1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Недзе ў 95-м

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
я яшчэ студэнткай

3
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
з сяброўкай вандравала на машыне

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
ад горада Провіданс, што ў штаце Род Айланд,

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
да горада Портланд, што ў Арэгоне (недзе 5000 км).

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
Вы ж ведаеце, як яно ідзе, калі ты малады і беспрацоўны,–

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
мы не ехалі па магістралях,

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
збольшага паўз нацыянальныя паркі,

9
00:00:19,000 --> 00:00:22,000
нацыянальныя пушчы,

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
карацей кажучы, самым доўгім шляхам.

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Недзе ў паўднёвай Дакоце (пасля 3000 км)

12
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
я павярнулася да сяброўкі

13
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
і запыталася пра тое,

14
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
што бянтэжыла мяне

15
00:00:36,000 --> 00:00:39,000
ўжо недзе 3000км.

16
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
“Што гэта за іерогліф, які паўсюль паўздоўж дарогі?”

17
00:00:47,000 --> 00:00:51,000
У яе вочы на лоб вылезлі.

18
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
Спадар, што сядзіць у першым радзе

19
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
вельмі дакладна зараз падае яе выраз твару.

20
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
(Смех)

21
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
Тут я ёй: “Ведаеш,

22
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
тыя знакі ўздоўж дарогі,

23
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
што з кітайскім іерогліфам.”

24
00:01:07,000 --> 00:01:10,000
Яна зарыцца на мяне яшчэ некалькі момантаў,

25
00:01:10,000 --> 00:01:13,000
а пасля заліваецца смехам,

26
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
таму што ўрэшце разумее,

27
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
пра што гэта я.

28
00:01:18,000 --> 00:01:24,000
(Смех)

29
00:01:24,000 --> 00:01:28,000
Вось ён, гэты знакаміты іерогліф месца для пікніку.

30
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
(Смех)

31
00:01:30,000 --> 00:01:34,000
У апошнія 5 год

32
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
я шмат раздумвала

33
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
пра менавіта такія сітуацыі –

34
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
чаму мы часам няслушна разумеем

35
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
знакі навокал,

36
00:01:43,000 --> 00:01:46,000
і як мы сябе паводзім, калі непаразуменне здараецца,

37
00:01:46,000 --> 00:01:50,000
і што мы адсюль разумеем пра прыроду чалавека.

38
00:01:50,000 --> 00:01:52,000
Па-іншаму кажучы,

39
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
я правяла апошнія 5 год

40
00:01:54,000 --> 00:01:57,000
у разважаннях пра стан няслушнасці.

41
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
Мой выбар кар’еры вам можа падацца нязвыклым,

42
00:02:00,000 --> 00:02:03,000
але ў ім вялікая перавага:

43
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
адсутнасць конкурса на працоўнае месца.

44
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
(Смех)

45
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Насамрэч большасць з нас бы ад агню

46
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
бягуць ад думкі пра сваю няслушнасць,

47
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
ці хаця б стараюцца не думаць пра мажлівасць

48
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
сваёй хібнасці.

49
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
Абстрактыўна мы гэта разумеем.

50
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
Мы разумеем, што часам кожны ў гэтым пакоі памыляецца.

51
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
Мы – людзі, нам уласціва памыляцца. Добра, няхай.

52
00:02:26,000 --> 00:02:29,000
Але калі справа тычыцца мяне, у гэты момант,

53
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
маіх перакананняў

54
00:02:31,000 --> 00:02:34,000
у гэты дадзены час,

55
00:02:34,000 --> 00:02:38,000
раптам усе абстрактныя погляды пра чалавечую хібнасць

56
00:02:38,000 --> 00:02:41,000
ляцяць прэч,

57
00:02:41,000 --> 00:02:44,000
і ўраз я не магу сабе ўявіць, што памыляюся.

58
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
Што цікава, дык тое, што мы жывем менавіта ў гэтым дадзеным часе.

59
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
У ім мы ходзім на сустрэчы,

60
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
у ім жа ж едзем на вакацыі,

61
00:02:53,000 --> 00:02:57,000
у ім жа ж ідзем да ўрнаў і даем свой голас.

62
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
На практыцы выдаецца, што мы ўсе рушым праз жыццё

63
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
у кокане веры,

64
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
што мы заўсёды маем рацыю.

65
00:03:06,000 --> 00:03:08,000
Гэта мне падаецца праблемай.

66
00:03:08,000 --> 00:03:11,000
На мой погляд, гэта праблема як і кожнага з нас,

67
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
на асабістым ці прафесійным узроўні,

68
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
так і нас усіх разам як грамадства.

69
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
Што я хачу давесці сёння -

70
00:03:19,000 --> 00:03:22,000
гэта па-першае падставу таму,

71
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
што мы замыкаемся у пачуцці сваёй правільнасці.

72
00:03:24,000 --> 00:03:27,000
Па-другое, гэта – чаму такі падыход праблематычны.

73
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
І ўрэшце я хачу вас пераканаць,

74
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
што магчыма

75
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
выйсці са шкарлупіны гэткага пачуцця,

76
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
і калі вы гэта адолееце,

77
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
то гэта найлепшы з усіх бакоў

78
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
скок у маральнасць, разумнасць і творчасць, што вы можаце зрабіць.

79
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Чаму ж мы храснемся

80
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
ў пачуцці сваёй слушнасці?

81
00:03:46,000 --> 00:03:49,000
Адна падстава звязаная з пачуццём няслушнасці.

82
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
Дазвольце запытацца,

83
00:03:51,000 --> 00:03:55,000
можа Вас, бо Вы тут побач.

84
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
Якія ўзнікаюць эмоцыі,

85
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
калі вы не правыя?

86
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
Агіднасць. Непрынятасць.

87
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Збянтэжаннасць. Добра, файна, супер.

88
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
Збянтэжанны, з непрыемным адчуваннем, з пачуццём агіднасці -

89
00:04:08,000 --> 00:04:11,000
дзякую, усе яны – файныя адказы,

90
00:04:11,000 --> 00:04:14,000
але яны адказваюць на другое пытанне.

91
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Вы адказваеце на пытанне:

92
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
“Якое адчуванне вызывае паразуменне, што вы не правыя,”

93
00:04:19,000 --> 00:04:23,000
(Смех)

94
00:04:23,000 --> 00:04:26,000
Паразуменне сваей памылковасці прымушае сабе адчуваць, як было сказана, і яшчэ цэлы спектрум, не?

95
00:04:26,000 --> 00:04:29,000
Напрыклад, можа быць страшэннае адчуванне, ці то адчуванне паглыблення паразумення,

96
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
ці нават вясёлае адчуванне,

97
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
як з маім дурным кітайскім іерогліфам.

98
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
Але сам стан няслушнасці

99
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
не выклікае аніякіх эмоцыяў.

100
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
Дзеля прыкладу вось аналогія.

101
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Памятаеце мульцік кампаніі Луні Цюнс,

102
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
дзе такі мізэрны каёт

103
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
увес час гоніцца, але ніяк не даганяе бягучую зязюлю?

104
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Амаль што ў кожным эпізодзе з гэтай серыі

105
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
здараецца, што каёт гоніцца за зязюляй

106
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
і тая збягае з адвеснай скалы,

107
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
што непраблемна, таму што зязюля – птушка, і ўмее лятаць.

108
00:04:58,000 --> 00:05:02,000
Але кожны раз каёт збягае са скалы зараз жа за зязюляй.

109
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
Што смешна, асабліва

110
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
калі вам толькі 6 год,

111
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
дык тое, што для каёта гэта беспраблемна таксама.

112
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Ён папросту працягвае бегчы,

113
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
пакуль не пагледзіць на дол

114
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
і не зразумее, што вісіць у паветры.

115
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
Вось тады ён пачынае падаць.

116
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Калі мы ў чымсьці памыляемся,

117
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
не калі разумеем, што памыляемся, а да гэтага,

118
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
мы падобныя да гэткага каёта,

119
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
пасля скалы але да позірку долу.

120
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
Разумееце, мы ўжо памыліліся,

121
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
нам ужо давядзецца з гэтым разбірацца,

122
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
але мы ўсё яшчэ адчуваем сябе ўпэўнена на зямлі.

123
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
Мне трэба трошкі пераправіць тое, што я кагадзе сказала.

124
00:05:43,000 --> 00:05:46,000
Ёсць адчуванне ў сваей няслушнасці –

125
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
гэта адчуванне свае праваты.

126
00:05:49,000 --> 00:05:52,000
(Смех)

127
00:05:52,000 --> 00:05:55,000
З-за гэтай структурнай высновы

128
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
мы калі-нікалі ўвязаем у пачуцці нашае праваты.

129
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
Я заву такую памылку слепатой.

130
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
З большага,

131
00:06:01,000 --> 00:06:04,000
у нас няма ўсярэдзіне механізму,

132
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
які б падказваў, калі мы няправыя,

133
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
пакуль не запозна.

134
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
Ёсць яшчэ другая прычына, чаму мы чапляемся да гэтага пачуцця,

135
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
яна больш адносіцца да культуры.

136
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
Уявіце сабе хуценька пачатковую школу.

137
00:06:18,000 --> 00:06:20,000
Вы сабе сядзіцё,

138
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
а настаўніца вяртае кантрольныя.

139
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
Адна з іх выглядае так.

140
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
Дарэчы, гэта не мая.

141
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
(Смех)

142
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
Вось вы ў вашай школе

143
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
і вы дакладна ведаеце, што думаць

144
00:06:34,000 --> 00:06:37,000
пра аднаклассніка, што атрымаў такую адзнаку.

145
00:06:37,000 --> 00:06:40,000
Ён дурны і шалёны,

146
00:06:40,000 --> 00:06:43,000
ён ніколі не робіць хатнія заданні.

147
00:06:43,000 --> 00:06:46,000
Такім чынам, яшчэ да 9-гадовага ўзросту

148
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
вы даведаліся, што, па-першае,

149
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
тыя, хто памыляюцца –

150
00:06:50,000 --> 00:06:53,000
лянівыя, безадказныя тупіцы,

151
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
а па-другое –

152
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
каб дасягнуць поспеху ў жыцці,

153
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
нельга ніколі памыляцца.

154
00:07:01,000 --> 00:07:05,000
Мы вывучваем гэтыя нядобрыя ўрокі вельмі хораша.

155
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Большасць з нас,

156
00:07:08,000 --> 00:07:12,000
і як я лічу, асабліва ў гэтай залі,

157
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
ставяцца да такога вучэння

158
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
робячыся беззаганнымі выдатнікамі,

159
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
перфекцыяністамі, стаханаўцамі.

160
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
Ці не,

161
00:07:21,000 --> 00:07:25,000
спадар выканаўчы дырэктар па фінансах,ён жа ж астрафізік, ён жа ж супер марафонец?

162
00:07:25,000 --> 00:07:32,000
(Смех)

163
00:07:32,000 --> 00:07:36,000
Як атрымоўваецца, дык вы ўсе такія дырэктары, астрафізікі і марафонцы.

164
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Хай будзе.

165
00:07:38,000 --> 00:07:41,000
Сітуацыя горшае толькі калі мы заводзімся,

166
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
што мы, мажліва, ў нечым памыліліся.

167
00:07:43,000 --> 00:07:46,000
Таму што думаючы ў гэтым напрамку,

168
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
калі мы робім памылку мы вырашаем,

169
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
што нешта не гэтак з намі.

170
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
Таму мы настойваем на сваім,

171
00:07:53,000 --> 00:07:55,000
бо так мы адчуваем сабе разумнымі, адказнымі,

172
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
дабрачыннымі і абароненымі.

173
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
Дазвольце расказаць вам пра выпадак.

174
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
Некалькі год таму

175
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
у шпіталь імя Бэт Ізраель Дзіконэс прынялі жанчыну для аперацыі.

176
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
Гэты шпіталь знаходзіцца ў Бостане.

177
00:08:08,000 --> 00:08:10,000
У гэтым шпіталі праходзяць практыку студэнты з Гарварду,

178
00:08:10,000 --> 00:08:12,000
ён – адзін з найлепшых у краіне.

179
00:08:12,000 --> 00:08:15,000
Гэтую жанчыну прынялі і завязлі ў аперацыйную залу.

180
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
Яе паклалі пад наркоз, хірург над ёй маніпулюе,

181
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
пасля ён яе зашывае і яе адвозяць у пасляаперацыйную палату.

182
00:08:20,000 --> 00:08:23,000
Здэцца, аперацыя прайшла нармальна.

183
00:08:23,000 --> 00:08:26,000
Жанчына прачынаецца, аглядвае сябе і кажа:

184
00:08:26,000 --> 00:08:30,000
“Чаму я перавязаная не на тым баку?”

185
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
А перавязана яна на тым баку,

186
00:08:33,000 --> 00:08:35,000
таму што хірург зрабіў сур'ёзную аперацыю

187
00:08:35,000 --> 00:08:38,000
на яе левай назе, а не на правай.

188
00:08:39,000 --> 00:08:42,000
Калі пра гэтае здарэнне казаў

189
00:08:42,000 --> 00:08:45,000
намеснік шпіталя па якасці працэдур,

190
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
ён сказаў нешта вельмі цікавае.

191
00:08:48,000 --> 00:08:51,000
“Па невядомай прычыне

192
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
хірург папросту адчуваў,

193
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
што ён працаваў на правільным баку.”

194
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
(Смех)

195
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Чаму я пра гэта расказваю,

196
00:09:02,000 --> 00:09:05,000
дык таму, што верыць свайму пачуццю таго,

197
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
што вы знаходзіцеся на правільным баку чагосьці,

198
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
можа быць вельмі небяспечным.

199
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Гэтаму ўнутранаму пачуццю сваей слушнасці,

200
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
якое мы ўсе часам адчуваем,

201
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
нельга давяраць, як адзінаму павадыру таго,

202
00:09:18,000 --> 00:09:21,000
што насамрэч здараецца ў звонкавым свеце.

203
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
І калі мы ў сваіх паводзінах

204
00:09:23,000 --> 00:09:27,000
накіроўваемся толькі на такога павадыра і нават не думаем пра мажлівасць свае памылковасці,

205
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
мы робім глупствы накшталт

206
00:09:29,000 --> 00:09:33,000
вылівання 760 мільёнаў літраў нафты ў заліў Мексіка,

207
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
ці нейтралізацыі глабальнай эканомікі.

208
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
Гэта гіганцкая праблема для практыкі.

209
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
Але гэта яшчэ і гіганцкая праблема для грамадства.

210
00:09:43,000 --> 00:09:47,000
Задумайцеся на хвілінку, што значыць пачуццё свае праваты.

211
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
Гэта значыць, што вашыя вераванні

212
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
слушна адлюстроўваюць рэальнасць.

213
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
З такім пачуццём

214
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
узнікае праблема –

215
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
якое тлумачэнне ўсім тым людзям,

216
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
што з вамі нязгодныя.

217
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
Выявілася, што большасць з нас тлумачыць для сябе людзей з іншымі поглядамі

218
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
карыстаючыся шэрагам няўдалых меркаванняў.

219
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
Першае, што мы звычайна думаем, калі нехта з намі нязгодны,-

220
00:10:11,000 --> 00:10:14,000
гэта дапускаем, што яны не дасведчаныя ў дадзеным пытанні.

221
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
У іх папросту няма доступу да той інфармацыі, што ёсць у вас,

222
00:10:16,000 --> 00:10:19,000
і калі вы шчодра гэтай інфармацыяй з імі падзеліцеся,

223
00:10:19,000 --> 00:10:22,000
да іх дойдзе, і яны пяройдуць у ваш лагер.

224
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
Калі гэта не здараецца,

225
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
калі мы даведваемся, што яны валодаюць аднолькавымі з намі фактамі,

226
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
але працягваюць з намі не згаджацца,

227
00:10:29,000 --> 00:10:31,000
мы рухаемся ў бок другога меркавання -

228
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
менавіта, што яны – ідыёты.

229
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
(Смех)

230
00:10:35,000 --> 00:10:37,000
Перад імі ўсе патрэбныя кавалкі складанкі,

231
00:10:37,000 --> 00:10:40,000
а яны, ёлупы, не могуць яе хораша сабраць.

232
00:10:40,000 --> 00:10:42,000
А калі і гэта не працуе,

233
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
калі мы разумеем, што людзі, што з намі не згаджаюцца,

234
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
валодаюць тымі ж самымі фактамі

235
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
і да таго ж яны даволі разумныя,

236
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
мы пераходзім да трэцяга меркавання –

237
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
яны ведаюць праўду,

238
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
але для сваіх зласлівых мэтаў

239
00:10:58,000 --> 00:11:01,000
знарок гэтую праўду перайначваюць.

240
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Гэта – катастрофа.

241
00:11:04,000 --> 00:11:07,000
Гэткая нашая перавага да адчування свае правільнасці

242
00:11:07,000 --> 00:11:09,000
не дае нам прадухіляць памылкі,

243
00:11:09,000 --> 00:11:11,000
асабліва, калі гэта абавязкова,

244
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
і вымушае нас дрэнна адно да аднога ставіцца.

245
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
Што мяне больш за ўсё ставіць станьгом,

246
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
я лічу гэта трагічным,

247
00:11:20,000 --> 00:11:24,000
што такое становішча абсалютна разыходзіцца з нашай чалавечай сутнасцю.

248
00:11:24,000 --> 00:11:26,000
Быццам, мы хочам верыць,

249
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
што нашыя розумы – гэткія беззаганныя празрыстыя вокны,

250
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
што мы цераз іх можам назіраць

251
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
і дакладна апісваць навакольны свет.

252
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
І мы хочам, каб усе назіралі за светам праз тое самае шкло,

253
00:11:36,000 --> 00:11:38,000
і бачылі дакладна тое самае.

254
00:11:38,000 --> 00:11:40,000
Гэта ж няпраўда,

255
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
а калі б і была, то свет быў бы неверагодна нудным.

256
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
Цуд нашага розуму не ў тым,

257
00:11:46,000 --> 00:11:49,000
што мы можам бачыць свет якім ён ёсць.

258
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
Ён у тым, што мы можам бачыць свет не такім, як ёсць.

259
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
Мы можам мець успаміны пра былое,

260
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
разважанні пра будучыню,

261
00:11:59,000 --> 00:12:01,000
і мы можам сабе ўявіць,

262
00:12:01,000 --> 00:12:04,000
быццам мы – іншыя людзі ў іншых месцах.

263
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
Менавіта таму, што кожны бачыць трошкі інакш,

264
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
мы можам назіраць за тым самым кавалкам начнога неба

265
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
і бачыць гэта,

266
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
і гэта,

267
00:12:12,000 --> 00:12:15,000
і гэта.

268
00:12:15,000 --> 00:12:18,000
Менавіта таму ж мы і памыляемся.

269
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
За 1200 год да таго, як Дэкарт вымавіў свае славутыя словы

270
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
“я думаю і значыцца існую”,

271
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
спадар з іммм Святы Аўгусцін напісаў

272
00:12:25,000 --> 00:12:28,000
“fallor ergo sum”–

273
00:12:28,000 --> 00:12:32,000
“я памыляюся і значыцца існую”.

274
00:12:32,000 --> 00:12:34,000
Аўгусцін зразумеў,

275
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
што факт нашае мажлівасці памыляцца --

276
00:12:36,000 --> 00:12:38,000
гэта не нязручны дэфект

277
00:12:38,000 --> 00:12:40,000
чалавечае сістэмы,

278
00:12:40,000 --> 00:12:43,000
не штосьці для перакрочання ці знішчэння.

279
00:12:43,000 --> 00:12:46,000
Гэта – аснова нашае чалавечасці.

280
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
Таму што мы не бог,

281
00:12:48,000 --> 00:12:51,000
мы не вельмі ведаем, што ў гэтым свеце робіцца.

282
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
У адрозненніе ад іншых жывёлаў,

283
00:12:54,000 --> 00:12:58,000
мы бясконца стараемся гэты свет ўцяміць.

284
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
Я лічу, што гэта бясконцая адданасць –

285
00:13:00,000 --> 00:13:02,000
гэта корань і выток

286
00:13:02,000 --> 00:13:05,000
усяе нашае прадуктыўнасці і творчае фантазіі.

287
00:13:05,000 --> 00:13:08,000
Летась, па розных прычынах,

288
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
я пачала слухаць шмат выпускаў

289
00:13:10,000 --> 00:13:12,000
праграмы “Гэтае амерыканскае жыццё” на грамадскім радыё.

290
00:13:12,000 --> 00:13:15,000
Слухала я, слухала,

291
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
і паціху пачала адчуваць,

292
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
што ўсе расповеды – пра нечыю няслушнасць.

293
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Спачатку я падумала:

294
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
“Дакацілася.

295
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
Зараз я заўсёды, як вар’ятка, бачу няслушнасць.

296
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
Яна мне здаецца паўсюль.”

297
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
Гэткія здарэнні былі.

298
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
Але праз колькі месяцаў

299
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
у мяне з’явілася мажлівасць узяць інтэрв’ю ў карэспандэнта праграмы Айра Глас.

300
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
Я падзялілася гэтым меркаваннем з ім,

301
00:13:38,000 --> 00:13:41,000
а ён мне: ”Гэта насамрэч гэтак.”

302
00:13:41,000 --> 00:13:43,000
Ён дадаў, што стваральнікі праграмы

303
00:13:43,000 --> 00:13:45,000
нават жартуюць,

304
00:13:45,000 --> 00:13:47,000
што ў кожным выпуску –

305
00:13:47,000 --> 00:13:50,000
тая самая тэма-шыфр.

306
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
Яна вядзецца недзе так:

307
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
“Я думаў гэтае нешта атрымаецца гэтак,

308
00:13:55,000 --> 00:13:58,000
а насамрэч здарылася інакш.”

309
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
“Што цікава,” – дадаў Айра Глас, -- “дык тое, што нам такая інфармацыя патрэбна.

310
00:14:01,000 --> 00:14:03,000
Нам патрэбны такія моманты неспадзёўкі

311
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
і перамены няслушнасці,

312
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
каб ажывіць гэтыя расказы.”

313
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
Што тычыцца нас усіх, аўдыторыі,

314
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
у якасці слухачоў ці чытальнікаў

315
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
нам такія расказы даспадобы.

316
00:14:14,000 --> 00:14:17,000
Нам падабаюцца перамены сюжэту,

317
00:14:17,000 --> 00:14:20,000
прытворныя крокі і неспадзяваныя канцоўкі.

318
00:14:20,000 --> 00:14:23,000
Што тычыцца нашых расказаў,

319
00:14:23,000 --> 00:14:26,000
то нам да спадобы памыляцца.

320
00:14:26,000 --> 00:14:28,000
Але ж вы ведаеце, што нашыя расказы такія,

321
00:14:28,000 --> 00:14:31,000
бо нашае жыццё такое.

322
00:14:31,000 --> 00:14:34,000
Мы думаем, што будзе так,

323
00:14:34,000 --> 00:14:37,000
а насамрэч здараецца інакш.

324
00:14:37,000 --> 00:14:39,000
Джордж Буш думаў, што атакуе Ірак,

325
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
знойдзе там зброю масавага знішчэння,

326
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
вызваліць людзей і падорыць дэмакратыю Бліжняму Усходу.

327
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
А насамрэч здарылася інакш.

328
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
Таксама ж і Хосні Мубарак

329
00:14:50,000 --> 00:14:52,000
думаў, што будзе дыктатарам Егіпту да канца свайго жыцця,

330
00:14:52,000 --> 00:14:54,000
пакуль не састарыцца і расхварэецца,

331
00:14:54,000 --> 00:14:57,000
і тады зможа перадаць уладу свайму сыну.

332
00:14:57,000 --> 00:15:00,000
А насамрэч здарылася інакш.

333
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
Мажліва і вы калісьці думалі,

334
00:15:03,000 --> 00:15:05,000
што пасталееце і ажэніцеся з каханым са школы,

335
00:15:05,000 --> 00:15:08,000
вернецеся ў родны горад і выгадуеце колькі дзетак разам.

336
00:15:09,000 --> 00:15:12,000
А насамрэч здарылася інакш.

337
00:15:12,000 --> 00:15:14,000
Я павінна прызнацца,

338
00:15:14,000 --> 00:15:16,000
што я лічыла, што пішу найнуднейшую кнігу

339
00:15:16,000 --> 00:15:18,000
пра нешта, да чаго нікому няма справы,

340
00:15:18,000 --> 00:15:21,000
для чытачоў, якіх ніколі не будзе.

341
00:15:21,000 --> 00:15:23,000
А насамрэч здарылася інакш.

342
00:15:23,000 --> 00:15:25,000
(Смех)

343
00:15:25,000 --> 00:15:27,000
Такое ж жыццё.

344
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
Мы выпрацоўваем неверагодныя ідэі

345
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
пра навакольны свет,

346
00:15:32,000 --> 00:15:34,000
калісьці гэта –- да лепшага вядзе, калісьці –- не.

347
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
А свет пераварочваецца і ўражвае нас.

348
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
Не крыўдуйце, але ўся гэтая канферэнцыя

349
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
існуе як помнік

350
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
нашай мажлівасці памыляцца.

351
00:15:47,000 --> 00:15:49,000
Мы кагадзе прысвяцілі цэлы тыдзень

352
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
размовам пра інавацыі, паляпшэнні

353
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
і перапрацоўкі.

354
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Але вы ведаеце чаму нам патрэбныя гэтыя інавацыі,

355
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
паляпшэнні і перапрацоўкі?

356
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Таму што палова ідэй,

357
00:16:00,000 --> 00:16:03,000
што былі вар’яцкі цікавымі і мелі магчымасць змяніць свет --

358
00:16:03,000 --> 00:16:05,000
гляньце на TED у 1998-м,

359
00:16:05,000 --> 00:16:07,000
чаго ж там –

360
00:16:07,000 --> 00:16:11,000
(Смех)

361
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
не спрацавалі, ці не гэтак?

362
00:16:13,000 --> 00:16:15,000
(Смех)

363
00:16:15,000 --> 00:16:18,000
Дзе мой паскаральны касцюм, Крыс?

364
00:16:18,000 --> 00:16:22,000
(Смех)

365
00:16:22,000 --> 00:16:27,000
(Воплескі)

366
00:16:27,000 --> 00:16:30,000
А мы ізноў тут.

367
00:16:30,000 --> 00:16:32,000
І так будзе працягвацца.

368
00:16:32,000 --> 00:16:34,000
Мы вынаходзім яшчэ адну ідэю.

369
00:16:34,000 --> 00:16:37,000
Мы распавядаем яшчэ адну гісторыю.

370
00:16:37,000 --> 00:16:40,000
Мы ўдзельнічаем у яшчэ адной канферэнцыі.

371
00:16:40,000 --> 00:16:42,000
Тэма сённяшняй,

372
00:16:42,000 --> 00:16:44,000
як вы ўжо чулі 7 мільёнаў разоў,--

373
00:16:44,000 --> 00:16:46,000
як вынайсці цудоўнасць наноў.

374
00:16:46,000 --> 00:16:48,000
Па мне,

375
00:16:48,000 --> 00:16:51,000
дык калі вы насамрэч хочаце наноў вынайсці цудоўнасць,

376
00:16:51,000 --> 00:16:53,000
то выйдзіце па-за межы

377
00:16:53,000 --> 00:16:59,000
гэтай маленечкай і баязлівай прасторы сваёй праваты

378
00:16:59,000 --> 00:17:02,000
і гляньце адно на аднаго.

379
00:17:02,000 --> 00:17:05,000
Таксама гляньце на непамернасць,

380
00:17:05,000 --> 00:17:08,000
комплеснасць і загадку

381
00:17:08,000 --> 00:17:11,000
сусвету

382
00:17:11,000 --> 00:17:14,000
і дазвольце сабе сказаць:

383
00:17:14,000 --> 00:17:18,000
“А я ж і не ведаю.

384
00:17:18,000 --> 00:17:20,000
Можа я памыляюся.”

385
00:17:20,000 --> 00:17:22,000
Дзякую.

386
00:17:22,000 --> 00:17:25,000
(Воплескі)

387
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
Усім падзяка.

388
00:17:27,000 --> 00:17:30,000
(Воплескі)