1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Miałam kiedyś udzielić wykładu grupie 300 dzieci,

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
w wieku 6-8 lat.

3
00:00:05,000 --> 00:00:09,000
Przyniosłam worek nóg,

4
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
takich jak te za mną.

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
Dzieci mogły je sobie pooglądać.

6
00:00:13,000 --> 00:00:17,000
Z doświadczenia wiem, że dzieci mają wrodzoną ciekawość

7
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
tego, co dla nich nieznane,

8
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
niezrozumiałe, czy obce.

9
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Odmienności boją się dopiero,

10
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
kiedy nauczą ich tego dorośli,

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
poskromią naturalną ciekawość,

12
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
powstrzymają pytania,

13
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
żeby wychować "grzeczne dzieci".

14
00:00:34,000 --> 00:00:38,000
Wyobrażałam sobie, jak nauczyciel

15
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
szepcze do nich na korytarzu:

16
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
"Tylko nie gapcie się jej na nogi!"

17
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Ale w moim wykładzie chodziło o to,

18
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
żeby dzieci mogły same zbadać sprawę.

19
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
Dlatego poprosiłam dorosłych,

20
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
żeby na dwie minuty pozwolili dzieciom

21
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
pobyć ze mną sam na sam.

22
00:00:57,000 --> 00:01:01,000
Dzieciaki podbiegły do stołu z nogami,

23
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
dotykały, poruszały palcami u stóp,

24
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
sprawdzały, czy noga biegowa ich utrzyma.

25
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
Eksperymentowały.

26
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
A ja zapytałam:

27
00:01:10,000 --> 00:01:14,000
"Słuchajcie, mam ochotę przeskoczyć dom.

28
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
Nie za wysoki, dwa - trzy piętra.

29
00:01:16,000 --> 00:01:21,000
Podpowiedzcie mi jakieś zwierzę, superbohatera,

30
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
postać z bajki, cokolwiek chcecie -

31
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
jakie nogi byście mi zbudowali?"

32
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
I ktoś krzyknął: "Kangura!"

33
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
"Nie, lepiej żaby!"

34
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
"Nie, Inspektora Gadżeta!"

35
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
"Nie, z Iniemamocnych!"

36
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Było wiele innych pomysłów.

37
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
W końcu pewien ośmiolatek zapytał:

38
00:01:39,000 --> 00:01:43,000
"A czemu nie chciałaby pani też umieć latać?"

39
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
I wszyscy, włącznie ze mną, krzyknęli "JASNE!"

40
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
(Śmiech)

41
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
I tak przeistoczyłam się z kobiety,

42
00:01:52,000 --> 00:01:56,000
którą dzieci nauczono by postrzegać jako niepełnosprawną,

43
00:01:56,000 --> 00:02:01,000
w osobę z potencjałem, którego jeszcze brakowało ich ciałom.

44
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Może nawet kogoś nad-sprawnego.

45
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Ciekawe.

46
00:02:05,000 --> 00:02:10,000
Niektórzy widzieli mój wykład na konferencji TED,

47
00:02:10,000 --> 00:02:14,000
którego udzieliłam jedenaście lat temu.

48
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
TED odmienia życie wielu uczestników, ja nie jestem tu wyjątkiem.

49
00:02:18,000 --> 00:02:24,000
TED uruchomiło następną dekadę moich życiowych poszukiwań.

50
00:02:24,000 --> 00:02:29,000
Nogi, które pokazywałam, były przełomem w dziedzinie protetyki.

51
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Nogi biegowe z włókna węglowego,

52
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
stworzone na wzór nogi geparda,

53
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
które mogliście oglądać wczoraj na scenie,

54
00:02:35,000 --> 00:02:41,000
a także bardzo realistyczne nogi silikonowe.

55
00:02:41,000 --> 00:02:45,000
W swoim wystąpieniu chciałam dotrzeć do innowatorów

56
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
działających poza sektorem protez medycznych,

57
00:02:49,000 --> 00:02:53,000
zachęcić, by wykorzystali swój talent i wiedzę naukową

58
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
w sztuce tworzenia nóg.

59
00:02:55,000 --> 00:03:00,000
Chciałam zakończyć podziały między formą, funkcją i estetyką

60
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
i różne ich wartościowanie.

61
00:03:02,000 --> 00:03:06,000
Miałam szczęście - mój apel dotarł do wielu.

62
00:03:06,000 --> 00:03:11,000
Moja podróż zaczęła się dzięki uczestniczce konferencji TED,

63
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
Chee Perlman, która może jest tu dzisiaj z nami.

64
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
Była redaktorem czasopisma "ID"...

65
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
i poświęciła mi obszerny artykuł.

66
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Był to początek niezwykłej podróży.

67
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
Wielu ciekawych spotkań.

68
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Udzielałam wielu wykładów

69
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
na temat biegowych nóg "gepardzich".

70
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Ludzie podchodzili do mnie po prezentacji,

71
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
mężczyźni i kobiety...

72
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
A rozmowa brzmiała mniej więcej tak:

73
00:03:38,000 --> 00:03:42,000
"Wiesz co, Aimee, jesteś taka ładna.

74
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Nie wyglądasz na inwalidkę."

75
00:03:44,000 --> 00:03:45,000
(Śmiech)

76
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
Myślałam wtedy "A to ciekawe,

77
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
bo nie czuję się niepełnosprawna."

78
00:03:49,000 --> 00:03:54,000
I to otworzyło mi oczy na potrzebę dialogu

79
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
na temat piękna.

80
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
Jak ma wyglądać piękna kobieta?

81
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Jakie ciało jest pociągające?

82
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
I co w kontekście tożsamości

83
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
oznacza "być niepełnosprawnym"?

84
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
Taka Pamela Anderson ma więcej protez w ciele, niż ja.

85
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
A nikt nie nazywa jej niepełnosprawną.

86
00:04:11,000 --> 00:04:16,000
(Śmiech)

87
00:04:17,000 --> 00:04:21,000
Czasopismo, dzięki grafikowi i projektantowi, Peterowi Saville'mu,

88
00:04:21,000 --> 00:04:26,000
trafiło do projektanta mody, Alexandra McQueena i do fotografa, Nicka Knighta.

89
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
Obydwu zainteresował ten dialog.

90
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
Trzy miesiące po konferencji TED,

91
00:04:31,000 --> 00:04:36,000
wzięłam udział w pierwszej sesji fotograficznej, w Londynie.

92
00:04:36,000 --> 00:04:37,000
Oto efekt.

93
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
"Sprawna modelka"

94
00:04:40,000 --> 00:04:44,000
Trzy miesiące później był pierwszy pokaz mody

95
00:04:44,000 --> 00:04:49,000
dla Alexandra McQueena, w ręcznie rzeźbionych nogach z jesionu.

96
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Nikt nie zauważył - myśleli, że to drewniane kozaczki.

97
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Mam je tutaj.

98
00:04:55,000 --> 00:04:59,000
Winorośl, magnolie - piękne.

99
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Poezja się liczy.

100
00:05:03,000 --> 00:05:08,000
Poezja przeistacza obiekt banalny i zaniedbany...

101
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
w sztukę.

102
00:05:10,000 --> 00:05:16,000
Ma zdolność przemiany czegoś, co powodowało strach,

103
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
w coś, czemu człowiek chce się przyglądnąć,

104
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
przyjrzeć dokładniej,

105
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
a może nawet pojąć.

106
00:05:23,000 --> 00:05:27,000
Uświadomiła mi to moja następna przygoda.

107
00:05:27,000 --> 00:05:31,000
Był to film Matthew Barneya, zatytułowany "The Cremaster Cycle".

108
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
Wtedy nareszcie to do mnie dotarło -

109
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
moje nogi mogą być rzeźbą.

110
00:05:36,000 --> 00:05:43,000
Już wtedy zaczęłam dystansować się od potrzeby odtworzenia człowieczeństwa

111
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
jako jedynego ideału estetycznego.

112
00:05:45,000 --> 00:05:49,000
Stworzyliśmy więc nogi, które niektórzy zwą szklanymi,

113
00:05:49,000 --> 00:05:53,000
jednak ten materiał to przejrzysty poliuretan.

114
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Jak w kulach do kręgli.

115
00:05:55,000 --> 00:05:56,000
Ciężkie!

116
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
Potem nogi zawierające glebę,

117
00:05:58,000 --> 00:06:02,000
w których rośnie kłącze ziemniaczane, a na górze buraki...

118
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Mają piękny palec z brązu.

119
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Tu mamy dobre zbliżenie.

120
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Inna postać, kobieta-gepard -

121
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
taki hołd dla mojej kariery sportowej.

122
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
14 godzin charakteryzacji

123
00:06:13,000 --> 00:06:17,000
przemieniło mnie w stworzenie z realistycznymi łapami,

124
00:06:17,000 --> 00:06:21,000
szponami i bijącym wokół ogonem,

125
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
jak u gekona.

126
00:06:23,000 --> 00:06:24,000
(Śmiech)

127
00:06:25,000 --> 00:06:29,000
Oto następny wynik naszej współpracy.

128
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
Jak nogi meduzy.

129
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Także z poliuretanu.

130
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Jedyne, czemu mogą służyć te nogi,

131
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
poza środowiskiem filmu,

132
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
to prowokowanie zmysłów i rozpalanie wyobraźni.

133
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
Więc wymyślność się liczy.

134
00:06:45,000 --> 00:06:51,000
Dzisiaj mam ponad dwanaście par protez nóg,

135
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
stworzonych przez różne osoby.

136
00:06:53,000 --> 00:06:57,000
Każda oznacza inny rodzaj negocjacji terenu pod stopami.

137
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Mogę też zmieniać swój wzrost -

138
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
mam pięć wzrostów do wyboru.

139
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
(Śmiech)

140
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
Dzisiaj mam 185,5 cm.

141
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
A te nogi zrobiono dla mnie ponad rok temu

142
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
w angielskiej firmie Dorset Orthopaedic.

143
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Kiedy wróciłam z nimi na Manhattan,

144
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
poszłam na ekskluzywne przyjęcie.

145
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
Była tam dziewczyna, która znała mnie przez lata...

146
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
kiedy miałam 172,5 cm.

147
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
Opadła jej szczęka.

148
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
Wyrzuciła z siebie "Jakaś ty wysoka!"

149
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Odpowiedziałam: "Wiem - fajnie, nie?"

150
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
To trochę jak podwójne szczudła,

151
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
ale dzięki nim mam

152
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
całkowicie nowy stostunek do niskich framug.

153
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
I świetnie się bawię.

154
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Koleżanka gapiła się na mnie,

155
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
aż wykrztusiła: "Ale Aimee, to nie fair."

156
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
(Śmiech)

157
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
(Brawa)

158
00:07:45,000 --> 00:07:49,000
Najciekawsze było to, że ona naprawdę tak uważała.

159
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
To nie fair, że można zmieniać wzrost,

160
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
jak tylko się podoba.

161
00:07:53,000 --> 00:07:55,000
I wtedy zrozumiałam...

162
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
Uświadomiłam sobie, że dialog ze społeczeństwem

163
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
zmienił się głęboko

164
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
w ciągu ostatniej dekady.

165
00:08:02,000 --> 00:08:07,000
Nie jest to już rozmowa o przezwyciężaniu braków.

166
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
To rozmowa o ulepszeniach.

167
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
O możliwościach.

168
00:08:13,000 --> 00:08:18,000
Proteza nie symbolizuje już potrzeby "uzupełnienia strat".

169
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Może oznaczać, że osoba, która jej używa,

170
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
posiada moc stworzenia w tym konkretnym miejscu

171
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
czegokolwiek zapragnie.

172
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Osoby niegdyś uważane za niepełnosprawne,

173
00:08:29,000 --> 00:08:34,000
mogą teraz stać się architektami własnej tożsamości,

174
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
i nie ustawać w przeistaczaniu jej

175
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
poprzez projektowanie swoich ciał

176
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
kierowane poczuciem własnej mocy.

177
00:08:41,000 --> 00:08:46,000
I najbardziej ekscytuje mnie to,

178
00:08:46,000 --> 00:08:50,000
że obecnie, dzięki łączeniu przełomowych technologii:

179
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
robotyki, bioniki...

180
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
z odwieczną poezją,

181
00:08:54,000 --> 00:09:00,000
jesteśmy bliżsi zrozumienia naszego wspólnego człowieczeństwa.

182
00:09:00,000 --> 00:09:05,000
Wierzę, że jeśli mamy odkryć pełen potencjał

183
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
naszego człowieczeństwa,

184
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
musimy uhonorować okropne siły...

185
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
i wspaniałe niepełnosprawności wszystkich z nas.

186
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
Przypomina mi się Szajlok z "Kupca weneckiego":

187
00:09:17,000 --> 00:09:21,000
"Nie płynież z nas krew, jak nas zakłujecie?

188
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
Nieśmiejemyż się, jak nas załaskoczecie?"

189
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
To nasze człowieczeństwo

190
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
i cały jego potencjał

191
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
czynią nas pięknymi.

192
00:09:32,000 --> 00:09:33,000
Dziękuję.

193
00:09:33,000 --> 00:09:40,000
(Brawa)