Ի՞նչ է պատմությունը:

Մի բան, որ գրում են հաղթողները:

Մի կարծրատիպ կա, ըստ որի, պատմությունը 
պիտի կենտրոնանա իշխողների վրա,

ինչպիսիք են Լենինը կամ Տրոցկին:

Հետևաբար` մարդիկ շատ երկրներում, 
ինչպես իմ երկրում` Ռուսաստանում,

պատմությանը նայում են որպես մի երևույթի,
որը կանխորոշել

կամ որոշել են առաջնորդները,

իսկ հասարակ մարդիկ դրա վրա 
ազդեցություն չեն ունեցել:

Այսօր շատ ռուսներ չեն հավատում, 
որ Ռուսաստանը երբևէ կարող էր

կամ կկարողանա իսկական ժողովրդավարական 
երկիր լինել,

և սա այն բանի պատճառով, 
թե ինչպես է պատմությունը ներկայացվել

Ռուսաստանի քազաքացիներին:

Եվ սա ճիշտ չէ:

Ապացուցելու համար ծախսեցի կյանքիցս 2 տարի
փորձելով գնալ 100 տարի հետ`

դեպի 1917 թվական,

ռուսական հեղափոխության տարիներ:

Ինձ հարցրի`ի՞նչ կլիներ,եթե համացանցն 
ու Ֆեյսբուքը լինեին 100 տարի առաջ:

Անցած տարի մի սոցիալական ցանց ստեղծեցինք 
մահացած մարդկանց համար,

որ կոչվում էր Project1917.com:

Ես և թիմս ստեղծեցինք մեր ծրագիրը,

թվայնացրինք և ներբեռնեցինք բոլոր հնարավոր 
իրական օրագրերն ու նամակները,

որ գրվել էին ավելի քան 3000 մարդու կողմից

100 տարի առաջ:

Այսպես, մեր կայքի կամ ծրագրի 
ցանկացած օգտագործող

կարող է հետևել 1917-ի 
ամեն օրվա նորություններին

և կարդալ,թե Ստրավինսկու կամ Տրոցկու,

Լենինի կամ Պավլովայի նման մարդիկ 
ինչ էին մտածում և զգում:

Մենք նայում ենք նրանց`
որպես ինձ և ձեզ նման հասարակ մարդկանց,

ոչ կիսաստվածների,

և տեսնում ենք`պատմությունը կազմված է 
նրանց սխալներից,վախերից և թուլությոններից,

ոչ թե միայն «հանճարեղ մտքերից»:

Մեր ծրագիրը շոկ էր շատ ռուսների համար,

որոնք կարծում էին,որ մեր երկիրը 
միշտ բռնակալական կայսրություն է եղել,

և ազատության ու ժողովրդավարության 
գաղափարները երբեք չեն գերիշխել,

որովհետև ժողովրդավարությունը 
մեր ճակատագիրը չի եղել:

Բայց եթե խորանանք,

դա այդքան էլ պարզ չէ:

Այո, 1917-ը հանգեցրեց 70 տարվա 
կոմունիստական դիկտատուրայի:

Բայց այս ծրագրով տեսնում ենք,որ Ռուսաստանը
կարող էր ունենալ այլ պատմություն

և ժողովրդավար ապագա, 
ինչպես ցանկացած ուրիշ երկիր:

Կարդալով 1917-ի հրապարակումները`

իմանում ենք, որ Ռուսաստանն 
աշխարհում առաջին երկիրն է,

որ արգելել է մահապատիժը,

կամ առաջիններից է, որ կանանց 
ընտրելու իրավունք է տվել:

Պատմությունն իմանալը և հասկանալը,թե ինչպես
կարող են հասարակ մարդիկ ազդել դրա վրա,

կարող է օգնել`կերտելու ավելի լավ ապագա,

որովհետև պատմությունը կրկնությունն է 
այն ամենի, ինչ լինում է հիմա:

Մեզ պետք են պատմությունը պատմելու նոր ձևեր

և,օրինակ, այս տարի

մենք ստեղծեցինք մի նոր առցանց ծրագիր,
որը կոչվում է 1968Digital.com,

սա առցանց փաստագրական շարք է

որը ստեղծում է մի տպավորություն, 
ասես 1968 թվականն է,

տարի՝ նշանավոր համաշխարհային 
սոցիալական փոփոխությամբ,

որը տարբեր առումներով աշխարհը դարձրեց 
այնպիսին, ինչպիսին տեսնում ենք հիմա:

Բայց մենք կենդանացնում ենք 
այդ պատմությունը`

երևակայելով`ինչ կլիներ,եթե բոլոր գլխավոր 
կերպարները բջջային հեռախոս օգտագործեին...

հենց այդպե՞ս:

Ու տեսնում ենք, որ բազմաթիվ անհատներ

առնչվում էին նույն մարտահրավերներին և 
կռվում էին նույն արժեքների համար,

կապ չունի`նրանք ԱՄՆ-ում էին ապրում, 
թե ԽՍՀՄ-ում,

Ֆրանսիայում թե Չինաստանում 
կամ Չեխոսլովակիայում:

Բացահայտելեվ պատմությունն այսպիսի 
ժաղովրդավարական եղանակով`

սոցիալական մեդիայի միջոցով,

ցույց ենք տալիս հզորություն ունեցողներին, 
և ոչ թե միայն որոշում ընդունողներին:

Դա գտագործողներին պատմությունը 
վերականգնելու հնարավորություն է տալիս:

Հասարակ մարդիկ կարևոր են:

Նրանք ազդեցություն ունեն:

Գաղափարները կարևոր են:

Լրագրողները, գիտնականները, փիլիսոփաները 
նշանակալից դեր ունեն:

Մենք ենք ձևավորում
հասարակությունը:

Մենք ենք կերտում պատմությունը:

Շնորհակալություն:

(Ծափահարություն)