WEBVTT

00:00:00.785 --> 00:00:03.760
Τι μας κρατά υγιείς και ευτυχισμένους

00:00:03.760 --> 00:00:05.320
στη ζωή μας;

00:00:06.520 --> 00:00:09.016
Αν έπρεπε να επενδύσετε τώρα

00:00:09.040 --> 00:00:11.096
στον καλύτερο μελλοντικό σας εαυτό,

00:00:11.120 --> 00:00:14.080
πού θα επικεντρώνατε
τον χρόνο και την ενέργειά σας;

00:00:15.120 --> 00:00:17.536
Υπήρξε μια πρόσφατη έρευνα στους νέους

00:00:17.560 --> 00:00:21.786
οι οποίοι ρωτήθηκαν ποιοι ήταν
οι σημαντικότεροι στόχοι τους

00:00:22.760 --> 00:00:24.580
και περισσότεροι από το 80%

00:00:24.580 --> 00:00:28.936
είπαν ότι ο σημαντικότερος στόχος τους
ήταν να γίνουν πλούσιοι.

00:00:28.960 --> 00:00:33.296
Άλλο ένα 50% των ίδιων

00:00:33.320 --> 00:00:35.856
είπε πως ακόμη ένας σημαντικός
στόχος της ζωής τους

00:00:35.880 --> 00:00:37.720
ήταν να γίνουν διάσημοι.

NOTE Paragraph

00:00:38.960 --> 00:00:40.176
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:00:40.200 --> 00:00:46.856
Συνεχώς μας λένε να δουλέψουμε πιο πολύ,
να πιεστούμε περισσότερο

00:00:46.880 --> 00:00:48.936
και να καταφέρουμε περισσότερα.

00:00:48.960 --> 00:00:52.616
Έχουμε την εντύπωση ότι αυτά είναι
που πρέπει να κυνηγήσουμε

00:00:52.640 --> 00:00:54.456
για να έχουμε μια καλή ζωή.

00:00:54.480 --> 00:00:56.696
Δεδομένα μιας ολόκληρης ζωής

00:00:56.720 --> 00:01:01.936
των επιλογών που έκαναν οι άνθρωποι
και των αποτελεσμάτων τους,

00:01:01.960 --> 00:01:04.840
είναι σχεδόν αδύνατο να τα αποκτήσουμε.

00:01:06.080 --> 00:01:09.136
Τα περισσότερα πράγματα
που γνωρίζουμε για την ανθρώπινη ζωή

00:01:09.160 --> 00:01:12.616
τα μάθαμε ρωτώντας ανθρώπους
να μιλήσουν για το παρελθόν τους,

00:01:12.640 --> 00:01:17.416
όμως η στερνή γνώση δεν είναι πάντα σωστή.

00:01:17.440 --> 00:01:21.136
Ξεχνάμε μεγάλα κομμάτια από τη ζωή μας

00:01:21.160 --> 00:01:24.190
και πολλές φορές η μνήμη
συμπληρώνει τα κενά μόνη της.

NOTE Paragraph

00:01:24.800 --> 00:01:29.176
Αλλά τι θα γινόταν αν μπορούσαμε
να δούμε όλη τη ζωή μας

00:01:29.200 --> 00:01:32.056
καθώς αυτή εξελίσσεται μέσα στον χρόνο;

00:01:32.080 --> 00:01:34.920
Τι θα γινόταν αν μπορούσαμε
να μελετήσουμε τους ανθρώπους

00:01:34.920 --> 00:01:38.816
από την εφηβεία μέχρι τα βαθιά γεράματα

00:01:38.840 --> 00:01:42.200
για να δούμε τι τους κάνει
ευτυχισμένους και υγιείς;

NOTE Paragraph

00:01:43.560 --> 00:01:44.760
Το κάναμε αυτό.

00:01:45.640 --> 00:01:47.886
Η έρευνα για την ανάπτυξη
ενηλίκων του Χάρβαρντ

00:01:47.886 --> 00:01:52.640
είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια
που έχει γίνει ποτέ για την ενήλικη ζωή.

00:01:53.720 --> 00:01:59.840
Για 75 χρόνια καταγράψαμε
τις ζωές 724 ανδρών,

00:02:01.360 --> 00:02:05.856
συνεχώς, ρωτώντας για τη δουλειά τους,
την οικογένειά τους, την υγεία τους,

00:02:05.880 --> 00:02:10.256
και φυσικά ρωτώντας όλα αυτά
χωρίς να γνωρίζουμε

00:02:10.280 --> 00:02:11.920
πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.

NOTE Paragraph

00:02:13.280 --> 00:02:16.896
Έρευνες σαν αυτή είναι εξαιρετικά σπάνιες.

00:02:16.920 --> 00:02:20.976
Όλα σχεδόν τα πρότζεκτ αυτού του είδους
σταματάνε συνήθως μέσα σε μια δεκαετία

00:02:21.000 --> 00:02:24.176
επειδή πολλοί από
τους συμμετέχοντες παραιτούνται

00:02:24.200 --> 00:02:27.096
ή τελειώνουν τα χρήματα της επιχορήγησης

00:02:27.120 --> 00:02:29.376
ή αποσπάται η προσοχή των ερευνητών

00:02:29.400 --> 00:02:33.480
ή πεθαίνουν και κανείς
δεν συνεχίζει την έρευνα.

00:02:34.280 --> 00:02:36.536
Αλλά με έναν συνδυασμό τύχης

00:02:36.560 --> 00:02:40.256
και επιμονής πολλών γενεών επιστημόνων,

00:02:40.280 --> 00:02:41.840
αυτή η έρευνα έχει επιβιώσει.

00:02:42.520 --> 00:02:47.016
Σχεδόν οι 60 από τους αρχικούς 724 άνδρες

00:02:47.040 --> 00:02:48.336
είναι ακόμα ζωντανοί

00:02:48.360 --> 00:02:50.536
και συμμετέχουν στην έρευνα,

00:02:50.560 --> 00:02:52.600
οι περισσότεροι πλέον στα 90 τους χρόνια.

00:02:53.560 --> 00:02:55.456
Τώρα μόλις ξεκινάμε τη μελέτη

00:02:55.480 --> 00:02:58.840
σε περισσότερα από 2000 παιδιά
αυτών των ανδρών.

00:02:59.680 --> 00:03:02.000
Είμαι ο τέταρτος διευθυντής
σε αυτήν την έρευνα.

NOTE Paragraph

00:03:03.400 --> 00:03:08.136
Από το 1938, καταγράψαμε τις ζωές
δύο ομάδων ανδρών.

00:03:08.160 --> 00:03:10.296
Η πρώτη ομάδα ξεκίνησε στην έρευνα

00:03:10.320 --> 00:03:13.016
όταν ήταν στο δεύτερο έτος
στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

00:03:13.040 --> 00:03:15.856
Όλοι τελείωσαν το πανεπιστήμιο
μέσα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

00:03:15.880 --> 00:03:18.320
και έφυγαν για να υπηρετήσουν στον στρατό.

00:03:19.280 --> 00:03:21.416
Η δεύτερη ομάδα που ακολουθήσαμε

00:03:21.440 --> 00:03:25.616
ήταν μια ομάδα αγοριών
από τις φτωχότερες γειτονιές της Βοστώνης·

00:03:25.640 --> 00:03:27.656
αγόρια που επιλέχτηκαν για την έρευνα

00:03:27.680 --> 00:03:31.016
ακριβώς επειδή προέρχονταν
από τις πιο προβληματικές

00:03:31.040 --> 00:03:32.896
και σε μειονεκτική θέση οικογένειες

00:03:32.920 --> 00:03:35.656
της Βοστώνης της δεκαετίας του '30.

00:03:35.680 --> 00:03:40.280
Οι περισσότεροι μένανε σε διαμερίσματα,
χωρίς ζεστό και πόσιμο νερό.

NOTE Paragraph

00:03:42.520 --> 00:03:44.416
Όταν εντάχθηκαν στην έρευνα

00:03:44.440 --> 00:03:47.376
όλοι πήραν μέρος σε μια συνέντευξη.

00:03:47.400 --> 00:03:49.616
Υποβλήθηκαν σε ιατρικές εξετάσεις.

00:03:49.640 --> 00:03:53.176
Πήγαμε στα σπίτια τους
και μιλήσαμε με τους γονείς τους.

00:03:53.200 --> 00:03:55.576
Έτσι αυτοί οι νέοι μεγάλωσαν
και έγιναν ενήλικες,

00:03:55.600 --> 00:03:58.016
ο καθένας με διαφορετική κατάληξη.

00:03:58.040 --> 00:04:04.136
Κάποιοι έγιναν εργάτες σε εργοστάσια,
άλλοι δικηγόροι, χτίστες, γιατροί,

00:04:04.160 --> 00:04:06.520
ένας έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ.

00:04:08.160 --> 00:04:12.400
Κάποιοι έγιναν αλκοολικοί
και άλλοι διαγνώστηκαν με σχιζοφρένεια.

00:04:13.320 --> 00:04:15.616
Κάποιοι εξελίχθηκαν κοινωνικά,

00:04:15.640 --> 00:04:18.856
από τον πάτο μέχρι την κορυφή,

00:04:18.880 --> 00:04:22.160
και κάποιοι ακολούθησαν αντίθετη πορεία.

NOTE Paragraph

00:04:23.520 --> 00:04:26.456
Οι ιδρυτές της έρευνας

00:04:26.480 --> 00:04:28.496
ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα

00:04:28.520 --> 00:04:33.056
δεν θα μπορούσαν να φανταστούν
ότι σήμερα, 75 χρόνια μετά,

00:04:33.080 --> 00:04:36.330
θα σας έλεγα ότι η έρευνα
ακόμα συνεχίζεται.

00:04:37.280 --> 00:04:40.896
Κάθε δύο χρόνια, το προσωπικό μας
με υπομονή και αφοσίωση

00:04:40.920 --> 00:04:43.976
καλεί τους συμμετέχοντες
και τους ρωτά αν μπορούμε να στείλουμε

00:04:44.000 --> 00:04:47.120
μερικές ακόμα ερωτήσεις
σχετικά με τις ζωές τους.

NOTE Paragraph

00:04:48.040 --> 00:04:51.616
Πολλοί από αυτούς
που έμεναν στη Βοστώνη μας ρωτάνε:

00:04:51.640 --> 00:04:55.520
«Γιατί συνεχίζετε να μελετάτε τη ζωή μου;
Δεν είναι ενδιαφέρουσα».

00:04:56.600 --> 00:04:58.976
Οι άνδρες του Χάρβαρντ
δεν το ρώτησαν ποτέ αυτό.

NOTE Paragraph

00:04:59.000 --> 00:05:04.200
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:05:08.920 --> 00:05:11.776
Για να αποκτήσουμε 
μία πιο ξεκάθαρη εικόνα της ζωής τους,

00:05:11.800 --> 00:05:14.736
δεν τους στέλνουμε απλώς ερωτηματολόγια.

00:05:14.760 --> 00:05:17.216
Συζητάμε μαζί τους μέσα στο σαλόνι τους.

00:05:17.240 --> 00:05:20.176
Ζητάμε το ιατρικό ιστορικό
από τους γιατρούς τους.

00:05:20.200 --> 00:05:22.696
Παίρνουμε δείγμα αίματος,
ελέγχουμε τον εγκέφαλό,

00:05:22.720 --> 00:05:24.416
μιλάμε στα παιδιά τους.

00:05:24.440 --> 00:05:29.696
Βιντεοσκοπούμε συζητήσεις με
τις συζύγους τους για τις ανησυχίες τους.

00:05:29.720 --> 00:05:33.256
Τελικά, πριν περίπου 10 χρόνια,
ζητήσαμε από τις συζύγους τους

00:05:33.280 --> 00:05:35.656
να συμμετάσχουν στην έρευνά και οι ίδιες,

00:05:35.680 --> 00:05:38.376
με πολλές από αυτές να λένε
«Καιρός ήτανε».

NOTE Paragraph

00:05:38.400 --> 00:05:39.456
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:05:39.480 --> 00:05:41.176
Οπότε τελικά, τι μάθαμε;

00:05:41.200 --> 00:05:46.416
Ποια είναι τα μαθήματα
που κρύβονται μέσα στις χιλιάδες σελίδες

00:05:46.440 --> 00:05:49.496
πληροφοριών που έχουμε συλλέξει

00:05:49.520 --> 00:05:50.720
για αυτές τις ζωές;

00:05:51.720 --> 00:05:57.320
Τα μαθήματα δεν σχετίζονται με τον πλούτο,
τη φήμη και τη σκληρή δουλειά.

00:05:58.520 --> 00:06:04.816
Το πιο ξεκάθαρο μάθημα
της 75ετής έρευνας μας είναι ότι:

00:06:04.840 --> 00:06:10.040
Οι καλές σχέσεις μας κρατάνε
ευτυχισμένους και υγιείς. Τελεία.

NOTE Paragraph

00:06:11.000 --> 00:06:14.816
Πήραμε τρία μεγάλα μαθήματα
για τις σχέσεις.

00:06:14.840 --> 00:06:18.936
Το πρώτο είναι ότι οι κοινωνικές σχέσεις
είναι ιδιαίτερα καλές για τους ανθρώπους,

00:06:18.960 --> 00:06:21.456
και ότι η μοναξιά σκοτώνει.

00:06:21.480 --> 00:06:25.136
Αποδεικνύεται ότι τελικά οι άνθρωποι
που είναι περισσότερο συνδεδεμένοι

00:06:25.160 --> 00:06:28.256
με την οικογένεια,
τους φίλους τους και την κοινωνία,

00:06:28.280 --> 00:06:32.976
είναι πιο ευτυχισμένοι, υγιέστεροι
και ζούνε περισσότερο

00:06:33.000 --> 00:06:36.376
από τους ανθρώπους
με λιγότερες κοινωνικές σχέσεις.

00:06:36.400 --> 00:06:39.816
Η μοναξιά φαίνεται πως είναι τοξική.

00:06:39.840 --> 00:06:44.976
Οι άνθρωποι που είναι περισσότερο
απομονωμένοι από τους άλλους

00:06:45.000 --> 00:06:48.216
είναι λιγότερο ευτυχισμένοι,

00:06:48.240 --> 00:06:51.176
η υγεία τους φθίνει νωρίτερα
στη μέση ηλικία,

00:06:51.200 --> 00:06:53.416
η λειτουργία του εγκεφάλου
φθίνει νωρίτερα,

00:06:53.440 --> 00:06:57.000
και ζούν λιγότερο σε σχέση
με τους μη μοναχικούς ανθρώπους.

00:06:58.040 --> 00:07:01.256
Το λυπηρό γεγονός είναι
ότι κάθε δεδομένη στιγμή,

00:07:01.280 --> 00:07:05.880
περισσότεροι από ένας στους πέντε
Αμερικάνους δηλώνουν ότι νιώθουν μόνοι.

NOTE Paragraph

00:07:07.040 --> 00:07:09.696
Ξέρουμε ότι μπορεί να νιώθεις
μόνος μέσα στο πλήθος,

00:07:09.720 --> 00:07:12.376
μπορεί να νιώθεις μόνος μέσα σε έναν γάμο,

00:07:12.400 --> 00:07:14.536
και έτσι το δεύτερο μεγάλο μάθημα

00:07:14.560 --> 00:07:17.656
είναι ότι δεν μετράει μόνο
ο αριθμός των φίλων που έχει κανείς,

00:07:17.680 --> 00:07:21.176
και δεν σχετίζεται αν είναι ή όχι
αφοσιωμένος σε μια σχέση,

00:07:21.200 --> 00:07:25.840
αλλά είναι η ποιότητα
των στενών σχέσεων που έχει σημασία.

00:07:26.560 --> 00:07:31.336
Το να ζούμε συνεχώς μέσα σε συγκρούσεις
αποδεικνύεται κακό για την υγεία μας.

00:07:31.360 --> 00:07:35.336
Γάμοι με πολλούς καυγάδες για παράδειγμα,
χωρίς ιδιαίτερη στοργή,

00:07:35.360 --> 00:07:41.136
κάνουν κακό στην υγεία μας,
πιθανώς μεγαλύτερο και από το διαζύγιο.

00:07:41.160 --> 00:07:45.936
Η ζωή όμως μέσα σε καλές
και ζεστές σχέσεις είναι καλύτερη.

NOTE Paragraph

00:07:45.960 --> 00:07:49.056
Ακολουθώντας τις ζωές των συμμεχόντων
μέχρι και τα 80 τους,

00:07:49.080 --> 00:07:52.096
θελήσαμε να κοιτάξουμε πίσω
στα μέσα της ζωής τους,

00:07:52.120 --> 00:07:53.696
αν μπορούμε να προβλέψουμε

00:07:53.720 --> 00:07:57.696
ποιος μεγαλώνοντας θα ήταν ευτυχισμένος
και υγιής μετά τα 80 του χρόνια

00:07:57.720 --> 00:07:58.920
και ποιος όχι.

00:07:59.680 --> 00:08:03.896
Μαζέψαμε ό,τι γνωρίζαμε γι' αυτούς

00:08:03.920 --> 00:08:05.280
ως την ηλικία των 50 ετών,

00:08:06.080 --> 00:08:08.616
και δεν ήταν το επίπεδο
χοληστερίνης στα 50 τους

00:08:08.640 --> 00:08:11.536
που μπορούσε να προβλέψει
πώς θα γερνούσαν.

00:08:11.560 --> 00:08:15.016
Ήταν το πόσο ικανοποιημένοι
ήταν με τις σχέσεις τους.

00:08:15.040 --> 00:08:19.936
Αυτοί που ήταν περισσότερο ικανοποιημένοι
με τις σχέσεις τους στα 50,

00:08:19.960 --> 00:08:22.360
ήταν υγιέστεροι αργότερα στα 80.

00:08:23.680 --> 00:08:26.856
Οι καλές και στενές σχέσεις
φαίνεται να μας προστατεύουν

00:08:26.880 --> 00:08:29.640
από τις αρνητικές επιπτώσεις
των γηρατειών.

00:08:30.480 --> 00:08:34.456
Τα πιο ευτυχισμένα ζευγάρια

00:08:34.480 --> 00:08:36.535
ανέφεραν, όταν ήταν 80 ετών,

00:08:36.559 --> 00:08:39.496
ότι τις ημέρες που είχαν
περισσότερο φυσικό πόνο,

00:08:39.520 --> 00:08:41.480
η διάθεσή τους έμενε ίδια.

00:08:42.400 --> 00:08:45.656
Αλλά αυτοί που βρίσκονταν
σε δυστυχισμένες σχέσεις,

00:08:45.680 --> 00:08:48.616
τις ημέρες που ανέφεραν
ότι είχαν περισσότερο φυσικό πόνο,

00:08:48.640 --> 00:08:51.680
αντίστοιχα μεγάλωνε
και ο συναισθηματικός πόνος μέσα τους.

NOTE Paragraph

00:08:52.360 --> 00:08:56.736
Το τρίτο και τελευταίο μάθημα που πήραμε
σχετικά με τις σχέσεις και την υγιεία μας

00:08:56.760 --> 00:09:00.016
είναι ότι οι υγιείς σχέσεις
δεν προστατεύουν απλώς το σώμα μας,

00:09:00.040 --> 00:09:01.520
προστατεύουν και το μυαλό μας.

00:09:02.440 --> 00:09:07.096
Καταλήξαμε στο ότι
μια ασφαλής και υγιής σχέση

00:09:07.120 --> 00:09:11.016
με κάποιον άλλον στα 80
λειτουργεί προστατευτικά,

00:09:11.040 --> 00:09:13.016
και αυτοί που είναι σε σχέση,

00:09:13.040 --> 00:09:17.176
που νιώθουν ότι μπορούν να βασιστούν
στον άλλον αν τον χρειαστούν,

00:09:17.200 --> 00:09:20.896
έχουν καλύτερη μνήμη για μεγαλύτερο χρόνο.

00:09:20.920 --> 00:09:22.416
Και οι άνθρωποι σε σχέση

00:09:22.440 --> 00:09:25.576
που αισθάνονται ότι δεν μπορούν
να βασιστούν στον συντροφό τους,

00:09:25.600 --> 00:09:29.480
είναι αυτοί των οποίων
η μνήμη χειροτερεύει πολύ πιο νωρίς.

00:09:30.520 --> 00:09:33.976
Οι σχέσεις όμως δεν χρειάζεται
να είναι συνεχώς ήρεμες.

00:09:34.000 --> 00:09:37.576
Μερικά από τα ζευγάρια μας στα 80 τους,
μπορεί να λογομαχούσαν μεταξύ τους

00:09:37.600 --> 00:09:39.336
κάθε μέρα,

00:09:39.360 --> 00:09:42.536
αλλά όσο ένιωθαν ότι μπορούσαν
να βασιστούν ο ένας στον άλλο,

00:09:42.560 --> 00:09:44.376
όταν κάτι θα συνέβαινε

00:09:44.400 --> 00:09:48.000
οι καυγάδες αυτοί
δεν επηρέαζαν την μνήμη τους.

NOTE Paragraph

00:09:49.600 --> 00:09:52.336
Έτσι το μήνυμα,

00:09:52.360 --> 00:09:58.056
ότι οι καλές, στενές σχέσεις είναι καλές
για την υγεία και την ευεξία μας,

00:09:58.080 --> 00:10:01.016
είναι σοφία τόσο παλιά όσο και τα βουνά.

00:10:01.040 --> 00:10:04.880
Γιατί είναι τόσο δύσκολο να το πετύχουμε
και τόσο εύκολο να το αγνοήσουμε όμως;

00:10:05.560 --> 00:10:07.016
Λοιπόν, είμαστε άνθρωποι.

00:10:07.040 --> 00:10:09.856
Αυτό που όλοι θέλουμε είναι
μια γρήγορη λύση,

00:10:09.880 --> 00:10:11.576
κάτι που θα μάθουμε

00:10:11.600 --> 00:10:14.360
και θα κάνει τις ζωές μας καλύτερες
και θα μείνουν έτσι.

00:10:15.320 --> 00:10:18.656
Οι σχέσεις είναι ακατάστατες, περίπλοκες

00:10:18.680 --> 00:10:22.496
και η σκληρή δουλειά της φροντίδας
της οικογένειας και των φίλων μας,

00:10:22.520 --> 00:10:25.176
δεν είναι σέξυ ή γεμάτη αίγλη.

00:10:25.200 --> 00:10:28.536
Είναι επίσης κάτι
που χρειάζεται συνεχή προσπάθεια.

00:10:28.560 --> 00:10:33.616
Οι άνθρωποι στην 75ετή έρευνά μας
που ήταν ευτυχισμένοι όταν πήραν σύνταξη,

00:10:33.640 --> 00:10:39.456
ήταν αυτοί που αντικατέστησαν
τους συναδέλφους τους με νέους φίλους.

00:10:39.480 --> 00:10:42.456
Όπως και τα παιδιά της χιλιετίας
στην πρόσφατη έρευνα,

00:10:42.480 --> 00:10:46.096
έτσι και πολλοί από τους δικούς μας
συμμετέχοντες, ως νέοι

00:10:46.120 --> 00:10:50.136
πιστεύαν πραγματικά ότι η φήμη,
ο πλούτος και η επαγγελματική καταξίωση

00:10:50.160 --> 00:10:54.096
είναι αυτά που πρέπει να κυνηγήσουν
για να έχουν μια καλή ζωή.

00:10:54.120 --> 00:10:58.296
Αλλά συνεχώς, αυτά τα 75 χρόνια,
η ερευνά μας έχει δείξει

00:10:58.320 --> 00:11:03.976
ότι οι άνθρωποι που προόδευσαν
είναι όσοι αφοσιώθηκαν στις σχέσεις τους

00:11:04.000 --> 00:11:07.240
με την οικογένεια, τους φίλους
και την τοπική κοινότητα.

NOTE Paragraph

00:11:09.080 --> 00:11:11.056
Εσείς όμως;

00:11:11.080 --> 00:11:14.840
Ας υποθέσουμε ότι είστε 25 ή 40 ή 60 ετών.

00:11:15.800 --> 00:11:18.760
Τι θα κάνατε για να έχετε
μια καλύτερη σχέση;

NOTE Paragraph

00:11:19.760 --> 00:11:22.880
Υπάρχουν άπειρα πράγματα
που μπορείτε να κάνετε.

00:11:23.600 --> 00:11:29.696
Είναι κάτι τόσο απλό όσο η αντικατάσταση
μιας οθόνης με ανθρώπους,

00:11:29.720 --> 00:11:34.176
ή το να αναζωογονήσετε μια σχέση
κάνοντας κάτι καινούριο μαζί,

00:11:34.200 --> 00:11:36.400
μεγάλοι περίπατοι ή βραδινά ραντεβού,

00:11:37.360 --> 00:11:42.216
ή να μιλήσετε με ένα μέλος της οικογένειας
με το οποίο δεν έχετε μιλήσει για χρόνια,

00:11:42.240 --> 00:11:45.736
γιατί όλες αυτές
οι συνηθισμένες οικογενειακές έχθρες

00:11:45.760 --> 00:11:47.976
έχουν πολύ άσχημη επίπτωση

00:11:48.000 --> 00:11:50.080
στους ανθρώπους που κρατούν κακία.

NOTE Paragraph

00:11:52.000 --> 00:11:55.920
Θα ήθελα να κλείσω
με ένα απόφθεγμα του Μάρκ Τουέιν.

00:11:57.280 --> 00:11:59.656
Περισσότερο από έναν αιώνα πριν,

00:11:59.680 --> 00:12:02.296
αναπολούσε τη ζωή του,

00:12:02.320 --> 00:12:03.600
και έγραψε αυτό:

00:12:04.840 --> 00:12:08.536
«Δεν υπάρχει χρόνος,
τόσο μικρή είναι η ζωή,

00:12:08.560 --> 00:12:13.720
για διαπληκτισμούς, απολογίες,
πικρίες και ευθύνες.

00:12:14.720 --> 00:12:17.536
Υπάρχει μόνο χρόνος για αγάπη

00:12:17.560 --> 00:12:21.280
και αυτός ακόμα είναι λίγος».

NOTE Paragraph

00:12:22.760 --> 00:12:27.136
Η καλή ζωή χτίζεται με καλές σχέσεις.

NOTE Paragraph

00:12:27.160 --> 00:12:28.376
Σας ευχαριστώ.

NOTE Paragraph

00:12:28.400 --> 00:12:33.840
(Χειροκρότημα)