1
00:00:00,732 --> 00:00:05,901
Ngày xửa ngày xưa, thế giới là 1 gia đình lớn, hỗn loạn.

2
00:00:05,901 --> 00:00:09,332
Nó được coi sóc bởi bậc cha mẹ quyền năng vĩ đại,

3
00:00:09,332 --> 00:00:11,667
và con người là những đứa trẻ

4
00:00:11,667 --> 00:00:14,163
nghịch ngợm hết thuốc chữa.

5
00:00:14,163 --> 00:00:16,666
Đứa con om sòm nào nghi ngờ

6
00:00:16,666 --> 00:00:20,243
quyền lực của bố mẹ, thì bị mắng ngay.

7
00:00:20,243 --> 00:00:23,276
Nếu chúng tò mò vào phòng bố mẹ,

8
00:00:23,276 --> 00:00:27,059
hoặc đụng vào các ngăn tủ bí mật, chúng sẽ bị trừng phạt

9
00:00:27,059 --> 00:00:29,812
và được nhắc nhở rằng chúng muốn tốt

10
00:00:29,812 --> 00:00:33,443
thì đừng có dại vào đó lần nào nữa.

11
00:00:33,443 --> 00:00:35,939
Rồi 1 ngày, một người đến

12
00:00:35,939 --> 00:00:38,737
lỉnh kỉnh với những chiếc hộp chứa tài liệu mật

13
00:00:38,737 --> 00:00:40,601
ăn trộm từ phòng bố mẹ.

14
00:00:40,601 --> 00:00:44,627
Anh ta nói: “Nhìn xem họ đã giấu giếm những gì.”

15
00:00:44,627 --> 00:00:47,669
Đám trẻ xem xét và ngạc nhiên.

16
00:00:47,669 --> 00:00:50,513
Rất nhiều bản đồ và biên bản các cuộc họp

17
00:00:50,513 --> 00:00:53,778
của cha mẹ chúng khi họ cãi nhau.

18
00:00:53,778 --> 00:00:56,326
Họ hành xử như đám trẻ.

19
00:00:56,326 --> 00:01:00,284
Và họ cũng mắc sai lầm như trẻ con.

20
00:01:00,284 --> 00:01:02,995
Chỉ khác là, sai lầm của họ

21
00:01:02,995 --> 00:01:05,820
được giấu trong tủ giấy tờ.

22
00:01:05,820 --> 00:01:08,625
Có 1 cô bé trong thị trấn, không nghĩ rằng

23
00:01:08,625 --> 00:01:11,492
các tài liệu đó nên được cất trong các ngăn tủ bí mật,

24
00:01:11,492 --> 00:01:13,392
và nếu có, thì cũng phải có luật

25
00:01:13,392 --> 00:01:15,509
để đám trẻ được phép tiếp cận.

26
00:01:15,509 --> 00:01:19,316
Và cô bé tự bảo mình làm việc đó.

27
00:01:19,316 --> 00:01:23,162
Tôi là cô bé trong câu chuyện đó, và những tài liệu bí mật

28
00:01:23,162 --> 00:01:26,316
mà tôi chú ý ở ngay trong tòa nhà này,

29
00:01:26,316 --> 00:01:30,678
Quốc hội Anh quốc, và những dữ liệu mà tôi muốn

30
00:01:30,678 --> 00:01:33,339
đặt tay vào, là các hóa đơn chi tiêu

31
00:01:33,339 --> 00:01:37,228
của các đại biểu Quốc hội.

32
00:01:37,228 --> 00:01:43,467
Tôi cho rằng đây là câu hỏi cơ bản của nền dân chủ. (Vỗ tay)

33
00:01:43,467 --> 00:01:46,374
Không phải tôi muốn biết mật mã phòng trú ẩn hạt nhân,

34
00:01:46,374 --> 00:01:49,227
hay bất cứ gì như thế, nhưng với số lượng bị từ chối mà tôi nhận được

35
00:01:49,227 --> 00:01:51,750
với yêu cầu Tự do Thông tin này,

36
00:01:51,750 --> 00:01:54,994
bạn sẽ tự hỏi sao tôi lại yêu cầu như thế.

37
00:01:54,994 --> 00:01:59,219
Tôi đã tranh đấu 5 năm cho việc này,

38
00:01:59,219 --> 00:02:02,691
và đó là 1 trong hàng trăm yêu cầu tôi gửi đi,

39
00:02:02,691 --> 00:02:05,644
không – tôi không làm – này, tôi không làm, thực lòng mà nói,

40
00:02:05,644 --> 00:02:07,293
để cách mạng hóa Quốc hội Anh.

41
00:02:07,293 --> 00:02:10,724
Đó không phải ý định của tôi. Tôi chỉ thực hiện những yêu cầu này

42
00:02:10,724 --> 00:02:13,875
vì đó là 1 phần trong nghiên cứu cho cuốn sách đầu tiên của tôi.

43
00:02:13,875 --> 00:02:16,740
Nhưng cuối cùng lại thành 1 trận chiến pháp lý lê thê

44
00:02:16,740 --> 00:02:21,115
và như vậy tôi tranh đấu với Quốc hội 5 năm

45
00:02:21,115 --> 00:02:24,155
trước 3 trong số các Thẩm phán tối cao

46
00:02:24,155 --> 00:02:28,307
chờ họ quyết định Quốc hội có phải công bố các dữ liệu đó không.

47
00:02:28,307 --> 00:02:30,415
Và tôi phải nói với các bạn rằng, tôi chẳng hi vọng gì,

48
00:02:30,415 --> 00:02:33,140
vì tôi đã biết sự sắp đặt. Tôi nghĩ là,

49
00:02:33,140 --> 00:02:36,496
chúng luôn đi đôi với nhau. Tôi không có hi vọng.

50
00:02:36,496 --> 00:02:41,082
Đoán xem? Tôi đã thắng. Hu-ra. (Vỗ tay)

51
00:02:41,082 --> 00:02:44,505
Câu chuyện không hẳn như thế, vì vấn đề là

52
00:02:44,505 --> 00:02:47,859
Quốc hội mãi trì hoãn công bố dữ liệu,

53
00:02:47,859 --> 00:02:51,019
rồi họ cố gắng viết lại luật

54
00:02:51,019 --> 00:02:53,692
để chúng không áp dụng với họ được nữa.

55
00:02:53,692 --> 00:02:56,614
Luật minh bạch mà họ công bố trước kia áp dụng với mọi người,

56
00:02:56,614 --> 00:02:59,410
họ cố giữ để nó không áp dụng với họ.

57
00:02:59,410 --> 00:03:02,905
Điều họ không tính đến là cách mạng số hóa,

58
00:03:02,905 --> 00:03:05,291
nghĩa là toàn bộ các hóa đơn giấy

59
00:03:05,291 --> 00:03:08,531
đã được scan điện tử, và ai đó sẽ rất dễ dàng

60
00:03:08,531 --> 00:03:11,730
copy toàn bộ dữ liệu,

61
00:03:11,730 --> 00:03:15,664
đưa lên đĩa, rồi thơ thẩn ngoài Quốc hội,

62
00:03:15,664 --> 00:03:18,149
họ đã làm thế đấy, rồi bán cái đĩa

63
00:03:18,149 --> 00:03:21,107
cho người trả giá cao nhất, chính là tờ Daily Telegraph,

64
00:03:21,107 --> 00:03:24,314
rồi, mọi người đều nhớ, đã có liên tục từ tuần này sang tuần khác,

65
00:03:24,314 --> 00:03:27,339
những khám phá, mọi thứ từ phim khiêu dâm

66
00:03:27,339 --> 00:03:30,495
đến bồn tắm, các căn bếp mới

67
00:03:30,495 --> 00:03:33,956
đến nhà cửa chưa được thanh toán.

68
00:03:33,956 --> 00:03:38,643
Kết quả là 6 bộ trưởng từ chức,

69
00:03:38,643 --> 00:03:42,694
phát ngôn viên đầu tiên của Đảng trong 300 năm
bị buộc từ chức,

70
00:03:42,694 --> 00:03:46,713
1 chính phủ mới được bầu lên đáp ứng sự minh bạch,

71
00:03:46,713 --> 00:03:50,496
120 đại biểu bị loại trong cuộc bầu cử,

72
00:03:50,496 --> 00:03:54,987
và đến nay, 4 đại biểu và 2 công tước

73
00:03:54,987 --> 00:03:58,017
bị bỏ tù vì gian lận.

74
00:03:58,017 --> 00:04:04,395
Cảm ơn. (Vỗ tay)

75
00:04:04,395 --> 00:04:08,670
Tôi kể chuyện này vì không chỉ nước Anh mới thế.

76
00:04:08,670 --> 00:04:12,011
Đó là ví dụ về xung đột văn hóa xảy ra

77
00:04:12,011 --> 00:04:15,331
khắp thế giới giữa giới quý tộc giàu có mang tóc giả

78
00:04:15,331 --> 00:04:19,435
tự cho mình quyền cai trị chúng ta

79
00:04:19,435 --> 00:04:21,343
mà chẳng ngại gì công chúng,

80
00:04:21,343 --> 00:04:23,796
và rồi bất ngờ đối mặt với 1 cộng đồng

81
00:04:23,796 --> 00:04:27,234
không bị ép buộc theo sắp đặt đó nữa,

82
00:04:27,234 --> 00:04:30,472
và không chỉ không bị o ép, mà giờ đây

83
00:04:30,472 --> 00:04:34,846
còn được trang bị dữ liệu về chính các quý tộc.

84
00:04:34,846 --> 00:04:39,984
Chúng ta đang có cuộc cách mạng dân chủ hóa thông tin,

85
00:04:39,984 --> 00:04:42,631
mà tôi đã tham gia được một thời gian rồi.

86
00:04:42,631 --> 00:04:45,272
Sự gia nhập có hơi xấu hổ: khi còn nhỏ,

87
00:04:45,272 --> 00:04:47,207
tôi từng có những cuốn truyện trinh thám nhỏ, và tôi thích

88
00:04:47,207 --> 00:04:49,833
quan sát hàng xóm làm gì và ghi chép lại.

89
00:04:49,833 --> 00:04:52,039
Tôi cho rằng đó là dấu hiệu khá tốt về

90
00:04:52,039 --> 00:04:55,120
sự nghiệp nhà báo trinh thám tương lai của mình,

91
00:04:55,120 --> 00:04:59,640
những gì tôi thấy trong lĩnh vực truy cập thông tin đến giờ

92
00:04:59,640 --> 00:05:02,416
là nó đã từ 1 sở thích hiếm

93
00:05:02,416 --> 00:05:05,567
trở nên phổ biến. 
Ngày càng có nhiều người khắp thế giới

94
00:05:05,567 --> 00:05:08,735
muốn biết những người quyền lực đang làm gì.

95
00:05:08,735 --> 00:05:12,143
Họ muốn có tiếng nói trong những quyết định mang tên

96
00:05:12,143 --> 00:05:15,166
và tiền của họ. Tôi nghĩ cuộc dân chủ hóa thông tin này

97
00:05:15,166 --> 00:05:17,872
là sự khai sáng thông tin,

98
00:05:17,872 --> 00:05:21,335
và có rất nhiều quy tắc giống như Cuộc khai sáng đầu tiên.

99
00:05:21,335 --> 00:05:24,330
Đó là tìm kiếm sự thật,

100
00:05:24,330 --> 00:05:28,527
không phải vì một ai đó nói điều đó đúng, “vì tôi bảo thế.”

101
00:05:28,527 --> 00:05:31,001
Không, đó là tìm kiếm sự thật từ

102
00:05:31,001 --> 00:05:33,630
những gì bạn thấy và được kiểm chứng.

103
00:05:33,630 --> 00:05:36,298
Trong Cuộc khai sáng đầu tiên, điều đó dẫn đến chất vấn

104
00:05:36,298 --> 00:05:39,807
về quyền tối cao của vua để cai trị người dân,

105
00:05:39,807 --> 00:05:41,984
hay là phụ nữ có nên phụ thuộc đàn ông không,

106
00:05:41,984 --> 00:05:44,687
hoặc Nhà thờ có phải là phát ngôn của Chúa không.

107
00:05:44,687 --> 00:05:47,123
Hiển nhiên là Nhà thờ không vui với chuyện này,

108
00:05:47,123 --> 00:05:49,224
họ cố lấp liếm đi,

109
00:05:49,224 --> 00:05:52,295
nhưng họ không tính đến công nghệ,

110
00:05:52,295 --> 00:05:54,720
rồi họ có báo in, phương tiện bất ngờ

111
00:05:54,720 --> 00:05:58,112
truyền bá các ý tưởng này vừa rẻ, vừa xa và nhanh,

112
00:05:58,112 --> 00:06:00,952
rồi người dân tụ tập trong các quán cafe,

113
00:06:00,952 --> 00:06:03,768
bàn luận ý tưởng, phác họa cuộc cách mạng.

114
00:06:03,768 --> 00:06:08,359
Thời đại này chúng ta có số hóa. Nó tách thông tin từ thực thể vật chất,

115
00:06:08,359 --> 00:06:11,764
và gần như không mất gì để copy và chia sẻ thông tin.

116
00:06:11,764 --> 00:06:16,001
Báo in của chúng ta là Internet. Quán cafe giờ là các mạng xã hội.

117
00:06:16,001 --> 00:06:21,103
Chúng ta đang tiến tới 1 hệ thống liên kết toàn diện,

118
00:06:21,103 --> 00:06:23,976
và trong hệ thống này ta có những quyết định toàn cầu,

119
00:06:23,976 --> 00:06:27,662
quyết định về khí hậu, hệ thống tài chính,

120
00:06:27,662 --> 00:06:31,003
và tài nguyên. Và hãy nghĩ về điều này --

121
00:06:31,003 --> 00:06:33,465
nếu ta muốn ra 1 quyết định quan trọng về mua nhà,

122
00:06:33,465 --> 00:06:35,979
ta không đi mua ngay. Ý tôi là, tôi không biết bạn thế nào

123
00:06:35,979 --> 00:06:39,323
nhưng tôi muốn xem thật nhiều nhà trước khi bỏ ra bằng đó tiền.

124
00:06:39,323 --> 00:06:41,678
Và nếu nghĩ về hệ thống tài chính,

125
00:06:41,678 --> 00:06:45,322
chúng ta cần rất nhiều thông tin trong đó. Nó không chỉ có thể

126
00:06:45,322 --> 00:06:49,283
đưa ra cho một cá nhân 1 khối, 1 lượng thông tin,

127
00:06:49,283 --> 00:06:53,049
và phân tích nó để ra các quyết định tốt.

128
00:06:53,049 --> 00:06:56,075
Đó là lí do ta ngày càng thấy nhu cầu cao

129
00:06:56,075 --> 00:06:58,460
về truy cập thông tin.

130
00:06:58,460 --> 00:07:00,769
Đó là lí do ta bắt đầu thấy những dự luật

131
00:07:00,769 --> 00:07:02,745
được phổ biến, ví dụ, về môi trường

132
00:07:02,745 --> 00:07:04,461
thì có Hiệp định Aarhus,

133
00:07:04,461 --> 00:07:06,489
đó là Chỉ thị của Liên hiệp Châu Âu cho người dân

134
00:07:06,489 --> 00:07:09,237
quyền được biết, để nếu công ty cấp nước của bạn

135
00:07:09,237 --> 00:07:12,607
đang xả rác ra sông, xả nước thải ra sông,

136
00:07:12,607 --> 00:07:15,655
thì bạn có quyền được biết.

137
00:07:15,655 --> 00:07:19,534
Trong công nghiệp tài chính, giờ bạn có nhiều quyền

138
00:07:19,534 --> 00:07:22,087
biết chuyện gì đang diễn ra, nên ta có

139
00:07:22,087 --> 00:07:25,040
nhiều luật chống hối lộ, chính sách tiền tệ,

140
00:07:25,040 --> 00:07:29,113
minh bạch doanh nghiệp tăng lên, nên bạn có thể theo dõi tài sản qua nhiều quốc gia.

141
00:07:29,113 --> 00:07:34,357
Và ngày càng khó giấu tài sản, trốn thuế,

142
00:07:34,357 --> 00:07:37,492
trả lương bất công. Như thế thật tuyệt. Chúng ta bắt đầu hiểu ra

143
00:07:37,492 --> 00:07:40,211
nhiều và nhiều hơn nữa về những hệ thống này.

144
00:07:40,211 --> 00:07:43,003
Và chúng chuyển dịch vào 1 hệ thống trung tâm,

145
00:07:43,003 --> 00:07:45,370
hệ thống liên kết toàn diện này,

146
00:07:45,370 --> 00:07:48,577
tất cả ngoại trừ 1. Bạn đoán được không?

147
00:07:48,577 --> 00:07:51,248
Đó là hệ thống điều khiển tất cả những hệ thống kia.

148
00:07:51,248 --> 00:07:55,406
Đó là hệ thống mà ta tổ chức và thực hiện quyền lực,

149
00:07:55,406 --> 00:07:58,336
tôi đang nói về chính trị, vì trong chính trị,

150
00:07:58,336 --> 00:08:02,463
ta trở lại hệ thống từ trên xuống này.

151
00:08:02,463 --> 00:08:05,544
Và làm sao hệ thống này có thể

152
00:08:05,544 --> 00:08:08,355
xử lý hết nhu cầu thông tin của nó?

153
00:08:08,355 --> 00:08:10,971
Nó không thể. Thế đấy.

154
00:08:10,971 --> 00:08:13,678
Và tôi nghĩ đó là phần lớn nguyên nhân của sự suy thoái

155
00:08:13,678 --> 00:08:18,001
về pháp lý trong các chính phủ của ta bây giờ.

156
00:08:18,001 --> 00:08:20,184
Tôi đã kể sơ với các bạn về những gì tôi làm

157
00:08:20,184 --> 00:08:22,869
để kì kèo với Quốc hội, ăn vạ và la hét

158
00:08:22,869 --> 00:08:25,384
trong thế kỉ 21, và tôi sẽ đưa

159
00:08:25,384 --> 00:08:28,048
1 số ví dụ về những gì những người mà tôi biết

160
00:08:28,048 --> 00:08:29,268
đang làm.

161
00:08:29,268 --> 00:08:32,487
Người này tên Seb Bacon, là 1 lập trình viên máy tính.

162
00:08:32,487 --> 00:08:36,445
Anh ta đã lập 1 site tên Alaveteli,

163
00:08:36,445 --> 00:08:41,215
và nó là nền tảng Tự do thông tin.

164
00:08:41,215 --> 00:08:44,190
Nó là mã nguồn mở, với tài liệu, và cho phép bạn

165
00:08:44,190 --> 00:08:47,293
tạo những yêu cầu Tự do thông tin,

166
00:08:47,293 --> 00:08:50,262
để đặt câu hỏi với công chúng,

167
00:08:50,262 --> 00:08:53,382
và nó làm lộ ra mọi rắc rối, và có thể nói rằng

168
00:08:53,382 --> 00:08:55,470
có rất nhiều rắc rối để thực hiện những yêu cầu này,

169
00:08:55,470 --> 00:08:59,014
nó đưa rất cả vấn đề ra, bạn chỉ cần đặt câu hỏi,

170
00:08:59,014 --> 00:09:03,485
ví dụ, có bao nhiêu cảnh sát từng phạm tội?

171
00:09:03,485 --> 00:09:07,326
Nó tự chiếu đến nhân vật phù hợp, nó cho biết

172
00:09:07,326 --> 00:09:10,814
khi nào hết thời gian, nó the dõi

173
00:09:10,814 --> 00:09:12,466
toàn bộ các phản hồi, và đưa lên đó,

174
00:09:12,466 --> 00:09:16,121
nó trở thành thành túi khôn xã hội.

175
00:09:16,121 --> 00:09:19,694
Mã nguồn mở là thế và nó có thể áp dụng ở bất cứ đâu

176
00:09:19,694 --> 00:09:22,605
có luật Tự do thông tin.

177
00:09:22,605 --> 00:09:25,815
Ở đây có danh sách những nước có luật đó,

178
00:09:25,815 --> 00:09:27,610
và sắp tới còn thêm nữa.

179
00:09:27,610 --> 00:09:30,170
Nên nếu có ai thích chuyện này

180
00:09:30,170 --> 00:09:32,903
và có luật như vậy ở quốc gia bạn,

181
00:09:32,903 --> 00:09:34,942
tôi biết rằng Seb sẽ vui lòng nghe bạn nói

182
00:09:34,942 --> 00:09:39,014
và hợp tác để đưa nó đến quốc gia bạn.

183
00:09:39,014 --> 00:09:43,309
Đây là Birgitta Jónsdóttir, đại biểu Quốc hội Iceland,

184
00:09:43,309 --> 00:09:47,143
Là một Đại biểu hơi khác thường. Ở Iceland, bà là

185
00:09:47,143 --> 00:09:50,460
một trong những người tham gia biểu tình trước Quốc hội

186
00:09:50,460 --> 00:09:54,206
khi kinh tế đất nước sụp đổ,

187
00:09:54,206 --> 00:09:58,100
và trúng cử trong cuộc tái thiết,

188
00:09:58,100 --> 00:10:00,467
và giờ bà đang là đầu tàu của dự án này.

189
00:10:00,467 --> 00:10:03,354
Đó là chương trình Khuyến khích truyền thông hiện đại Iceland,

190
00:10:03,354 --> 00:10:05,619
và họ vừa được tài trợ để trở thành dự án truyền thông quốc tế,

191
00:10:05,619 --> 00:10:09,058
họ quy tụ tất cả những luật tốt nhất thế giới

192
00:10:09,058 --> 00:10:11,994
về tự do ngôn luận,

193
00:10:11,994 --> 00:10:14,789
bảo vệ người tiết lộ, bảo vệ danh dự,

194
00:10:14,789 --> 00:10:19,263
bảo vệ nguồn tin, và cố biến Iceland 
thành thiên đường xuất bản.

195
00:10:19,263 --> 00:10:21,684
Đó là nơi dữ liệu của bạn được tự do, nên khi ta nghĩ về

196
00:10:21,684 --> 00:10:25,099
ta thấy cách chính phủ truy cập dữ liệu người dùng, tăng lên

197
00:10:25,099 --> 00:10:27,871
những gì họ cố gắng làm ở Iceland là biến nơi đây thành thiên đường

198
00:10:27,871 --> 00:10:30,608
khi có thể.

199
00:10:30,608 --> 00:10:33,746
Trong lĩnh vực báo chí điều tra, chúng tôi

200
00:10:33,746 --> 00:10:36,576
bắt đầu nghĩ về toàn cầu, và đây là một site tên

201
00:10:36,576 --> 00:10:39,699
Investigative Dashboard (Bảng tin điều tra). Nếu bạn muốn theo dõi

202
00:10:39,699 --> 00:10:42,682
tài sản của 1 nhà độc tài, ví dụ, Hosni Mubarak,

203
00:10:42,682 --> 00:10:46,127
bạn biết là ông ta cố tuồn tiền mặt ra nước ngoài

204
00:10:46,127 --> 00:10:48,666
khi dính rắc rối, điều bạn muốn làm là

205
00:10:48,666 --> 00:10:51,062
để điều tra, bạn cần truy cập vào

206
00:10:51,062 --> 00:10:53,361
tất cả cơ sở dữ liệu, nhiều nhất có thể

207
00:10:53,361 --> 00:10:56,144
đăng ký doanh nghiệp toàn cầu

208
00:10:56,144 --> 00:11:00,582
Đây là website tập trung toàn bộ dữ liệu đó

209
00:11:00,582 --> 00:11:03,837
vào 1 nơi để bạn bắt đầu tìm kiếm

210
00:11:03,837 --> 00:11:07,505
bạn biết đấy, như họ hàng, bạn bè, đội trưởng đội cảnh vệ của ông ta.

211
00:11:07,505 --> 00:11:10,256
Bạn có thể tìm thấy cách mà ông ta chuyển tài sản

212
00:11:10,256 --> 00:11:12,982
khỏi đất nước.

213
00:11:12,982 --> 00:11:16,615
Nhưng một lần nữa, với những quyết định

214
00:11:16,615 --> 00:11:19,615
ảnh hưởng nhất đến chúng ta, có lẽ, là những quyết định quan trọng nhất

215
00:11:19,615 --> 00:11:22,904
về chiến tranh hay tương tự,

216
00:11:22,904 --> 00:11:25,833
ta lại không thể yêu cầu Tự do thông tin.

217
00:11:25,833 --> 00:11:28,941
Thực sự điều này rất khó. Vậy là ta vẫn phải dựa vào

218
00:11:28,941 --> 00:11:33,023
những cách “bất hợp pháp” để có thông tin, qua rò rỉ.

219
00:11:33,023 --> 00:11:36,065
Khi báo Guardian điều tra

220
00:11:36,065 --> 00:11:39,215
uộc chiến ở Afghanistan, họ không thể

221
00:11:39,215 --> 00:11:42,679
tới Bộ Quốc phòng và yêu cầu thông tin.

222
00:11:42,679 --> 00:11:44,621
Bạn hiểu rồi đấy, họ không thể đến đấy để lấy thông tin.

223
00:11:44,621 --> 00:11:48,161
Chuyện này có nhờ rỏ rỉ từ hàng chục ngàn ghi chép

224
00:11:48,161 --> 00:11:50,567
của lính Mỹ

225
00:11:50,567 --> 00:11:53,126
trong cuộc chiến Afghan, bị rò rỉ,

226
00:11:53,126 --> 00:11:56,777
và họ có thể điều tra được nhờ đó.

227
00:11:56,777 --> 00:12:02,345
Những cuộc điều tra lớn khá lớn khác là về ngoại giao thế giới.

228
00:12:02,345 --> 00:12:04,845
Chuyện này lại hoàn toàn phụ thuộc thông tin rò rỉ,

229
00:12:04,845 --> 00:12:10,096
từ 251.000 điện tín ngoại giao của Mỹ, và tôi tham gia

230
00:12:10,096 --> 00:12:14,037
cuộc điều tra này vì tôi có thông tin rò rỉ

231
00:12:14,037 --> 00:12:17,406
từ những thành viên WikiLeak phẫn nộ

232
00:12:17,406 --> 00:12:20,175
dẫn đến kết cục là (họ) làm việc cho báo Guardian.

233
00:12:20,175 --> 00:12:22,599
Tôi có thể kể đầu tiên cách tôi tiếp cận

234
00:12:22,599 --> 00:12:24,566
các rò rỉ thế nào. Điều đó tuyệt lắm. 
Nó thật sự rất tuyệt.

235
00:12:24,566 --> 00:12:28,216
Nó làm tôi nhớ lại 1 cảnh trong phim “Lão phù thủy xứ Oz.”

236
00:12:28,216 --> 00:12:30,704
Bạn biết ý tôi là gì chứ? Khi chú chó con Toto

237
00:12:30,704 --> 00:12:33,555
chạy ngang qua lão phù thủy, ông ta kéo nó lại,

238
00:12:33,555 --> 00:12:35,017
con chó kéo bức màn, và --

239
00:12:35,017 --> 00:12:39,000
"Đừng nhìn đằng sau tấm màn. Đừng nhìn người đằng sau tấm màn. “

240
00:12:39,000 --> 00:12:41,136
Giống như thế, vì bạn bắt đầu thấy

241
00:12:41,136 --> 00:12:44,087
các đại biểu, những chính trị gia vĩ đại,

242
00:12:44,087 --> 00:12:47,185
cũng chỉ như chúng ta.

243
00:12:47,185 --> 00:12:49,745
Họ nguyền rủa lẫn nhau. Ý tôi là, khá nhiều chuyện,

244
00:12:49,745 --> 00:12:52,416
những thông tin đó. Okay, tôi nghĩ điều rất quan trọng là

245
00:12:52,416 --> 00:12:55,017
tất cả chúng ta nắm được rằng họ cũng là con người

246
00:12:55,017 --> 00:12:56,968
như chúng ta. Họ không có quyền năng đặc biệt.

247
00:12:56,968 --> 00:13:00,791
Họ không phải phép màu. Họ không phải cha mẹ ta.

248
00:13:00,791 --> 00:13:05,640
Ngoài ra, điều tôi thấy thú vị nhất

249
00:13:05,640 --> 00:13:08,264
là mức độ tham nhũng cục bộ

250
00:13:08,264 --> 00:13:11,419
ở khắp các quốc gia, đặc biệt xoay quanh

251
00:13:11,419 --> 00:13:14,247
trung tâm quyền lực, quanh các cán bộ,

252
00:13:14,247 --> 00:13:16,863
những người biển thủ công quỹ

253
00:13:16,863 --> 00:13:19,881
để tư lợi cá nhân, và họ được phép làm thế

254
00:13:19,881 --> 00:13:23,264
nhờ hệ thống bí mật nhà nước.

255
00:13:23,264 --> 00:13:26,891
Tôi nói về WikiLeaks, vì hẳn là không có gì

256
00:13:26,891 --> 00:13:29,722
cởi mở hơn là công bố toàn bộ tài liệu?

257
00:13:29,722 --> 00:13:32,793
Vì đó là điều Julian Assange đã làm.

258
00:13:32,793 --> 00:13:35,361
Anh ấy không thỏa mãn với cách an toàn

259
00:13:35,361 --> 00:13:39,158
và hợp pháp mà báo chí công bố thông tin. Anh ta đưa hết lên.

260
00:13:39,158 --> 00:13:42,873
Kết quả là những người vô tội ở Afghanistan

261
00:13:42,873 --> 00:13:46,289
đã được biết đến. Cũng có nghĩa là nhà độc tài Belarus

262
00:13:46,289 --> 00:13:50,059
đã được trao danh sách tất cả những nhà tài trợ tranh cử

263
00:13:50,059 --> 00:13:53,545
đã từng nói chuyện với chính phủ Mỹ.

264
00:13:53,545 --> 00:13:58,017
Đó có phải sự cởi mở tận gốc? Tôi nói rằng không, vì với tôi,

265
00:13:58,017 --> 00:14:01,519
nó không có nghĩa là chuyển nhượng quyền lực,

266
00:14:01,519 --> 00:14:05,273
trách nhiệm, vai trò, đó thực ra là phối hợp

267
00:14:05,273 --> 00:14:08,289
với quyền lực. Đó là chia sẻ trách nhiệm,

268
00:14:08,289 --> 00:14:11,201
chia sẻ vai trò. Thực tế, ông ta đã

269
00:14:11,201 --> 00:14:13,338
dọa sẽ kiện tôi vì có thông tin rò rỉ về ông ta,

270
00:14:13,338 --> 00:14:16,023
chân thành mà nói, tôi nghĩ điều đó cho thấy

271
00:14:16,023 --> 00:14:21,864
1 mâu thuẫn đáng kể trong ý thức hệ. (Cười)

272
00:14:21,864 --> 00:14:25,198
1 vấn đề khác là quyền lực có sức quyến rũ khủng khiếp,

273
00:14:25,198 --> 00:14:27,866
và tôi nghĩ bạn cần có 2 phẩm chất thực,

274
00:14:27,866 --> 00:14:30,279
như khi bước đến bàn đàm phán

275
00:14:30,279 --> 00:14:32,013
về quyền lực, nói về quyền lực,

276
00:14:32,013 --> 00:14:34,386
vì sức hấp dẫn của nó.

277
00:14:34,386 --> 00:14:37,405
Bạn phải đa nghi và khiêm tốn.

278
00:14:37,405 --> 00:14:39,998
Đa nghi, vì bạn phải luôn thách thức.

279
00:14:39,998 --> 00:14:43,030
Tôi muốn thấy tại sao – bạn chỉ nói vậy? Thế là không đủ.

280
00:14:43,030 --> 00:14:45,745
Tôi muốn thấy bằng chứng tại sao lại thế.

281
00:14:45,745 --> 00:14:50,238
Và khiêm tốn và chúng ta đều là con người. Chúng ta đều sai lầm.

282
00:14:50,238 --> 00:14:53,030
Và nếu không đa nghi và khiêm tốn,

283
00:14:53,030 --> 00:14:56,125
thì con đường từ tái thiết đến chuyên chế

284
00:14:56,125 --> 00:15:00,734
sẽ rất ngắn, và bạn sẽ chỉ cần đọc “Trại nuôi súc vật”

285
00:15:00,734 --> 00:15:06,677
để biết quyền lực làm hỏng con người như thế nào.

286
00:15:06,677 --> 00:15:12,145
Vậy giải pháp là gì? Tôi tin rằng nó nằm trong

287
00:15:12,145 --> 00:15:15,612
việc khống chế quyền với thông tin.

288
00:15:15,612 --> 00:15:18,247
Lúc này quyền của chúng ta cực kỳ yếu.

289
00:15:18,247 --> 00:15:21,229
Ở rất nhiều nước có Luật Bí mật nhà nước,

290
00:15:21,229 --> 00:15:23,392
trong đó có Anh. Luật Bí mật nhà nước của ta

291
00:15:23,392 --> 00:15:26,508
không quan tâm đến lợi ích công. Nghĩa là đó là tội phạm,

292
00:15:26,508 --> 00:15:30,674
dân bị trừng phạt, nhiều trường hợp khá nặng,

293
00:15:30,674 --> 00:15:34,877
do công bố hoặc làm lộ thông tin nhà nước.

294
00:15:34,877 --> 00:15:38,355
Sẽ không ngạc nhiên, và thực sự tôi muốn

295
00:15:38,355 --> 00:15:41,917
tất cả các bạn nghĩ thế này, nếu ta có Luật Công khai nhà nước

296
00:15:41,917 --> 00:15:45,293
để các cán bộ bị trừng phạt nếu họ bị phát hiện

297
00:15:45,293 --> 00:15:48,253
khi ém nhẹm hoặc giấu thông tin

298
00:15:48,253 --> 00:15:50,438
đó chẳng phải là điều mà dân chúng muốn?

299
00:15:50,438 --> 00:15:57,338
Như thế -- vâng. Vâng! Tôi sẽ có quyền. (Vỗ tay) (Cười)

300
00:15:57,338 --> 00:15:59,883
Tôi muốn chúng ta hướng đến đó.

301
00:15:59,883 --> 00:16:03,803
Vậy là không chỉ có toàn tin xấu. Ý tôi là chắc chắn

302
00:16:03,803 --> 00:16:06,758
có tiến triển trong dòng chảy, nhưng tôi nghĩ điều mà chúng ta nhận ra là

303
00:16:06,758 --> 00:16:09,934
chúng ta càng đến gần trung tâm quyền lực,

304
00:16:09,934 --> 00:16:14,358
mọi thứ càng mờ mịt và kín đáo.

305
00:16:14,358 --> 00:16:17,438
Chỉ mới tuần vừa rồi, tôi nghe

306
00:16:17,438 --> 00:16:20,935
Giám đốc Công an thành phố London nêu lí do

307
00:16:20,935 --> 00:16:25,527
cảnh sát cần truy cập mọi giao tiếp,

308
00:16:25,527 --> 00:16:28,590
gián điệp chúng ta mà không bị sự giám sát hợp pháp nào,

309
00:16:28,590 --> 00:16:30,256
và ông ta nói đó là vấn đề sống chết.

310
00:16:30,256 --> 00:16:33,503
Ông ta thực sự nói đó là chuyện sống chết.

311
00:16:33,503 --> 00:16:37,725
Không có bằng chứng nào cả. Ông ta không đưa ra bằng chứng nào.

312
00:16:37,725 --> 00:16:40,847
Kiểu như là, “Vì tôi nói thế.

313
00:16:40,847 --> 00:16:44,095
Các anh phải tin tôi. Tin vào điều đó.”

314
00:16:44,095 --> 00:16:46,094
Chà, tôi xin lỗi nhé, nhưng ta bị đưa trở lại

315
00:16:46,094 --> 00:16:49,799
Nhà thờ Tiền Khai sáng,

316
00:16:49,799 --> 00:16:53,575
và ta phải đấu tranh với nó.

317
00:16:53,575 --> 00:16:56,863
Ông ta nói về 1 luật ở Anh gọi là

318
00:16:56,863 --> 00:17:01,089
Giấy phép dữ liệu truyền thông, 1 kiểu luật hoàn toàn thô thiển.

319
00:17:01,089 --> 00:17:04,695
Ở Mỹ, bạn có Luật Bảo vệ và chia sẻ thông tin mạng.

320
00:17:04,695 --> 00:17:08,335
Lời ong tiếng ve giờ sẽ bị giám sát nội địa.

321
00:17:08,335 --> 00:17:11,095
Bạn có Cục An ninh quốc gia để dựng lên

322
00:17:11,095 --> 00:17:14,623
trung tâm gián điệp lớn nhất thế giới. Nó là tòa nhà này --

323
00:17:14,623 --> 00:17:17,095
lớn gấp 5 lần Thủ đô nước Mỹ,

324
00:17:17,095 --> 00:17:18,897
trong đó họ can thiệp và phân tích truyền thông,

325
00:17:18,897 --> 00:17:21,846
băng thông và dữ liệu cá nhân

326
00:17:21,846 --> 00:17:25,159
để tìm ra ai là kẻ phá hoại xã hội.

327
00:17:25,159 --> 00:17:29,959
Trở lại câu chuyện ban đầu, bậc cha mẹ

328
00:17:29,959 --> 00:17:33,809
rất hoảng hốt. Họ khóa hết cửa lại.

329
00:17:33,809 --> 00:17:36,895
Họ lắp camera giám sát đầy nhà.

330
00:17:36,895 --> 00:17:39,647
Họ theo dõi chúng ta. Họ đào hầm,

331
00:17:39,647 --> 00:17:42,311
và lập trung tâm gián điệp chạy các thuật toán

332
00:17:42,311 --> 00:17:44,983
toán để tìm ra ai gây rối,

333
00:17:44,983 --> 00:17:49,217
và nếu có người phàn nàn, chúng ta bị bắt vì tội khủng bố.

334
00:17:49,217 --> 00:17:52,791
Đó là chuyện cổ tích hay ác mộng cuộc đời?

335
00:17:52,791 --> 00:17:56,450
Một số cổ tích có kết thúc có hậu. Một số không.

336
00:17:56,450 --> 00:17:59,197
Có lẽ chúng ta đều đã đọc truyện cổ Grimm,

337
00:17:59,197 --> 00:18:01,695
mà thực sự là chúng rất tàn nhẫn [chơi chữ].

338
00:18:01,695 --> 00:18:06,917
Nhưng thế gian không phải cổ tích, mà còn nhẫn tâm hơn

339
00:18:06,917 --> 00:18:09,721
những gì ta muốn biết.

340
00:18:09,721 --> 00:18:12,010
Mặt khác, có thể tốt hơn ta nghĩ,

341
00:18:12,010 --> 00:18:15,721
nhưng dù thế nào, ta cần xem xét nó chính xác

342
00:18:15,721 --> 00:18:19,570
về mọi vấn đề, vì chỉ có xem xét mọi vấn đề

343
00:18:19,570 --> 00:18:22,063
ta mới có thể sửa nó

344
00:18:22,063 --> 00:18:26,134
và sống trong thế giới mà ta sẽ

345
00:18:26,134 --> 00:18:29,820
mãi hạnh phúc về sau. (Cười) Cảm ơn rất nhiều.

346
00:18:29,820 --> 00:18:33,055
(Vỗ tay)

347
00:18:33,055 --> 00:18:37,110
Cảm ơn. 
(Vỗ tay)