WEBVTT

00:00:07.176 --> 00:00:12.117
Godine 1985, trima istraživačima
na ekspediciji izučavanja delfina

00:00:12.117 --> 00:00:13.662
je postalo malo dosadno.

00:00:13.662 --> 00:00:16.913
Kako bi se razvedrili,
jedan od njih se pretvarao da je Posejdon

00:00:16.913 --> 00:00:21.565
tako što je stavio venac od morske trave
na glavu i potom ga je bacio u okean.

00:00:21.565 --> 00:00:27.193
Momenat kasnije, delfin je isplovio
sa krunom od morske trave na glavi.

00:00:27.193 --> 00:00:29.274
Naravno da je ovo mogla
da bude slučajnost,

00:00:29.274 --> 00:00:35.255
ali je i u potpunosti moguće
da je delfin imitirao naučnika.

00:00:35.255 --> 00:00:39.940
To je zato što su delfini
jedna od najpametnijih vrsta na Zemlji.

00:00:39.940 --> 00:00:42.990
Pa, tačno koliko su pametni?

00:00:42.990 --> 00:00:45.108
Poput kitova i morskih prasadi,

00:00:45.108 --> 00:00:47.709
delfini pripadaju grupi morskih sisara

00:00:47.709 --> 00:00:52.540
poznatih kao cetacea, čija se grupa
sastoji od 86 različitih vrsta

00:00:52.540 --> 00:00:57.104
i dele zajedničku kariku
sa ungulatima iliti kopitarima.

00:00:57.104 --> 00:00:59.500
Prvenstveno su bili kopneni sisari,

00:00:59.500 --> 00:01:04.160
prve cetacee su ušle u vodu
pre otprilike 55 miliona godina

00:01:04.198 --> 00:01:06.791
kao veliki predatori sa oštrim zubima.

00:01:06.791 --> 00:01:11.550
Potom je zbog promene temperature okeana,
pre otprilike 35 miliona godina,

00:01:11.550 --> 00:01:14.568
plen postao manje dostupan.

00:01:14.568 --> 00:01:17.686
Jedna grupa cetacea koje
su preživele ovaj poremećaj,

00:01:17.686 --> 00:01:22.103
odnotoceti, završili su manji
sa manje oštrim zubima,

00:01:22.103 --> 00:01:25.538
ali i sa krupnijim i složenijim mozgovima

00:01:25.538 --> 00:01:28.238
koji su im omogućavali
složenije društvene veze,

00:01:28.238 --> 00:01:31.893
kao i eholokaciju
kako bi se snalazili i komunicirali.

00:01:31.893 --> 00:01:33.466
Preskočićemo sve do sadašnjosti,

00:01:33.466 --> 00:01:38.227
mozgovi modernih delfina su toliko veliki
da njihov koeficijent encefalizacije,

00:01:38.227 --> 00:01:41.566
veličina mozga upoređena
sa prosekom za njihovu zapreminu tela,

00:01:41.566 --> 00:01:43.855
je drugi po visini, nakon ljudskog.

00:01:43.855 --> 00:01:46.603
Delfini su evoluirali da prežive

00:01:46.603 --> 00:01:49.844
kroz sposobnost stvaranja
složenih društvenih mreža

00:01:49.844 --> 00:01:54.021
koje love, odbijaju neprijatelje
i zajedno odgajaju potomke.

00:01:54.021 --> 00:01:56.728
Na primer, jedno jato delfina iz Floride

00:01:56.728 --> 00:02:01.023
upražnjava sofisticiranu
saradnju prilikom lova na ribu.

00:02:01.023 --> 00:02:04.785
Delfin određen kao "tvorac mreže"
podiže mulj

00:02:04.785 --> 00:02:07.537
dok drugi daje znak ostalim delfinima

00:02:07.537 --> 00:02:12.075
da se istovremeno poređaju
i hvataju ribu u begu.

00:02:12.075 --> 00:02:16.223
Postizanje ovakvog cilja zahteva
promišljeno planiranje i saradnju,

00:02:16.223 --> 00:02:20.521
koji, s druge strane, zahtevaju neki oblik
namerne komunikacije.

00:02:20.521 --> 00:02:24.025
Delfini prenose svoje
metode komunikacije i druge veštine

00:02:24.025 --> 00:02:26.046
s kolena na koleno.

00:02:26.046 --> 00:02:30.157
Različite populacije delfina
pokazuju varijacije u pozdravljanju,

00:02:30.157 --> 00:02:33.237
strategijama lova i drugom ponašanju.

00:02:33.237 --> 00:02:37.510
Ovaj tip kulturološkog prenošenja
se čak odnosi i na upotrebu alata.

00:02:37.510 --> 00:02:41.303
Jedno jato kljunastih delfina
iz okoline australijske obale,

00:02:41.303 --> 00:02:43.514
nazvani Delfinski sunđerasti klub,

00:02:43.514 --> 00:02:49.073
naučilo je kako da prekrije svoje kljunove
sunđerom dok iskopavaju oštre korale,

00:02:49.073 --> 00:02:51.859
to znanje prenose s majke na kćerku.

00:02:51.859 --> 00:02:54.954
Delfini su pokazali
čak i da razumeju jezik.

00:02:54.954 --> 00:02:58.068
Kada nauče jezik zasnovan
na zvižducima i pokretima ruku,

00:02:58.068 --> 00:03:00.544
oni ne samo da razumeju šta znakovi znače,

00:03:00.544 --> 00:03:02.849
već i da njihov redosled ima značenje:

00:03:02.849 --> 00:03:05.353
da postoji razlika
između doneti loptu do obruča

00:03:05.353 --> 00:03:07.633
i doneti obruč do lopte.

00:03:07.633 --> 00:03:11.974
Dakle bili su u stanju da obrade
dva glavna elementa ljudskog jezika:

00:03:11.974 --> 00:03:14.571
simbole koji označavaju objekte i radnje

00:03:14.571 --> 00:03:18.556
i sintaksu koja određuje
njihovu strukturiranost.

00:03:18.556 --> 00:03:22.772
Delfini su takođe jedna od nekoliko vrsta
koja može da položi test sa ogledalom.

00:03:22.772 --> 00:03:27.719
To što prepoznaju sebe u ogledalu
nagoveštava nam fizičku samosvest

00:03:27.719 --> 00:03:31.786
a istraživanje je pokazalo
da ne samo da prepoznaju svoja tela,

00:03:31.786 --> 00:03:36.926
već su i svesni svojih misli,
svojstvo koje se zove metakognicijom.

00:03:36.926 --> 00:03:39.733
U jednom istraživanju,
delfini koji su upoređivali dva zvuka

00:03:39.733 --> 00:03:44.371
mogli su da pokažu istu, različitu
ili nejasnu reakciju.

00:03:44.371 --> 00:03:45.625
Baš kao i ljudi,

00:03:45.625 --> 00:03:49.384
češće su pokazivali nesigurnost
kod teških zadataka,

00:03:49.384 --> 00:03:51.572
nagoveštavajući da su svesni
onoga što znaju

00:03:51.572 --> 00:03:54.557
i da se osećaju samouvereno
zbog tog znanja.

00:03:54.557 --> 00:03:57.443
Ali najneverovovatnija osobina delfina

00:03:57.443 --> 00:04:01.172
je njihov osećaj empatije,
altruizma i povezanosti.

00:04:01.172 --> 00:04:05.982
Navika da pomažu povređenim pojedincima
prelazi granice vrste,

00:04:05.982 --> 00:04:07.817
kao što znamo iz mnogih priča

00:04:07.817 --> 00:04:11.476
gde su delfini iznosili ljude na površinu
kako bi disali.

00:04:11.476 --> 00:04:14.142
Kao i mi, delfini oplakuju svoje mrtve.

00:04:14.142 --> 00:04:16.353
Kada razmotrimo sve dokaze,

00:04:16.353 --> 00:04:19.669
možemo da se pitamo zašto ljudi
i dalje love delfine zbog mesa,

00:04:19.669 --> 00:04:22.176
dovode ih do istrebljenja
lovom i zagađenjem

00:04:22.176 --> 00:04:25.028
ili zašto ih drže u zatočeništvu
radi izvođenja trikova.

00:04:25.028 --> 00:04:28.534
Konačno, možda se ne radi o tome
da li su delfini inteligentna

00:04:28.534 --> 00:04:30.424
i složena bića,

00:04:30.424 --> 00:04:34.601
već mogu li ljudi da saosećaju s njima
dovoljno da ih održe sigurnim i slobodnim.