0:00:00.000,0:00:02.000 Ես ընդամենը չորս տարեկան էի, 0:00:02.000,0:00:05.000 երբ տեսա, թե ինչպես է իմ մայրը բեռնում լվացքի մեքենան 0:00:05.000,0:00:08.000 առաջին անգամ իմ կյանքում։ 0:00:08.000,0:00:10.000 Դա հրաշալի օր էր իմ մոր համար։ 0:00:10.000,0:00:13.000 Իմ մայրն ու հայրը երկար տարիներ գումար էին խնայում, 0:00:13.000,0:00:15.000 որպեսզի կարողանան գնել այդ մեքենան։ 0:00:15.000,0:00:17.000 Եվ երբ այն պիտի օգտագործեին առաջին անգամ, 0:00:17.000,0:00:19.000 նույնիսկ տատիկն էր հրավիրված 0:00:19.000,0:00:21.000 մեքենան տեսնելու։ 0:00:21.000,0:00:24.000 Տատիկը նույնիսկ ավելի հուզված էր։ 0:00:24.000,0:00:26.000 Իր կյանքի ընթացքում 0:00:26.000,0:00:28.000 նա տաքացրել էր ջուրը կրակի վրա, 0:00:28.000,0:00:30.000 և ձեռքով լվացք արել 0:00:30.000,0:00:32.000 յոթ երեխաների համար։ 0:00:32.000,0:00:35.000 Իսկ այժմ նա պիտի տեսներ, 0:00:35.000,0:00:38.000 թե ինչպես է էլեկտրականությունն անում այդ աշխատանքը։ 0:00:38.000,0:00:42.000 Իմ մայրը զգուշորեն բացեց դուռը, 0:00:42.000,0:00:44.000 և բեռնեց լվացքը 0:00:44.000,0:00:46.000 մեքենայի մեջ 0:00:46.000,0:00:48.000 այ այսպես։ 0:00:48.000,0:00:50.000 Այնուհետև, երբ նա փակեց դուռը, 0:00:50.000,0:00:52.000 տատիկս ասաց․ «Ոչ, ոչ, ոչ։ 0:00:52.000,0:00:55.000 Թույլ տուր ես սեղմեմ կոճակը»։ 0:00:56.000,0:00:58.000 Եվ տատիկս սեղմեց կոճակը 0:00:58.000,0:01:01.000 և ասաց․ «Հրաշալի է։ 0:01:01.000,0:01:03.000 Ես ուզում եմ տեսնել սա։ Մի աթոռ տուր ինձ․ 0:01:03.000,0:01:05.000 Աթոռ տուր։ Ես ուզում եմ սա տեսնել»։ 0:01:05.000,0:01:08.000 Եվ նա նստեց մեքենայի դիմաց 0:01:08.000,0:01:12.000 և դիտեց լվացքի ամբողջ գործընթացը։ 0:01:12.000,0:01:14.000 Նա կարծես հիպնոսացված էր։ 0:01:14.000,0:01:17.000 Իմ տատիկի համար 0:01:17.000,0:01:20.000 լվացքի մեքենան հրաշք էր։ 0:01:20.000,0:01:23.000 Այսօր Շվեդիայում և այլ հարուստ երկրներում 0:01:23.000,0:01:25.000 մարդիկ օգտագործում են 0:01:25.000,0:01:27.000 այնքան տարբեր մեքենաներ։ 0:01:27.000,0:01:29.000 Տեսեք, տները լիքն են մեքենաներով, 0:01:29.000,0:01:31.000 ես չեմ կարող նույնիսկ թվարկել բոլորը։ 0:01:31.000,0:01:34.000 Եվ երբ նրանք ուզում են ճամփորդել, 0:01:34.000,0:01:37.000 նրանք օգտվում են թռչող մեքենաներից, 0:01:37.000,0:01:39.000 որոնք նրանց հեռավոր վայրեր են հասցնում։ 0:01:39.000,0:01:41.000 Եվ չնայած դրան, աշխարհում կան շատ մարդիկ, 0:01:41.000,0:01:44.000 ովքեր դեռ ջուր են տաքացնում կրակի վրա, 0:01:44.000,0:01:47.000 և նրանք պատրաստում են իրենց ուտելիքը կրակի վրա։ 0:01:47.000,0:01:49.000 Երբեմն նրանք նույնիսկ բավարար ուտելիք չունեն։ 0:01:49.000,0:01:52.000 Եվ նրանք ապրում են աղքատության սահմանից էլ ցածր մակարդակի վրա։ 0:01:52.000,0:01:55.000 Կա երկու միլիարդ մարդ, 0:01:55.000,0:01:57.000 ովքեր օրական երկու դոլարից էլ քիչ են ծախսում։ 0:01:57.000,0:01:59.000 Իսկ ամենահարուստ մարդիկ այստեղ, 0:01:59.000,0:02:01.000 կա մեկ միլիարդ մարդ, 0:02:01.000,0:02:05.000 և նրանք ապրում են, ինչպես ես եմ ասում, օդի գծից բարձր, 0:02:05.000,0:02:08.000 քանի որ նրանք օրական ծախսում են ավելի քան 80 դոլար 0:02:08.000,0:02:10.000 իրենց սպառման վրա։ 0:02:10.000,0:02:13.000 Բայց դա միայն մեկ, երկու, երեք միլիարդ մարդ է, 0:02:13.000,0:02:16.000 և ակնհայտորեն, աշխարհում կա յոթ միլիարդ մարդ, 0:02:16.000,0:02:19.000 այնպես որ մեկ, երկու, երեք, չորս միլիարդ այլ մարդիկ կան, 0:02:19.000,0:02:22.000 ովքեր ապրում են աղքատության և օդի գծերի միջև։ 0:02:22.000,0:02:25.000 Նրանք ունեն էլեկտրականություն, 0:02:25.000,0:02:28.000 բայց հարցը հետևյալն է. նրանցից քանի՞սն ունեն լվացքի մեքենա։ 0:02:28.000,0:02:31.000 Ես շուկայական տվյալների հետազոտություն արեցի, 0:02:31.000,0:02:33.000 և պարզեցի, որ իսկապես, 0:02:33.000,0:02:36.000 լվացքի մեքենաները թափանցել են օդի գծից ներքև, 0:02:36.000,0:02:39.000 և այսօր ևս մեկ միլիարդ մարդ կա, 0:02:39.000,0:02:42.000 ով ապրում է լվացքի գծից վեր։ 0:02:42.000,0:02:44.000 (Ծիծաղ) 0:02:44.000,0:02:48.000 Եվ նրանք օրական սպառում են ավելի քան 40 դոլար։ 0:02:48.000,0:02:51.000 Այսպիսով, երկու միլիարդ մարդ ունի լվացքի մեքենա։ 0:02:51.000,0:02:53.000 Իսկ մնացած հինգ միլիարդը, 0:02:53.000,0:02:55.000 ինչպե՞ս են նրանք լվացք անում։ 0:02:55.000,0:02:57.000 Կամ, այլ կերպ ասած, 0:02:57.000,0:03:00.000 ինչպե՞ս է կանանց մեծամասնությունը լվացք անում։ 0:03:00.000,0:03:04.000 Չէ՞ որ լվացք անելը կանանց համար ծանր գործ է։ 0:03:04.000,0:03:07.000 Նրանք լվացքն անում են այսպես՝ ձեռքով։ 0:03:07.000,0:03:11.000 Դա ծանր, ժամանակատար աշխատանք է, 0:03:11.000,0:03:14.000 որը նրանք ստիպված են անել ժամերով, յուրաքանչյուր շաբաթ։ 0:03:14.000,0:03:17.000 Եվ երբեմն նրանք նաև պետք է հեռվից ջուր կրեն, 0:03:17.000,0:03:19.000 որպեսզի կարողանան տանը լվացք անել։ 0:03:19.000,0:03:23.000 Կամ ստիպված են լվացքը հասցնել հեռու գետի մոտ մի տեղ։ 0:03:23.000,0:03:26.000 Եվ նրանք ուզում են ունենալ լվացքի մեքենա։ 0:03:26.000,0:03:29.000 Նրանք չեն ցանկանում վատնել այդքան շատ ժամանակ իրենց կյանքից, 0:03:29.000,0:03:31.000 այդ ծանր գործն անելով, 0:03:31.000,0:03:33.000 որն այդքան ցածր արդյունավետություն ունի։ 0:03:33.000,0:03:35.000 Նրանց երազանքը չի տարբերվում 0:03:35.000,0:03:37.000 իմ տատիկի երազանքից։ 0:03:37.000,0:03:40.000 Նայեք այստեղ, երկու սերունդ առաջ Շվեդիայում, 0:03:40.000,0:03:42.000 գետից ջուր են կրում, 0:03:42.000,0:03:45.000 տաքացնում կրակի վրա և լվացք անում։ 0:03:45.000,0:03:48.000 Նրանք լվացքի մեքենա ունենալու նույն ցանկությունն ունեն։ 0:03:48.000,0:03:51.000 Բայց երբ ես դասախոսություն եմ կարդում շրջակա միջավայրի պահպանությամբ մտահոգված ուսանողներին, 0:03:51.000,0:03:55.000 նրանք ասում են ինձ․ «Ոչ, աշխարհում բոլորը չեն կարող ունենալ մեքենաներ և լվացքի մեքենաներ»։ 0:03:56.000,0:03:58.000 Ինչպե՞ս կարող ենք ասել այս կնոջը, 0:03:58.000,0:04:00.000 որ նա չի ունենալու լվացքի մեքենա։ 0:04:00.000,0:04:02.000 Այնուհետև ես հարցնում եմ իմ ուսանողներին, 0:04:02.000,0:04:04.000 ես հարցրել եմ նրանց... վերջին երկու տարվա ընթացքում հարցրել եմ, 0:04:04.000,0:04:06.000 «Ձեզանից քանի՞սը չունի մեքենա»։ 0:04:06.000,0:04:08.000 Եվ նրանցից ոմանք հպարտորեն բարձրացրել են ձեռքերը, 0:04:08.000,0:04:10.000 և ասել․ «Ես մեքենա չեմ նստում»։ 0:04:10.000,0:04:12.000 Իսկ հետո ես հարցրել եմ հետևյալը․ 0:04:12.000,0:04:14.000 «Ձեզանից քանի՞սն է 0:04:14.000,0:04:16.000 ձեռքով լվանում ձեր ջինսերը և անկողնու սավանները»։ 0:04:16.000,0:04:19.000 Ոչ ոք ձեռք չի բարձրացնում։ 0:04:19.000,0:04:22.000 Նույնիսկ կանաչ շարժման ամենանվիրյալ մասնակիցները 0:04:22.000,0:04:24.000 օգտվում են լվացքի մեքենաներից։ 0:04:24.000,0:04:28.000 (Ծիծաղ) 0:04:28.000,0:04:30.000 Եվ ապա ինչպե՞ս է պատահում, որ բոլորն օգտագործում են լվացքի մեքենա, 0:04:30.000,0:04:33.000 և համոզված են, որ միշտ օգտագործելու են. ինչո՞վ է այն յուրահատուկ։ 0:04:33.000,0:04:36.000 Ես ստիպված էի աշխարհում օգտագործվող էներգիայի հետազոտություն անել։ 0:04:36.000,0:04:38.000 Ահա տվյալները։ 0:04:38.000,0:04:40.000 Նայեք այստեղ. դուք տեսնում եք յոթ միլիոն մարդկանց, 0:04:40.000,0:04:42.000 օդի մարդիկ, լվացքի մարդիկ, 0:04:42.000,0:04:45.000 լույսի մարդիկ և կրակի մարդիկ։ 0:04:45.000,0:04:47.000 Մեկ միավորը 0:04:47.000,0:04:50.000 էներգիայի մեկ միավոր է, 0:04:50.000,0:04:52.000 վառելիք, նավթ, ածուխ կամ գազ։ 0:04:52.000,0:04:55.000 Դրանք էներգիայի հիմնական աղբյուրներն են։ 0:04:56.000,0:04:59.000 Ամբողջ աշխարհում օգտագործվում է էներգիայի 12 միավոր, 0:04:59.000,0:05:02.000 և ամենահարուստ մեկ միլիարդն օգտագործում է դրանցից վեցը։ 0:05:02.000,0:05:05.000 Էներգիայի կեսը օգտագործվում է աշխարհի բնակչության մեկ յոթերորդի կողմից։ 0:05:05.000,0:05:07.000 Իսկ նրանք, ովքեր ունեն լվացքի մեքենա, 0:05:07.000,0:05:09.000 բայց չունեն այլ տարբեր մեքենաներ, 0:05:09.000,0:05:11.000 նրանք օգտագործում են երկու միավոր։ 0:05:11.000,0:05:13.000 Այս խումբն օգտագործում է երեք միավոր։ 0:05:13.000,0:05:15.000 Եվ նրանք նաև էլեկտրականություն ունեն։ 0:05:15.000,0:05:18.000 Իսկ այստեղ մարդիկ նույնիսկ մեկ միավոր չեն օգտագործում։ 0:05:18.000,0:05:20.000 Այսպիսով, դառնում է 12 միավոր։ 0:05:20.000,0:05:22.000 Բայց շրջակա միջավայրի պահպանմամբ 0:05:22.000,0:05:25.000 անհանգստացած ուսանողների հիմնական մտահոգությունը, և նրանք իրավացի են, 0:05:25.000,0:05:27.000 ապագայի մասին է։ 0:05:27.000,0:05:30.000 Որո՞նք են միտումները։ Եթե մենք դիտարկենք ապագան մինչև 2050 թ․, 0:05:30.000,0:05:33.000 հաշվի առնելով պարզապես ներկա միտումները, 0:05:33.000,0:05:36.000 երկու գործոն կավելացնի էներգիայի սպառումը։ 0:05:36.000,0:05:38.000 Առաջինը՝ բնակչության աճն է։ 0:05:38.000,0:05:40.000 Երկրորդը՝ տնտեսական աճն է։ 0:05:40.000,0:05:43.000 Բնակչության աճը հիմնականում տեղի կունենա ամենաաղքատ մարդկանց շրջանակում, 0:05:43.000,0:05:45.000 որովհետև նրանք ունեն ամենաբարձր մանկական մահացությունը, 0:05:45.000,0:05:47.000 հետևաբար, նրանք շատ երեխաներ են ունենում։ 0:05:47.000,0:05:49.000 Եվ մենք կունենանք ևս երկու միլիարդ, 0:05:49.000,0:05:51.000 բայց դա շատ չի փոխի էներգիայի սպառումը։ 0:05:51.000,0:05:54.000 Տեղի կունենա նաև տնտեսական աճ։ 0:05:54.000,0:05:56.000 Զարգացող տնտեսություններից լավագույնները, 0:05:56.000,0:05:58.000 ես անվանում են նրանք Նոր արևելք, 0:05:58.000,0:06:00.000 կթռնեն օդի գծի վրայով։ 0:06:00.000,0:06:02.000 «Հոպ», կասեն իրենք։ 0:06:02.000,0:06:05.000 Եվ կսկսեն օգտագործել այնքան էներգիա, որքան Հին արևմուտքն օգտագործում է այժմ։ 0:06:05.000,0:06:08.000 Եվ այս մարդիկ, նրանք ուզում եմ լվացքի մեքենա։ 0:06:08.000,0:06:10.000 Ես զգուշացրել էի։ Նրանք այստեղ կհայտնվեն։ 0:06:10.000,0:06:12.000 Եվ նրանք կկրկնապատկեն իրենց էներգիայի սպառումը։ 0:06:12.000,0:06:15.000 Եվ մենք հույս ունենք, որ աղքատ մարդիկ էլեկտրականություն կունենան։ 0:06:15.000,0:06:17.000 Եվ նրանք երկու երեխա կունենան, սակայն բնակչության աճը միևնույն է չի կանգնի։ 0:06:17.000,0:06:19.000 Եվ էներգիայի ընդհանուր սպառումը 0:06:19.000,0:06:21.000 կհասնի 22 միավորի։ 0:06:21.000,0:06:24.000 Եվ այդ 22 միավորի 0:06:24.000,0:06:27.000 մեծ մասը կրկին օգտագործելու են ամենահարուստները։ 0:06:28.000,0:06:30.000 Այսպիսով, ի՞նչ է պետք անել։ 0:06:30.000,0:06:32.000 Չէ որ վտանգ կա, 0:06:32.000,0:06:35.000 մեծ հավանականություն կա, որ կլիմայական փոփոխությունն իրական է։ 0:06:35.000,0:06:37.000 Այն իրական է։ 0:06:37.000,0:06:40.000 Իհարկե, նրանք էներգիան ավելի արդյունավետ պիտի օգտագործեն։ 0:06:40.000,0:06:42.000 Նրանք պետք է փոխեն իրենց վարքը ինչ-որ տեղ։ 0:06:42.000,0:06:44.000 Նրանք պետք է նաև ավելի շատ «կանաչ» էներգիա արտադրեն, 0:06:44.000,0:06:46.000 շատ ավելի շատ «կանաչ» էներգիա։ 0:06:46.000,0:06:49.000 Բայց մինչ նրանք չունեն էներգիայի սպառման նույն մակարդակը, 0:06:49.000,0:06:51.000 նրանք իրավունք չունեն ասել մյուսներին, 0:06:51.000,0:06:53.000 ինչ անել կամ ինչ չանել։ 0:06:53.000,0:06:55.000 (Ծափահարություններ) 0:06:55.000,0:06:59.000 Այստեղ մենք կարող ենք ավելի շատ «կանաչ» էներգիա ստանալ։ 0:06:59.000,0:07:01.000 Մենք հույս ունենք, որ տեղի կունենա հետևյալը։ 0:07:01.000,0:07:04.000 Սա իրական մարտահրավեր է ապագայի համար։ 0:07:04.000,0:07:07.000 Բայց ես հավաստիացնում ես ձեզ, որ այս կինը Ռիոյի ֆավելայում, 0:07:07.000,0:07:09.000 նա ուզում է լվացքի մեքենա։ 0:07:09.000,0:07:12.000 Նա շատ ուրախ է, որ Էներգիայի նախարարը, 0:07:12.000,0:07:14.000 ապահովել է էլեկտրականություն բոլորի համար, 0:07:14.000,0:07:17.000 նա այնքան ուրախ է, որ նույնիսկ քվեարկել է նրա օգտին։ 0:07:17.000,0:07:19.000 Եվ նա դարձել է Դիլմա Ռուսեֆը, 0:07:19.000,0:07:21.000 երկրի ընտրված նախագահը, 0:07:21.000,0:07:23.000 աշխարհի ամենամեծ ժողովրդավար երկրներից մեկի նախագահը, 0:07:23.000,0:07:26.000 Էներգիայի նախարարի պաշտոնից դառնալով նախագահ։ 0:07:26.000,0:07:28.000 Եթե դուք ժողովրդավարություն ունեք, 0:07:28.000,0:07:30.000 մարդիկ կքվեարկեն լվացքի մեքենաների օգտին։ 0:07:30.000,0:07:32.000 Մարդիկ սիրում են դրանք։ 0:07:34.000,0:07:36.000 Ո՞րն է հրաշքը։ 0:07:36.000,0:07:39.000 Մայրս բացատրեց հրաշքը 0:07:39.000,0:07:41.000 առաջին իսկ օրը։ 0:07:41.000,0:07:43.000 Նա ասաց․ «Տես, Հանս, 0:07:43.000,0:07:45.000 մենք բեռնեցինք լվացքը, 0:07:45.000,0:07:47.000 մեքենան կանի ամբողջ աշխատանքը։ 0:07:47.000,0:07:49.000 Եվ մենք կարող ենք գնալ գրադարան»։ 0:07:49.000,0:07:51.000 Որովհետև դա է հրաշքը, 0:07:51.000,0:07:53.000 դու բեռնում ես լվացքը, 0:07:53.000,0:07:55.000 և ի՞նչ ես ստանում մեքենայից։ 0:07:55.000,0:07:58.000 Դու ստանում ես գքեր, 0:07:58.000,0:08:00.000 մանկական գրքեր։ 0:08:00.000,0:08:02.000 Մայրս ժամանակ ունեցավ կարդալ ինձ համար։ 0:08:02.000,0:08:04.000 Նրան շատ դուր էր գալիս դա։ Ես ձեռք բերեցի այբբենարան։ 0:08:04.000,0:08:07.000 Ահա թե երբ ես սկսեցի իմ կարիերան որպես դասախոս, 0:08:07.000,0:08:09.000 երբ իմ մայրը ժամանակ ունեցավ կարդալ ինձ համար։ 0:08:09.000,0:08:11.000 Եվ նա գրքեր ձեռք բերեց նաև իր համար։ 0:08:11.000,0:08:13.000 Նա կարողացավ անգլերեն սովորել, 0:08:13.000,0:08:15.000 անգլերենը որպես օտար լեզու։ 0:08:15.000,0:08:17.000 Եվ նա այնքան վեպեր կարդաց, 0:08:17.000,0:08:20.000 այնքան տարբեր վեպեր։ 0:08:20.000,0:08:23.000 Եվ մենք շատ շատ սիրում էինք այս մեքենան։ 0:08:24.000,0:08:27.000 Եվ մենք ասացինք, իմ մայրը և ես․ 0:08:27.000,0:08:30.000 «Շնորհակալություն քեզ, ինդուստրացում։ 0:08:30.000,0:08:32.000 Շնորհակալություն քեզ, պողպատաձուլման գործարան։ 0:08:32.000,0:08:34.000 Շնորհակալություն քեզ, էլեկտրակայան։ 0:08:34.000,0:08:37.000 Եվ շնորհակալություն քեզ, քիմիական արդյունաբերություն, 0:08:37.000,0:08:39.000 որ ժամանակ տվեցիր մեզ գրքեր կարդալու համար»։ 0:08:39.000,0:08:41.000 Շատ շնորհակալություն։ 0:08:41.000,0:08:54.000 (Ծափահարություններ)