:59,065
Bunlar hamısı axirət haqqında yazılanlar idi,

20
00:00:59,065 --> 00:01:03,195
daha sonra tabut üzərində yazılar və

21
00:01:03,195 --> 00:01:05,566
Yeni Krallıq dövründə "Ölülər kitabı" adlandırdığımız

22
00:01:05,566 --> 00:01:08,675
kitablar mövcud idi.

23
00:01:08,675 --> 00:01:10,803
Bu yazılar bəzən bizim gördüyümüz kimi

24
00:01:10,803 --> 00:01:11,943
papirus üzərində, bəzən isə

25
00:01:11,943 --> 00:01:13,996
ölünün basdırıldığı kəfənin

26
00:01:13,996 --> 00:01:15,410
üzərində yazılırdı.

27
00:01:15,410 --> 00:01:22,102
Bu yazılar Qədim Krallıq dövründə sadəcə 
krallara məxsus idi, ancaq,

28
00:01:22,102 --> 00:01:26,697
baxdığımız yazıda olduğu kimi daha sonra
kral olmayan amma yenə də

29
00:01:26,697 --> 00:01:30,432
yüksək təbəqəli insanlar üçün də 
istifadə olunmağa başladı.

30
00:01:30,432 --> 00:01:35,308
Bu yazılar Hunefer adlanan katibin
məzarından tapılmışdır.

31
00:01:35,308 --> 00:01:37,395
Katiblərə rahiblər qədər hörmət ediirdi,

32
00:01:37,395 --> 00:01:39,608
yəni baxdığımız adam Misir mədəniyyətində

33
00:01:39,608 --> 00:01:43,198
böyük titulu olan, oxuyub yaza bilən biridir.

34
00:01:43,198 --> 00:01:46,473
Bu yazılarla birlikdə dəfn olunan adamın

35
00:01:46,473 --> 00:01:48,522
təsvirlərini görə bilirik və

36
00:01:48,522 --> 00:01:52,783
əgər yazıların sol yuxarı hissəsinə baxsaq,

37
00:01:52,783 --> 00:01:55,471
əyilmiş ağ geyimli Huneferi görərik, o,

38
00:01:55,471 --> 00:01:59,973
burada tanrılar ilə danışır və

39
00:01:59,973 --> 00:02:02,665
tanrılar yaşadığı gözəl həyatdan sonra

40
00:02:02,665 --> 00:02:04,846
ona axirətdə yer verirlər.

41
00:02:04,908 --> 00:02:08,172
Burada qərar səhnəsini görürük,

42
00:02:08,172 --> 00:02:10,747
Huneferin yaxşı həyat yaşayıb yaşamadığına
və

43
00:02:10,747 --> 00:02:13,566
axirətə layiq olduğuna qərar verilir,

44
00:02:13,566 --> 00:02:17,676
digər tərəfdə sol küncdə yenə Huneferi görürük

45
00:02:17,676 --> 00:02:21,115
bu dəfə o, yenə ağ kəfənini geyinib 
onun əlindən isə, qurd başlı

46
00:02:21,115 --> 00:02:26,297
ölüm tanrısı olan ölüm, mumyalanma və
məzarlıqlarla əlaqələndirilən

47
00:02:26,297 --> 00:02:27,972
Anubis tutub, Anubisin

48
00:02:27,972 --> 00:02:31,774
digər əlində isə

49
00:02:31,774 --> 00:02:34,357
əbədi həyatın işarəsi

50
00:02:34,357 --> 00:02:38,829
olan anx var.

51
00:02:38,829 --> 00:02:41,108
Əgər sağa doğru davam etsək, Anubisi

52
00:02:41,108 --> 00:02:44,308
əyilmiş şəkildə tərəzidə hərşeyin taraz

53
00:02:44,308 --> 00:02:49,279
olduğunu ölçərkən görərik.

54
00:02:49,279 --> 00:02:52,473
Tərəzinin sol tərəfində ölünün ürəyi var,

55
00:02:52,473 --> 00:02:56,532
digər tərəfdə isə lələk dayanır.

56
00:02:56,532 --> 00:03:02,034
Lələk Maata aiddir, onu tərəzinin

57
00:03:02,111 --> 00:03:04,506
ən yuxarı hissəsində görə bilərik.

58
00:03:04,506 --> 00:03:08,872


59
00:03:08,933 --> 00:03:11,578


60
00:03:11,763 --> 00:03:15,962


61
00:03:15,962 --> 00:03:20,972


62
00:03:20,972 --> 00:03:26,945


63
00:03:26,945 --> 00:03:33,695


64
00:03:33,695 --> 00:03:39,695


65
00:03:39,695 --> 00:03:42,671


66
00:03:42,763 --> 00:03:47,470


67
00:03:47,470 --> 00:03:52,203


68
00:03:52,234 --> 00:03:54,936


69
00:03:54,982 --> 00:03:57,007


70
00:03:57,007 --> 00:03:59,508


71
00:03:59,508 --> 00:04:03,913


72
00:04:03,990 --> 00:04:07,078


73
00:04:07,078 --> 00:04:10,403


74
00:04:10,465 --> 00:04:16,150


75
00:04:16,150 --> 00:04:20,806


76
00:04:20,806 --> 00:04:25,858


77
00:04:25,858 --> 00:04:30,318


78
00:04:30,349 --> 00:04:35,307


79
00:04:35,307 --> 00:04:40,306


80
00:04:40,306 --> 00:04:43,998


81
00:04:43,998 --> 00:04:45,673


82
00:04:45,673 --> 00:04:49,472


83
00:04:49,472 --> 00:04:55,650


84
00:04:55,650 --> 00:04:58,525


85
00:04:58,525 --> 00:05:02,252


86
00:05:02,252 --> 00:05:06,127


87
00:05:06,173 --> 00:05:13,746


88
00:05:13,746 --> 00:05:20,963


89
00:05:20,963 --> 00:05:22,996


90
00:05:22,996 --> 00:05:27,534


91
00:05:27,534 --> 00:05:29,848


92
00:05:29,848 --> 00:05:33,567


93
00:05:33,567 --> 00:05:36,701


94
00:05:36,701 --> 00:05:40,066


95
00:05:40,066 --> 00:05:45,211


96
00:05:45,319 --> 00:05:49,576


97
00:05:49,623 --> 00:05:53,702


98
00:05:53,702 --> 00:05:56,702


99
00:05:56,702 --> 00:06:01,196


100
00:06:01,196 --> 00:06:06,351


101
00:06:06,351 --> 00:06:09,563


102
00:06:09,563 --> 00:06:13,945


103
00:06:13,945 --> 00:06:18,639


104
00:06:18,639 --> 00:06:24,264


105
00:06:24,310 --> 00:06:27,734


106
00:06:27,811 --> 00:06:29,567


107
00:06:29,567 --> 00:06:34,262


108
00:06:34,262 --> 00:06:37,111


109
00:06:37,111 --> 00:06:42,291


110
00:06:42,291 --> 00:06:46,869


111
00:06:46,869 --> 00:06:50,526


112
00:06:50,526 --> 00:06:55,145


113
00:06:55,191 --> 00:06:57,274


114
00:06:57,304 --> 00:07:00,104


115
00:07:00,104 --> 00:07:04,848


116
00:07:04,848 --> 00:07:08,852


117
00:07:08,852 --> 00:07:12,484


118
00:07:12,576 --> 00:07:16,195


119
00:07:16,548 --> 00:07:20,596


120
00:07:20,596 --> 00:07:22,912


121
00:07:22,912 --> 00:07:24,397


122
00:07:24,397 --> 00:07:28,165