0:00:00.000,0:00:05.000
Teknoloji konusunda o kadar kötüyüm ki

0:00:05.000,0:00:07.000
şu an 41 yaşında olan kızımı

0:00:07.000,0:00:10.000
beş yaşındayken arkadaşına benimle

0:00:10.000,0:00:12.000
ilgili şöyle derken duymuştum:

0:00:12.000,0:00:14.000
Eğer bir şey kestiğinde kanamıyorsa,

0:00:14.000,0:00:16.000
babam kesildiğini anlamaz.

0:00:16.000,0:00:17.000
(Kahkahalar)

0:00:17.000,0:00:19.000
Dolayısıyla, bana verilen ödev

0:00:19.000,0:00:21.000
benim için aşılamaz bir engel gibi

0:00:21.000,0:00:24.000
görünse de elimden geleni yapmaya çalışacağım.

0:00:24.000,0:00:26.000
Bu geçen dört gün

0:00:26.000,0:00:29.000
boyunca neler duydum?

0:00:29.000,0:00:31.000
Bu TED'e üçüncü ziyaretim.

0:00:31.000,0:00:33.000
Birinde TEDMED'deydim, birinde de bildiğiniz gibi,

0:00:33.000,0:00:35.000
iki yıl önce normal TED'e geldim.

0:00:35.000,0:00:38.000
Sıradışı olarak nitelendirebileceğim bir şey duydum

0:00:38.000,0:00:42.000
bu konunun ancak çok az bir bölümünü önceki iki TED ziyaretimde duymuştum,

0:00:42.000,0:00:45.000
işte bu, birbiriyle örülmüş

0:00:45.000,0:00:48.000
iç içe geçmiş

0:00:48.000,0:00:51.000
bir sosyal sorumluluk bilinci

0:00:51.000,0:00:54.000
pek çok konuşmada karşımıza çıkan--

0:00:54.000,0:00:57.000
aslında küresel bir sorumluluk anlayışı,

0:00:57.000,0:01:01.000
kişisel çıkardan uzaklaştırmak üzere aydınlatmayı hedefleyen,

0:01:01.000,0:01:05.000
hatta bunun da ötesine geçen.

0:01:05.000,0:01:07.000
En etkileyici noktalardan biri

0:01:07.000,0:01:10.000
belki bir 10 kişinin

0:01:10.000,0:01:13.000
konuşmasında dile getirdiği,

0:01:13.000,0:01:16.000
onları dikkatlice dünlediğinizde ortaya çıkan; bu insanlar şunu söylemiyorlar:

0:01:16.000,0:01:19.000
İşte bakın yapmamız gereken budur, ya da sizden yapmanızı istediğim budur.

0:01:19.000,0:01:21.000
Diyorlar ki: İşte bu benim yaptığım şey,

0:01:21.000,0:01:23.000
çünkü bunu yapmak beni heyecanlandırıyor,

0:01:23.000,0:01:26.000
çünkü bu harika bir şey ve bunun bana getirileri oldu

0:01:26.000,0:01:29.000
ve elbette ki çok çok şey kazandırdı.

0:01:29.000,0:01:32.000
Aslında kastedilen eski bir kavram, bir eski Yunan anlayışı olan

0:01:32.000,0:01:36.000
özgün anlamıyla insancıllık, yani:

0:01:36.000,0:01:39.000
insana duyulan sevgi.

0:01:39.000,0:01:41.000
Ve yapabileceğim tek açıklama,

0:01:41.000,0:01:44.000
geçen dört gündür duyduğum bazı şeylerle ilgili olarak,

0:01:44.000,0:01:48.000
aslında bunların bir tür sevgiden kaynağını aldığı olur.

0:01:48.000,0:01:51.000
Ve işte bu bana inanılmaz büyük bir umut veriyor.

0:01:51.000,0:01:53.000
Ve anlaşıldığı üzere,umut

0:01:53.000,0:01:55.000
bugün benim hakkında konuşacağım konu;

0:01:55.000,0:01:59.000
ancak buraya gelinceye kadar tamamen aklımdan çıkmıştı.

0:01:59.000,0:02:01.000
Hatırladığımda da,

0:02:01.000,0:02:04.000
kelimenin anlamı için sözlüğe baksam iyi olur diye düşündüm.

0:02:04.000,0:02:07.000
Bunun üzerine, eşim Sarah ile birlikte biraz ilerideki

0:02:07.000,0:02:11.000
Pacific Caddesi'ndeki halk kütüphanesine gittik ve OED sözlüğünü aldık,

0:02:11.000,0:02:15.000
ve sözlükten baktığımızda umut kelimesinin 14 farklı tanımını gördük.

0:02:15.000,0:02:18.000
Ancak hiçbiri tam olarak

0:02:18.000,0:02:21.000
uygun olan tanım olduğu hissini vermedi.

0:02:21.000,0:02:23.000
Aslında bu da anlaşılır bir durum

0:02:23.000,0:02:26.000
çünkü umut soyut bir olgu, soyut bir kavramdır;

0:02:26.000,0:02:29.000
somut bir kelime değil umut.

0:02:29.000,0:02:32.000
Bu durum bana ameliyatları hatırlatıyor.

0:02:32.000,0:02:36.000
Bilirsiniz, bir hastalık için tek bir ameliyat varsa o işe yarar.

0:02:36.000,0:02:38.000
Ama 15 farklı ameliyat varsa hiçbiri işe yaramaz.

0:02:38.000,0:02:41.000
İşte aynı durum kelime tanımlarında da olur.

0:02:41.000,0:02:45.000
Apandisitinizde sorun varsa onu alırlar ve böylece tedavi edilirsiniz.

0:02:45.000,0:02:48.000
Ama reflü sorununuz varsa, 15 farklı tedavi vardır,

0:02:48.000,0:02:50.000
ve işte Joe Schmo bir yolu tercih eder

0:02:50.000,0:02:52.000
Will Blow bir başka yolu,

0:02:52.000,0:02:55.000
ancak hiçbiri işe yaramaz; işte umut kelimesinde de aynısı olur.

0:02:55.000,0:02:58.000
Tüm tanımlar en nihayetinde şu noktada birleşir:

0:02:58.000,0:03:01.000
iyi bir şey olacak beklentisi.

0:03:01.000,0:03:03.000
Ve ne buldum biliyor musunuz?

0:03:03.000,0:03:06.000
Umut kelimesinin Hint-Avrupa dillerindeki kökü

0:03:06.000,0:03:08.000
K-E-U şeklinde hecelenen ve

0:03:08.000,0:03:13.000
-koy- diye söylenen bir kelimedir,

0:03:13.000,0:03:17.000
ve aynı kökten kavis, eğri kelimesi de gelir.

0:03:17.000,0:03:21.000
Ancak Hint-Avrupa kökenindeki anlamı,

0:03:21.000,0:03:25.000
yöndeki bir değişiklik, farklı yönde gitmek demektir.

0:03:25.000,0:03:28.000
Ben bu durumu çok ilgi çekici ve etkileyici buluyorum,

0:03:28.000,0:03:31.000
çünkü son birkaç gündür duyduklarınız,

0:03:31.000,0:03:35.000
farklı yönlere gitme anlayışı aslında:

0:03:35.000,0:03:38.000
sorunlara özgü ve birbirinden farklı yönler.

0:03:38.000,0:03:40.000
Farklı paradigmalar vardır.

0:03:40.000,0:03:42.000
son dört gündür bu kelimeyi birkaç defa duydunuz,

0:03:42.000,0:03:45.000
ve zaten herkes Kuhn'ün paradigmalarına aşinadır.

0:03:45.000,0:03:47.000
Dolayısıyla şimdi biz umut kavramını düşündüğümüzde,

0:03:47.000,0:03:50.000
bunu, bakmakta olduğumuz yönlerden farklı yönlere bakmak

0:03:50.000,0:03:53.000
olarak düşünmeliyiz.

0:03:53.000,0:03:56.000
Bir başka tasviri, tanımdan ziyade tasviri, var umut kelimesinin

0:03:56.000,0:04:00.000
bana çok daha fazla hitap eden; Václav Havel'in bir tasviri,

0:04:00.000,0:04:04.000
olağanüstü kitabı "Sessizliği Bozmak" ta geçen.

0:04:04.000,0:04:06.000
Ona göre umut,

0:04:06.000,0:04:09.000
her şeyin tam olarak olması gerektiği gibi

0:04:09.000,0:04:11.000
olması beklentisini içermez;

0:04:11.000,0:04:14.000
her nasıl olurlarsa olsunlar

0:04:14.000,0:04:17.000
bir şey ifade edebilmeleri beklentisini içerir.

0:04:17.000,0:04:20.000
Beni ne kadar rahatlattığını anlatamam

0:04:20.000,0:04:23.000
bir kaç gün önce Dean Kamen'in görkemli sunumundaki

0:04:23.000,0:04:28.000
şu son cümlenin.

0:04:28.000,0:04:30.000
Doğru duyduğumdan emin olamadığım için

0:04:30.000,0:04:34.000
oturum arasında onu buldum.

0:04:34.000,0:04:37.000
İrice bir adamla konuşuyordu ama umursamadım.

0:04:37.000,0:04:39.000
Konuşmalarını bölerek, "Bunu mu dediniz?" diye sordum.

0:04:39.000,0:04:41.000
"Sanırım öyle," dedi.

0:04:41.000,0:04:43.000
Şimdi aynen tekrarlıyorum:

0:04:43.000,0:04:47.000
"Dünyayı Internet kurtarmayacak."

0:04:47.000,0:04:51.000
Bu muhteşem bir ifade. Dünyayı neyin kurtaracağını biliyor musunuz?

0:04:51.000,0:04:53.000
Size söyleyeyim. Dünyayı insan ruhu kurtaracak.

0:04:53.000,0:04:56.000
İnsan ruhuyla kast ettiğim kutsal bir şey değil,

0:04:56.000,0:04:58.000
doğaüstü bir şeyi de kast etmiyorum--

0:04:58.000,0:05:02.000
kesinlikle böyle kuşkucu birinden bu tür bir ifade çıkmaz.

0:05:02.000,0:05:04.000
Bahsettiğim,

0:05:04.000,0:05:06.000
her birimizde olan bu yetenek,

0:05:06.000,0:05:12.000
olduğundan çok daha büyük bir şey olma yeteneği;

0:05:12.000,0:05:16.000
kendi sıradan benliğimizden sıyrılarak başlangıçta

0:05:16.000,0:05:20.000
yapamayacağımızı sandığımız bir şeyleri başarmak.

0:05:20.000,0:05:23.000
Bu duyguyu hepimiz

0:05:23.000,0:05:26.000
çocuk doğumu esnasında hissederiz.

0:05:26.000,0:05:28.000
Kiminiz bunu laboratuvarlarda,

0:05:28.000,0:05:30.000
kiminiz iş tezgahlarında hissettiniz.

0:05:30.000,0:05:32.000
Bunu konserlerde hissederiz.

0:05:32.000,0:05:35.000
Ameliyathanede, yatağın başında hissettim ben bunu.

0:05:35.000,0:05:38.000
Kendimizin ötesinde bir yükselme durumu bu.

0:05:38.000,0:05:42.000
Ve inanıyorum ki, zamanla,

0:05:42.000,0:05:46.000
son bir kaç gündür pek çok konuşmacıdan hakkında parça parça şeyler duyduğumuz

0:05:46.000,0:05:51.000
insan ruhunun ögeleri bunu oluşturacak.

0:05:51.000,0:05:55.000
Ve bu odaya nüfuz eden bir şey varsa,

0:05:55.000,0:05:58.000
o da tam olarak budur.

0:05:58.000,0:06:01.000
Beni çok etkileyen

0:06:01.000,0:06:04.000
bir kavram var;

0:06:04.000,0:06:06.000
19. yüzyılın başlarında -

0:06:06.000,0:06:10.000
hatta ikinci 10 yılında-

0:06:10.000,0:06:13.000
27 yaşında Percy Shelley

0:06:13.000,0:06:15.000
adında bir şair tarafından hayat verilen.

0:06:15.000,0:06:17.000
Hepimiz Shelley'i

0:06:17.000,0:06:20.000
önemli bir romantik şair olarak tanıyoruz;

0:06:20.000,0:06:25.000
ancak çoğumuz onun aynı zamanda

0:06:25.000,0:06:28.000
mükemmel makalelerinin de olduğunu unutuyoruz.

0:06:28.000,0:06:31.000
Kendisinin en çok hatırlanan makalesi

0:06:31.000,0:06:35.000
"Şiiri Savunma" dır.

0:06:35.000,0:06:38.000
Makale yaklaşık beş, altı, yedi, sekiz sayfa uzunluğunda

0:06:38.000,0:06:41.000
ve yaklaşık üçüncü sayfadan itibaren de derinleşiyor ve anlaşılması güçleşiyor,

0:06:41.000,0:06:45.000
ancak ikinci sayfada bir yerlerde

0:06:45.000,0:06:49.000
"ahlaki hayal gücü" diye adlandırdığı

0:06:49.000,0:06:54.000
bir düşünceden bahsetmeye başlıyor.

0:06:54.000,0:06:59.000
Ve aşağı yukarı şöyle bir şey diyor:

0:06:59.000,0:07:03.000
Bir insanın -genel anlamda insandan bahsediyor-

0:07:03.000,0:07:06.000
çok iyi olması için,

0:07:06.000,0:07:09.000
açık ve net olarak hayal etmesi gerekir.

0:07:09.000,0:07:14.000
Kendisini ve dünyayı

0:07:14.000,0:07:17.000
başkasının hatta başkalarının gözlerinden

0:07:17.000,0:07:20.000
görebilmelidir.

0:07:22.000,0:07:28.000
Kendisini ve dünyayı -sadece dünyayı değil kendini de.

0:07:28.000,0:07:31.000
Bizden beklenen nedir

0:07:31.000,0:07:34.000
bu milyarlarca insan tarafından?

0:07:34.000,0:07:37.000
Bu insanlar, önceki gün Laurie Garrett'in

0:07:37.000,0:07:39.000
çok uygun bir tabirle umutsuzluk ve eşitsizlik

0:07:39.000,0:07:41.000
içinde yaşayanlar diye nitelendirdiği insanlar.

0:07:41.000,0:07:45.000
Onların çok haklı olarak

0:07:45.000,0:07:47.000
bizden istedikleri nedir?

0:07:47.000,0:07:51.000
Onların çok haklı olarak

0:07:51.000,0:07:56.000
ortak insanlığımız ve insan ruhu adına bizden istedikleri nedir?

0:07:56.000,0:07:59.000
Ne olduğunu tam olarak biliyorsunuz.

0:07:59.000,0:08:01.000
Çok fazla tartışma var

0:08:01.000,0:08:05.000
büyük bir millet olarak

0:08:05.000,0:08:08.000
bizim dünyanın polisi, güvenlik teşkilatı olmamız

0:08:08.000,0:08:11.000
gerekip gerekmediği konusunda;

0:08:11.000,0:08:15.000
ancak, hakikaten bizim dünyanın yaralarını

0:08:15.000,0:08:20.000
saran olmamız gerekip gerekmediği konusunda hiç tartışma yok.

0:08:20.000,0:08:23.000
Bu konuda kesinlikle hiç tartışma yaşanmadı

0:08:23.000,0:08:27.000
son dört günde bu odada.

0:08:27.000,0:08:30.000
Dolayısıyla, eğer dünyanın yaralarını saracaksak,

0:08:30.000,0:08:33.000
bu dünyadaki her mağdur insan -

0:08:33.000,0:08:38.000
bunlara Amerika'dakiler da dahil- bizim hastamızdır.

0:08:38.000,0:08:42.000
Her mağdur ulus ve belki kendi ulusumuz,

0:08:42.000,0:08:45.000
hastamız olur.

0:08:45.000,0:08:50.000
Bu noktada "hasta" kelimesinin kökenine bakmak ilginç olur:

0:08:50.000,0:08:59.000
Kelime ilk olarak Latince'deki dayanmak, acı çekmek anlamına gelen patior'dan geliyor.

0:08:59.000,0:09:02.000
Yine eski Hint-Avrupa köküne baktığımızda,

0:09:02.000,0:09:06.000
Hint-Avrupa dilinde payen diye söylenen

0:09:06.000,0:09:11.000
P-A-E-N diye hecelenen bir kelime olduğunu görüyoruz;

0:09:11.000,0:09:17.000
ve karşımıza ne çıksa beğenirsiniz, bu kökten merhamet kelimesi de geliyor.

0:09:17.000,0:09:22.000
Yani aslında çıkarılacak ders çok net: hastamız -

0:09:22.000,0:09:26.000
dünya ve mağdur dünya-

0:09:26.000,0:09:31.000
merhametimizi hak ediyor.

0:09:31.000,0:09:34.000
Ama merhametimizin ötesinde ve ondan çok daha büyük olan

0:09:34.000,0:09:36.000
bizim ahlaki hayal gücümüzdür;

0:09:36.000,0:09:40.000
ve bizim o dünyada yaşayan

0:09:40.000,0:09:43.000
her bireyle özdeşleşmemizdir;

0:09:43.000,0:09:47.000
onları büyük bir orman gibi değil,

0:09:47.000,0:09:50.000
ayrı birer ağaç gibi düşünmemizdir.

0:09:50.000,0:09:54.000
Elbette bugün bu çağda, asıl mesele her bir ağacın

0:09:54.000,0:09:58.000
araya girebilecek Washington'daki Bush tarafından

0:09:58.000,0:10:00.000
görünmez hale getirilmesine izin vermemektir.

0:10:00.000,0:10:02.000
(Kahkahalar)

0:10:02.000,0:10:04.000
İşte burdayız.

0:10:04.000,0:10:07.000
Biz,

0:10:07.000,0:10:10.000
ahlaki açıdan kendimizi

0:10:10.000,0:10:14.000
dünyanın yaralarını sarmaya adıyoruz, adamalıyız da.

0:10:14.000,0:10:18.000
Ve tekrar tekrar duyduk örneklerini --

0:10:18.000,0:10:22.000
son 15 dakikada bir tanesini dinlediniz--

0:10:22.000,0:10:26.000
bu şekilde kendilerini adamanın yanı sıra

0:10:26.000,0:10:28.000
o karizmaya ve zekaya sahip insanların örneklerini--

0:10:28.000,0:10:32.000
ve bence bu odada zeki kelimesini kullanmak çok kolay, Tanrım --

0:10:32.000,0:10:36.000
başarmak için gereken zeka

0:10:36.000,0:10:38.000
en azından arayışlarının başlangıcında

0:10:38.000,0:10:41.000
ve kuşkusuz bu insanlar başarmaya devam edecek,

0:10:41.000,0:10:45.000
her geçen gün daha çoğumuz onlara katıldıkça.

0:10:46.000,0:10:49.000
Şimdi, tıptan

0:10:49.000,0:10:51.000
bahsediyorsak,

0:10:51.000,0:10:54.000
ve iyileştirmekten bahsediyorsak,

0:10:54.000,0:10:58.000
birinin, hiç alıntı yapılmamış birinin sözünü aktarmak istiyorum.

0:10:58.000,0:11:00.000
Burada dünyadaki herkesten alıntı yapıldı gibi geliyor bana:

0:11:00.000,0:11:02.000
Pogo'dan yapıldı;

0:11:02.000,0:11:06.000
Shakespeare'den öyle çok alıntı yapıldı ki ters yüz edildi.

0:11:06.000,0:11:09.000
Bilindik bir tanrıdan alıntı yapmak istiyorum.

0:11:09.000,0:11:12.000
Bunu gerçekten söylediğini hiç sanmıyorum,

0:11:12.000,0:11:15.000
çünkü Hipokrat'ın gerçekte ne dediğini bilmiyoruz,

0:11:15.000,0:11:18.000
ama büyük Yunan hekimlerinden birinin

0:11:18.000,0:11:21.000
şunu dediğinden eminiz,

0:11:21.000,0:11:24.000
ve bu Hipokrat'a atfedilen kitaplardan birinde geçiyor,

0:11:24.000,0:11:26.000
ve bu kitabın adı "Temel İlkeler."

0:11:26.000,0:11:29.000
Şimdi size ne olduğunu okuyorum.

0:11:29.000,0:11:32.000
Öz itibariyle insan sevgisi üzerine

0:11:32.000,0:11:34.000
konuştuğumu unutmayın:

0:11:34.000,0:11:39.000
insanlığa, insanoğluna duyulan sevgi

0:11:39.000,0:11:41.000
ve bu insanoğlu

0:11:41.000,0:11:43.000
bu türden bir sevgiyi

0:11:43.000,0:11:46.000
hayata geçirebilir,

0:11:46.000,0:11:49.000
kimi durumlarda kişisel çıkardan uzak aydınlanmaya ulaştırabilir.

0:11:49.000,0:11:53.000
İşte o, iki bin dört yüz yıl önce diyor ki:

0:11:54.000,0:11:58.000
"İnsan sevgisinin olduğu yerde,

0:11:58.000,0:12:01.000
iyileştirme isteği de vardır."

0:12:01.000,0:12:04.000
Bunu biz bugün burada gördük

0:12:04.000,0:12:06.000
duyularımızla

0:12:06.000,0:12:09.000
hassasiyetimizle

0:12:09.000,0:12:11.000
ve son üç gündür

0:12:11.000,0:12:15.000
ve boyun eğmez insan ruhunun gücüyle.

0:12:15.000,0:12:17.000
Çok teşekkür ederim.

0:12:17.000,0:12:19.000
(Alkışlar)