1
00:00:01,509 --> 00:00:03,825
Mój znajomy, który jest politologiem,

2
00:00:03,825 --> 00:00:05,428
powiedział mi kilka miesięcy temu

3
00:00:05,428 --> 00:00:07,496
dokładnie, jaki będzie ten miesiąc.

4
00:00:07,496 --> 00:00:10,410
Powiedział: „Wiesz, nadchodzi klif fiskalny,

5
00:00:10,410 --> 00:00:14,016
zacznie się na początku 2013 r.

6
00:00:14,016 --> 00:00:16,776
Obie strony koniecznie muszą się z nim uporać,

7
00:00:16,776 --> 00:00:19,601
ale żadna nie chce zrobić tego jako pierwsza.

8
00:00:19,601 --> 00:00:23,818
Nikt nie odniesie korzyści z uporania się 
z klifem na ostatnią chwilę,

9
00:00:23,818 --> 00:00:26,438
więc - ciągnął dalej - w grudniu zobaczymy

10
00:00:26,438 --> 00:00:29,658
wiele gniewnych i załamujących się negocjacji,

11
00:00:29,658 --> 00:00:32,407
raportów z rozmów telefonicznych, które nie idą dobrze,

12
00:00:32,407 --> 00:00:34,569
ludzi, którzy mówią, że nic się właściwie nie dzieje,

13
00:00:34,569 --> 00:00:37,115
a potem w okolicach świąt lub Nowego Roku,

14
00:00:37,115 --> 00:00:39,723
usłyszymy „Okej, problem rozwiązany".

15
00:00:39,723 --> 00:00:44,311
Powiedział mi to kilka miesięcy temu. 
Był na 98% pewien, że uda się to rozwiązać.

16
00:00:44,311 --> 00:00:46,745
Dzisiaj dostałem od niego maila, w którym stwierdza,

17
00:00:46,745 --> 00:00:50,724
że jesteśmy na dobrej drodze, 
ale teraz jest tylko na 80% pewien,

18
00:00:50,724 --> 00:00:52,400
że problem uda się rozwiązać.

19
00:00:52,400 --> 00:00:54,944
Zacząłem nad tym myśleć. Uwielbiam analizować

20
00:00:54,944 --> 00:00:56,937
te momenty w historii Stanów Zjednoczonych,

21
00:00:56,937 --> 00:01:00,837
kiedy strony są pogrążone w szalonym gniewie,

22
00:01:00,837 --> 00:01:03,978
bo gospodarka jest na krawędzi załamania.

23
00:01:03,978 --> 00:01:08,218
Najsłynniejsza wczesna bitwa 
rozegrała się między Aleksandrem Hamiltonem

24
00:01:08,218 --> 00:01:11,779
a Thomasen Jeffersonem o to, 
czy kurs dolara spadnie czy wzrośnie,

25
00:01:11,779 --> 00:01:14,100
i w jaki sposób dolar będzie 
zabezpieczony. Aleksander Hamilton stwierdził:

26
00:01:14,100 --> 00:01:17,344
„Potrzebujemy banku centralnego, 
Pierwszego Banku Stanów Zjednoczonych,

27
00:01:17,344 --> 00:01:19,143
inaczej dolar kompletnie straci na wartości.

28
00:01:19,143 --> 00:01:20,768
Ten rodzaj prowadzenia gospodarki nie zadziała",

29
00:01:20,768 --> 00:01:23,177
na co Thomas Jefferson odpowiedział:
„Ludzie nie będą temu ufać.

30
00:01:23,177 --> 00:01:26,965
Właśnie zrzucili z tronu króla. 
Nie zaakceptują jakiejś władzy centralnej".

31
00:01:26,965 --> 00:01:32,487
Ta bitwa zadecydowała o pierwszych 
150 latach amerykańskiej gospodarki.

32
00:01:32,487 --> 00:01:36,137
W każdej chwili różne ugrupowania twierdzą,

33
00:01:36,137 --> 00:01:38,325
że gospodarka jest na krawędzi przepaści,

34
00:01:38,325 --> 00:01:40,474
a większość z nas jedynie wydaje pieniądze

35
00:01:40,474 --> 00:01:43,698
na cokolwiek tylko nam się zachce.

36
00:01:43,698 --> 00:01:46,431
Oto krótki przegląd sytuacji,

37
00:01:46,431 --> 00:01:48,210
z którą zmagamy się dzisiaj.

38
00:01:48,210 --> 00:01:50,774
Klif fiskalny, jak mi powiedziano,

39
00:01:50,774 --> 00:01:53,240
jest zbyt tendencyjnym wyrażeniem,

40
00:01:53,240 --> 00:01:56,662
choć nie pamiętam, którą partię 
w ten sposób popieram, a którą atakuję.

41
00:01:56,662 --> 00:01:59,023
Niektórzy twierdzą, 
że powinniśmy nazywać to zboczem fiskalnym

42
00:01:59,023 --> 00:02:01,069
albo kryzysem problemów ekonomicznych,

43
00:02:01,069 --> 00:02:03,455
choć wtedy inni twierdzą, 
że te nazwy są nawet bardziej tendencyjne.

44
00:02:03,455 --> 00:02:06,232
Nazywam więc to samonarzuconym, autodestrukcyjnym

45
00:02:06,232 --> 00:02:10,929
arbitralnym terminem rozwiązania nieuniknionego problemu.

46
00:02:10,929 --> 00:02:14,556
A tak wygląda nieunikniony problem.

47
00:02:14,556 --> 00:02:18,914
To jest prognoza amerykańskiego długu w stosunku do

48
00:02:18,914 --> 00:02:21,276
całej gopodarki, PKB.

49
00:02:21,276 --> 00:02:24,644
Niebieska przerywana linia przedstawia

50
00:02:24,644 --> 00:02:26,773
scenariusz, który, według agencji 
dostarczającej Kongresowi danych o gospodarce,

51
00:02:26,773 --> 00:02:30,848
nastąpi, jeśli Kongres nie zrobi nic.

52
00:02:30,848 --> 00:02:34,364
Jak widzicie, około 2027 r.

53
00:02:34,364 --> 00:02:36,652
osiągniemy poziom długu zbliżony do Grecji,

54
00:02:36,652 --> 00:02:39,540
ok. 130% PKB,

55
00:02:39,540 --> 00:02:42,900
co znaczy, że jeśli w ciągu następnych 20 lat

56
00:02:42,900 --> 00:02:45,270
Kongres nie zrobi absolutnie nic,

57
00:02:45,270 --> 00:02:48,944
przyjdzie taka chwila, kiedy inwestorzy zagraniczni,

58
00:02:48,944 --> 00:02:50,545
światowi nabywcy obligacji, stwierdzą,

59
00:02:50,545 --> 00:02:53,335
że nie ufają już dłużej Stanom 
i nie będą nam pożyczać pieniędzy,

60
00:02:53,335 --> 00:02:55,374
chyba że przy bardzo wysokim oprocentowaniu.

61
00:02:55,374 --> 00:02:58,240
W tym momencie wali się nasza gospodarka.

62
00:02:58,240 --> 00:03:00,089
Grecja jest w tym miejscu dzisiaj.

63
00:03:00,089 --> 00:03:03,991
My możemy tam być za 20 lat. Mamy dużo czasu

64
00:03:03,991 --> 00:03:06,212
na uniknięcie kryzysu,

65
00:03:06,212 --> 00:03:09,907
a klif fiskalny to jeszcze jedna próba

66
00:03:09,907 --> 00:03:13,444
pogodzenia obu stron w celu zażegnania kryzysu.

67
00:03:13,444 --> 00:03:16,852
A to inny sposób interpretacji tego samego problemu.

68
00:03:16,852 --> 00:03:19,796
Ciemnoniebiska linia pokazuje wydatki rządowe.

69
00:03:19,796 --> 00:03:23,253
Jasnoniebieska linia pokazuje, 
ile pieniędzy wpływa do rządu.

70
00:03:23,253 --> 00:03:26,013
Jak widać, przez większość czasu,

71
00:03:26,013 --> 00:03:29,645
oprócz krótkiego okresu, mieliśmy większe wydatki

72
00:03:29,645 --> 00:03:32,845
niż dochody. Stąd dług publiczny.

73
00:03:32,845 --> 00:03:36,724
Możecie jednak również zauważyć, że w przyszłości

74
00:03:36,724 --> 00:03:39,740
zakłada się poszerzenie i podniesienie tej różnicy

75
00:03:39,740 --> 00:03:41,789
a ten wykres kończy się zaledwie na 2021 r.

76
00:03:41,789 --> 00:03:45,452
Potem, bliżej 2030 r., 
zaczyna się robić bardzo nieciekawie.

77
00:03:45,452 --> 00:03:49,577
Ten wykres podsumowuje ten problem.

78
00:03:49,577 --> 00:03:52,666
Demokraci twierdzą, że nie jest on wielki.

79
00:03:52,666 --> 00:03:56,784
Wystarczy trochę podnieść podatki 
i w ten sposób zniwelować różnicę,

80
00:03:56,784 --> 00:03:59,040
zwłaszcza, jeśli podniesiemy je dla osób bogatych.

81
00:03:59,040 --> 00:04:01,663
Republikanie twierdzą, że mają lepszy pomysł.

82
00:04:01,663 --> 00:04:03,102
Dlaczego by nie obniżyć obu linii?

83
00:04:03,102 --> 00:04:07,057
Można przecież obniżyć wydatki rządowe i podatki,

84
00:04:07,057 --> 00:04:10,506
a wtedy będziemy na korzystnej drodze

85
00:04:10,506 --> 00:04:12,985
długoterminowej redukcji deficytu.

86
00:04:12,985 --> 00:04:17,564
W obliczu istnienia tej silnej różnicy zdań na temat

87
00:04:17,564 --> 00:04:19,344
sposobu zniwelowania tej różnicy

88
00:04:19,344 --> 00:04:22,729
najbardziej cyniczni politycy partyjni

89
00:04:22,729 --> 00:04:28,102
uprawiają najgorszego rodzaju lobbying.

90
00:04:28,102 --> 00:04:32,363
Istnieje także ten ogromnie interesujący,

91
00:04:32,363 --> 00:04:34,796
pełen szacunku konflikt pomiędzy

92
00:04:34,796 --> 00:04:38,323
dwiema fundamentalnie różnymi 
filozofiami gospadarczymi.

93
00:04:38,323 --> 00:04:43,146
Gdy myślę o tym, jak Republikanie

94
00:04:43,146 --> 00:04:48,277
postrzegają gospodarkę, to, 
co sobie wyobrażam, to niezwykle

95
00:04:48,277 --> 00:04:51,588
dobrze skonstruowana, perfekcyjna maszyna.

96
00:04:51,588 --> 00:04:56,066
Niestety, wyobrażam sobie, 
że jest wyprodukowana w Niemczech lub Japonii.

97
00:04:56,066 --> 00:04:58,919
Ta niezwykła maszyna nieustannie oczyszcza

98
00:04:58,919 --> 00:05:04,015
każdy ludzki wysiłek i przesuwa zasoby:

99
00:05:04,015 --> 00:05:06,364
pieniądze, pracę, kapitał, maszyny,

100
00:05:06,364 --> 00:05:10,614
z dala od mniej produktywnych części 
do tych bardziej produktywnych.

101
00:05:10,614 --> 00:05:12,210
Mimo, iż może to spowodować 
tymczasową dezorganizację,

102
00:05:12,210 --> 00:05:15,704
wynikiem tego jest wzmocnienie 
obszarów o wysokiej produktywności

103
00:05:15,704 --> 00:05:18,334
oraz redukcja i elimminacja tych mało produktywnych.

104
00:05:18,334 --> 00:05:21,110
W rezultacie cały system staje się bardziej wydajny

105
00:05:21,110 --> 00:05:23,448
i korzystny dla wszystkich.

106
00:05:23,448 --> 00:05:27,361
Zakłada się tutaj, że rząd ma swoją niewielką rolę,

107
00:05:27,361 --> 00:05:30,181
polegającą na ustalaniu 
przepisów zapobiegających kłamstwom,

108
00:05:30,181 --> 00:05:32,430
oszustwom i wzajemnej krzywdzie.

109
00:05:32,430 --> 00:05:35,734
To tak, jakby mieć policję, straż pożarną

110
00:05:35,734 --> 00:05:38,734
i wojsko, choć przy bardzo ograniczonym wpływie

111
00:05:38,734 --> 00:05:41,734
na funkcjonowanie całej tej maszyny.

112
00:05:41,734 --> 00:05:45,910
Jak natomiast Demokraci i ich ekonomiści

113
00:05:45,910 --> 00:05:48,878
wyobrażają sobie gospodarkę?

114
00:05:48,878 --> 00:05:51,434
Większość demokratycznych ekonomistów
jest, jak wiecie, kapitalistami

115
00:05:51,434 --> 00:05:54,174
i sądzi, że zazwyczaj jest to dobry system.

116
00:05:54,174 --> 00:05:58,294
Dobrze jest pozwolić rynkom przemieszczać zasoby 
w celu zwiększenia produktywności.

117
00:05:58,294 --> 00:06:02,210
Ten system ma jednak wiele wad.

118
00:06:02,210 --> 00:06:04,539
Bogactwo gromadzi się w złych miejscach.

119
00:06:04,539 --> 00:06:08,813
Jest odbierane ludziom, których nie powinno nazywać się bezproduktywnymi.

120
00:06:08,813 --> 00:06:11,681
Tak nie stworzymy równego, sprawiedliwego społeczeństwa.

121
00:06:11,681 --> 00:06:14,553
Ten system nie martwi się również kwestiami środowiska,

122
00:06:14,553 --> 00:06:16,619
rasizmu, czy innymi,

123
00:06:16,619 --> 00:06:19,417
które pogarszają nasze życie,

124
00:06:19,417 --> 00:06:22,496
więc obowiązkiem rządu jest wykorzystanie zasobów

125
00:06:22,496 --> 00:06:25,777
w bardziej produktywny sposób 
lub wzięcie ich z bogatszych źródeł

126
00:06:25,777 --> 00:06:28,445
i przekazanie biedniejszym.

127
00:06:28,445 --> 00:06:33,500
Jeśli spróbujecie spojrzeć na gospodarkę
przez te dwie soczewki,

128
00:06:33,500 --> 00:06:37,558
zrozumiecie, dlaczego
tak trudno jest rozwiązać ten kryzys.

129
00:06:37,558 --> 00:06:41,547
Im jest on gorszy, im większa jest stawka w tej grze,

130
00:06:41,547 --> 00:06:44,315
tym większa pewność każdej ze stron, że zna rozwiązanie,

131
00:06:44,315 --> 00:06:47,668
a ta druga strona tylko wszystko zniszczy.

132
00:06:47,668 --> 00:06:50,803
Rozpaczam z tego powodu. Ostatnie lata

133
00:06:50,803 --> 00:06:53,866
byłem pogrążony w depresji na myśl o tym,

134
00:06:53,866 --> 00:06:56,915
aż do tego roku, kiedy nauczyłem się czegoś,

135
00:06:56,915 --> 00:07:00,395
co mnie podekscytowało. 
Wydaje mi się, że to dobra wiadomość.

136
00:07:00,395 --> 00:07:03,256
Jest tak szokująca, że nie lubię 
o niej mówić, bo wydaje mi się,

137
00:07:03,256 --> 00:07:04,761
że ludzie mi nie uwierzą.

138
00:07:04,761 --> 00:07:06,079
A nauczyłem się tego:

139
00:07:06,079 --> 00:07:08,499
Amerykanie, jako populacja,

140
00:07:08,499 --> 00:07:11,699
gdy przychodzi do kwestii fiskalnych,

141
00:07:11,699 --> 00:07:15,422
są w umiarkowanym, pragmatycznym centrum.

142
00:07:15,422 --> 00:07:17,687
Wiem, że trudno uwierzyć w to, że Amerykanie

143
00:07:17,687 --> 00:07:19,120
mają pragmatyczne poglądy centrowe.

144
00:07:19,120 --> 00:07:21,701
Pozwólcie mi jednak wyjaśnić.

145
00:07:21,701 --> 00:07:24,998
Jeżeli zobaczycie, jak rząd spędza pieniądze,

146
00:07:24,998 --> 00:07:27,572
a o to właśnie toczy się bitwa,

147
00:07:27,572 --> 00:07:30,265
to ponad połowa, 55%, idzie na ubezpieczenie społeczne,

148
00:07:30,265 --> 00:07:32,633
opiekę i pomoc medyczną, 
oraz parę innych programów;

149
00:07:32,633 --> 00:07:35,652
20% na obronę, 19% na inne cele

150
00:07:35,652 --> 00:07:37,558
i 6% na odsetki.

151
00:07:37,558 --> 00:07:42,276
Gdy więc mówimy o obcięciu wydatków rządowych,

152
00:07:42,276 --> 00:07:44,282
mamy na myśli właśnie te 6%,

153
00:07:44,282 --> 00:07:47,869
a Amerykanom w większości, niezależnie od

154
00:07:47,869 --> 00:07:51,402
przywiązania partyjnego, podoba się

155
00:07:51,402 --> 00:07:53,841
ta część równa 55%.

156
00:07:53,841 --> 00:07:55,833
Amerykanie są za ubezpieczeniem 
społecznym i zdrowotnym.

157
00:07:55,833 --> 00:07:59,361
Są nawet za pomocą medyczną, 
choć idzie do biednych,

158
00:07:59,361 --> 00:08:01,785
więc wydawałoby się, 
że będzie miała mniejsze poparcie.

159
00:08:01,785 --> 00:08:05,736
Nie chcą w niej żadnych istotnych zmian,

160
00:08:05,736 --> 00:08:09,927
choć zarówno demokraci, jak i republikanie

161
00:08:09,927 --> 00:08:12,839
są coraz bardziej przekonani do wprowadzenia

162
00:08:12,839 --> 00:08:17,604
drobnych usprawnień 
zwiększających stabilność systemu.

163
00:08:17,604 --> 00:08:20,365
Ubezpieczenie społeczne łatwo naprawić.

164
00:08:20,365 --> 00:08:24,149
Plotki o jego końcu są zawsze wielce przesadzone.

165
00:08:24,149 --> 00:08:26,443
Wystarczy stopniowo podnieść wiek emerytalny,

166
00:08:26,443 --> 00:08:28,816
może tylko w przypadku osób jeszcze nienarodzonych.

167
00:08:28,816 --> 00:08:31,241
Około połowa Amerykanów popiera Demokratów

168
00:08:31,241 --> 00:08:33,237
a druga połowa Republikanów.

169
00:08:33,237 --> 00:08:35,589
Zmniejszenie opieki medycznej dla zamożnych emerytów;

170
00:08:35,589 --> 00:08:38,910
nawet nie zlikwidowanie, 
bo wystarczy tylko zawężenie oferty

171
00:08:38,910 --> 00:08:43,925
- większość Demokratów i Republikan godzi się na to.

172
00:08:43,925 --> 00:08:46,232
Zwiększenie składek zdrowotnych?

173
00:08:46,232 --> 00:08:48,661
Każdy tego nienawidzi, ale Republikanie

174
00:08:48,661 --> 00:08:51,333
i Demokraci łączą się w tej nienawiści.

175
00:08:51,333 --> 00:08:54,447
Co to oznacza? Jeśli spojrzycie

176
00:08:54,447 --> 00:08:58,277
na dyskusję dotyczącą
rozwiązania problemów fiskalnych,

177
00:08:58,277 --> 00:09:05,662
to jako naród nie jesteśmy 
podzieleni w tej znaczącej sprawie.

178
00:09:05,662 --> 00:09:08,943
Zgadzamy się na podrasowanie systemu, 
ale chcemy go zachować.

179
00:09:08,943 --> 00:09:11,738
Nie jesteśmy otwarci na dyskusję o jego zniesieniu.

180
00:09:11,738 --> 00:09:16,024
Jednak teraz pojawiła się kwestia, która dzieli partie,

181
00:09:16,024 --> 00:09:19,506
bo jedna z nich chce wyłącznie wydawać,

182
00:09:19,506 --> 00:09:21,389
i nic więcej poza tym,

183
00:09:21,389 --> 00:09:23,295
(oczywiście chodzi o Republikan),

184
00:09:23,295 --> 00:09:25,275
gdy chodzi o wydatki na cele militarne.

185
00:09:25,275 --> 00:09:27,770
Mają tu większe poparcie niż Demokraci.

186
00:09:27,770 --> 00:09:32,565
Zdecydowana większość chce 
zachowania wydatków na cele wojskowe.

187
00:09:32,565 --> 00:09:34,786
Stanowią one 20% budżetu,

188
00:09:34,786 --> 00:09:38,469
i to jest kością niezgody.

189
00:09:38,469 --> 00:09:41,394
Chcę podkreślić, że wydatki na inne cele,

190
00:09:41,394 --> 00:09:43,528
stanowiące około 19% budżetu,

191
00:09:43,528 --> 00:09:45,898
czyli sprawy obu partii

192
00:09:45,898 --> 00:09:48,266
tj. pomoc społeczna, talony na żywność i inne programy

193
00:09:48,266 --> 00:09:50,300
popularne wśród Demokratów,

194
00:09:50,300 --> 00:09:53,265
ale także ustawa o rolnictwie i inne zachęty 
Departamentu Zasobów Wewnętrznych

195
00:09:53,265 --> 00:09:56,210
do wiertnictwa naftowego i innych rzeczy,

196
00:09:56,210 --> 00:09:59,825
które są popularne wśród Republikan.

197
00:09:59,825 --> 00:10:03,149
Gdy przychodzi do podatków, niezgoda rośnie.

198
00:10:03,149 --> 00:10:05,013
To bardziej podzielony obszar.

199
00:10:05,013 --> 00:10:08,407
Demokraci w większości popierają

200
00:10:08,407 --> 00:10:12,456
podniesienie podatku dochodowego 
dla osób zarabiających 250 tys. $ rocznie.

201
00:10:12,456 --> 00:10:17,696
Republikanie są raczej przeciwko, 
choć podzieleni na grupy wg dochodów,

202
00:10:17,696 --> 00:10:22,389
tym zarabiającym poniżej 75 tys. $ rocznie 
podoba się ten pomysł.

203
00:10:22,389 --> 00:10:26,744
Republikanie zarabiający ponad 250 tys. $
na rok nie chcą płacić większych podatków.

204
00:10:26,744 --> 00:10:30,000
Zwiększenie podatku 
od dochodów z inwestycji

205
00:10:30,000 --> 00:10:32,864
zyskało także poparcie 2/3 Demokratów, 
ale tylko 1/3 Republikan

206
00:10:32,864 --> 00:10:36,663
popiera ten pomysł.

207
00:10:36,663 --> 00:10:39,688
To prowadzi do ważnej kwestii:

208
00:10:39,688 --> 00:10:42,304
zazwyczaj mówimy o Demokratach

209
00:10:42,304 --> 00:10:44,115
i Republikanach myśląc, że istnieje tylko niewielka grupa

210
00:10:44,115 --> 00:10:46,480
osób bezpartyjnych, może ze 2%.

211
00:10:46,480 --> 00:10:48,592
Tak, że po zsumowaiu Demokratów i Republikan

212
00:10:48,592 --> 00:10:50,086
powinniśmy otrzymać wszystkich Amerykanów.

213
00:10:50,086 --> 00:10:53,032
A przecież wcale tak nie jest.

214
00:10:53,032 --> 00:10:58,177
I tak nie było przez większość 
historii współczesnych Stanów.

215
00:10:58,177 --> 00:11:01,994
Około 1/3 Amerykanów popiera Demokratów.

216
00:11:01,994 --> 00:11:04,843
Około 25% popiera republikan.

217
00:11:04,843 --> 00:11:09,323
Mały odsetek nazywa się libertarianami lub socjalistami,

218
00:11:09,323 --> 00:11:12,010
lub też należy do innej, mniejszej partii,

219
00:11:12,010 --> 00:11:17,217
ale największa grupa, 40%, jest bezpartyjna.

220
00:11:17,217 --> 00:11:20,138
Większość Amerykanów nie popiera żadnej partii,

221
00:11:20,138 --> 00:11:22,306
tylko znajduje się gdzieś pomiędzy

222
00:11:22,306 --> 00:11:25,997
Demokratami i Republikanami, więc nawet jeśli

223
00:11:25,997 --> 00:11:29,557
poglądy na sprawy fiskalne są podobne

224
00:11:29,557 --> 00:11:31,853
między tymi dwiema partiami,

225
00:11:31,853 --> 00:11:35,645
zgoda jest jeszcze większa, jeśli dodamy osoby bezpartyjne.

226
00:11:35,645 --> 00:11:38,885
Możemy walczyć o inne kwestie.

227
00:11:38,885 --> 00:11:40,998
Nienawidzimy jakie poglądy ma ta druga strona 
na kontrolę broni palnej,

228
00:11:40,998 --> 00:11:43,278
aborcję, środowisko,

229
00:11:43,278 --> 00:11:46,150
ale w tych ważnych kwestiach fiskalnych

230
00:11:46,150 --> 00:11:49,982
nie jesteśmy aż tak podzieleni, jak mówią ludzie.

231
00:11:49,982 --> 00:11:52,014
Istnieje grupa ludzi,

232
00:11:52,014 --> 00:11:55,352
nie aż tak podzielona, jak ludzie myślą,

233
00:11:55,352 --> 00:11:57,365
i są nią ekonomiści.

234
00:11:57,365 --> 00:12:02,668
Rozmawiałem z wieloma z nich. 
W latach 70. i 80.

235
00:12:02,668 --> 00:12:05,766
bycie ekonomistą nie było postrzegane pozytywnie.

236
00:12:05,766 --> 00:12:08,941
Albo ukończyłeś starą, renomowaną uczelnię,

237
00:12:08,941 --> 00:12:13,555
tj. Harvard, Princeton, MIT, Stanford czy Berkeley,

238
00:12:13,555 --> 00:12:16,523
albo jedną z tych nowych, Uniwersytet w Chicago

239
00:12:16,523 --> 00:12:17,975
lub Uniwersytet w Rochester.

240
00:12:17,975 --> 00:12:20,971
Jako ekonomista popierałeś wolny rynek

241
00:12:20,971 --> 00:12:23,104
lub keynesistowski liberalizm.

242
00:12:23,104 --> 00:12:25,279
Ci ludzie nie przychodzili na śluby tej drugej strony

243
00:12:25,279 --> 00:12:27,171
i lekceważyli siebie na konferencjach.

244
00:12:27,171 --> 00:12:30,180
To trwa do dziś, choć bardzo trudno jest

245
00:12:30,180 --> 00:12:33,781
znaleźć ekonomistę poniżej 40 roku życia,

246
00:12:33,781 --> 00:12:37,805
który wciąż tak postrzega świat.

247
00:12:37,805 --> 00:12:40,757
Wśród zdecydowanej większości z nich

248
00:12:40,757 --> 00:12:43,598
przynależność do grupy ideologicznej 
nie jest popularna.

249
00:12:43,598 --> 00:12:46,119
Jeśli robisz doktorat, asystenturę

250
00:12:46,119 --> 00:12:48,646
lub jesteś profesorem,

251
00:12:48,646 --> 00:12:51,623
wolisz powiedzieć: „Jestem empirystą.

252
00:12:51,623 --> 00:12:53,167
Uznaję fakty".

253
00:12:53,167 --> 00:12:55,571
A fakty są jednoznaczne.

254
00:12:55,571 --> 00:12:59,592
Żadna z tych głównych teorii 
nie była w pełni poprawna.

255
00:12:59,592 --> 00:13:01,240
XX wiek, ostatnie sto lat, to okres

256
00:13:01,240 --> 00:13:04,191
pełen katastrofalnych przykładów,

257
00:13:04,191 --> 00:13:07,863
gdy jedna lub druga szkoła 
próbowała wyjaśnić przeszłość

258
00:13:07,863 --> 00:13:10,183
lub przewidzieć przyszłość.

259
00:13:10,183 --> 00:13:12,069
I zawsze kończyło się to fiaskiem.

260
00:13:12,069 --> 00:13:17,258
Dlatego ekonomiści przyswoili sobie 
pewien stopień skromności.

261
00:13:17,258 --> 00:13:20,852
Zapewniam was, 
że wciąż są bardzo aroganckimi ludźmi,

262
00:13:20,852 --> 00:13:23,729
choć teraz z powodu swojej bezstronniczości,

263
00:13:23,729 --> 00:13:30,520
dostrzegają ogromną liczbę możliwych rozwiązań.

264
00:13:30,520 --> 00:13:35,620
Ta bezstronniczość istniała

265
00:13:35,620 --> 00:13:37,359
w Stanach Zjednoczonych

266
00:13:37,359 --> 00:13:39,075
w tajemnicy przez wiele lat.

267
00:13:39,075 --> 00:13:43,039
Spędziłem sporo czasu na rozmowach 
z trzema głównymi organizacjami

268
00:13:43,039 --> 00:13:46,935
badającymi 
poglądy polityczne Amerykanów:

269
00:13:46,935 --> 00:13:48,489
Pew Research,

270
00:13:48,489 --> 00:13:52,137
Ośrodkiem Badania Opinii Narodowej 
Uniwersytetu w Chicago

271
00:13:52,137 --> 00:13:54,985
i z najmniej znaną, choć najważniejszą -

272
00:13:54,985 --> 00:13:57,960
American National Election Studies,

273
00:13:57,960 --> 00:14:02,306
szanowaną organizację 
najdłużej badającą opinię publiczną.

274
00:14:02,306 --> 00:14:04,268
Zajmują się tym od 1948 r.

275
00:14:04,268 --> 00:14:07,755
i konsekwentnie wykazują,

276
00:14:07,755 --> 00:14:12,202
że prawie niemożliwe jest znalezienie Amerykanów,

277
00:14:12,202 --> 00:14:15,363
którzy są konsekwentni ideologicznie,

278
00:14:15,363 --> 00:14:19,099
np. konsekwentnie popierają zmniejszenie

279
00:14:19,099 --> 00:14:21,779
rządu zamiast podniesienia podatków

280
00:14:21,779 --> 00:14:25,479
lub popierają większą aktywność rządu

281
00:14:25,479 --> 00:14:29,475
w redystrybucji i poprawianiu 
niedociągnięć kapitalizmu.

282
00:14:29,475 --> 00:14:31,353
Te grupy są bardzo, bardzo małe.

283
00:14:31,353 --> 00:14:34,349
Większość ludzi wybiera jedną opcję,

284
00:14:34,349 --> 00:14:36,913
widzą kompromis i zmieniają zdanie,

285
00:14:36,913 --> 00:14:39,446
gdy trafi do nich lepszy lub gorszy argument.

286
00:14:39,446 --> 00:14:42,807
Ta część się nie zmieniła.

287
00:14:42,807 --> 00:14:46,760
Zmieniło się to, jak ludzie 
regują na ogólnikowe pytania.

288
00:14:46,760 --> 00:14:49,358
Jeżeli zadasz ogólnikowe pytanie,

289
00:14:49,358 --> 00:14:52,350
np. "Czy wpływ rządu 
powienien być mniejszy, czy większy?",

290
00:14:52,350 --> 00:14:56,664
zwłaszcza, jeśli używasz emocjonalnego języka,

291
00:14:56,664 --> 00:14:59,143
"Czy rząd powienien 
zapewniać wsparcie biedniejszym?",

292
00:14:59,143 --> 00:15:01,072
lub: „Czy rząd powinien redystrybuować zasoby?",

293
00:15:01,072 --> 00:15:03,673
wtedy możesz dostrzec radykalną zmianę.

294
00:15:03,673 --> 00:15:06,367
Jednak jeśli wdasz się w szczegóły i zapytasz

295
00:15:06,367 --> 00:15:10,407
o opodatkowanie i kwestie wydawana funduszy,

296
00:15:10,407 --> 00:15:13,015
ludzie zajmują bardzo centrowe stanowiska

297
00:15:13,015 --> 00:15:15,880
i są zadziwiająco otwarci na kompromis.

298
00:15:15,880 --> 00:15:19,665
Należy więc mysleć o klifie fiskalnym

299
00:15:19,665 --> 00:15:24,191
nie jako o sprawie, która całkowicie

300
00:15:24,191 --> 00:15:26,367
dzieli wszystkich Amerykanów,

301
00:15:26,367 --> 00:15:27,922
tak, jakby istniały teraz

302
00:15:27,922 --> 00:15:30,244
dwa osobne, walczące ze sobą narody.

303
00:15:30,244 --> 00:15:36,170
Należy o nim mysleć 
jak o niewielkim odsetku starych ekonomistów

304
00:15:36,170 --> 00:15:40,016
i wprowadzjących w błąd ideologiach 
omawiających ten proces.

305
00:15:40,016 --> 00:15:42,592
Ten proces został wytłumaczony w prosty sposób

306
00:15:42,592 --> 00:15:45,544
przy użyciu podstawowego systemu, który wzmacnia

307
00:15:45,544 --> 00:15:47,776
tę niewielką grupę ludzi.

308
00:15:47,776 --> 00:15:49,881
Ta właśnie grupa ludzi,

309
00:15:49,881 --> 00:15:52,953
którzy mają tak radykalne opinie

310
00:15:52,953 --> 00:15:55,360
w kwestiach ideologicznych,

311
00:15:55,360 --> 00:15:57,967
może jest niewielka, 
ale każda z tych osób prowadzi bloga,

312
00:15:57,967 --> 00:16:01,721
każda pojawiła się w minionym tygodniu w telewizji.

313
00:16:01,721 --> 00:16:04,874
Głos każdego z nich jest coraz głośniejszy,

314
00:16:04,874 --> 00:16:07,006
choć oni nas nie reprezentują.

315
00:16:07,006 --> 00:16:10,107
Nie reprezentują naszych poglądów.

316
00:16:10,107 --> 00:16:11,913
I to prowadzi mnie z powrotem do dolara,

317
00:16:11,913 --> 00:16:15,138
do przypominania sobie,

318
00:16:15,138 --> 00:16:17,148
że już to znamy.

319
00:16:17,148 --> 00:16:18,793
Wiemy, jak to jest

320
00:16:18,793 --> 00:16:24,148
mieć tych ludzi w telewizji, w Kongresie,

321
00:16:24,148 --> 00:16:26,875
gdzie krzyczą o nadejściu końcu świata,

322
00:16:26,875 --> 00:16:30,101
jeżeli całkowicie nie przyjmiemy ich poglądów.

323
00:16:30,101 --> 00:16:32,095
To właśnie działo się wokół dolara

324
00:16:32,095 --> 00:16:34,098
od kiedy tylko zaistniał.

325
00:16:34,098 --> 00:16:37,992
Mieliśmy walkę między Jeffersonem a Hamiltonem.

326
00:16:37,992 --> 00:16:42,662
W 1913 r., gdy powstawał 
Fundusz Rezerwy Federalnej,

327
00:16:42,662 --> 00:16:46,536
mieliśmy podłą walkę 
z użyciem zjadliwych argumentów

328
00:16:46,536 --> 00:16:48,408
o to, jak powienien być tworzony,

329
00:16:48,408 --> 00:16:50,185
i ogólną zgodę, że obrana droga jego utworzenia

330
00:16:50,185 --> 00:16:53,092
była możliwie najgorszym kompromisem,

331
00:16:53,092 --> 00:16:56,452
który gwarantował zniszczenie cennego dolara.

332
00:16:56,452 --> 00:16:58,809
Potem jednak wszyscy zgodzili się, że tak długo

333
00:16:58,809 --> 00:17:01,320
jak będzie stosowany system waluty złotej, 
wszystko powinno być w porządku.

334
00:17:01,320 --> 00:17:03,370
Myśleliśmy, że rząd federalny 
nie może tego aż tak sknocić.

335
00:17:03,370 --> 00:17:07,507
Potem jednak opuściliśmy 
system waluty złotej dla jednostek

336
00:17:07,507 --> 00:17:09,921
w czasach kryzysu, a potem ponownie

337
00:17:09,921 --> 00:17:14,019
jako źródło koordynacji waluty miedzynarodowej

338
00:17:14,019 --> 00:17:16,251
podczas prezydentury Richarda Nixona.

339
00:17:16,251 --> 00:17:20,224
Za każdym razem byliśmy 
na skraju całkowitej przepaści.

340
00:17:20,224 --> 00:17:22,378
I nic się nie stało.

341
00:17:22,378 --> 00:17:24,316
Przez te wszystkie lata

342
00:17:24,316 --> 00:17:26,624
dolar był jedną z długotrwałych,

343
00:17:26,624 --> 00:17:28,759
stabilnych i rozsądnych walut,

344
00:17:28,759 --> 00:17:30,926
z której korzystamy teraz każdego dnia,

345
00:17:30,926 --> 00:17:33,951
niezależnie od tego, co mówią nam ci krzykacze,

346
00:17:33,951 --> 00:17:36,995
niezależnie od tego, jak bardzo mamy się bać.

347
00:17:36,995 --> 00:17:40,940
Tak wygląda nasz obecny, 
długotrwały krajobraz fiskalny.

348
00:17:40,940 --> 00:17:44,869
Najbardziej irytujące jest w nim to,

349
00:17:44,869 --> 00:17:48,808
że gdyby Kongres mógł po prostu

350
00:17:48,808 --> 00:17:51,181
pokazać, nawet nie to, 
że jego członkowie zgadzają się ze sobą,

351
00:17:51,181 --> 00:17:54,461
że są w stanie dojść 
do możliwie najlepszego kompromisu,

352
00:17:54,461 --> 00:17:57,543
lecz to, że są w stanie chociaż zapoczątkować proces

353
00:17:57,543 --> 00:18:02,024
osiągania kompromisu, 
od razu lepiej byśmy na tym wyszli.

354
00:18:02,024 --> 00:18:06,158
Strach wywołuje to, że cały świat się nam przygląda,

355
00:18:06,158 --> 00:18:09,615
że im dłużej opóźniamy znalezienie rozwiązania,

356
00:18:09,615 --> 00:18:11,403
tym bardziej świat będzie postrzegał USA

357
00:18:11,403 --> 00:18:15,023
nie jako opokę stabilności światowej gospodarki,

358
00:18:15,023 --> 00:18:18,598
lecz jako kraj, który nie potrafi 
rozstrzygnąć własnych konfliktów.

359
00:18:18,598 --> 00:18:22,424
Im dłużej to odkładamy, 
tym bardziej świat się denerwuje,

360
00:18:22,424 --> 00:18:24,207
tym wyższe stają się stopy oprocentowania,

361
00:18:24,207 --> 00:18:26,911
i tym wcześniej będziemy musieli przeżyć dzień

362
00:18:26,911 --> 00:18:29,018
okropnej klęski.

363
00:18:29,018 --> 00:18:32,582
A więc, sam akt kompromisu,

364
00:18:32,582 --> 00:18:34,483
trwałego, prawdziwego kompromisu,

365
00:18:34,483 --> 00:18:36,297
dałby nam więcej czasu

366
00:18:36,297 --> 00:18:39,259
i pozwolił obu stronom na rozłożenie negatywnych konsekwencji w czasie

367
00:18:39,259 --> 00:18:41,894
i osiągnięcie nawet 
większego kompromisu w przyszłości.

368
00:18:41,894 --> 00:18:45,006
Pracuję w mediach. Czuję, 
że moim obowiązkiem jest umożliwienie tego,

369
00:18:45,006 --> 00:18:49,299
sprzyjanie zjawiskom, które prowadzą do kompromisu,

370
00:18:49,299 --> 00:18:53,411
a nie komentowanie ich w ogólnikowy sposób,

371
00:18:53,411 --> 00:18:54,972
który nas dzieli.

372
00:18:54,972 --> 00:18:57,581
Chodzi mi po prostu o komentarz sytuacji,

373
00:18:57,581 --> 00:18:59,524
a nie kryzys egzystencjalny,

374
00:18:59,524 --> 00:19:04,497
nie walkę między dwiema 
fundamentalnie różnymi religiami.

375
00:19:04,497 --> 00:19:07,099
To jedynie problem matematyczny, 
który naprawdę da się rozwiązać

376
00:19:07,099 --> 00:19:09,175
w taki sposób, że niestety nie wszyscy 
dostaną to, czego chcą,

377
00:19:09,175 --> 00:19:13,130
i który będzie wymagał od nas paru wyrzeczeń.

378
00:19:13,130 --> 00:19:16,645
Jednak im częściej będziemy go przedstawiać 
jako kwestię praktyczną,

379
00:19:16,645 --> 00:19:18,156
tym szybciej go rozwiążemy

380
00:19:18,156 --> 00:19:21,623
i, paradoksalnie, tym więcej czasu 
będziemy mieli na jego rozwiązanie.

381
00:19:21,623 --> 00:19:26,607
Dziękuję. (Oklaski)