WEBVTT

00:00:00.830 --> 00:00:03.240
Burada dörd tərəfli bir fiqur

00:00:03.240 --> 00:00:06.530
və ya dördbucaqlı var, onun iki tərəfi

00:00:06.530 --> 00:00:08.520
bir-birinə paraleldir.

00:00:08.520 --> 00:00:14.530
Bu trapesiyanın tərifidir.

00:00:14.530 --> 00:00:16.570
Bu videoda verilmiş ölçülərə

00:00:16.570 --> 00:00:20.630
əsasən trapesiyanın sahəsini tapmalıyıq.

00:00:20.630 --> 00:00:22.660
Gəlin həlli tapmağa çalışaq.

00:00:22.660 --> 00:00:26.250
Uzunluğu 6 olan oturacağı

00:00:26.250 --> 00:00:28.670
uzunluğu 3 olan hündürlüyə vursaq nə alınar?

00:00:28.670 --> 00:00:33.750
6 vur 3-ün cavabı nə olar?

00:00:33.750 --> 00:00:35.900
Bu eni 6 vahid və hündürlüyü 3 vahid olan

00:00:35.900 --> 00:00:39.790
düzbucaqlının sahəsi olacaq.

00:00:39.790 --> 00:00:42.530
Yəni, bu fiqurun sahəsi alınacaq,

00:00:42.530 --> 00:00:44.980
gəlin bunu çəhrayı rənglə yazaq.

00:00:44.980 --> 00:00:49.940
Gördüyümüz fiqurun sahəsi 6 vur 3-ə
bərabər olacaq.

00:00:49.940 --> 00:00:53.790
Bu bizə bu ümumi sahənin ölçüsünü verəcək.

00:00:53.790 --> 00:00:55.760
Trapesiyamız isə daha kiçikdir.

00:00:55.760 --> 00:00:58.770
gəlin bu trapesiyanın sahəsini tapmağa çalışaq.

00:00:58.770 --> 00:01:04.980
2-ni 3-ə vursaq nə alınar?

00:01:04.980 --> 00:01:07.910
Bu halda, biz eni 2 və hündürlüyü 3 olan

00:01:07.910 --> 00:01:10.260
düzbucaqlının sahəsini taparıq.

00:01:10.260 --> 00:01:14.810
Həmin düzbucaqlının bu olduğunu hesab edin.

00:01:14.810 --> 00:01:18.240
Bu buradakı düzbucaqlıdır.

00:01:18.240 --> 00:01:22.130
Bu, sahəsi 2 vur 3 olan düzbucaqlıdır.

00:01:22.130 --> 00:01:26.160
Trapesiyanın sahəsi bu iki

00:01:26.160 --> 00:01:28.910
ədədin arasında olmalıdır.

00:01:28.910 --> 00:01:32.490
Bəlkə də,ikisinin tam ortasında olmalıdır,

00:01:32.490 --> 00:01:36.050
çünki, iki düzbucaqlı arasındakı sahə

00:01:36.050 --> 00:01:39.240
fərqinə baxsaq, gəlin bunu rəngləyək.

00:01:39.240 --> 00:01:43.030
Deməli, bu sol tərəfdəki sahə fərqidir.

00:01:43.030 --> 00:01:48.980
Bu isə sağ tərəfdəki sahə fərqidir.

00:01:48.980 --> 00:01:51.090
Trapesiyaya diqqət yetirsək,

00:01:51.090 --> 00:01:56.480
bu sarı hissə ilə, daha kiçik olan düzbucaqlıya 
nəzər salsaq, görərik ki,

00:01:56.480 --> 00:01:59.610
o, sahənin yarısını göstərir,

00:01:59.610 --> 00:02:03.030
kiçik düzbucaqlı ilə böyük

00:02:03.030 --> 00:02:05.240
düzbucaqlı arasındakı fərqi göstərir.

00:02:05.240 --> 00:02:07.920
Sol tərəfdə həqiqətən yarısı alınır.

00:02:07.920 --> 00:02:10.050
Sağ tərəfdə isə kiçik və böyük düzbucaqlı

00:02:10.050 --> 00:02:12.290
arasındakı fərqin yarısı alınır.

00:02:12.290 --> 00:02:17.260
Bu tamamilə trapesiyanın sahəsinə

00:02:17.260 --> 00:02:20.420
uyğundur, burada gördüyünüz ümumi sahə

00:02:20.420 --> 00:02:22.310
ortalama olmalıdır.

00:02:22.310 --> 00:02:25.420
Bu, tamamilə kiçik və böyük düzbucaqlı arasındakı

00:02:25.420 --> 00:02:28.172
sahə fərqinin yarısı olmalıdır.

00:02:28.172 --> 00:02:30.130
Gəlin həmin iki ədədin ədədi
ortasına baxaq.

00:02:30.130 --> 00:02:38.160
Bu (6 x 3 + 2 x 3)/2 olacaq.

00:02:38.160 --> 00:02:40.230
Trapesiyanın sahəsini tapmaq üçün

00:02:40.230 --> 00:02:44.940
iki oturacağa: uzun və qısa oturacaqlara
baxırıq.

00:02:47.840 --> 00:02:50.410
Onların hər birini hündürlüyə vurub,

00:02:50.410 --> 00:02:51.720
daha sonra ədədi ortasını tapmalıyıq.

00:02:51.720 --> 00:02:53.680
Bunu həmçinin 6 + 2

00:02:53.680 --> 00:02:57.440
kimi yaza bilərik.

00:02:57.440 --> 00:02:59.490
Burada 3-ü mötərizə xaricinə çıxarıram.

00:02:59.490 --> 00:03:12.760
(6 + 2) x 3)/2,

00:03:12.760 --> 00:03:14.274
həmin ifadənin

00:03:14.274 --> 00:03:15.690
fərqli formasıdır.

00:03:15.690 --> 00:03:17.690
Bunlar bu misalın fərqli həl üsullarıdır.

00:03:17.690 --> 00:03:25.450
(6 + 2)/2 və daha sonra vur 3.

00:03:25.450 --> 00:03:27.820
Siz buna kiçik və böyük düzbucaqlının

00:03:27.820 --> 00:03:30.560
ədədi ortası kimi baxa bilərsiniz.

00:03:30.560 --> 00:03:32.790
Deməli, hər dəfə oturacağı hündürlüyə

00:03:32.790 --> 00:03:34.180
vurub ədədi ortanı tapırıq.

00:03:34.180 --> 00:03:37.540
Bunu belə düşünək: gəlin bu iki

00:03:37.540 --> 00:03:41.360
oturacağı toplayaq, hündürlüyə vuraq və 2-ə bölək.

00:03:41.360 --> 00:03:43.710
Başqa sözlə desək, ilk olaraq 
oturacaqların ədədi ortasını

00:03:43.710 --> 00:03:46.481
tapıb, daha sonra onu 3-ə vuraq.

00:03:46.481 --> 00:03:48.230
Bu da misalın həllinin

00:03:48.230 --> 00:03:48.980
başqa bir üsuludur.

00:03:48.980 --> 00:03:52.850
Bu iki uzunluğun ədədi ortasını hesablasaq,

00:03:52.850 --> 00:03:54.660
(6 + 2)/2 = 4 alınar.

00:03:54.660 --> 00:03:57.770
Bunu en hesab edə bilərik,

00:03:57.770 --> 00:03:59.690
gəlin onu narıncı rəngdə yazaq.

00:03:59.690 --> 00:04:03.080
Bu en 4 vahiddir.

00:04:03.080 --> 00:04:05.000
4 vahid olan eni

00:04:05.000 --> 00:04:07.050
hündürlüyə vurmalıyıq.

00:04:07.050 --> 00:04:11.440
Belə bir düzbucaqlı alınacaq:

00:04:11.440 --> 00:04:14.190
bu həqiqətən kiçik və böyük düzbucaqlının

00:04:14.190 --> 00:04:16.089
yarısı qədərdir.

00:04:16.089 --> 00:04:18.420
Bunların hər biri bərabər ifadələrdir.

00:04:18.420 --> 00:04:20.010
Gəlin indi bunu hesablayaq.

00:04:20.010 --> 00:04:21.176
İstənilən birini hesablaya bilərik.

00:04:21.176 --> 00:04:24.120
6 vur 3 = 18.

00:04:24.120 --> 00:04:28.630
(18 + 6)/2.

00:04:28.630 --> 00:04:31.501
24/2 = 12.

00:04:31.501 --> 00:04:32.750
Belə də yaza bilərik:

00:04:32.750 --> 00:04:38.090
6 + 2 = 8, 3-ə vurduqda 24, 2-ə böldükdə,
12 alınır.

00:04:38.090 --> 00:04:42.430
(6 + 2)/2 = 4, 3-ə vurduqda, 12 alınır.

00:04:42.430 --> 00:04:47.600
Hər iki halda trapesiyanın sahəsi
12 kvadrat vahiddir.