1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Bir çocuk müzesinde, altı ila sekiz yaşlarında

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
300 kadar çocuğa bir konuşma yapıyordum

3
00:00:05,000 --> 00:00:09,000
ve beraberimde buradakilere benzer

4
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
bir torba dolusu bacak getirmiş,

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
çocuklar için hepsini bir masanın üzerine yaymıştım.

6
00:00:13,000 --> 00:00:17,000
Ve, kendi deneyimimce, çocuklar bilmedikleri,

7
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
anlamadıkları veya onlara yabancı olan şeylere

8
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
doğal bir merak duyarlar.

9
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Çocuklar bu türlü farklılıklardan ürkmeyi,

10
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
ancak bir yetişkin onlara kibarlık aşılama

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
amacıyla onların davranışlarını etkiler

12
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
ya da onların doğal meraklarını

13
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
sansürlerse öğrenirler.

14
00:00:34,000 --> 00:00:38,000
Lobide bu afacan çocukların

15
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
karşına dikilip onlara "Ne yaparsanız yapın,

16
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
sakın bacaklarına bakmayın" diyen bir ilkokul oğretmeni hayal ediverdim.

17
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Ama, tabii, zaten amaç o.

18
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
Ben onları bakıp keşfetmeye davet etmek için oradaydım.

19
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
Böylece yetişkinlerle bir anlaşma yaptım,

20
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
çocuklar, yanlarında erişkinler olmaksızın içeri gelip

21
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
kendi başlarına iki dakika geçirecekler.

22
00:00:57,000 --> 00:01:01,000
Kapilar açıldı, çocuklar bacak dolu masaya yürüdüler,

23
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
ve itip dürtmeye, ayak parmaklarını oynatmaya,

24
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
ve ne olacağını görmek için

25
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
bütün ağırlıklarını koşu bacağına vermeye başladılar.

26
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
Ben de onlara "Çocuklar, çabuk cevap verin --

27
00:01:10,000 --> 00:01:14,000
bu sabah uyandım ve bir evin üzerinden atlayabilmek istediğime karar verdim --

28
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
öyle çok büyük değil, iki üç katlı bir ev --

29
00:01:16,000 --> 00:01:21,000
ama, şu an herhangi bir hayvanı, süper kahramanı, çizgi film kahramanını,

30
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
hayal edebileceğiniz herhangi bir şeyi düşünecek olsanız,

31
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
bana ne çeşit bir bacak yapardınız?"©

32
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
Ve oradan biri hemen "Kanguru!" diye bağırdı.

33
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
"Hayır, hayır, hayır! Kurbağa olması lazım!"

34
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
"Hayır. Lay Lay Lom Gadget olmalı!"

35
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
"Hayır. hayır. hayır! İnanılmaz Aile olmalı."

36
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Ve aşina olmadığım başka şeyler söylediler.

37
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
Sonra, sekiz yaşında bir çocuk,

38
00:01:39,000 --> 00:01:43,000
"Niye uçmak istemiyorsun ki?" dedi.

39
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
Ve ben dahil bütün oda "Evet" dedik.

40
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
(Kahkaha)

41
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
Ve o anda, bu çocukların engelli olarak görmeye alıştırıldığı

42
00:01:52,000 --> 00:01:56,000
bir kadın olmaktan çıkıp, kendi vücutlarının henüz sahip olmadığı

43
00:01:56,000 --> 00:02:01,000
potansiyellere sahip birine dönüştüm.

44
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Hatta süper yeteneklere sahip olabilecek birine.

45
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
İlginç.

46
00:02:05,000 --> 00:02:10,000
Aslında bazılarınız beni 11 sene önce TED'de izledi,

47
00:02:10,000 --> 00:02:14,000
ve bu konferansın hem konusmacılar, hem katılımcılar için ne kadar

48
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
hayat değiştirici olduğu defalarca söylendi, ve ben de bir istisna değilim.

49
00:02:18,000 --> 00:02:24,000
TED hayat maceramın bir sonraki on yılına geçmemde adeta bir fırlatma rampası oldu.

50
00:02:24,000 --> 00:02:29,000
O zamanlar, sunmakta olduğum bacaklar protezde çığır açmışlardı.

51
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Karbon lifinden örülmüş koşu bacaklarım vardı,

52
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
çitaların arka bacaklarından esinlenilmiş,

53
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
belki dün sahnede görmüş olabilirsiniz.

54
00:02:35,000 --> 00:02:41,000
Bir de gerçek gibi görünen, aslına uygun boyanmış silikon bacaklar.

55
00:02:41,000 --> 00:02:45,000
Bu benim için bir seslenme firsatıydı,

56
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
geleneksel tıbbi protez camiasının dışından mucitlerin

57
00:02:49,000 --> 00:02:53,000
yeteneklerini bacak imalat bilimine ve sanatına

58
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
getirmeleri için.

59
00:02:55,000 --> 00:03:00,000
Formu, işlevi ve estetiği ayrı tutup, her birine

60
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
farklı değerler vermeyi bırakabilmek için.

61
00:03:02,000 --> 00:03:06,000
Şanslıyım ki birçok insan bu çağrıma cevap verdi.

62
00:03:06,000 --> 00:03:11,000
Ve komiktir ki, bütün bu macera, bir TED katılımcısı ile başladı --

63
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
bugün seyirciler arasında bir yerlerde olduğunu umduğum Chee Pearlman.

64
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
Kendisi o sıralar ID denen bir dergide editördü

65
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
ve beni dergiye kapak yaptı.

66
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Ve böylece inanılmaz bir macera başlamış oldu.

67
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
O aralar, ilginç buluşmalar yaşıyordum;

68
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
dünyanın farklı köşelerinde çita bacaklarının tasarımıyla ilgili konuşma yapmam için

69
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
gelen birçok daveti kabul ediyordum.

70
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
İnsanlar konferansın sonunda, konuşmam bitince yanıma geliyorlardı,

71
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
kadınlı erkekli.

72
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Ve muhabbetlerimiz şunun gibi oluyordu,

73
00:03:38,000 --> 00:03:42,000
"Aimee, biliyor musun, çok çekicisin.

74
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Engelli gibi görünmüyorsun."

75
00:03:44,000 --> 00:03:45,000
(Kahkaha)

76
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
Ben de, "Öyle mi, çok güzel,

77
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
çünkü kendimi engelli gibi hissetmiyorum" diye düşünüyordum.

78
00:03:49,000 --> 00:03:54,000
Bütün bunlar, güzellik konusunda konuşulup tartışılacak

79
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
çok şey olduğunu gösterdi bana.

80
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
Güzel bir kadının neye benzemesi lazım?

81
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Seksi bir vücut nasıl olur?

82
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Ve ilginç olarak, kimlik bakış açısından,

83
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
engelli olmak ne demektir?

84
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
Yani, bakın -- Pamela Anderson'ın vücudunda benden daha fazla protez var.

85
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
Kimse ona engelli demiyor.

86
00:04:11,000 --> 00:04:16,000
(Kahkaha)

87
00:04:17,000 --> 00:04:21,000
Grafik tasarımcı Peter Saville'in elinden çıkan dergi,

88
00:04:21,000 --> 00:04:26,000
kendileri de bu konuları keşfetmekle ilgilenen

89
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
moda tasarımcısı Alexander McQueen ve fotoğrafcı Nick Knight'a gitti.

90
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
TED'den üç ay sonra, kendimi ilk moda çekimimi

91
00:04:31,000 --> 00:04:36,000
yapmak üzere Londra'ya giderken buldum,

92
00:04:36,000 --> 00:04:37,000
sonuç gördüğünüz bu kapak oldu--

93
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
Modaya uygun?

94
00:04:40,000 --> 00:04:44,000
Üç ay sonra, Alexander McQueen'in defilesine çıktım ilk kez,

95
00:04:44,000 --> 00:04:49,000
dişbudak ağacından elle yontulmuş bir çift bacakla.

96
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Kimsenin haberi yoktu -- herkes tahta çizme zannetti.

97
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Aslinda, şu anda sahnede yanımdalar:

98
00:04:55,000 --> 00:04:59,000
Asma, manolya, gerçekten çarpıcılar.

99
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Şiirsellik önemli.

100
00:05:03,000 --> 00:05:08,000
Şiirsellik banal ve boşlanmış konuları

101
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
sanat mertebesine yüceltiyor.

102
00:05:10,000 --> 00:05:16,000
İnsanları korkutmuş olabilecek bir şeyi, bakmaya,

103
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
ve biraz daha bakmaya,

104
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
ve belki de anlamaya teşvik eden

105
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
bir şeye dönüştürebilir.

106
00:05:23,000 --> 00:05:27,000
Bunu bir sonraki maceramda birinci elden yaşadım.

107
00:05:27,000 --> 00:05:31,000
Sanatçı Matthew Barney'in film yapıtı "The Cremaster Cycle"da.

108
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
O zaman tam olarak farkına vardım ki --

109
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
bacaklarım giyilebilir heykeller olabilirdi.

110
00:05:36,000 --> 00:05:43,000
O noktada, tek estetik amaç olarak insansılığı kopyalama ihtiyacından

111
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
uzaklaşmaya başladım.

112
00:05:45,000 --> 00:05:49,000
Böylece insanların sevecen bir şekilde cam bacak diye hitap ettikleri

113
00:05:49,000 --> 00:05:53,000
ve aslında saydam poliüretandan, nam-ı diğer

114
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
bovling topu malzemesinden yapılmış bacakları ürettik.

115
00:05:55,000 --> 00:05:56,000
Ağır!

116
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
Sonra içinde patates köklerinin büyüdüğü, tepesinden pancar kökleri çıkan,

117
00:05:58,000 --> 00:06:02,000
ve çok güzel pirinçten bir başparmağı olan

118
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
topraktan bacaklar yaptık.

119
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Bacağın güzel bir yakın plan fotoğrafı.

120
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Ve diğer bir karakter, yarı kadın, yarı çita --

121
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
benim atletlik yaşamıma ufak bir gönderme.

122
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
14 saat süren protez makyaj,

123
00:06:13,000 --> 00:06:17,000
eklemli pençeleri ve

124
00:06:17,000 --> 00:06:21,000
bir kertenkele gibi kırbaç gibi sallanan bir kuyruğu

125
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
olan bir yaratığa donüşebilmek için.

126
00:06:23,000 --> 00:06:24,000
(Kahkaha)

127
00:06:25,000 --> 00:06:29,000
Ve üzerinde birlikte çalıştığımız diğer bir çift bacak...

128
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
denizanasına benziyorlar.

129
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Yine poliüretandan.

130
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Ve bu bacakların, filmin konusu dışında

131
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
hizmet edecekleri tek amaç

132
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
duyularımızı kışkırtmak ve hayal gücümüzü ateşlemek olabilir.

133
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
Pek acayip işler.

134
00:06:45,000 --> 00:06:51,000
Türlu insanların benim için yaptıgı bir düzineden fazla

135
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
protez bacağım var

136
00:06:53,000 --> 00:06:57,000
ve onlar sayesinde ayaklarımın altındaki zeminle farklı ilişkiler kuruyorum.

137
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Boyumu değiştirebiliyorum --

138
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Beş farklı boy seçeneğim var.

139
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
(Kahkaha)

140
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
Bugün 1.85'im.

141
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
Bu bacakları, İngiltere'deki Dorset Ortopedik'te

142
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
yaptıralı bir seneden biraz fazla oldu,

143
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
ve onları Manhattan'a geri getirdiğimde,

144
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
gece ilk dışarı çıkışımda, çok gösterişli bir partiye gittim.

145
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
Orada beni senelerdir normal boyumda

146
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
1.72 olarak tanıyan bir kız vardı.

147
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
Beni görünce ağzı açık kaldı ve

148
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
"Ama ne kadar uzunsun!" dedi.

149
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Ben de, "Biliyorum. Çok eğlenceli değil mi?" dedim.

150
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
Yani biraz sırık üzerine sırıkla binmek gibi bir şey,

151
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
ama artık kapı çerçeveleriyle, daha önce hiç olmasını

152
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
beklemediğim türden bir ilişkim var.

153
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
Ve bununla kendimi eğlendiriyordum.

154
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Bana baktı,

155
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
ve, "Ama Aimee, bu haksızlık" dedi.

156
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
(Kahkaha)

157
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
(Alkış)

158
00:07:45,000 --> 00:07:49,000
Şaşırtıcı olan, bunu içten gelerek söylemiş olmasıydı.

159
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
İstediğin gibi boyunu değiştirebilmen

160
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
haksızlık.

161
00:07:53,000 --> 00:07:55,000
Ve işte o zaman anladım --

162
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
o zaman anladım ki toplumla olan diyalog

163
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
bu son on yılda

164
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
derinden değişmiş.

165
00:08:02,000 --> 00:08:07,000
Artık bir yetersizliği yenmek üzerine değil.

166
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Fazladan ekleme yapmak üzerine konuşuyoruz.

167
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Potansiyeller üzerine konuşuyoruz.

168
00:08:13,000 --> 00:08:18,000
Bir protez uzuv, artık kayıbı yerine koyma ihtiyacını temsil etmiyor.

169
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Protezi takanın, o boşlukta ne isterse onu yaratma

170
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
gücünün olduğunun bir sembolü

171
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
yerine geçebilir.

172
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Toplumun bir zamanlar engelli olarak gördüğü insanlar,

173
00:08:29,000 --> 00:08:34,000
artık kendi vücutlarını tasarlayabilmenin getirdiği güçle

174
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
kendi kimliklerinin mimarlarına dönüşüp

175
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
bu kimliklerini şekillendirmeye

176
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
devam edebilirler.

177
00:08:41,000 --> 00:08:46,000
Beni çok heyecanlandıran bir şey

178
00:08:46,000 --> 00:08:50,000
en ileri teknolojiyi --

179
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
robotbilimi, biyonik bilimi --

180
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
eskilerin şiiriyle birleştirerek

181
00:08:54,000 --> 00:09:00,000
insanlığımızı anlamaya bir adım daha yaklaşıyor olmamız.

182
00:09:00,000 --> 00:09:05,000
Bence eğer insanlığımızın tam potansiyelini

183
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
keşfetmek istiyorsak,

184
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
hepimizin sahip olduğu yürek parçalayıcı dirençleri

185
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
ve ihtişamlı engellerini kutlamamız gerekiyor.

186
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
Shakespeare'in Shylock'unu düsünüyorum:

187
00:09:17,000 --> 00:09:21,000
"Bizi delerseniz, kan akıtmaz mıyız,

188
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
ve bizi gıdıklarsanız, gülmez miyiz?"

189
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Bizleri güzel kılan,

190
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
insanlığımız ve onunla gelen

191
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
tüm potansiyelimizdir.

192
00:09:32,000 --> 00:09:33,000
Teşekkür ederim.

193
00:09:33,000 --> 00:09:40,000
(Alkış)