Ik was vier jaar oud
toen ik mijn moeder
een wasmachine zag vullen,
voor het eerst in haar leven.
Het was een grote dag
voor mijn moeder.
Mijn moeder en vader
hadden jaren gespaard
om die machine te kunnen kopen.
Op de dag van het eerste gebruik
werd zelfs oma uitgenodigd
om de machine te bekijken.
Oma vond het nóg spannender.
Haar leven lang
had ze water verwarmd met hout,
en met de hand de was gedaan
voor zeven kinderen.
Nu zou ze toekijken
terwijl elektriciteit dat werk deed.
Mijn moeder opende de deur voorzichtig
en ze laadde de was
in de machine,
op deze manier.
Toen ze de deur sloot,
zei oma: "Nee, nee, nee, nee.
Laat mij op de knop drukken."
Oma drukte op de knop
en zei: "Oh, fantastisch.
Ik wil dit zien. Geef me een stoel.
Geef me een stoel. Ik wil het zien."
Ze zat voor de machine
en keek het hele wasprogramma uit.
Ze was gefascineerd.
Voor mijn oma
was de wasmachine een wonder.
Vandaag gebruiken mensen in Zweden
en andere rijke landen
zoveel verschillende machines.
Kijk, de huizen zitten vol machines.
Ik kan ze niet eens allemaal benoemen.
En als ze willen reizen,
gebruiken ze vliegmachines
die hen naar verre bestemmingen brengen.
Toch zijn er in de wereld
zoveel mensen
die nog steeds water op het vuur zetten
en hun eten op vuur koken.
Soms hebben ze niet eens genoeg voedsel.
Ze leven onder de armoedegrens.
Er zijn twee miljard medemensen
die van minder dan 2 dollar per dag leven.
De rijkste mensen daar --
dat zijn 1 miljard mensen --
leven boven wat ik de luchtgrens noem,
want ze besteden
meer dan 80 dollar per dag
aan hun consumptie.
Dit zijn maar 1, 2, 3 miljard mensen.
Er zijn 7 miljard mensen in de wereld.
Dus moeten er nog
1, 2, 3, 4 miljard mensen zijn
die leven tussen armoede- en de luchtgrens.
Ze hebben elektriciteit,
maar de vraag is:
hoeveel mensen hebben een wasmachine?
Ik heb de marktgegevens erop nagelezen,
en heb vastgesteld dat
de wasmachine inderdaad is doorgedrongen
tot onder de luchtgrens.
Vandaag zijn er nog eens
1 miljard mensen
die boven de waslijn leven.
(Gelach)
Ze verbruiken meer dan 40 dollar per dag.
Twee miljard mensen
hebben toegang tot wasmachines.
En de overige vijf miljard,
hoe doen die de was?
Of, om precies te zijn,
hoe doen de meeste vrouwen
in de wereld de was?
Want het blijft de zware taak van vrouwen
om de was te doen.
Ze wassen zo: met de hand.
Het is zwaar, tijdrovend werk,
dat ze uren per week moeten doen.
Soms moeten ze ook
ver weg water gaan halen
om de was thuis te doen.
Of ze moeten de was wegbrengen
naar een rivier ver weg.
Ze willen een wasmachine.
Ze willen niet zo'n groot deel
van hun tijd doorbrengen
met zwaar werk,
en relatief lage productiviteit.
Hun wens is precies dezelfde
als die van mijn oma.
Kijk hier, twee generaties geleden
in Zweden --
water uit de stroom halen,
verwarmen met vuur en zo wassen.
Ze wilden de wasmachine
op precies dezelfde manier.
Als ik les geef aan milieubewuste studenten,
zeggen die:
"Nee, niet iedereen in de wereld
kan auto's en wasmachines hebben."
Hoe kunnen we die vrouw vertellen
dat ze geen wasmachine zal krijgen?
Dan vraag ik mijn studenten --
dat heb ik de afgelopen twee jaar gedaan:
"Hoeveel van jullie gebruiken geen auto?"
Sommigen staken trots de hand op
en zeiden: "Ik gebruik geen auto."
Vervolgens stelde ik
de echt moeilijke vraag:
"Hoeveel van jullie
wassen jullie jeans en lakens
met de hand?"
Niemand stak zijn hand op.
Zelfs de harde kern
van de groene jongens
gebruikt wasmachines.
(Gelach)
Hoe komt het dat iedereen dit gebruikt
en denkt dat anderen niet zullen stoppen?
Wat is er zo bijzonder?
Ik moest het energieverbruik
in de wereld analyseren.
Daar gaan we.
Kijk hier, je ziet 7 miljard mensen:
de luchtmensen, de wasmensen,
de lampmensen en de vuurmensen.
Elk van deze eenheden
is een eenheid fossiele brandstof --
olie, kolen of gas.
Dat is waar de meeste elektriciteit
op de wereld vandaan komt.
Over de hele wereld
worden 12 units gebruikt.
Het rijkste miljard mensen
gebruikt er zes van.
Een zevende van de wereldbevolking
gebruikt de helft van de energie.
Deze mensen hebben wasmachines,
maar geen huis vol andere machines.
Zij gebruiken er twee.
Deze groep gebruikt er drie, elk één.
En ze hebben ook elektriciteit.
Daar hebben ze er zelfs niet één.
Dat zijn er 12.
De grootste bekommernis
van de milieubewuste studenten
-- en ze hebben gelijk --
is de toekomst.
Wat zijn de trends? Als we de trends
gewoon doortrekken,
zonder geavanceerde analyse, tot 2050,
dan kunnen twee dingen
het energieverbruik doen stijgen.
Ten eerste, bevolkingsgroei.
Ten tweede, economische groei.
Bevolkingsgroei zal vooral voorkomen
bij de armste mensen hier,
omdat ze hoge kindersterfte hebben
en veel kinderen per vrouw.
Daarmee krijg je er twee extra,
maar dat zal het energiegebruik
niet erg wijzigen.
Wat we zullen krijgen,
is economische groei.
De beste van de opkomende
economieën hier --
ik noem ze het Nieuwe Oosten --
zullen de luchtgrens overwippen.
"Woeps!" zullen ze zeggen.
Ze zullen zoveel gaan gebruiken
als het Oude Westen nu.
Deze mensen willen een wasmachine.
Ik zei het al. Ze gaan daarheen.
Ze zullen hun energiegebruik verdubbelen.
We hopen dat de arme mensen
elektrisch licht zullen krijgen,
en gezinnen met 2 kinderen,
met constante bevolkingsgroei.
Het totale energiegebruik
zal stijgen tot 22 eenheden.
Deze 22 eenheden
worden nog steeds
vooral opgebruikt door de rijksten.
Wat moet er dus gebeuren?
Want het risico,
de waarschijnlijkheid
van klimaatverandering is reëel.
Het komt er echt aan.
Ze moeten natuurlijk
energie efficiënter gebruiken.
Ze moeten hun gedrag aanpassen.
Ze moeten groene energie
gaan produceren,
veel meer groene energie.
Maar zolang ze evenveel energie
per persoon verbruiken,
moeten ze anderen geen advies geven --
over wat te doen en wat niet te doen.
(Applaus)
Hier kunnen we overal
meer groene energie krijgen.
Dit is wat we hopen dat zal gebeuren.
Het wordt in de toekomst
een echte uitdaging.
Maar ik kan je verzekeren
dat deze vrouw in de favela in Rio
een wasmachine wil.
Ze is erg blij met haar minister van energie
die iedereen elektriciteit verschafte --
zo blij dat ze zelfs voor haar heeft gestemd.
Ze werd Dilma Rousseff,
binnenkort president van één van
de grootste democratieën ter wereld --
de minister van energie werd president.
In een democratie zullen mensen
voor wasmachines stemmen.
Ze zijn er dol op.
Wat is er zo magisch aan?
Mijn moeder legde de magie uit
van deze machine,
op de allereerste dag.
Ze zei: "Hans,
we hebben de was ingeladen.
De machine zal het werk doen.
Nu kunnen we naar de bibliotheek.
Want dat is de magie:
je vult de wasmachine,
en wat komt er uit de machine?
Er komen boeken uit de machines,
kinderboeken.
Moeder kreeg tijd
om me voor te lezen.
Ze was er dol op.
Ik kreeg het ABC.
Hier begon mijn carrière als professor,
toen mijn mama tijd had
om voor te lezen.
Ze haalde ook boeken voor zichzelf.
Ze studeerde Engels
en leerde het, een vreemde taal.
Ze las zoveel romans,
zoveel verschillende romans hier.
We waren echt dol op deze machine.
Mijn moeder en ik zeiden:
"Dankjewel, industrialisatie,
dankjewel, staalbedrijf,
dankjewel, elektrische centrale,
dankjewel, chemische verwerkingsindustrie,
die ons tijd gaven om boeken te lezen."
Ik dank jullie hartelijk.
(Applaus)