1
00:00:06,730 --> 00:00:09,454
Trong số những nhà thơ lớn
của lịch sử văn học,

2
00:00:09,454 --> 00:00:12,800
những cái tên như Homer,
Shakespeare, Milton,

3
00:00:12,800 --> 00:00:15,135
và Whitman đều ngay lập tức, 
được nhận ra.

4
00:00:15,135 --> 00:00:18,249
Tuy vậy, có một nhà thơ Pháp
xuất sắc đầu thế kỉ 20

5
00:00:18,249 --> 00:00:21,762
mà có thể bạn chưa biết đến:
Guillaume Apollinaire.

6
00:00:21,762 --> 00:00:24,999
Ông là bạn thân và là người cộng tác 
với nhiều hoạ sĩ

7
00:00:24,999 --> 00:00:26,940
như Picasso, Rousseau và Chagall.

8
00:00:26,940 --> 00:00:29,496
Ông là người đặt tên cho 
trào lưu "siêu thực",

9
00:00:29,496 --> 00:00:33,031
thậm chí, còn bị nghi ngờ đánh cắp
bức hoạ Mona Lisa vào năm 1911.

10
00:00:33,031 --> 00:00:35,048
Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình,

11
00:00:35,048 --> 00:00:37,697
ông đã sáng tạo thể thơ
kết hợp chữ và hình ảnh,

12
00:00:37,697 --> 00:00:41,642
làm tiền đề 
cho một cuộc cách mạng nghệ thuật.

13
00:00:41,642 --> 00:00:44,414
Cuối thế kỉ 19 - đầu thế kỉ 20 ở Paris,

14
00:00:44,414 --> 00:00:47,067
hai quận bình dân
Montmartre và Montparnasse

15
00:00:47,067 --> 00:00:51,222
là mái nhà của đủ loại nghệ sĩ nghèo.
Đó là nơi duy nhất họ đủ tiền sinh sống.

16
00:00:51,222 --> 00:00:53,535
Những hoạ sĩ, nhà văn, trí thức này,

17
00:00:53,535 --> 00:00:57,419
tập hợp lại bởi đam mê nghệ thuật và
niềm tin vượt thời đại,

18
00:00:57,419 --> 00:00:59,707
cùng nhau tạo nên văn hoá Bohemia ở Pháp.

19
00:00:59,707 --> 00:01:04,845
Những tác phẩm mỹ thuật, văn chương, 
học thuật của họ làm thế giới rung chuyển.

20
00:01:04,845 --> 00:01:07,977
Vào đầu thế kỉ 20,
giữa cảnh tượng náo nhiệt này,

21
00:01:07,977 --> 00:01:11,275
là nhà phê bình nghệ thuật, thi sĩ và
người tiên phong,

22
00:01:11,275 --> 00:01:14,464
Guillaume Apollinaire là
một nhân vật có tiếng.

23
00:01:14,464 --> 00:01:17,482
Trong vai trò nhà phê bình nghệ thuật,
ông giúp thế giới

24
00:01:17,482 --> 00:01:19,899
hiểu về trường phái lập thể và siêu thực,

25
00:01:19,899 --> 00:01:25,265
lên tiếng bênh vực nhiều nghệ sĩ trẻ
trước đám đông bài ngoại và bảo thủ.

26
00:01:25,265 --> 00:01:29,261
Trong vai trò thi sĩ, Apollinaire
say mê tất cả loại hình nghệ thuật.

27
00:01:29,261 --> 00:01:34,527
Ông là người sành văn chương trung cổ,
đặc biệt là thư pháp và chữ cái trang trí.

28
00:01:34,527 --> 00:01:38,745
Là người có tầm nhìn, Apollinaire nhận ra
sự khác biệt giữa hai hình thức này.

29
00:01:38,745 --> 00:01:42,960
Một bên là mỹ thuật truyền thống
phổ biến và được tán dương lúc bấy giờ.

30
00:01:42,960 --> 00:01:45,342
Một bên là biểu hiện nghệ thuật

31
00:01:45,342 --> 00:01:48,254
được truyền tải qua
chủ nghĩa siêu thực, lập thể,

32
00:01:48,254 --> 00:01:51,264
và các phát kiến,
như điện ảnh và máy hát.

33
00:01:51,264 --> 00:01:54,501
Guillaume Apollinaire đã 
nối liền sự phân chia đó

34
00:01:54,501 --> 00:01:58,979
bằng cống hiến thi ca 
quan trọng nhất của mình - Calligram.

35
00:01:58,979 --> 00:02:01,955
Apollinaire tạo ra calligram 
như một bức họa bằng thơ,

36
00:02:01,955 --> 00:02:04,532
bức chân dung chữ,
bức vẽ những suy nghĩ,

37
00:02:04,532 --> 00:02:06,895
dùng nó để diễn tả 
chủ nghĩa tân thời

38
00:02:06,895 --> 00:02:10,231
và lòng mong muốn đưa thơ
vượt giới hạn bình thường của câu chữ

39
00:02:10,231 --> 00:02:13,289
tiến vào thể kỉ 20.

40
00:02:13,289 --> 00:02:16,514
Một vài bài của ông khá buồn cười,
như "Lettre-Océan."

41
00:02:16,514 --> 00:02:19,160
Một vài bài được viết tặng
những người bạn đã mất,

42
00:02:19,160 --> 00:02:21,818
như "La Colombe Poignardée 
et le jet d'eau."

43
00:02:21,818 --> 00:02:26,965
Một vài bài diễn tả khoảnh khắc xúc động,
như "II Pleut":

44
00:02:26,965 --> 00:02:29,495
"Trời đang trút như mưa
những giọng nói phụ nữ

45
00:02:29,495 --> 00:02:31,971
như thể chúng tan biến 
cả ngay trong kí ức,

46
00:02:31,971 --> 00:02:35,536
và mưa cả các bạn,
những cuộc gặp tuyệt vời,

47
00:02:35,536 --> 00:02:38,255
ô kìa, những giọt nhỏ.
Vần mây kia bắt đầu

48
00:02:38,255 --> 00:02:40,903
hí vang cả vũ trụ 
thầm thì những thành đô.

49
00:02:40,903 --> 00:02:45,863
Nghe mưa trong hối tiếc,
khóc khinh khúc nhạc xưa.

50
00:02:45,863 --> 00:02:50,633
Lắng nghe ràng buộc rơi
xuống ôm trọn lấy bạn."

51
00:02:50,633 --> 00:02:53,630
Mỗi bài thơ đều nhằm mục đích
giải thoát người đọc

52
00:02:53,630 --> 00:02:56,069
khỏi những trải nghiệm thi ca tầm thường,

53
00:02:56,069 --> 00:02:59,415
để cảm nhận và nhìn thấy 
những điều mới lạ.

54
00:02:59,415 --> 00:03:03,620
"Lettre-Océan" trước hết là một bức tranh
thay vì từ ngữ.

55
00:03:03,620 --> 00:03:06,490
Các chi tiết bằng chữ
kết hợp với từ thành hình.

56
00:03:06,490 --> 00:03:10,163
Hai hình tròn,
một nằm trong hình vuông,

57
00:03:10,163 --> 00:03:13,184
một như chuyển động 
trên trang giấy theo hình xoắn ốc.

58
00:03:13,184 --> 00:03:16,887
Cùng nhau, chúng tạo ra một bức tranh 
gợi lên trường phái lập thể.

59
00:03:16,887 --> 00:03:18,751
Quan sát kĩ hơn,

60
00:03:18,751 --> 00:03:22,951
những từ ngữ gợi tả 
hình tháp Eiffel nhìn từ trên xuống.

61
00:03:22,951 --> 00:03:27,124
Chúng giống như sóng điện từ
của máy điện báo,

62
00:03:27,124 --> 00:03:29,313
một phương tiện liên lạc mới vào thời đó.

63
00:03:29,313 --> 00:03:34,364
Không nghi ngờ gì nữa, những lớp biển hiện
nghệ thuật trong calligram của Apollinaire

64
00:03:34,364 --> 00:03:38,724
vượt lên trên sự phô bày
khả năng thơ ca lỗi lạc,

65
00:03:38,724 --> 00:03:43,969
mỗi bài là một bức ảnh chớp nhoáng,
gói trọn đam mê, háo hức,

66
00:03:43,969 --> 00:03:49,021
và hi vọng của tất cả nghệ sĩ phóng túng 
ở Paris, bao gồm cả Apollinaire,

67
00:03:49,021 --> 00:03:52,052
mà phần lớn, 
bằng những tác phẩm cách tân của mình,

68
00:03:52,052 --> 00:03:55,752
đã bỏ xa thời đại, tóm lấy tương lai.