WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
Bir çocuk müzesinde, altı ila sekiz yaşlarında

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
300 kadar çocuğa bir konuşma yapıyordum

00:00:05.000 --> 00:00:09.000
ve beraberimde buradakilere benzer

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
bir torba dolusu bacak getirmiş,

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
çocuklar için hepsini bir masanın üzerine yaymıştım.

00:00:13.000 --> 00:00:17.000
Ve, kendi deneyimimce, çocuklar bilmedikleri,

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
anlamadıkları veya onlara yabancı olan şeylere

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
doğal bir merak duyarlar.

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
Çocuklar bu türlü farklılıklardan ürkmeyi,

00:00:23.000 --> 00:00:26.000
ancak bir yetişkin onlara kibarlık aşılama

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
amacıyla onların davranışlarını etkiler

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
ya da onların doğal meraklarını

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
sansürlerse öğrenirler.

00:00:34.000 --> 00:00:38.000
Lobide bu afacan çocukların

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
karşına dikilip onlara "Ne yaparsanız yapın,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
sakın bacaklarına bakmayın" diyen bir ilkokul oğretmeni hayal ediverdim.

NOTE Paragraph

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
Ama, tabii, zaten amaç o.

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
Ben onları bakıp keşfetmeye davet etmek için oradaydım.

00:00:48.000 --> 00:00:52.000
Böylece yetişkinlerle bir anlaşma yaptım,

00:00:52.000 --> 00:00:55.000
çocuklar, yanlarında erişkinler olmaksızın içeri gelip

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
kendi başlarına iki dakika geçirecekler.

00:00:57.000 --> 00:01:01.000
Kapilar açıldı, çocuklar bacak dolu masaya yürüdüler,

00:01:01.000 --> 00:01:04.000
ve itip dürtmeye, ayak parmaklarını oynatmaya,

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
ve ne olacağını görmek için

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
bütün ağırlıklarını koşu bacağına vermeye başladılar.

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
Ben de onlara "Çocuklar, çabuk cevap verin --

00:01:10.000 --> 00:01:14.000
bu sabah uyandım ve bir evin üzerinden atlayabilmek istediğime karar verdim --

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
öyle çok büyük değil, iki üç katlı bir ev --

00:01:16.000 --> 00:01:21.000
ama, şu an herhangi bir hayvanı, süper kahramanı, çizgi film kahramanını,

00:01:21.000 --> 00:01:23.000
hayal edebileceğiniz herhangi bir şeyi düşünecek olsanız,

00:01:23.000 --> 00:01:25.000
bana ne çeşit bir bacak yapardınız?"©

NOTE Paragraph

00:01:25.000 --> 00:01:28.000
Ve oradan biri hemen "Kanguru!" diye bağırdı.

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
"Hayır, hayır, hayır! Kurbağa olması lazım!"

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
"Hayır. Lay Lay Lom Gadget olmalı!"

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
"Hayır. hayır. hayır! İnanılmaz Aile olmalı."

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
Ve aşina olmadığım başka şeyler söylediler.

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
Sonra, sekiz yaşında bir çocuk,

00:01:39.000 --> 00:01:43.000
"Niye uçmak istemiyorsun ki?" dedi.

00:01:44.000 --> 00:01:47.000
Ve ben dahil bütün oda "Evet" dedik.

00:01:47.000 --> 00:01:49.000
(Kahkaha)

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
Ve o anda, bu çocukların engelli olarak görmeye alıştırıldığı

00:01:52.000 --> 00:01:56.000
bir kadın olmaktan çıkıp, kendi vücutlarının henüz sahip olmadığı

00:01:56.000 --> 00:02:01.000
potansiyellere sahip birine dönüştüm.

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
Hatta süper yeteneklere sahip olabilecek birine.

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
İlginç.

NOTE Paragraph

00:02:05.000 --> 00:02:10.000
Aslında bazılarınız beni 11 sene önce TED'de izledi,

00:02:10.000 --> 00:02:14.000
ve bu konferansın hem konusmacılar, hem katılımcılar için ne kadar

00:02:14.000 --> 00:02:18.000
hayat değiştirici olduğu defalarca söylendi, ve ben de bir istisna değilim.

00:02:18.000 --> 00:02:24.000
TED hayat maceramın bir sonraki on yılına geçmemde adeta bir fırlatma rampası oldu.

00:02:24.000 --> 00:02:29.000
O zamanlar, sunmakta olduğum bacaklar protezde çığır açmışlardı.

00:02:29.000 --> 00:02:31.000
Karbon lifinden örülmüş koşu bacaklarım vardı,

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
çitaların arka bacaklarından esinlenilmiş,

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
belki dün sahnede görmüş olabilirsiniz.

00:02:35.000 --> 00:02:41.000
Bir de gerçek gibi görünen, aslına uygun boyanmış silikon bacaklar.

NOTE Paragraph

00:02:41.000 --> 00:02:45.000
Bu benim için bir seslenme firsatıydı,

00:02:45.000 --> 00:02:49.000
geleneksel tıbbi protez camiasının dışından mucitlerin

00:02:49.000 --> 00:02:53.000
yeteneklerini bacak imalat bilimine ve sanatına

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
getirmeleri için.

00:02:55.000 --> 00:03:00.000
Formu, işlevi ve estetiği ayrı tutup, her birine

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
farklı değerler vermeyi bırakabilmek için.

00:03:02.000 --> 00:03:06.000
Şanslıyım ki birçok insan bu çağrıma cevap verdi.

00:03:06.000 --> 00:03:11.000
Ve komiktir ki, bütün bu macera, bir TED katılımcısı ile başladı --

00:03:11.000 --> 00:03:14.000
bugün seyirciler arasında bir yerlerde olduğunu umduğum Chee Pearlman.

00:03:14.000 --> 00:03:17.000
Kendisi o sıralar ID denen bir dergide editördü

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
ve beni dergiye kapak yaptı.

NOTE Paragraph

00:03:20.000 --> 00:03:23.000
Ve böylece inanılmaz bir macera başlamış oldu.

00:03:23.000 --> 00:03:25.000
O aralar, ilginç buluşmalar yaşıyordum;

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
dünyanın farklı köşelerinde çita bacaklarının tasarımıyla ilgili konuşma yapmam için

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
gelen birçok daveti kabul ediyordum.

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
İnsanlar konferansın sonunda, konuşmam bitince yanıma geliyorlardı,

00:03:34.000 --> 00:03:36.000
kadınlı erkekli.

00:03:36.000 --> 00:03:38.000
Ve muhabbetlerimiz şunun gibi oluyordu,

00:03:38.000 --> 00:03:42.000
"Aimee, biliyor musun, çok çekicisin.

00:03:42.000 --> 00:03:44.000
Engelli gibi görünmüyorsun."

00:03:44.000 --> 00:03:45.000
(Kahkaha)

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
Ben de, "Öyle mi, çok güzel,

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
çünkü kendimi engelli gibi hissetmiyorum" diye düşünüyordum.

00:03:49.000 --> 00:03:54.000
Bütün bunlar, güzellik konusunda konuşulup tartışılacak

00:03:54.000 --> 00:03:56.000
çok şey olduğunu gösterdi bana.

00:03:56.000 --> 00:03:59.000
Güzel bir kadının neye benzemesi lazım?

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
Seksi bir vücut nasıl olur?

00:04:01.000 --> 00:04:03.000
Ve ilginç olarak, kimlik bakış açısından,

00:04:03.000 --> 00:04:06.000
engelli olmak ne demektir?

00:04:06.000 --> 00:04:09.000
Yani, bakın -- Pamela Anderson'ın vücudunda benden daha fazla protez var.

00:04:09.000 --> 00:04:11.000
Kimse ona engelli demiyor.

00:04:11.000 --> 00:04:16.000
(Kahkaha)

NOTE Paragraph

00:04:17.000 --> 00:04:21.000
Grafik tasarımcı Peter Saville'in elinden çıkan dergi,

00:04:21.000 --> 00:04:26.000
kendileri de bu konuları keşfetmekle ilgilenen

00:04:26.000 --> 00:04:28.000
moda tasarımcısı Alexander McQueen ve fotoğrafcı Nick Knight'a gitti.

00:04:28.000 --> 00:04:31.000
TED'den üç ay sonra, kendimi ilk moda çekimimi

00:04:31.000 --> 00:04:36.000
yapmak üzere Londra'ya giderken buldum,

00:04:36.000 --> 00:04:37.000
sonuç gördüğünüz bu kapak oldu--

00:04:37.000 --> 00:04:40.000
Modaya uygun?

00:04:40.000 --> 00:04:44.000
Üç ay sonra, Alexander McQueen'in defilesine çıktım ilk kez,

00:04:44.000 --> 00:04:49.000
dişbudak ağacından elle yontulmuş bir çift bacakla.

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
Kimsenin haberi yoktu -- herkes tahta çizme zannetti.

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
Aslinda, şu anda sahnede yanımdalar:

00:04:55.000 --> 00:04:59.000
Asma, manolya, gerçekten çarpıcılar.

00:05:00.000 --> 00:05:03.000
Şiirsellik önemli.

00:05:03.000 --> 00:05:08.000
Şiirsellik banal ve boşlanmış konuları

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
sanat mertebesine yüceltiyor.

00:05:10.000 --> 00:05:16.000
İnsanları korkutmuş olabilecek bir şeyi, bakmaya,

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
ve biraz daha bakmaya,

00:05:18.000 --> 00:05:21.000
ve belki de anlamaya teşvik eden

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
bir şeye dönüştürebilir.

NOTE Paragraph

00:05:23.000 --> 00:05:27.000
Bunu bir sonraki maceramda birinci elden yaşadım.

00:05:27.000 --> 00:05:31.000
Sanatçı Matthew Barney'in film yapıtı "The Cremaster Cycle"da.

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
O zaman tam olarak farkına vardım ki --

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
bacaklarım giyilebilir heykeller olabilirdi.

00:05:36.000 --> 00:05:43.000
O noktada, tek estetik amaç olarak insansılığı kopyalama ihtiyacından

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
uzaklaşmaya başladım.

00:05:45.000 --> 00:05:49.000
Böylece insanların sevecen bir şekilde cam bacak diye hitap ettikleri

00:05:49.000 --> 00:05:53.000
ve aslında saydam poliüretandan, nam-ı diğer

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
bovling topu malzemesinden yapılmış bacakları ürettik.

00:05:55.000 --> 00:05:56.000
Ağır!

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
Sonra içinde patates köklerinin büyüdüğü, tepesinden pancar kökleri çıkan,

00:05:58.000 --> 00:06:02.000
ve çok güzel pirinçten bir başparmağı olan

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
topraktan bacaklar yaptık.

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
Bacağın güzel bir yakın plan fotoğrafı.

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Ve diğer bir karakter, yarı kadın, yarı çita --

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
benim atletlik yaşamıma ufak bir gönderme.

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
14 saat süren protez makyaj,

00:06:13.000 --> 00:06:17.000
eklemli pençeleri ve

00:06:17.000 --> 00:06:21.000
bir kertenkele gibi kırbaç gibi sallanan bir kuyruğu

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
olan bir yaratığa donüşebilmek için.

00:06:23.000 --> 00:06:24.000
(Kahkaha)

00:06:25.000 --> 00:06:29.000
Ve üzerinde birlikte çalıştığımız diğer bir çift bacak...

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
denizanasına benziyorlar.

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
Yine poliüretandan.

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
Ve bu bacakların, filmin konusu dışında

00:06:36.000 --> 00:06:39.000
hizmet edecekleri tek amaç

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
duyularımızı kışkırtmak ve hayal gücümüzü ateşlemek olabilir.

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Pek acayip işler.

NOTE Paragraph

00:06:45.000 --> 00:06:51.000
Türlu insanların benim için yaptıgı bir düzineden fazla

00:06:51.000 --> 00:06:53.000
protez bacağım var

00:06:53.000 --> 00:06:57.000
ve onlar sayesinde ayaklarımın altındaki zeminle farklı ilişkiler kuruyorum.

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
Boyumu değiştirebiliyorum --

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
Beş farklı boy seçeneğim var.

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
(Kahkaha)

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
Bugün 1.85'im.

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
Bu bacakları, İngiltere'deki Dorset Ortopedik'te

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
yaptıralı bir seneden biraz fazla oldu,

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
ve onları Manhattan'a geri getirdiğimde,

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
gece ilk dışarı çıkışımda, çok gösterişli bir partiye gittim.

00:07:14.000 --> 00:07:17.000
Orada beni senelerdir normal boyumda

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
1.72 olarak tanıyan bir kız vardı.

00:07:19.000 --> 00:07:21.000
Beni görünce ağzı açık kaldı ve

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
"Ama ne kadar uzunsun!" dedi.

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
Ben de, "Biliyorum. Çok eğlenceli değil mi?" dedim.

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
Yani biraz sırık üzerine sırıkla binmek gibi bir şey,

00:07:28.000 --> 00:07:31.000
ama artık kapı çerçeveleriyle, daha önce hiç olmasını

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
beklemediğim türden bir ilişkim var.

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
Ve bununla kendimi eğlendiriyordum.

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Bana baktı,

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
ve, "Ama Aimee, bu haksızlık" dedi.

00:07:40.000 --> 00:07:43.000
(Kahkaha)

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
(Alkış)

00:07:45.000 --> 00:07:49.000
Şaşırtıcı olan, bunu içten gelerek söylemiş olmasıydı.

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
İstediğin gibi boyunu değiştirebilmen

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
haksızlık.

NOTE Paragraph

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
Ve işte o zaman anladım --

00:07:55.000 --> 00:07:58.000
o zaman anladım ki toplumla olan diyalog

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
bu son on yılda

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
derinden değişmiş.

00:08:02.000 --> 00:08:07.000
Artık bir yetersizliği yenmek üzerine değil.

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
Fazladan ekleme yapmak üzerine konuşuyoruz.

00:08:09.000 --> 00:08:13.000
Potansiyeller üzerine konuşuyoruz.

00:08:13.000 --> 00:08:18.000
Bir protez uzuv, artık kayıbı yerine koyma ihtiyacını temsil etmiyor.

00:08:18.000 --> 00:08:21.000
Protezi takanın, o boşlukta ne isterse onu yaratma

00:08:21.000 --> 00:08:24.000
gücünün olduğunun bir sembolü

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
yerine geçebilir.

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
Toplumun bir zamanlar engelli olarak gördüğü insanlar,

00:08:29.000 --> 00:08:34.000
artık kendi vücutlarını tasarlayabilmenin getirdiği güçle

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
kendi kimliklerinin mimarlarına dönüşüp

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
bu kimliklerini şekillendirmeye

00:08:38.000 --> 00:08:41.000
devam edebilirler.

00:08:41.000 --> 00:08:46.000
Beni çok heyecanlandıran bir şey

00:08:46.000 --> 00:08:50.000
en ileri teknolojiyi --

00:08:50.000 --> 00:08:52.000
robotbilimi, biyonik bilimi --

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
eskilerin şiiriyle birleştirerek

00:08:54.000 --> 00:09:00.000
insanlığımızı anlamaya bir adım daha yaklaşıyor olmamız.

00:09:00.000 --> 00:09:05.000
Bence eğer insanlığımızın tam potansiyelini

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
keşfetmek istiyorsak,

00:09:07.000 --> 00:09:11.000
hepimizin sahip olduğu yürek parçalayıcı dirençleri

00:09:11.000 --> 00:09:14.000
ve ihtişamlı engellerini kutlamamız gerekiyor.

00:09:14.000 --> 00:09:17.000
Shakespeare'in Shylock'unu düsünüyorum:

00:09:17.000 --> 00:09:21.000
"Bizi delerseniz, kan akıtmaz mıyız,

00:09:21.000 --> 00:09:24.000
ve bizi gıdıklarsanız, gülmez miyiz?"

00:09:24.000 --> 00:09:27.000
Bizleri güzel kılan,

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
insanlığımız ve onunla gelen

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
tüm potansiyelimizdir.

00:09:32.000 --> 00:09:33.000
Teşekkür ederim.

00:09:33.000 --> 00:09:40.000
(Alkış)